سرطان روده بزرگ و کوچک

سرطان روده کوچک به سرطانی می گویند که روده کوچک را درگیر می کند. این نوع سرطان در مقایسه با سایر بدخیمی های دستگاه گوارش مانند سرطان معده و سرطان روده بزرگ کمتر شایع است.
سرطان روده بزرگ به رشد سلول‌های سرطانی در کولون یا رکتوم (بخشی از روده بزرگ) گفته می‌شود. این بیماری به دلیل رشد غیرطبیعی سلول‌ها اتفاق می‌افتد که می‌توانند به بافت‌های دیگر بدن حمله کنند (متاستاز) یا در آن‌ها تکثیر یابند.
در اغلب موارد تومورهای غیر خوش خیم (سلول های خونی) به نام پولیپ های آدنوماتوز باعث به وجود آمدن سرطان روده بزرگ می شوند. هرچند این پولیپ ها ممکن است کوچک باشند و علائمی بروز ندهند اما با گذشت زمان می توانند به سرطان روده تبدیل شوند. آزمایش های غربالگری می تواند این پولیپ ها را قبل از تبدیل شدن به سرطان روده شناسایی کند. درنتیجه این آزمایش به پیشگیری از سرطان روده بزرگ کمک خواهد کرد.

علائم و نشانه های سرطان روده

سرطان روده ممکن است علائمی شبیه بیماری هایی نظیر عفونتها، تب، بواسیر و بیماری های التهابی روده داشته باشد. در نتیجه با مشاهده علائم زیر باید به پزشک مراجعه کرد تا بیماری شناسایی شود:

• ایجاد تغییر در عادات دفعی روده مانند اسهال، یبوست یا کاهش قطر مدفوع بیش از یک روز
• یبوست، دفع مدفوع کمتر از سه بار در هفته
• خونریزی از مقعد یا وجود خون در مدفوع
• گرفتگی و دردهای قولنجی معده
• احساس ضعف و خستگی
• یرقان و زردی پوست یا سفیدی چشم
• حرکت درون روده
• کاهش قابل ملاحظه وزن
• تهوع و استفراغ به دلیل کاهش جریان خون، درد و یبوست
• گاز معده و نفخ
• احساس عدم تخلیه کامل روده

علت به وجود آمدن سرطان روده

در اغلب موارد علت سرطان روده مشخص نیست اما به طور کلی می توان گفت سرطان روده بزرگ زمانی ایجاد می شود که سلول های سالم در روده دچار تغییر DNA شوند.
در عملکرد طبیعی بدن سلول های سالم رشد می کنند و به صورت منظم تقسیم می شوند. زمانی که DNA سلول آسیب ببیند و سرطانی شود، سلول ها باز هم به تقسیم شدن ادامه میدهند و علیرغم عدم نیاز به سلول جدید، دائما تکثیر می شود. با تجمع سلولهای غیر طبیعی، تومور ایجاد می شود.
به مرور زمان، سلول های سرطانی رشد کرده و به تدریج زیاد می شوند و به بافتهای سالم مجاور حمله می کنند. درنتیجه این بافتها تخریب می شوند. همچنین سلول های سرطانی می توانند به قسمت های دیگر بدن نیز حرکت کنند و تومور ایجاد کنند.
جهش های ژنتیکی نیز می توانند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهنند. اما این ژن های ارثی تنها با درصد کوچکی از سرطان های روده ارتباط دارند.

عوامل مؤثر در به وجود آمدن سرطان روده

عواملی ممکن است خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهند. این عوامل عبارتند از:

• بالا بودن سن
• سابقه ی داشتن پولیپ یا سرطان کولورکتال
• داشتن بیماریهای التهابی روده
• دیابت
• سندرم ارثی که خطر سرطان روده بزرگ را بیشتر میکند
• سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ
• رژیم غذایی کم فیبر و چربی بالا
• کم تحرکی
• چاقی
• سیگار کشیدن
• مصرف الکل
• داشتن نژاد آمریکایی_آفریقایی
• تجربه پرتو درمانی در ناحیه شکم

روش های پیشگیری از ابتلا به سرطان روده

غربالگری:

افرادی که به سبب دلایل ذکر شده مانند سابقه خانوادگی، ​​خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را دارند، باید برای پیشگیری از ابتلا به آن از سن 50 سالگی شروع به غربالگری کنند.

