راهای درمان ریزش مو با ۷ روش تاثیرگذار


ریزش تارهای مو برای هیچ‌کس خوشایند نیست ولی همه ما آن را تجربه می‌کنیم. به‌دلیل چرخه رشد موها، حدود ۱۰۰ تار از آنها در طول روز می‌ریزد و این طبیعی است. اگر تعداد تارهایی که می‌ریزند، بیشتر از این حد شود و حالت غیرعادی پیدا کند، یعنی یک جای کار لنگ می‌زند و نیاز است که به متخصص پوست و مو مراجعه کنیم. ب

روش‌های جلوگیری از ریزش مو
۱. توجه به تغذیه و جلوگیری از ریزش مو
رژیم غذایی مدیترانه‌ای
پروتئین
ویتامین A
حذف مواد نامناسب
۲. مصرف مکمل‌ها و ویتامین‌ها برای پیشگیری از ریزش مو
مولتی‌ویتامین
ویتامین D
بیوتین
جینسینگ
۳. استفاده از محصولات مراقبتی و انواع روغن
شست‌وشوی منظم
انتخاب شامپوی مناسب
روغن نارگیل
روغن زیتون
رسیدگی بادقت به ظاهر مو
۴. روش‌های پزشکی و درمانی
لیزر درمانی
پلاسمای غنی از پلاکت
۵. استفاده از داروها
ماینوکسیدیل (Minoxidil)
فیناستراید (Finasteride)
فنیل افرین (Phenylephrine)
۶. تشخیص بیماری‌ها
روش‌های دیگر
روغن‌های عصاره گیاهان
آب پیاز
ماساژ سر برای جلوگیری از ریزش مو
یوگا
جلوگیری از ریزش مو در زنان
ریزش مو در بارداری، زایمان و شیردهی
پیشگیری از ریزش مو در مردان
جلوگیری از ریزش مو در نوزادان
جلوگیری از ریزش مو خانگی
استفاده از روغن‌های گیاهی
ترک سیگار
جلوگیری از ریزش مو با طب سنتی
جلوگیری از ریزش مو در زمان شیمی‌درمانی
جلوگیری از ریزش مو در رژیم لاغری و بدنسازی
دلیل ریزش مو در جلوگیری از آن مهم است
روش‌های جلوگیری از ریزش مو

راه‌های جلوگیری از ریزش مو و پرپشت شدن آن را که بشناسید، امکان تقویت ریشه‌ها و ساقه‌ها برایتان به وجود می‌آید. هرچقدر که بیشتر با روش‌های مختلف آشنا باشید، دید و نگاه دقیق‌تری برای کنترل اوضاع به‌دست می‌آورید. از جمله روش‌های جلوگیری از ریزش موها باید به موارد زیر توجه کنید:

    توجه به تغذیه و جلوگیری از ریزش مو
    مصرف مکمل‌ها و ویتامین‌ها برای پیشگیری از ریزش مو
    استفاده از محصولات مراقبتی و انواع روغن
    روش‌های پزشکی و درمانی
    استفاده از داروها
    شناسایی علت ریزش مو
    روش‌های دیگر

جلوگیری از ریزش مو
۱. توجه به تغذیه و جلوگیری از ریزش مو

برای جلوگیری از ریزش مو باید چه بخوریم؟ این از آن پرسش‌های مهمی است که پاسخش می‌تواند راهی برای داشتن موهایی قوی‌تر و زیباتر باشد. به پیشنهادهای زیر دقت کنید:
رژیم غذایی مدیترانه‌ای

تحقیقات علمی نشان داده‌اند که رژیم غذایی حاوی سبزیجات خام و گیاهان تازه، مانند رژیم مدیترانه‌ای می‌تواند احتمال طاسی مردانه و زنانه (آلوپسی آندروژنیک) را کم کند یا مانع از پیشرفت سریع طاسی شود.

اگر انواع سبزیجات مانند ریحان و جعفری و سالادهای مختلف را دست‌کم ۳ بار در هفته مصرف کنید، وضعیت موهایتان خیلی بهتر می‌شود. بهره‌مندی از سبک زندگی سالم برای جلوگیری از ریزش مو را دست‌کم نگیرید.
پروتئین

فولیکول‌های مو بیشتر از پروتئینی به نام کراتین ساخته شده‌اند. گاهی کمبود پروتئین در رژیم غذایی است که باعث می‌شود، موها بریزند و وضعیت مطلوبی نداشته باشند.

برای اینکه از کمبود احتمالی پروتئین و ریزش مو جلوگیری کنید، حواستان به مصرف غذاهای سالم و پر از پروتئینی مانند موارد زیر باشد:

    تخم مرغ
    آجیل
    لوبیا و نخود
    ماهی
    لبنیات کم‌چرب
    مرغ
    بوقلمون

 ویتامین A

ویتامین A از موادی تشکیل شده که نامشان رتینوئید است و در جلوگیری از ریزش مو نقش موثری دارند. البته حواستان باشد که میزان دوز این ویتامین باید مناسب باشد تا برایتان نتایج مطلوبی به همراه بیاورد. دوز خیلی کم یا زیاد ویتامین A نمی‌تواند موثر باشد.

امکان دریافت ویتامین A از مواد غذایی زیاد نیست. بااین‌حال، بشقاب خود را با غذاهای غنی از ویتامین A، مانند سیب‌زمینی شیرین، فلفل‌شیرین و اسفناج پر کنید.

برای خرید انواع ویتامین‌ها و مکمل‌های معدنی روی عکس زیر بزنید:

ویتامین و مواد معدنی
ویتامین‌ها و مکمل‌های معدنی مورد نیاز بدن
مشاهده محصولات

حذف مواد نامناسب

شکر، چربی‌های فرآوری‌شده، مواد نگهدارنده و الکل می‌توانند به استرس اکسیداتیو (آسیب‌‌رسیدن به سلول‌ها) کمک کنند. اگر به دنبال جلوگیری از ریزش موهای خود هستید، مواد مضر را سریع‌تر از رژیم غذایی‌تان حذف کنید.
۲. مصرف مکمل‌ها و ویتامین‌ها برای پیشگیری از ریزش مو

شاید بپرسید که بهترین قرص ویتامین برای ریزش مو چیست یا کدام مکمل‌ها و ویتامین‌ها در این زمینه مفیدند و موهایمان را از ریزش نجات می‌دهند. به این موارد نگاهی داشته باشید:
مولتی‌ویتامین

دانشمندان تشخیص داده‌اند که ویتامین‌ها و مواد معدنی زیر برای فرآیندهای رشد و حفظ مو مهم هستند:

    ویتامین‌های A، B، C و D
    آهن
    سلنیوم
    روی یا همان زینک

برای مصرف مولتی‌ویتامین‌ها نظر پزشک را بپرسید و محصولات مناسب را از داروخانه‌ها خریداری کنید.
ویتامین D

پژوهش‌های مختلف نشان می‌دهند که کموبد ویتامین D می‌تواند باعث بروز نوعی طاسی در مردان و زنان شود. اگر کمبود ویتامین را رفع کنید، احتمال دارد که جلوگیری از ریزش مو امکان‌پذیر و وضعیت موهای باقی‌مانده بر سر هم بهتر شود.
بیوتین

بیوتین یا همان ویتامین H یا B7  در تشکیل اسیدهای چرب در بدن نقش دارد. این فرآیند برای چرخه زندگی مو ضروری است و در صورت کمبود، ممکن است دچار ریزش مو شوید. بیوتین هم در شمار بهترین مکمل‌ها برای جلوگیری از ریزش مو قرار می‌گیرد.
جینسینگ

جینسینگ حاوی مواد شیمیایی گیاهی خاصی است که می‌توانند به رشد مو در پوست سر کمک کنند. البته نیاز به تحقیقات بیشتری در این زمینه وجود دارد و برای همین، بهتر است که قبل از استفاده از مکمل‌های حاوی جینسینگ از پزشک متخصص درباره‌اش سوال کنید.

