درمان دیسک گردن یا فتق دیسک گردن

دیسک گردن که تحت عنوان فتق دیسک گردن نیز شناخته می‌شود، یک بیماری شایع در میان مردم است. یکی از دلایل شایع آن می‌تواند سبک زندگی ماشینی و نشستن ساعت‌های متوالی پشت کامپیوتر باشد. در صورت تشخیص دیسک گردن در مراحل اولیه می‌توان آن را با ورزش و فیزیوتراپی کنترل کرد. در این مقاله درباره این مشکل صحبت می‌کنیم و روشهایی برای درمان دیسک گردن ارائه خواهیم داد.

دیسک گردن چه زمانی رخ می‌دهد؟

میلیون‌ها نفر از درد گردن، شانه و بازو رنج می‌برند. با وجود اینکه دلایل متعددی می‌تواند منجر به این مشکل شود، اما یک دلیل شایع آن، دیسک گردن است. دیسک‌ها که در نقش جذب کننده ضربه برای ستون فقرات عمل می‌کنند، در بین استخوان‌های مهره ستون فقرات واقع شده‌اند.

هر دیسک دربرگیرنده یک نوار بیرونی لاستیک مانند (به نام آنولوس فیبروزوس) است که یک ماده ژل مانند (به نام نوکلئوس پالپوزوس) را احاطه کرده است.

دیسک گردن زمانی رخ می‌دهد که قسمت بیرون دیسک گردن دچار شکستگی یا ترک شده و ماده ژل مانند داخل دیسک به بیرون نشت کند و بر کانال نخاعی یا ریشه‌های اعصاب فشار وارد کند. علاوه بر این، نوکلئوس یک ماده شیمیایی آزاد می‌کند که می‌تواند باعث تحریک اعصاب اطراف و در نتیجه التهاب و درد گردد.

آیا دیسک گردن خطرناک است؟

دیسک گردن که تحت عناوین بیرون زدگی دیسک، لغزش دیسک یا فتق دیسک نیز شناخته می‌شود، یک وضعیت بسیار دردناک است. دیسک گردن اغلب در افراد میانسال مشاهده شده و بیشتر زمانی رخ می‌دهد که فشار زیادی بر روی یک ستون فقرات سالم وارد می‌شود.

ستون فقرات متشکل از تعداد زیادی استخوان مهره است که با دیسک‌های ژله‌ای از هم جدا شده‌اند. در صورتی که در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید با انجام چند نوع ورزش می‌توان قبل از نیاز به جراحی این مشکل را درمان کرد و خطرات دیسک گردن به حداقل برسد. در مراحل ابتدایی، داروهای ضد التهابی نیز در کاهش گردن درد موثر هستند.

دیسک گردن

علت دیسک گردن چیست؟

بیشتر موارد دیسک گردن در اثر یک فشار ناگهانی بر گردن رخ می‌دهند. این حالت در حین حرکاتی که منجر به خم و راست شدن یا پیچش ناگهانی گردن می‌شوند اتفاق می‌افتد؛ برای مثال در اثر افتادن یا تصادف با خودرو.

گاهی اوقات فتق دیسک گردن بطور تدریجی طی چند هفته یا چند ماه رخ می‌دهد. هرچند عوامل خطری وجود دارند که می‌توانند احتمال ابتلا به دیسک گردن را افزایش دهند، از جمله این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افزایش سن
• سابقه ضربه به ستون فقرات
• شیوه زندگی

تاثیر افزایش سن بر روی دیسک گردن

با افزایش سن، دیسک‌ها به تدریج خشک می‌شوند که بر استحکام و انعطاف پذیری آنها تاثیر می‌گذارد.

سابقه ضربه به ستون فقرات

سابقه ضربه به ستون فقرات گردنی در گذشته می‌تواند باعث ابتلا به دیسک گردن شود.

شیوه زندگی

عدم انجام ورزش منظم، نداشتن رژیم غذایی متعادل و استفاده از دخانیات نقش عمده‌ای در مشکلات دیسک دارند. علاوه بر این، وضعیت بد قرارگیری بدن، وزنه زدن بصورت نامناسب یا مکرر و حرکات پیچشی می‌توانند فشار اضافه‌ای را بر ستون فقرات گردنی وارد کنند.