تغییرات سبک زندگی با رعایت موارد زیر:

– خوردن انواع میوه ها، سبزیجات و غلات کامل.
– کنار گذاشتن سیگار و مصرف الکل
– حفظ وزن نرمال

آنوریسم چیست؟

آنوریسم یا رگ‏برآمدگی به بزرگ شدن یا بیرون‌زدگی دیواره یک سرخرگ می گویند، که در اثر ضعف دیواره سرخرگ ایجاد می شود.

سرخرگ ها رگ های خونی غنی از اکسیژن را از قلب به سایر نقاط بدن میرساند. اگر یک آنوریسم رشد کند می تواند سبب خونریزی خطرناک و یا حتی مرگ شود. آنوریسم معمولاً در آئورت یا سرخرگ‌هایی که مغز، پاها، یا دیواره قلب را تغذیه می‌کنند، ایجاد می‌شود.

اگر یک آنوریسم در مغز پاره شود، باعث سکته مغزی می شود.

انواع آنوریسم

آنوریسم کیسه ای:
یک کیسه که در یک طرف دیواره رگ خونی تشکیل می گردد.

آنوریسم دوکی شکل:
هنگامی که دیواره سرخرگ دچار اتساع و تورم از همه طرف شود، سرخرگ شکل دوک ‌مانند به خود می‌گیرد. درنتیجه آنوریسم دوکی شکل می گویند.

آنوریسم پاره شده:
در این آنوریسم، سرخرگ دچار ترکیدگی می شود و خونریزی به بافت‌های اطراف انتشار پیدا می‌کند.

علائم آنوریسم‌

آنوریسم در قفسه سینه:
• درد قفسه سینه
• درد گردن
• درد کمر
• درد شکم

آنوریسم در شکم:
• درد کمر (گاهی شدید)
• بی‌اشتهایی و کاهش وزن
• وجود یک توده ضربان‌دار در شکم

آنوریسم در سرخرگ پا:
• ضعف و رنگ‌پریدگی پا به علت نرسیدن خون کافی به پا
• تورم و کبودی پا
• امکان وجود یک توده ضربان‌دار در ناحیه کشاله ران یا پشت زانو

آنوریسم در سرخرگ مغزی:
• سردرد (اغلب ضربان‌دار)
• ضعف، فلج یا کرختی
• درد پشت چشم، تغییر بینایی یا نابینایی نسبی
• مساوی نبودن اندازه مردمک‌های چشم

آنوریسم در عضله قلب:
• نامنظم شدن ضربان قلب
• نارسایی احتقانی قلب

علائم پاره‌ شدن آنوریسم

از جمله علائم پاره‌ شدن آنوریسم سردرد شدید، دردهای شدید، تند و تیز در قفسه سینه، شکم یا پا و از دست دادن هوشیاری می باشد.

اگر پارگی آنوریسم درمان نشود، می‌تواند سبب مرگ شود.

علل آنوریسم‌

• ضعف مادرزادی سرخرگ (به خصوص آنوریسم‌های سرخرگ‌هایی که به مغز می‌روند)
• افزایش فشارخون که شایع‌ترین علت آنوریسم است و سرخرگ را ضعیف می‌کند.
• بیماری اندوکاردیت که سبب عفونت آئورت می گردد. (درمورد آنوریسم مغزی)
• عفونت آئورت بعد از جراحی آئورت
• عفونت آئورت در اثر بیماری سیفلیس (نادر است‌)
• ترواسکلروز (سخت شدن رگ‌ها)
• صدمه فیزیکی

عوامل تشدید کننده آنوریسم

• سابقه حمله قلبی
• سابقه خانوادگی تصلب شرایین
• ابتلا به بیماری پلی آرتریت گره‌ای
• فشارخون بالا
• سن بیشتر از ۶۰ سال
• استعمال سیگار
• چاقی

پیشگیری از آنوریسم

هیچ دارویی برای جلوگیری از ایجاد آنوریسم آئورت وجود ندارد. اما محققان در حال مطالعه آنتی بیوتیکهایی به نام تترا سایکلین هستند که میتواند رشد آنوریسم های کوچک آئورت را کند سازد.