تغذیه مناسب برای جلوگیری از ریزش مو
۳. استفاده از محصولات مراقبتی و انواع روغن

به‌دنبال شامپو برای جلوگیری از ریزش مو هستید یا می‌خواهید محصولات مراقبتی مختلف را خریداری کنید؟ خب! حق با شما است و این موارد هم می‌توانند در کنترل ریزش مو نقش داشته باشند. در زمینه محصولات مراقبتی و انواع روغن‌های تقویتی به این نکات هم نیم‌نگاهی داشته باشید:
شست‌وشوی منظم

تمیزی پوست سر در حفظ موها نقش مهمی دارد اما نباید از شامپوهای غلیظ و قوی استفاده کنید. در واقع، محصولاتی که فرمول‌های ترکیبات موجود در آنها تند و پرقدرت است، مو را خشک می‌کنند و باعث می‌شوند که ریزش بیشتر شود.
انتخاب شامپوی مناسب

شامپو موها را از چربی و آلودگی‌های سطحی پاک می‌کند. شست‌وشوی بیش از حد با شامپو می‌تواند به موهایتان آسیب برساند. سولفات‌ها و برخی مواد دیگر موجود در ترکیب شامپو باعث موخوره، خشکی پوست سر و شکنندگی موها می‌شوند.

بهتر است به‌سراغ شامپوهای ریزش مو بروید که از مواد شیمیایی کمتری در ساختارشان استفاده شده و فرمولاسیونشان براساس مواد طبیعی طراحی می‌شود.
روغن نارگیل

محققان معتقدند که روغن نارگیل می‌تواند به جلوگیری از ریزش مو و آسیب آن کمک کند. موهایی که با این روغن چرب شوند، در مقابل اشعه ماورابنفش خورشید محافظت می‌شوند. برای جلوگیری از ریزش مو خشک باید از محصولاتی مانند روغن‌های معطر نظیر نارگیل استفاده شود.

وجود ماده‌ای به نام اسید لوریک (Lauric acid) در روغن نارگیل باعث می‌شود که ریشه و تار موها سالم بمانند. این روغن را روی پوست سر ماساژ بدهید تا جریان خون در این ناحیه از بدن هم به‌خوبی گردش کند و امکان رشد موها با سرعت و کیفیت خوب به وجود بیاید.
روغن زیتون

روغن زیتون هم از خشکی موها جلوگیری می‌کند. موهایی که خشک نباشند، کمتر در معرض ریزش قرار می‌گیرند. این روغن در رژیم غذایی معروف مدیترانه‌ای هم حضور پررنگی دارد و می‌تواند به جلوگیری از ریزش مو ارثی کمک کند.

علاوه‌براینکه این روغن را به رژیم غذایی‌تان اضافه می‌کنید، خوب است که چند قاشق غذاخوری از آن را به‌طور مستقیم روی موها بمالید و بگذارید ۳۰ دقیقه بماند. سپس آن را از روی موها بشویید.
رسیدگی بادقت به ظاهر مو

موهایتان را سفت نبندید. بهتر است که از دم‌اسبی‌کردن موها به‌سفتی و با یک کش تنگ خودداری کنید. این کار باعث می‌شود که موهایتان بریزد. برای خشک‌‌کردن مو هم بهتر است از سشوار استفاده نکنید.

اجازه بدهید که موهایتان در هوای آزاد خشک شود تا پوست سرتان آسیب نبیند و تحریک نشود. استفاده از حالت‌دهنده‌های مو مانند فرکننده‌ها و اتوها را هم کم کنید. رنگ‌کردن مو و استفاده از محصولات آرایشی مختلف روی آن هم بی‌ضرر نیست و موهایتان را خراب می‌کند.
۴. روش‌های پزشکی و درمانی

گاهی‌اوقات، باید روش‌های جدی‌تری پزشکی و درمانی را برای جلوگیری از ریزش مو امتحان کنید. این روش‌ها را پزشک برایتان تجویز می‌کند و شامل موارد زیر هستند:
لیزر درمانی

شاید لیزرهای ضعیف بتوانند به بهبود تراکم مو برای افراد مبتلا به ریزش موی ژنتیکی و ریزش ناشی از شیمی درمانی کمک کنند. در این درمان، احتمال دارد که با تحریک سلول‌های بنیادی اپیدرمی امکان رویش مو قوت بگیرد.
پلاسمای غنی از پلاکت

تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) هم از آن روش‌های معروفی است که با تحریک پوست سرتان به شما کمک می‌کند که موهای نواحی ریخته در سر دوباره رشد کنند. این شیوه از  جدیدترین روش‌های جلوگیری از ریزش مو است.

در این روش، پلاکت‌های خون از طریق یک سانتریفیوژ (دستگاه جداکننده) جدا و دوباره به پوست سر تزریق می‌شوند. اثرگذاری این راه‌کار می‌تواند مطلوب باشد. برای درمان سریع ریزش مو از این روش‌ها استفاده می‌شود.
۵. استفاده از داروها

داروهایی هم برای جلوگیری از ریزش مو وجود دارد. قرص برای جلوگیری از ریزش مو و پرپشت شدن مو چیست و روش‌های درمانی در این زمینه کدام‌اند؟
ماینوکسیدیل (Minoxidil)

این داروی بدون نسخه (OTC) که با نام دیگر روگین (Rogaine) شناخته می‌شود، از داروهای مشهور برای جلوگیری از ریزش مو و درمان آن است. برای استفاده از آن باید، هر روز مایع یا فوم دارو را روی پوست سر بمالید.

یادتان باشد که پای عوارض جانبی شامل تحریک پوست سر و آکنه در محل استفاده هم به میان است. عوارض جانبی نادرتر هم ضربان قلب نامنظم و تاری دید هستند. جلوگیری از ریزش مو اندوژنیک (endogenic) یا ارثی با این دارو مقدور می‌شود.
 فیناستراید (Finasteride)

فیناستراید هم قرصی است که با نسخه پزشک تهیه می‌شود و می‌تواند از ریزش مو جلوگیری کند. گاهی حتی باعث رشد موهای جدید هم می‌شود. شاید لازم باشد تا ۱۲ ماه از این دارو استفاده کنید تا به نتیجه دلخواه برسید.

این دارو عوارض جانبی مختلفی دارد؛ مانند از دست‌دادن میل جنسی و اختلال نعوظ. افرادی که باردار هستند یا ممکن است باردار شوند هم باید از مصرف این دارو خودداری کنند.
 فنیل افرین (Phenylephrine)

فنیل‌افرین موضعی با تحریک فولیکول‌های مو مانع از ریزش مو می‌شود. یعنی چطور؟ این دارو فولیکول‌های مو را منقبض می‌کند. منظور از فولیکول هم که ساختار و بافتی است که در پوست سر قرار دارد و موها در آن تغذیه و رشد می‌کنند.

برای خرید محصولات مخصوص ضد ریزش مو، روی عکس زیر بزنید:

مراقبت از مو
انواع شامپو، روغن، محلول و سرم‌های مراقبت از مو
مشاهده محصولات

۶. تشخیص بیماری‌ها

باید ببینید که علت ریزش مو چیست و با رفع آن مشکل به رویش مجدد موها کمک کنید. برای مثال، ریزش مو در بیماران تیروئیدی رایج است. موهای شما به طور معمول در چرخه‌ای سالم رشد و بیشتر فولیکول‌های مو رشد می‌کنند.

فقط تعداد کمی از آنها در حال استراحت هستند. با نبود تعادل تیروئید، این چرخه از بین می‌رود، و در نتیجه فولیکول‌های موی بیشتری نسبت به رشد در حالت استراحت و ریزش قرار می‌گیرند.

لوپوس هم نوعی بیماری خودایمنی است که در آن ریزش مو به وجود می‌آید. برای جلوگیری از ریزش مو لوپوس باید حتما از پزشک متخصص درباره راه‌کارهای مطمئن کمک بگیرید.
روش‌های دیگر

برای جلوگیری از ریزش مو در مردان و زنان از روش‌های دیگری هم استفاده می‌شود. در ادامه می‌خواهیم به تعدادی از آنها اشاره کنیم:
روغن‌های عصاره گیاهان

روغن‌های ضروری در برخی از موارد می‌توانند به کاهش ریزش مو کمک کنند. موارد مختلف از جمله روغن بابونه، آویشن، روغن درخت چای و … در درمان انواع ریزش مو مانند آلوپسی آره‌آتا (طاسی منطقه‌ای یا سکه‌ای در بخشی از نواحی سر)، آلوپسی آندروژنتیک (طاسی با الگوی مردانه) و انواع دیگر نقش دارند.