دیسک گردن چه علائمی دارد؟

علائم دیسک گردن ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• درد مبهم یا شدید در گردن یا بین تیغه‌های شانه که می‌تواند در برخی حالات یا انجام برخی حرکات بدتر شود.
• دردی که به طرف بازو، دست‌ها یا انگشتان دست کشیده می‌شود (این وضعیت رادیکولوپاتی نامیده می‌شود)
• بی‌حسی یا مور مور شدن شانه یا دست

نحوه تشخیص دیسک گردن

درمان مناسب همواره بر اساس تشخیص دقیق انجام می‌شود. فرآیند تشخیص دیسک گردن عبارتست از:

• بررسی سابقه پزشکی
• معاینه فیزیکی
• آزمایش‌های تشخیصی

سابقه پزشکی

پزشک در مورد علائم شما، شدت آنها و درمان‌هایی که انجام داده‌اید سوالاتی می‌پرسد.

معاینه فیزیکی

شما بطور دقیق معاینه می‌شوید تا محدودیت‌های حرکت، مشکل در تعادل و درد کنترل شود. در حین معاینه، پزشک عدم وجود رفلکس در اندام، ضعف عضلانی، فقدان حس یا سایر نشانه‌های آسیب نخاعی را بررسی می‌کند.

آزمایش‌های تشخیصی

بطور کلی پزشکان ابتدا از تصاویر رادیوگرافی ساده استفاده می‌کنند که با کمک آنها می‌توان سایر مشکلات مانند وجود عفونت را بررسی کرد. سی تی اسکن و ام آر آی نیز اغلب برای بررسی سه بعدی ستون فقرات کمری و کمک به شناسایی دیسک گردن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

درمان دیسک گردن

برخی موارد دیسک گردن نیازی به جراحی ندارند. چندین درمان غیر جراحی وجود دارند که می‌توانند به تسکین علائم دیسک گردن کمک کنند.

درمان غیر جراحی دیسک گردن شامل موارد زیر است:

1. ورزش‌های فیزیوتراپی
2. دارو درمانی

ورزش برای دیسک گردن

پزشک متخصص مغز و اعصاب برخی روش‌های فیزیوتراپی را برای درمان دیسک گردن بدون نیاز به عمل جراحی توصیه خواهد کرد. این روش‌ها عبارتند از:

• کشش گردن
• کشش گردن (لیفت سر)
• پایین آوردن چانه
• به داخل کشیدن چانه
• حرکت ایزومتریک

کشش گردن

بر روی کمر روی یک میز بخوابید بطوری که پایین گردن در راستای لبه تخت باشد. به آرامی سر خود را پایین ببرید و اجازه دهید آویزان شود. اگر این کار باعث بدتر شدن درد می‌گردد یا درد را به طرف پایین یا بازو ارسال می‌کند، حرکت را ادامه ندهید. به مدت یک دقیقه در این وضعیت بمانید و سپس یک دقیقه استراحت کنید و ۵ تا ۱۵ بار این حرکت را تکرار کنید.

کشش گردن (لیفت سر)

بر روی شکم روی یک تخت بخوابید بطوری که دست‌ها در دو طرف باشند و سر از روی تخت آویزان باشد. به آرامی سر خود را بالا ببرید و گردن را برخلاف جاذبه زمین به بالا بکشید. ۵ تا ۱۵ ثانیه در این وضعیت بمانید و ۱۵ تا ۲۰ بار این حرکت را تکرار کنید.

پایین آوردن چانه

روی کمر دراز بکشید بطوری که سر روی تخت باشد و دست‌ها در دو طرف بدن قرار بگیرند. چانه‌ی خود را به طرف سینه بکشید و حالت غبغب ایجاد کنید. ۵ تا ۱۰ ثانیه در این وضعیت بمانید و این حرکت را ۱۵ تا ۲۰ بار تکرار نمایید.

به داخل کشیدن چانه

پشت به دیوار بنشینید یا تکیه دهید در حالی که دست‌ها در دو طرف بدن باشند. آرنج‌های خود را ۹۰ درجه خم کنید. شانه‌ها را به طرف پایین و عقب حرکت داده و پشت بازوهای خود را به سمت دیوار فشار دهید.