به طور کلی بهترین روش برای جلوگیری از این بیماری سالم نگه داشتن عروق خونی است. برای این کار لازم است:

• سیگار نکشید.
• فشار خونتان را کنترل کنید.
• منظم ورزش کنید.
• از کلسترول و چربی رژیم غذاییتان بکاهید.
• در صورت‌ وجود سيفليس‌، زودهنگام‌ آن را درمان کنید.
• از استرس‌ خود بکاهید.

درمان آنوریسم

درمان آنوریسم به اندازه آنوریسم و سرعت رشد آن بستگی دارد. اگر آنوریسم کوچک باشد (حدود 4 سانتیمتر قطر) پزشک معمولا روش کنترل را توصیه می کند و نیازی به جراحی نیست.

در مورد آنوریسم متوسط با قطر 4 تا 5.5 سانتیمتر توجه به وجود علائم نیز اهمیت دارد و در واقع هر تصمیمی با مشورت پزشک صورت می گیرد.

اما آنوریسمهای بزرگ با قطر 5.5 سانتیمتر یا بیشتر به احتمال زیاد نیازمند جراحی هستند.

در جراحی، رگ مصنوعی جایگزین آن قسمت از رگ که آنوریسم دارد، می‌شود.

جراحی برای آنوریسم قلبی می‌تواند باعث بر طرف شدن بی نظمی ضربان قلب و افزایش طول عمر شود. اما باید توجه داشت که گاهی آنوریسم عود می‌کند.

آپاندیس چیست؟

آپاندیس یک زائده‌ای کوچک و انگشت مانند است که از روده بزرگ منشعب می‌شود و در پایین ترین قسمت راست شکم قرار دارد. طول این عضو بین ۲ تا ۲۰ سانتی‌متر متغیر است و قطر آن نیز بین ۶ تا ۸ میلی‌متر است.

زمانی که آپاندیس ملتهب و پر از مایع چرکی شود آپاندیسیت ایجاد می شود. اگر بیماری آپاندیس درمان نشود، متورم می شود و در آخر پاره خواهد شد و مواد ضائد آن درون شکم تخلیه می شود و خطراتی برای جان فرد ایجاد می کند.

آپاندیسیت ممکن است برای هرکسی اتفاق بیافتد اما شیوع آن در سنین ۱۰ تا ۳۰ سالگی بیشتر می باشد.

علائم ابتلا به آپاندیس

اولین نشانه آپاندیس درد شکم می باشد. درد خفیفی از نواحی اطراف ناف شروع شده و به سمت ناحیه راست و پایین شکم حرکت می کند و شدیدتر می شود. از دیگر نشانه های بیماری آپاندیس:

• کاهش اشتها
• اسهال
• یبوست
• تب
• استفراغ سریع پس از شکم درد
• ورم شکم
• عدم توانایی در خارج کردن باد شکم
• به سختی ادرار کردن
• گرفتگی شدید عضلانی
• درد هنگام راه رفتن،سرفه و یا سایر حرکات

علل ابتلا به آپاندیس

فرد زمانی دچار آپاندیسیت می شود که آپاندیس بسته شود. این مسدود شدن می تواند بوسیله مدفوع، جسم خارجی، سرطان و یا عفونت باشد. زمانی که آپاندیس مسدود شود باکتری های درون آپاندیس شروع به تکثیر کرده و باعث التهاب، ورم و پر از چرک شدن آپاندیس می شوند.

آپاندیسیت ممکن است ناشی از عفونت باشد، زیرا آپاندیس می تواند در پاسخ به هر گونه عفونت در بدن ورم کند.