روغن‌های ضروری دیگری که باید در نظر بگیرید عبارتند از اسطوخودوس، علف لیمو و نعناع. سعی کنید چند قطره از هریک یا تمام این روغن‌ها را با چند قاشق غذاخوری روغن حامل مانند جوجوبا یا دانه انگور مخلوط کنید.

این ترکیب را ۱۰ دقیقه به سر بمالید و بعد آب‌کشی و شست‌وشو انجام بدهید. حتما قبل از استفاده از روغن‌های ضروری، آنها را روی بخش کوچکی از پوست امتحان کنید. ممکن است به آنها حساسیت داشته باشید.

پیشگیری از ریزش مو
 آب پیاز

برخی از تحقیقات علمی نشان می‌دهند که مالیدن آب پیاز روی پوست سر به جلوگیری از ریزش مو و رویش مجدد آن کمک می‌کند. دانشمندان معتقدند که احتمالا گوگرد موجود در پیاز است که چنین اثر مثبتی به وجود می‌آورد.
ماساژ سر برای جلوگیری از ریزش مو

حتما قبول دارید که ماساژ پوست سر احساس خوبی دارد، اما می‌تواند به رشد موهای شما هم کمک کند؟ شاید. برخی مطالعات و تحقیقات پزشکی و علمی محدود نشان می‌دهند که این کار اثرات احتمالی مثبت به همراه دارد.

ماساژ پوست سر می‌تواند با افزایش گردش خون و تغییرات ژنی به تحریک رشد مو کمک کند، اما مطالعات و تحقیقات بیشتری باید انجام شود و این موضوع را ثابت کند.
 یوگا

جلوگیری از ریزش مو ناشی از استرس با انجام حرکات یوگا مقدور می‌شود. البته اثرگذاری قطعی چنین چیزی مشخص نیست اما حرکات یوگا مفیدند و امتحان‌کردنشان ضرری ندارد.
جلوگیری از ریزش مو در زنان

برای جلوگیری از ریختن موها در زنان و تقویت موها باید در ابتدا به علت و دلیل مشکل پی برده شود. دلایل ریزش مو در زنان معمولا به این شرح‌اند:

    ریزش مو با الگوی ژنتیکی زنانه (آلوپسی آندروژنتیک)
    بیماری تیرویید
    افزایش سن و یائسگی
    سایر شرایط هورمونی مانند تنبلی تخمدان

حدود نیمی از زنان قبل از ۷۹سالگی درجاتی از ریزش مو با الگوی زنانه را تجربه می‌کنند. اگر موهای خود را از دست می دهید، بهتر است به متخصص پوست و مو مراجعه کنید. برای جلوگیری از ریزش مو هورمونی در زنان یا وضعیت‌های دیگر، این متخصصان توصیه‌های زیر را برایتان دارند:

    داروهای ضدبارداری خوراکی.
    استفاده از داروی روگین (ماینوکسیدیل).
    آلداکتون (اسپیرونولاکتون) یا سایر داروهای ضدآندروژن (مهارکننده هورمون‌های مردانه).
    مصرف مکمل‌های آهن، به خصوص اگر ریزش مو به کم خونی یا سیکل‌های قاعدگی شدید ربط داشته باشد.
    گاهی در زنانی که به یائسگی رسیده‌اند، درمان جایگزینی هورمونی (HRT) را به عنوان راهی برای درمان ریزش مو و سایر علائم در نظر می‌گیرند.

ریزش مو در بارداری، زایمان و شیردهی

بسیاری از زنان پس از بارداری دچار کم‌آبی، خستگی، استرس و کاهش سطح استروژن می‌شوند. این عوامل می‌توانند منجر به افزایش ریزش مو شوند. درصدی از این ریزش به خاطر استرس و خستگی ناشی از بچه‌دار شدن است. این وضعیت موقتی است و باید ظرف یک سال پس از پایان بارداری برطرف شود.

در صورت شیردهی با رعایت رژیم غذایی سالم و مراقبت از موها با استفاده از شامپوی مناسب و سفت‌نبستن آن می‌توانید مانع از ریختن موها شوید.

 بعد از بارداری هم با ادامه مصرف ویتامین‌های دوران بارداری نگذارید که موها بریزند. متخصصان پوست استفاده از شامپوها و نرم‌کننده‌های سبک را هم توصیه می‌کنند. برای مصرف مکمل‌ها باید با متخصص مشورت کنید.

برای خرید محصولات مراقبت از مو، روی عکس زیر بزنید:

محصولات مراقبت از مو
انواع شامپوها و لوسیون‌های مراقبت از مو
مشاهده محصولات
مراقبت از مو

پیشگیری از ریزش مو در مردان

ریزش مو در مردان و پسران بیشتر از زنان است. این مشکل در مردان معمولا به خاطر ریزش مو با الگوی ژنتیکی مردانه است. اگر نگران ریزش مو هستید، ممکن است که پزشک درمان‌های زیر را به شما توصیه کند:

    مصرف داروی روگین (ماینوکسیدیل)
    پروپشیا یا پروسکار (فیناستراید)
    پیوند واحد فولیکولی (FUT)، پیوند مو با بافت زیرین
    استخراج واحد فولیکولی (FUE)، پیوند موی تنها با فولیکول‌ها، بدون بافت پیوندی

جلوگیری از ریزش مو در نوزادان

نوزادان با مقادیر متفاوتی از مو به دنیا می آیند. موهای بسیاری از آنها در ۶ ماه اول زندگی می‌ریزد. ریزش مو در ۳ ماهگی به اوج خود می‌رسد. دقت کنید که نیاز به انجام اقدام خاصی نیست.

این چرخه ریزش مو در نوزادان طبیعی است و نباید نگران باشید. باید کمی صبر کنید تا اوضاع به حالت طبیعی دربیاید. از معدود اقداماتی که باید برای حفظ سلامت موهای نوزادان انجام بدهید، این است که به جنس بالششان توجه کنید و به شیوه درستی سرشان را روی بالش بخوابانید.
جلوگیری از ریزش مو خانگی

برای رسیدگی به وضعیت موها و تقویتشان می‌توانید اقداماتی را در منزل انجام بدهید. برخی از این توصیه‌ها باعث می‌شوند که بتوانید با روند ریزش مو مقابله کنید.
استفاده از روغن‌های گیاهی

پیش‌تر هم درباره اهمیت روغن‌های گیاهی برایتان گفتیم. این روغن‌ها بی‌نسخه و تجویز پزشک در دسترس‌اند و می‌توانید آنها را تهیه و در منزل استفاده کنید:

    نعناع تند
    هیبیسکوس چینی
    جینسینگ
    جاتامانسی
    اسطوخودوس

ترک سیگار

سیگار به سلول های موی شما آسیب می‌رساند و فولیکول‌های آن را شکننده و آسیب‌پذیر می‌کند. برخی از پژوهش‌ها نشان داده‌اند که دود سیگار موها را سریع‌تر سفید می‌کند. هرطور شده، برنامه‌ای برای ترک این ماده ناخوشایند و مضر تدارک ببینید و خود را نجات بدهید.
جلوگیری از ریزش مو با طب سنتی

تجویزاتی از طرف طب سنتی هم در زمینه جلوگیری از ریزش مو مطرح می‌شود. در اثرگذاری این‌ها تردیدهایی وجود دارد. استفاده از روغن‌های چوب اندوس، اسطوخودوس، رزماری و آویشن بیش از ۱۰۰ سال است که برای درمان ریزش مو در طب سنتی استفاده می‌شود.

گفته می‌شود که ترکیب موجود در آنها باعث افزایش رشد مو است. برای استفاده از این تجویزات باید سعی کنید هر شب یک یا چند تا از این روغن‌ها را به مدت حداقل ۲ دقیقه به پوست سر خود بمالید. سپس سر خود را در یک حوله گرم بپیچید تا روغن‌ها جذب شوند.
جلوگیری از ریزش مو در زمان شیمی‌درمانی

چگونه از ریزش مو در طول شیمی درمانی جلوگیری کنیم؟ شیمی‌درمانی با حمله به سلول‌های سرطانی در بدن اثر می‌کند. به عنوان یک عارضه جانبی، شیمی درمانی سلول‌هایی را که باعث رشد موها می‌شوندهم از بین می‌برد. معمولا ۲ تا ۴ هفته پس از درمان موها شروع به ریزش می‌کنند.