حرکت ایزومتریک

صاف بنشینید، شانه‌های خود را شل بگیرید و دست خود را روی پیشانی قرار دهید. بدون حرکت سر، پیشانی خود را به طرف دست فشار دهید. به مدت ۵ تا ۱۵ ثانیه در این حالت بمانید و ۱۵ بار این حرکت را تکرار کنید.

درمان دیسک گردن با ورزش

ورزشهای مضر برای دیسک گردن

حرکات کششی ممکن است برای افراد مبتلا به دیسک گردن که دارای عضلات سفتی در اطراف ناحیه دردناک هستند، سودمند باشد. گاهی اوقات کشش می‌تواند باعث بدتر شدن درد و کند شدن روند بهبودی گردد.

همیشه در صورتی که درد افزایش پیدا کرد یا به طرف ستون فقرات کشیده شد، هر گونه حرکت کششی را متوقف کنید. همچنین باید از برخی فعالیت‌ها اجتناب کنید.

در برخی از موارد ورزش دیسک گردن ممکن است برای بیمار اثر عکس داشته باشد. ورزش های مضر برای دیسک گردن عبارتند از:

• ورزش‌های تماسی
• کشش بیش از حد
• وضعیت بد بدن

ورزش‌های تماسی

از انجام ورزش‌های تماسی مانند فوتبال، بسکتبال، راگبی، کاراته و بوکس اجتناب کنید. این ورزش‌ها خطر قرارگیری در معرض ضربه‌های شدید را افزایش می‌دهند که می‌توانند وضعیت قرارگیری ستون فقرات گردنی را بدتر کرده و علائم بیمار را تشدید کنند.

علت و عوامل ایجاد دیسک گردن

کشش بیش از حد

با اینکه کشش سبک گردن ممکن است مفید باشد، اما باید از کشش شدید گردن پرهیز کنید. کشش بیش از حد می‌تواند باعث اعمال فشار بسیار زیادی روی گردن شود که ممکن است فشار وارده بر دیسک گردن را افزایش داده و از بهبود آن جلوگیری کند.

وضعیت بد بدن

به منظور جلوگیری از تشدید دیسک گردن باید از وضیت بد قرارگیری بدن اجتناب کنید. این حالات مانع از وضعیت صحیح گردن و بهبود دیسک گردن می‌گردد.

دارو درمانی دیسک گردن

دیسک گردن در صورتی که درد ناشی از آن خفیف تا شدید باشد اغلب با داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی درمان می‌شود. تزریق استروئید اپیدورال ممکن است با استفاده از یک سوزن نخاعی تحت هدایت اشعه ایکس انجام شود تا دارو به محل دقیق فتق دیسک اعمال گردد.

جراحی دیسک گردن

در صورتی که گزینه‌های درمانی محافظه کارانه مانند فیزیوتراپی و دارو درمانی باعث کاهش یا توقف درد نشوند، ممکن است پزشک عمل جراحی دیسک گردن را توصیه کند. مزایای جراحی همواره باید با دقت در برابر خطرات آن سنجیده شود.

جراحی دیسک گردن

متقاضیان عمل جراحی بیمارانی هستند که این شرایط را دارند:

• کمر درد شدید و همچنین درد در پاها که باعث محدود شدن فعالیت و اختلال در کیفیت زندگی شده باشد.
• اختلال عصبی پیشرونده مانند ضعف یا بی‌حسی پاها رخ دهد.
• عدم وجود عملکرد طبیعی روده و مثانه
• مشکل در ایستادن یا راه رفتن
• دارو و فیزیوتراپی موثر نباشند
• بیمار دارای وضعیت سلامتی خوبی باشد

تصمیم‌گیری در مورد انجام جراحی دیسک گردن از جلو (جراحی قدام) و جراحی دیسک گردن از پشت (جراحی خلفی) بستگی به محل دقیق فتق گردن و نیز تجربه و ترجیح جراح دارد. ممکن است بخشی از لامینا از طریق لامینوتومی برداشته باشد و پس از آن دیسکتومی انجام شود.

لامینوتومی به معنی یک بازشدگی در لامینا جهت تسکین فشار وارده بر ریشه‌های عصبی می‌باشد. بعد از برداشتن دیسک، اغلب ستون فقرات نیاز به تثبیت خواهد داشت. این امر با استفاده از نصب صفحه و پیچ‌هایی در گردن و اغلب فیوژن ستون فقرات انجام می‌گیرد.