آپاندیسیت چگونه تشخیص داده می شود؟

تشخیص آپاندیسیت کمی دشوار است زیرا نشانه های آپاندیسیت اغلب مبهم و یا شبیه به سایر بیماری های دیگر مانند مشکلات کیسه صفرا، عفونت مثانه یا عفونت ادراری، بیماری کرون، التهاب معده، عفونت روده و مشکلات تخمدان است. در نتیجه برای تشخیص آپاندیسیت آزمایش های زیر انجام می شود:

• معاینه شکم برای تشخیص التهاب
• آزمایش ادرار برای از بین بردن عفونت ادراری
• معاینه مقعدی
• آزمایش خون برای تشخیص در حال مبارزه بودن بدن با عفونت
• سونوگرافی و یا CTاسکن

درمان آپاندیسیت چگونه است؟

درمان معمول و استاندارد آپاندیسیت برداشت آپاندیس است که به آن آپاندکتومی (appendectomy) گفته می شود. اگر حتی پزشک به آپاندیسیت شک داشته باشد و از آن مطمئن نباشد به منظور جلوگیری از ترکیدن و پارگی آپاندیس به سرعت برای برداشتن آپاندیس اقدام می نماید.

بسته به این که در آپاندیس آبسه شکل گرفته باشد، پزشک دو راهکار در پیش رو دارد; می تواند چرک و مایعات آپاندیس را تخلیه کند و یا اینکه می تواند آپاندیس را بردارد.

درمان آپاندیسیت با توجه به تشخیص پزشک و شرایط بیمار به شکل لاپاروسکوپ و یا جراحی باز انجام شود.

در عمل برداشتن آپاندیس از بیهوشی عمومی استفاده می شود و از طریق یک برش تقریبا 14 سانتی متری و یا توسط لاپاروسکوپی آپاندیس برداشته می شود. پیش از عمل جراحی برداشتن آپاندیس برای از بین بردن عفونت های صفاقیِ احتمالی، از آنتی بیوتیک ها استفاده می شود. اگر با عفونت صفاقی مواجه شوید، شکمتان باید شستشو داده شده و از چرک و عفونت تخلیه گردد.

آیا آپاندیسیت قابل پیشگیری است؟

آپاندیسیت قابل پیشگیری نمی باشد. با این حال با رعایت نکاتی می تواند احتمال ابتلا به آپاندیسیت را کمی کاهش داد. استفاده از غذاهای سرشار از فیبر مانند میوه ها و سبزیجات تازه می تواند کمک کند، زیرا افزایش مقدار فیبر در رژیم غذایی می تواند از یبوست و انباشته شدن مدفوع که شایع ترین علت آپاندیس است جلوگیری کند.

غذاهای سرشار از فیبر شامل:

• تمشک
• سیب ها
• گلابی
• نخودسبز
• بروکلی
• عدس
• لوبیای سیاه
• دانه های سبوس
• جو
• بلغور جو دو سر
• اسپاگتی
• کنگر فرنگی

فتق چیست؟

فتق یک بیماری شکمی است و زمانی‌ پیش میاید که لایه ‌های درونی‌ عضلات شکمی ضعیف شده باشند. که این امر منجر به پارگی یا کشیدگی بیش از حد در ناحیه جداره شکم یا دیافراگم می گردد.

در واقع فتق از جابجایی ارگان های بدن به حفره یا بافت مجاور ایجاد می شود. به طور مثال قلب و ریه در حفره قفسه سینه، کبد و روده‌ها در ناحیه شکم قرار گرفته اند. ممکن است احشا شکمی به دلیل اختلاف فشار بین حفره شکم و سینه، به داخل ناحیه سینه راه پیدا کنند، که به این حالت فتق گفته می شود.

فتق ها می توانند در بالای ران، ناف یا دکمه شکمی و ناحیه کشاله ران نیز ایجاد شوند اما در شکم شایع ترند.

همچنین فتق نوع شکمی در بین مردها شیوع بیشتری دارد.

انواع فتق شکمی

• فتق کشاله ران (مغبنی)

اینگونه فتق سبب برجستگی قسمت کشاله ران و درون کیسه بیضه خواهد شد و این نوع از فتق در آقایان بیشتر از خانم ها دیده می شود .

• فتق رانی

این نوع از فتق سبب بیرون زدن قسمت بالای ران می گردد، که در خانم ها بیشتر از آقایان دیده می شود.