برخی از افراد ترجیح می‌دهند با تراشیدن موهای خود قبل از شروع درمان، برای این عارضه جانبی آماده شوند. بسیاری از مردم با این انتخاب راحت‌تر هستند. اما همه افرادی که تحت شیمی درمانی قرار می‌گیرند هم تمام موهای خود از دست نمی‌دهند. گاهی اوقات موها به سادگی فقط نازک یا کم‌پشت می‌شوند.

روش‌هایی مانند کلاه یخ هم برای جلوگیری از ریزش مو در دوران شیمی‌درمانی وجود دارد. این کلاه‌ها جریان خون را در طول درمان‌ به پوست سر کاهش می‌دهند. اثرگذاری کلاه یخ آنچنان بالا نیست اما برای برخی از افراد موثر است.

جلوگیری از ریزش موها
جلوگیری از ریزش مو در رژیم لاغری و بدنسازی

گاهی می‌خواهید سبک زندگی‌تان را سالم کنید اما چون روش مناسب مسیر را نمی‌دانید، دچار مشکلاتی از جمله ریزش مو می‌شوید. برای مثال، زمانی که بدنسازی می‌کنید یا رژیم غذایی سخت دارید، امکان دارد که موهایتان بریزد. برای کنترل این وضعیت باید به نکات زیر دقت کنید.

بدنسازی می‌کنید:

اگر نگران ریزش مو هستید از تقویت‌کننده‌های تستوسترون و مصرف موادی مانند کراتین خودداری کنید. کراتین به تامین انرژی برای تمام سلول‌های بدن کمک می‌کند. در استفاده از مکمل‌ها دقت زیادی به خرج بدهید.

رژیم‌های غذایی سخت دارید:

مواد مغذی که می‌توانند به سلامت و رشد مو کمک کنند، عبارت‌اند از پروتئین، بیوتین، روی، ویتامین C، ویتامین A، ویتامین E، آهن و اسیدهای چرب ضروری. غذاهای غنی از مواد مغذی را برای کمک به تامین ویتامین‌ها، اسیدهای آمینه و سایر مواد مغذی مورد نیاز موها در رژیم خود قرار بدهید؛ مثلا اسفناج و سیب زمینی شیرین.
دلیل ریزش مو در جلوگیری از آن مهم است

فرقی نمی‌کند که در چه سنی هستید، برای جلوگیری از ریزش مو در نوجوانی یا هر سن دیگری باید به دلیل مشکل پی ببرید. گاهی پای ابتلا به برخی از بیماری‌ها به میان است. گاهی هم مشکل هورمونی است یا ژنتیکی.

اگر دلیل را تشخیص بدهید، امکان استفاده از روش‌های بهینه و مناسب برای جلوگیری از ریختن موها برایتان به وجود می‌آید.

راه‌های جلوگیری از انواع چاقی

اگر چاق هستید یا حتی اگر اضافه وزن ندارید، می‌توانید برای جلوگیری از افزایش وزن ناسالم و مشکلات مربوط به سلامتی اقداماتی انجام دهید. با ورزش روزانه، رژیم غذایی سالم و تعهد طولانی‌مدت برای مراقبت نسبت به آنچه می‌خورید و می‌نوشید، وزن شما کاهش پیدا خواهد کرد. پیشنهاد می‌کنیم که برای جلوگیری از چاقی و حفظ تعادل بدن به راهکارهای زیر توجه کنید:

    به‌طور منظم ورزش کنید؛ برای جلوگیری از افزایش وزن باید هفته‌ای ۱۵۰ تا ۳۰۰ دقیقه فعالیت با شدت متوسط ​​داشته باشید. فعالیت‌های بدنی متوسط شامل راه رفتن سریع و شنا است.
    از یک برنامه غذایی سالم پیروی کنید؛ روی غذاهای کم‌کالری و غنی از مواد مغذی مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل تمرکز کنید. از مصرف چربی‌های اشباع‌شده خودداری کنید و مصرف شیرینی و الکل را محدود کنید. روزانه سه وعده غذایی منظم با میان‌وعده محدود بخورید.
    تله‌های غذایی که باعث افزایش غذا خوردن می‌شوند را بشناسید و از آنها اجتناب کنید؛ سعی کنید یک یادداشت تهیه کنید و بنویسید چه می‌‍خورید، چه مقدار می‌خورید، چه موقع غذا می‌خورید، چه احساسی دارید و چقدر گرسنه‌اید. می‌توانید از قبل برنامه‌ریزی کنید و رفتارهای غذایی خود را کنترل کنید.
    وزن خود را مرتباً کنترل کنید؛ افرادی که حداقل هفته‌ای یک بار وزن خود را می‌سنجند، در حذف وزن اضافی موفق‌ترند. نظارت بر وزن می‎‌تواند به شما بگوید که آیا تلاش شما موثر است یا خیر. چک کردن وزن می‌تواند به شما کمک کند که افزایش وزن کم را قبل از اینکه به یک مشکل بزرگ تبدیل شود، تشخیص دهید.
    ثابت‌قدم باشید؛ پایبندی به برنامه وزن مناسب در طول هفته، آخر هفته‌ها و در میان تعطیلات تا حد ممکن شانس موفقیت طولانی‌مدت را افزایش می‌دهد.

جلوگیری از چاقی
راه‌های تشخیص چاقی

برای تشخیص چاقی، پزشک به طور معمول معاینه فیزیکی کرده و برخی آزمایش‌ها را توصیه می‌کند. این آزمایش‌ها و تست‌ها به طور کلی شامل موارد زیر است:
بررسی سوابق پزشکی

پزشک ممکن است سابقه وزن شما، تلاش‌های شما برای کاهش وزن، فعالیت بدنی و عادات ورزشی، الگوی غذا خوردن و کنترل اشتها، سایر شرایطی که داشته‌اید، داروها، سطح استرس و سایر موارد در ارتباط با سلامتی شما را بررسی کند. پزشک همچنین ممکن است سابقه پزشکی خانواده شما را بررسی کند تا ببیند آیا شما مستعد ابتلا به چاقی مفرط هستید یا خیر.
معاینه عمومی بدنی

 این کار شامل اندازه‌گیری قد، بررسی علائم حیاتی، مانند ضربان قلب، فشار خون و دما، گوش دادن به صدای قلب و ریه‌ها و معاینه شکم می‌شود و در تشخیص نهایی موثر است.
محاسبه BMI

پزشک، شاخص توده بدنی (BMI) شما را بررسی می‌کند. بی‌ام‌آی ۳۰ یا بالاتر چاقی محسوب می‌شود. BMI شما باید حداقل سالی یک بار بررسی شود؛ زیرا می‌تواند به تعیین خطرات کلی سلامتی و درمان‌های مناسب کمک کند.
اندازه گیری دور کمر

چربی ذخیره شده در اطراف کمر شما، که گاهی اوقات چربی احشایی یا چربی شکم نامیده می‌شود، ممکن است خطر بیماری قلبی و دیابت را بیشتر کند. اگر اندازه دور کمر زنان بیش از ۸۹ سانتی‌متر و مردان بیش از ۱۰۲ سانتی‌متر باشد ممکن است خطرات سلامتی بیشتری نسبت به افراد با اندازه دور کمر کمتر داشته باشند. مانند اندازه‌گیری BMI، دور کمر شما باید حداقل سالی یک بار بررسی شود.
انجام آزمایش خون

آزمایش خون ممکن است شامل آزمایش کلسترول، آزمایش عملکرد کبد، گلوکز ناشتا، آزمایش تیروئید و موارد دیگر باشد. انجام این آزمایشات ضروری است، زیرا ارتباط بعضی اختلالات با چاق شدن مثل چاقی و کبد چرب غیرقابل اجتناب است.

جمع‌آوری تمام این اطلاعات به شما و پزشک کمک می‌کند تا بدانید که باید چه مقدار از وزن خود را کم کنید. این آزمایش‌ها به شما کمک می‌کند که در مورد وضعیت سلامت خود تصمیم درستی بگیرید.

تشخیص چاقی
راه‌های درمان چاقی چیست؟

هدف از درمان چاقی رسیدن به وزن سالم و ماندن در آن وزن است. این امر سلامت کلی شما را بهبود می‌بخشد و خطر ابتلا به عوارض مربوط به چاقی را کاهش می‌دهد. برای درک بهتر و ایجاد تغییر در عادات غذایی و فعالیتی، ممکن است لازم باشد با گروهی از متخصصان از جمله متخصص تغذیه، مشاور رفتاری یا متخصص چاقی مشورت کنید.

هدف درمان اولیه معمولاً کاهش وزن متوسط ​​است؛ یعنی ۵ تا ۱۰ درصد از کل وزن شما. این به آن معناست که اگر شما ۹۱ کیلوگرم وزن دارید و طبق استانداردهای BMI چاق هستید، برای اینکه سلامتی شما بازگردد باید فقط حدود ۴.۵ تا ۹ کیلوگرم وزن کم کنید.

تمام برنامه‌های کاهش وزن نیاز به تغییر در عادات غذایی و افزایش فعالیت بدنی دارند. روش‌های درمانی مناسب برای شما به شدت چاقی، سلامت کلی و تمایل شما برای انجام برنامه کاهش وزن بستگی دارد. اما به طورکلی راه‌های درمان چاقی موارد زیر را شامل می‌شوند:
1. تغییر رژیم غذایی

کاهش مداوم وزن در طولانی‌مدت، ایمن‌ترین روش برای کاهش وزن است. این موضوع تنها با داشتن یک رژیم غذایی مناسب امکان‌پذیر است. بهتر است از تغییرات شدید و غیرواقعی رژیم غذایی، مانند رژیم‌های غذایی ضربتی اجتناب کنید.

درعوض برنامه‌ریزی کنید که حداقل شش ماه به یک برنامه جامع کاهش وزن و حداقل یک سال به مرحله نگهداری آن برنامه متعهد باشید تا احتمال موفقیت در کاهش وزن را افزایش دهید. تغییرات رژیم غذایی برای درمان چاقی عبارتند از:

    کاهش کالری؛کلید کاهش وزن، کاهش میزان کالری دریافتی شماست. مقدار معمول ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ کالری برای خانم‌ها و ۱۵۰۰ تا ۱۸۰۰ کالری برای آقایان است.
    احساس سیری کمتر؛برخی از غذاها مانند دسرها، آب‌نبات‌ها، چربی‌ها و غذاهای فرآوری شده حاوی مقدار زیادی کالری در یک تکه کوچک هستند. با خوردن حجم بیشتر از غذاهایی که کالری کمتری دارند، گرسنگی را کاهش می‌دهید، کالری کمتری دریافت می‌کنید و احساس بهتری در مورد وعده غذایی خود پیدا می‌کنید که به میزان رضایت شما به صورت کلی کمک می‌کند.
    انتخاب سالم‌تر: برای سالم‌سازی رژیم غذایی کلی خود، بیشتر از غذاهای گیاهی مانند میوه‌ها، سبزیجات و کربوهیدرات‌های کامل استفاده کنید. همچنین روی منابع کم پروتئین مانند لوبیا، عدس و سویا و گوشت‌های بدون چربی تأکید کنید. سعی کنید هفته‌ای دو بار ماهی در رژیم غذایی خود بگنجانید. نمک و شکر را محدود کنید.
    مراقب کاهش وزن سریع باشید؛ ممکن است فریب رژیم‌های رایج را بخورید که کاهش سریع و آسان وزن را نوید می‌‌دهند. واقعیت این است که هیچ غذای جادویی یا درمان سریع وجود ندارد. رژیم‌های رایج ممکن است در کوتاه‌مدت کمک کنند؛ اما نتایج طولانی‌مدت از سایر رژیم‌ها بهتر است.

ممکن است در یک رژیم ضربتی وزن کم کنید؛ اما با قطع رژیم، احتمالاً دچار افزایش وزن بعد از لاغری خواهید شد. برای کاهش وزن و جلوگیری از افزایش مجدد آن، باید عادت‌های غذایی سالمی را بپذیرید که می‌توانید به مرور زمان آن را حفظ کنید.

درمان چاقی
2. ورزش و فعالیت

افزایش فعالیت بدنی یا ورزش، بخشی اساسی در درمان چاقی است. بیشتر افرادی که قادر به حفظ کاهش وزن خود بیش از یک سال هستند، به طور منظم ورزش می‌کنند و حتی پیاده‌روی معمولی دارند.

افراد مبتلا به چاقی باید حداقل ۱۵۰ دقیقه در هفته فعالیت بدنی با شدت متوسط ​​داشته باشند تا از افزایش وزن بیشتر جلوگیری کنند. برای رسیدن به کاهش وزن چشمگیر، ممکن است لازم باشد ۳۰۰ دقیقه یا بیشتر در هفته ورزش کنید.

اگرچه ورزش‌های هوازی منظم کارآمدترین روش برای سوزاندن کالری و کاهش وزن اضافی است؛ هر حرکت اضافی نیز به سوزاندن کالری کمک می‌کند. انجام تغییرات ساده در طول روز می‌تواند فواید زیادی برای شما داشته باشد، مثلا:

    دورتر از ورودی‌های فروشگاه پارک کنید
    خانه خود را مرتب کنید
    باغبانی کنید
    بلند شوید و حرکت کنید و از گام‌شمار استفاده کنید و غیره.

3. تغییرات رفتاری برای درمان چاقی

یک برنامه اصلاح رفتاری به شما کمک می‌کند تا سبک زندگی خود را تغییر دهید، وزن کم کنید و آن را حفظ کنید. اقدامات لازم شامل بررسی عادات فعلی شما برای فهمیدن اینکه چه عواملی، استرس‌ها یا چه شرایطی ممکن است در چاقی شما نقش داشته باشند.

همه افراد متفاوت هستند و موانع مختلفی برای کنترل وزن دارند، مانند کمبود وقت برای ورزش یا غذا خوردن در اواخر شب. رفتارهای خود را به گونه‌ای تغییر دهید تا برای رفع نگرانی‌های فردی شما مناسب باشند.

اصلاح رفتار، که گاهی اوقات رفتار درمانی نامیده می‌شود، می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

مشاوره؛ صحبت با یک متخصص بهداشت روان می‌تواند به شما کمک کند تا مسائل عاطفی و رفتاری مربوط به غذا خوردن را برطرف کنید. درمان می‌تواند به شما کمک کند تا دلیل پرخوری خود را بفهمید و روش‌های سالم کنار آمدن با اضطراب را بیاموزید.

همچنین می‌توانید یاد بگیرید که چگونه رژیم غذایی و فعالیت خود را کنترل کنید، عوامل تحریک‌کننده غذا را درک کنید و با ولع مصرف غذا کنار بیایید. مشاوره می‌تواند به صورت انفرادی یا به صورت گروهی باشد.
4. جراحی لاغری

در بعضی از افراد جراحی لاغری یک گزینه برای کاهش وزن محسوب می‌شود. جراحی کاهش وزن میزان غذایی را که می‌توانید بخورید، جذب غذا و کالری یا هر دو را کاهش می‌دهد. در حالی که جراحی کاهش وزن بهترین شانس برای کاهش بیشترین وزن دارد، اما می‌تواند خطرات جدی را به همراه داشته باشد.

جراحی کاهش وزن ممکن است برای شما مناسب باشد؛ اگر:

    روش‌های دیگری را برای لاغر کردن امتحان کرده‌اید و بی‌نتیجه مانده است
    شما به شدت چاق هستید (BMI شما ۴۰ یا بیشتر است)
    BMI شما ۳۵ تا ۳۹.۹ است و همچنین یک مشکل جدی مرتبط با وزن مانند دیابت یا فشار خون بالا دارید و غیره.