• فتق ناف

فتق ناف عبارت است از برجستگی اطراف ناف. این فتق به دلیل اینکه عضلات اطراف ناف نمی تواند کاملاً آن ناحیه را بپوشانند ایجاد می شود.

لازم به ذکر است در نوزادان به دلیل ضعیف بودن عضلات شکمی، احتمال رخ دادن فتق ناف زیاد است به همین دلیل در صورت مشاهده، التهاب، تورم، قرمزی و …. در کودک بهتر است با پزشک متخصص سریعا موضوع را مطرح نمایید.

• فتق برشی

هنگامی که در محل عمل جراحی، روی جدار شکم برشی ایجاد می شود، بعلت جدا شدن عضلات از همدیگر در محل عمل جراحی پیشین ممکن است بیرون زدگی به وجود بیاید.

علل ایجاد فتق

• فشار زیاد به قسمت ‌های دیوار شکم
• حمل و جابه جایی اشیاء سنگین
• ضعف مادرزادی عضلات شکمی
• نارس به دنیا آمدن کودک
• سرفه مداوم و ابتلا به آسم
• مشکلات اجابت مزاج
• افزایش سن
• جراحی
• وراثت

علائم فتق

یکی از رایج ترین علائم فتق، وجود یک برآمدگی دردناک و قابل مشاهده در ناحیه شکم است. از دیگر علائم و نشانه های این بیماری:

• بروز درد در هنگام خم شدن یا بلند کردن جسم سنگین
• احساس فشار و درد در ناحیه شکم یا کشاله ران
• احساس سیر و پر بودن
• درد ‌به مدت طولانی‌ همراه با سوزش
• التهاب صفاق و روده
• نامنظم شدن دفع
• یبوست و اسهال
• خون در مدفوع
• تهوع، استفراغ و ضعف عمومی‌ و سرگیجه
• ضعف عضلانی
• تب

درمان فتق شکمی

روش درمانی هر فرد به اندازه فتق و شدت علائم آن بستگی دارد. درمان هایی که برای فتق شکمی پیشنهاد می شود شامل:

• تغییر رویه ی زندگی
• مصرف برخی دارو ها
• جراحی

تغییر رویه زندگی

رعایت برخی نکات و تغییراتی در تغذیه فرد می تواند تا حدودی علائم فتق را از بین ببرد، ولی باعث بهبودی آن نمی شود. در نتیجه رعایت نکات زیر می تواند به روند درمان کمک کند.

• پرهیز از وعده های غذایی سنگین و پر حجم
• خودداری از دراز کشیدن و خم شدن پس از صرف غذا
• حفظ تعادل وزن
• انجام برخی ورزش ها برای تقویت ماهیچه های اطراف فتق (لازم به ذکر است انجام غلط ورزش ها می تواند با افزایش فشار به آن ناحیه، باعث بیرون زدگی بیشتر فتق شکمی شود)
• خودداری از خوردن غذاهایی که رفلکس معده را شدت می بخشند، مانند غذاهای تند و حاوی گوجه فرنگی
• کاهش وزن و ترک سیگار برای جلوگیری از ریفلاکس اسید معده

مصرف دارو

در صورتی که فتق جداره شکمی دارید، دارو هایی نظیر آنتی اسید ها، مسدود کننده ی گیرنده H2 و مهر کننده پمپ پروتون می تواند با کاهش اسید معده دردتان را کم کرده و تا حدی از علائم بیماری بکاهد.

جراحی

پزشک جراح روش جراحی مناسب را با توجه به عواملی مانند سن بیمار، نوع فتق، شرایط عمومی، سلامت بیمار و … تعیین می کند. که شامل دو روش جراحی باز و استفاده از لاپاراسکوپی است.

جراحی باز به دوره استراحت بیشتری نیاز دارد و ممکن است مجبور شوید تا 6-9 هفته پس از عمل استراحت کنید. در حالی که عمل لاپاروسکوپی طول درمان و استراحت کوتاه تری دارد. اما امکان بازگشت فتق در عمل لاپاروسکوپی بیشتر است.