جراحی کاهش وزن به برخی از افراد کمک می‌کند تا ۳۵٪ یا بیشتر از وزن اضافی بدن خود را از دست بدهند. اما جراحی کاهش وزن درمان چاقی معجزه‌آسایی نیست. موفقیت در کاهش وزن پس از جراحی به تعهد شما در ایجاد تغییرات مادام‌العمر در عادات غذایی و ورزشی بستگی دارد. انواع جراحی‌های کاهش وزن عبارتند از:

    جراحی بای‌پس معده
    حلقه‌گذاری قابل تنظیم معده با لاپاروسکوپی (LAGB)
    جراحی اسلیو معده
    انحراف بیلیوپانکراس با سوییچ اثنی‌عشر.

جراحی لاغری
کاندیداهای جراحی لاغری چه کسانی هستند؟

برای دهه‌ها، متخصصان توصیه می‌کردند که کاندیداهای بزرگسال برای جراحی کاهش وزن حداقل بی‌ام‌آی ۳۵ داشته باشند. با این حال، در دستورالعمل‌های سال ۲۰۱۸، انجمن جراحی متابولیک و چاقی آمریکا (ASMBS) جراحی کاهش وزن را برای بزرگسالان با بی‌ام‌آی ۳۰ تا ۳۵ تایید کرد. براساس این گزارش کسانی کاندید جراحی لاغری هستند که:

    بیماری‌های مرتبط، به ویژه دیابت نوع ۲ دارند
    نتایج پایدار از درمان‌های غیرجراحی، مانند اصلاح در خوردن و سبک زندگی را مشاهده نکرده‌اند.

البته ذکر این نکته مهم است که پزشک متخصص تغذیه با انجام آزمایشات متفاوت، تشخیص می‌دهد که شما امکان جراحی دارید یا خیر. درواقع همه چیز به نظر پزشک شما بستگی دارد.
5. سایر درمان‌ها برای چاقی

انسداد عصب واگ یکی دیگر از درمان‌های چاقی است. این کار شامل کاشت دستگاهی زیر پوست شکم است که پالس‌های الکتریکی متناوب را به عصب واگ شکمی می‌فرستد که در احساس سیری موثر است.

این فناوری جدید در سال ۲۰۱۴ تأیید FDA را برای بزرگسالانی دریافت کرده است که قادر به کاهش وزن با یک برنامه کاهش وزن نبوده و BMI آنها بین ۳۵ تا ۴۵ به همراه حداقل یک بیماری مرتبط با چاقی، مانند دیابت نوع ۲ هستند.

مصرف انواع ویتامنین‌ا ومواد معدنی روی درمان چاقی و لاغر شدن تاثیر می‌گذارند. برای خرید انواع قرص‌های ویتامین و مواد معدنی روی عکس زیر بزنید:

ویتامین و مواد معدنی
ویتامین‌ها و مکمل‌های معدنی مورد نیاز بدن
مشاهده محصولات

جلوگیری از برگشت وزن بعد از درمان چاقی

متأسفانه فارغ از اینکه چه روش‌های درمانی را برای چاقی امتحان می‌کنید، بازیابی دوباره وزن رایج است. اگر از داروهای کاهش وزن استفاده می‌کنید، احتمالاً با قطع مصرف، دوباره وزن شما بالا خواهد رفت. در صورت ادامه پرخوری حتی ممکن است بعد از جراحی کاهش وزن نیز دچار چاقی شوید.

یکی از بهترین راه‌ها برای جلوگیری از بازیابی مجدد وزنی که از دست داده‌اید، داشتن فعالیت بدنی منظم است. روزانه ۴۵ تا ۶۰ دقیقه فعالیت بدنی را برای خود هدف‌گذاری کنید. هم‌زمان با کاهش وزن، با پزشک خود در مورد فعالیت‌های اضافی صحبت کنید.

ممکن است همیشه مجبور باشید در مورد وزن خود هوشیار باشید. ترکیب یک رژیم غذایی سالم و فعالیت بیشتر به صورت عملی و پایدار بهترین راه برای حفظ وزن از دست‌رفته برای طولانی‌مدت است. همچنین روشی سالم برای زندگی پیدا کنید که بتوانید برای مدت طولانی به آن پایبند باشید.
سبک زندگی و درمان‌های خانگی برای چاقی

آموزش در مورد چاقی به شما کمک می‌کند تا در مورد چاقی و عوارض بیشتر بدانید. ممکن است احساس قدرت بیشتری در کنترل خود داشته باشید و به برنامه درمانی خود پایبند شوید. کتاب‌های معتبر خودیاری را بخوانید و در مورد آنها با پزشک یا درمانگر خود صحبت کنید.

برای خود اهداف واقع‌بینانه تعیین کنید. اهداف روزانه یا هفتگی را برای ورزش و کاهش وزن مشخص کنید. به جای اقدام به رژیم‌های کوتاه‌مدت و غیرواقعی، در رژیم خود تغییرات جزئی ایجاد کنید.

شرایط حمایت از خودتان را به خانواده یا دوستان شرح دهید. خانواده و دوستان خود را با اهداف کاهش وزن خود همراه کنید. از دوستان خود بخواهید تا در مسیر کاهش وزن به شما کمک کرده و مشوق شما باشند.

راهکار دیگر برای درمان خانگی چاقی این است که گزارشی از غذا و فعالیت خود ثبت کنید. این سابقه می‌تواند به شما کمک کند تا روند کاهش وزن خود را رصد و موفقیت‌های خود را ببینید. می‌توانید از گزارش خود برای ردیابی سایر پارامترهای مهم سلامتی مانند فشار خون و سطح کلسترول و تناسب کلی اندام استفاده کنید.

نه گفتن به غذاهای ناسالم و وعده‌های بزرگ غذایی را تمرین کنید. وقتی واقعاً گرسنه هستید، غذا بخورید؛ نه فقط وقتی ساعت می‌گوید وقت غذا خوردن است.

همچنین اگر از داروهای کاهش وزن یا داروهایی برای درمان بیماری‌های مرتبط با چاقی مانند فشار خون یا دیابت استفاده می‌کنید، آنها را دقیقاً طبق دستورالعمل مصرف کنید. اگر در رعایت رژیم دارویی مشکلی دارید یا عوارض جانبی ناخوشایندی دارید، با پزشک خود صحبت کنید.

درمان چاقی
۱۲ دلیل چاقی پهلو و شکم از زبان یک پزشک متخصص دیابت و متابولیسم

دلایل زیادی وجود دارند که روی میزان چربی ناحیه پهبو و شکم تاثیر می‌گذارند. در ادامه 12 دلیل آن را مورد بررسی قرار دهیم:
1. غذا و نوشیدنی‌های پر از شکر از دلایل چاقی شکمی

بسیاری از افراد بیش از حد مجاز روزانه قند مصرف می‌کنند. غذاهای پر از شکر مثل کیک‌ها، شیرینی‌ها، نوشیدنی‌های شیرین مثل نوشابه‌ها و آب ‌میوه‌ها سرشار از شکر هستند. مطالعات مختلف نشان می‌دهند که میان مصرف قند زیاد و چاقی شکم ارتباطی مستقیم وجود دارد. این امر تا حد زیادی به خاطر وجود مقدار بالای فروکتوز در شکرهای افزودنی است.

پژوهش‌ها نشان می‌دهند که تأثیری که کالری حاصل از مایعات بر اشتها دارد، با کالری حاصل از مواد غذایی جامد متفاوت است. به بیان دیگر، کالری مواد غذایی جامد سیر‌کننده‌تر از کالری نوشیدنی‌هاست. تأمین مقدار کالری مورد نیاز بدن از طریق نوشیدن مایعات، شما را از صرف دیگر غذاها بی‌نیاز نمی‌کند و این امر به چاقی بیشتر دامن می‌زند.
2. نوشیدنی‌های الکلی و دلیل چاقی شکمی

مصرف زیاد نوشیدنی‌های الکلی، خطر التهاب و سایر بیماری‌های کبدی را افزایش می‌دهد. نوشیدنی‌های الکلی فرایند چربی‌سوزی را متوقف کرده و بخش عمده‌ چربی در شکم ذخیره می‌شود.

مطالعات نشان می‌دهد که احتمال بروز چاقی شکمی در مردانی که روزانه بیش از سه ‌بار نوشیدنی الکلی مصرف می‌کنند، به میزان هشتاد درصد بیشتر از کسانی است که مقدار کمتری نوشیدنی الکلی مصرف می‌کنند.
3. چربی‌های ترانس

چربی‌های ترانس ناسالم‌ترین چربی‌های موجود در جهان هستند. چربی‌های ترانس غالبا برای طولانی‌تر کردن عمر مفید مواد غذاییِ بسته‌بندی‌شده، مانند کیک‌ها و کلوچه‌ها استفاده می‌شوندد. چربی‌های ترانس باعث بروز التهاب در قسمت مختلف بدن شده و نتیجه این التهابات، مقاومت به انسولین، بیماری‌های قلبی و مشکلات دیگر است.
4. رژیم‌های غذایی کم‌پروتئین

دریافت کافی پروتئین یکی از مهم‌ترین عوامل پیشگیری از افزایش وزن است؛ که باعث احساس سیری بهتر و در نتیجه کاهش کالری دریافتی می‌شود. در مقابل، رژیم غذایی کم‌پروتئین می‌تواند در درازمدت باعث چاقی شکم شود. چندین بررسی مشاهده‌ای نشان می‌دهند که مصرف بیشتر پروتئین، احتمال بروز چاقی شکم را کاهش می‌دهد.
5. کم‌تحرکی از مهم‌ترین علت چاقی شکم

کم‌تحرکی یکی از مهم‌ترین عوامل بروز بیماری‌ها و مشکلات برای سلامتی افراد است. در یکی از مطالعات انجام گرفته در محدوده سال‌های ۱۹۸۸ تا ۲۰۱۰ در ایالات متحده، کاهش چشمگیر تحرک منجر به افزایش وزن و دور شکم در زنان و مردان شده بود.
۶. یائسگی

چاقی شکم در دوران یائسگی بسیار شایع است. در دوران بلوغ، هورمون استروژن سیگنال‌هایی به بدن می‌فرستد و موجب می‌شود چربی در باسن و ران زنان ذخیره شود تا زنان آماده‌ بارداری باشند. این چربی‌ها ضرری ندارند، ولی در برخی موارد آب‌کردنشان می‌تواند بسیار سخت باشد.

برخی از زنان در این دوره بیشتر از دیگران چاقی شکم را تجربه می‌کنند. این موضوع می‌تواند به ژنتیک یا سنی که یائسگی آغاز می‌شود، ارتباط داشته باشد. هر چه زنان یائسگی را در سنی پایین‌تر تجربه کنند، احتمال بروز چاقی شکم در آنها کاهش می‌یابد.

یائسگی و چاقی
۷. باکتری‌های مضر موجود در روده

صدها نوع باکتری در روده به‌ویژه در روده‌ بزرگ زندگی می‌کنند. در‌حالی‌که برخی از این باکتری‌ها می‌توانند برای سلامتی مفید باشند، برخی دیگر تأثیرات منفی بر سلامتی فرد دارند. باکتری‌های موجود در روده با عنوان فلور روده (gut flora) یا ریزاندامگاه همزیست (microbiome) نیز شناخته می‌شوند. سلامت روده برای برخورداری از سیستم ایمنی سالم و دوری از بیماری‌ها ضروری است.

عدم توازن باکتری‌های موجود در روده، خطر بیماری‌هایی مانند باکتری‌های موجود در روده همچنین احتمال افزایش وزن و بروز چاقی در ناحیه‌ شکم را افزایش می‌دهد.
۸. مصرف آب‌میوه

آب‌میوه‌ها نوعی نوشیدنی‌های سرشار از شکر هستند که لباس خود را عوض کرده‌اند. حتی آب‌میوه‌های ۱۰۰٪ طبیعی که عاری از شکر افزوده هستند، سرشار از قند هستند. ۲۵۰ میلی‌لیتر آب‌سیب و نوشابه‌ کولا هر دو محتوی ۲۴ گرم قند هستند.

با اینکه آب‌میوه‌ها محتوی ویتامین‌ها و مواد معدنی بسیاری هستند،‌ فروکتوز موجود در آنها می‌تواند موجب افزایش مقاومت به انسولین و چاقی شکم شود.
 9. تاثیر هورمون کورتیزول بر چاقی شکمی

کورتیزول (cortisol) هورمونی ضروری برای زندگی است. این هورمون که توسط غدد فوق‌کلیوی ترشح می‌شود، با عنوان «هورمون استرس» شناخته می‌شود. متأسفانه ترشح زیاد این هورمون باعث افزایش وزن به‌ویژه در ناحیه‌ شکم می‌شود.

در بسیاری از افراد استرس باعث پرخوری می‌شود. کورتیزول موجب می‌شود به جای اینکه چربی‌ در تمام نقاط بدن پخش شود، فقط در شکم ذخیره شود. جالب است بدانید زنانی که نسبت دور شکم‌ به باسن‌ آنها بزرگ‌تر است، در زمان استرس، کورتیزول بیشتری در بدن‌شان ترشح می‌شود.
۱۰. رژیم غذایی کم‌فیبر

برخی از انواع فیبر در ایجاد احساس سیری، جلوگیری از افزایش هورمون‌های گرسنگی و کاهش جذب کالری از غذاها نقش دارند. در مطالعه‌ای که ۱۱۱۴ مرد و زن را در بر می‌گرفت، دریافت فیبر محلول توانست به کاهش چربی شکمی کمک کند. هر ۱۰ گرم افزایش در مصرف فیبر محلول توانست تجمع چربی در شکم را ۳٫۷٪ کاهش دهد.
۱۱. چاقی ژنتیکی

ژن‌ها در چاقی نقشی مهم دارند. چاقی شکم تا حدی تحت تأثیر ژنتیک است. ژن‌ها در تنظیم کورتیزول و گیرنده‌های لپتین (leptin) نقش دارند. گیرنده‌های لپتین کالری دریافتی و وزن را تنظیم می‌کنند.
۱۲. خواب ناکافی

اختلالات خواب نیز می‌توانند موجب افزایش وزن شوند. یکی از رایج‌ترین این اختلالات وقفه‌ تنفسی در خواب (sleep apnea) است. در این وضعیت در طول شب فرد چندین مرتبه دچار وقفه‌ تنفسی می‌شود. این امر به خاطر مسدود شدن مسیر هوا در گلو توسط بافت نرم است.
با درمان چاقی، به سلامتی سلام کنید!

انواع چاقی در هرشکلی سلامتی شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بنابراین اگر شاخص توده بدنی شما نشان از چاقی دارد، بهتر است زودتر برای کاهش وزن و درمان خانگی اقدام کنید یا از یک پزشک متخصص تغیه کمک بگیرید.

انواع چاقی و روش‌های درمان چاقی

چاقی یکی از دغدغه‌های مهم زندگی افراد زیادی است. تغییر سبک زندگی و عادت‌های غذایی یا شاید حجم بالای کار، موجب می‌شود تا افراد کنترل خوبی روی وزن خود نداشته باشند. اما علت چاقی چیست؟ آیا همیشه موضوع به همین سادگی‌ها است و می‌توان با تغییر سبک زندگی یا بهبود رژیم غذایی از شر چاقی خلاص شد؟ چاقی فقط مسئله زیبایی نیست؛ بلکه مشکلی پزشکی است که خطر ابتلا به سایر بیماری‌ها مانند بیماری‌های قلبی، دیابت، فشار خون و برخی سرطان‌ها را افزایش می‌دهد و افراد چاق باید تحت نظر یک پزشک تغذیه قرار بگیرند.
چاقی چیست؟

چاقی یک بیماری پیچیده و به عبارتی وجود مقدار بیش‌ازحد چربی در بدن است. شاخص توده بدن (BMI) معیاری است که وزن و قد فرد را برای اندازه‌گیری اندازه بدن می‌سنجد. طبق گفته مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، در بزرگسالان بی‌ام‌آی 30.0 یا بیشتر به عنوان چاقی تعریف می‌شود. اما BMI همه چیز نیست، به عنوان یک معیار محدودیت‌هایی نیز دارد.

به گفته CDC: “عواملی مانند سن، جنس، قومیت و توده عضلانی می‌توانند بر رابطه بین BMI و چربی بدن تأثیر بگذارند. همچنین BMI بین چربی اضافی، عضله یا توده استخوان تمایزی قائل نمی‌شود و هیچ نشانه‌ای از توزیع چربی در افراد ارائه نمی‌دهد. “

با وجود این محدودیت‌ها، از BMI همچنان به عنوان راهی برای سنجش اندازه بدن استفاده می‌شود. پس به طورکلی اگر عدد BMI شما از یک میزان مشخص بالاتر باشد، احتمالا شما یک فرد چاق هستید. معمولا چاقی در نتیجه ترکیبی از عوامل ارثی، همراه با محیط و رژیم‌های غذایی شخصی و انتخاب‌های ورزشی ایجاد می‌شود. بنابراین بهتر است قبل از هرچیزی علت چاقی خود را بدانید و سپس برای درمان مناسب اقدام کنید.

علائم چاقی چیست؟

افزایش میزان چربی در بدن نشانی از چاقی است. مهمترین علائمی که باید به دنبال آن باشید، عدد شاخص توده بدن است. اگر تقسیم وزن (کیلوگرم) بر قد (متر) به توان 2 برای شما عددی بالاتر از 30 را نشان داد، شما چاق هستید.

BMI تخمین مناسبی از چربی بدن را ارائه می‌دهد. با این حال، BMI به طور مستقیم چربی بدن را اندازه‌گیری نمی‌کند؛ بنابراین برخی از افراد مانند ورزشکاران عضلانی ممکن است BMI بالایی داشته باشند، حتی اگر چربی اضافی بدن ندارند. به همین دلیل پیشنهاد می‌شود که برای تشخیص چاقی در خود، به یک پزشک متخصص تغذیه مراجعه کنید.

چاقی چیست؟
دلایل چاقی در افراد متفاوت چیست؟

افراد مبتلا به چاقی ممکن است قبل از احساس سیری، کالری بیشتری مصرف کنند، زودتر احساس گرسنگی کنند یا به دلیل استرس یا اضطراب، بیشتر غذا بخورند و دچار چاقی عصبی شوند.

اما چاق شدن تنها محدود به این مورد نیست و دلایل چاقی به عوامل متفاوتی بستگی دارد. اما ساده‌ترین دلیل چاقی نداشتن تحرک به میزان کالری دریافتی است. یعنی اگر میزان سوزاندن کالری شما به میزان کالری دریافتی کم باشد، بدن کالری‌های اضافه را به عنوان چربی ذخیره کرده و چاق می‌شوید. در ادامه بیشتر به دلایل چاقی و علل آن توجه کنید.
1. ارث و تأثیرات خانوادگی

چاقی ارثی چیست؟ باید بدانید که ژن‌هایی که از والدین خود به ارث می‌برید ممکن است بر میزان چربی بدن شما و محل توزیع آن تأثیر بگذارد. ژنتیک همچنین ممکن است در میزان کارایی بدن شما برای تبدیل غذا به انرژی، چگونگی تنظیم اشتها در بدن و چربی‌سوزی بدن در طی ورزش نقش داشته باشد.

چاقی در خانواده‌ها ایجاد می‌شود؛ این فقط به دلیل ژن‌های مشترک آنها نیست. اعضای خانواده همچنین عادات غذایی و فعالیت مشابهی دارند. بنابراین قبل از هرچیزی علت چاقی را باید در ژن افراد جستجو کرد.
2. سبک زندگی نامناسب

در بیشتر موارد علت چاقی به دلیل داشتن یک سبک زندگی نامناسب است و می‌توان با تغییر سبک زندگی و عادت‌های روزمره، کنترل وزن را دوباره به دست گرفت. برخی از مواردی که در چاقی موثرند عبارتست از:

رژیم غذایی ناسالم؛ رژیم غذایی با کالری زیاد، کمبود میوه و سبزیجات، مصرف زیاد فست‌فود و نوشیدنی‌های پرکالری و نوشابه‌ها، به افزایش وزن کمک می‌کنند.

کالری‌های مایع؛ افراد می‌توانند بدون احساس سیری کالری زیادی مصرف کنند، به ویژه کالری حاصل از الکل. سایر نوشیدنی‌های پرکالری، مانند نوشابه‌های قندی می‌توانند به افزایش وزن به صورت قابل توجهی کمک کنند.

عدم فعالیت؛ اگر سبک زندگی کم‌تحرکی دارید، هر روز کالری بیشتری از میزان سوزاندن آن با ورزش و انجام کارهای روزمره دریافت می‌کنید. نگاه به صفحه رایانه، تبلت و تلفن فعالیتی کم‌تحرک است. تعداد ساعاتی که شما در مقابل صفحه مانیتور قرار دارید، ارتباط زیادی با افزایش وزن دارد.

دلیل چاقی
3. بیماری‌های خاص و داروها

گاهی چاقی افراد به دلیل وجود یک بیماری و اختلال است. مانند سندرم پرادر-ویلی، سندرم کوشینگ و غیره. مشکلات پزشکی مانند آرتروز نیز می‌تواند سبب کاهش فعالیت و در نهایت منجر به افزایش وزن شود. همچنین باکتری‌های روده تحت تأثیر آنچه می‌خورید قرار دارند و ممکن است به افزایش وزن یا کاهش وزن کمک کنند.

مصرف برخی از داروها نیز می‌توانند منجر به افزایش وزن شوند. این داروها شامل برخی از داروهای ضدافسردگی، داروهای ضدتشنج، داروهای دیابت، داروهای ضدروان‌پریشی، استروئیدها و بلاکرها هستند. در این شرایط باید با داشتن فعالیت منظم وزن خود را کنترل کنید.
4. مسائل اجتماعی و اقتصادی

اجتناب از چاقی دشوار است و عوامل اجتماعی و اقتصادی تاثیر زیادی در آن دارند. اگر مناطق ایمن برای راه رفتن یا ورزش نداشته باشید، یا اگر با روش‌های سالم پخت‌و‌پز آشنایی نداشته باشید، چاق خواهید شد.

همچنین این موضوع غیرقابل اجتناب است که همه افراد به غذاهای سالم دسترسی ندارند و مصرف غذاهای ناسالم سهم بالایی در چاق شدن افراد دارد. همچنین همنشینی با افراد چاق نیز ممکن است در اضافه وزن شما تاثیرگذار باشد.
5. چاقی به دلیل افزایش سن

چاقی می‌تواند در هر سنی، حتی در کودکان کم سن نیز رخ دهد. اما با افزایش سن، تغییرات هورمونی و سبک زندگی با فعالیت کمتر، خطر چاقی را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، با افزایش سن، میزان عضله در بدن شما کاهش می‌یابد. به طور کلی، توده عضلانی کم، منجر به کاهش متابولیسم می‌شود.

این تغییرات همچنین میزان کالری مورد نیاز را کاهش داده و جلوگیری از اضافه وزن را دشوار می‌کند. اگر به طور آگاهانه چیزهایی را که می‌خورید کنترل نکنید و با افزایش سن از نظر جسمی تحرک بیشتری نداشته باشید، احتمالاً اضافه وزن پیدا می‌کنید.

چاقی کودکان
6. چاقی بعد از زایمان و بارداری

افزایش وزن در دوران بارداری موضوعی معمول است. اما کنترل وزن بعد از زایمان امری پیچیده و گاه دشوار است که نیاز به تخصص یک پزشک دارد. اگر بعد از زایمان، توجه مناسبی به فعالیت روزانه و میزان کالری دریافتی داشته باشید، از چاق شدن در امان می‌مانید.
7. ترک سیگار

ترک سیگار اغلب با افزایش وزن همراه است. در برخی از افراد، چاقی پس از ترک سیگار می‌تواند منجر به افزایش وزن شود. افراد برای ترک عادت سیگار کشیدن به موارد دیگری رو می‌آورند، برای مثال غذا خوردن جایگزین اولیه ترک سیگار است که شما را با اضافه وزن مواجه خواهد کرد. البته مزایا ترک سیگار به قدری بالا است که نیازی نیست نگران افزایش وزن احتمالی بعد از آن باشید.
8. چاقی به علت کمبود خواب

کم خوابیدن یا زیاد خوابیدن می‌تواند باعث تغییر در هورمون‌هایی شود که اشتهای شما را افزایش می‌دهند. وقتی ساعات زیادی در طول شبانه‌روز بیدار هستید، میزان کالری مصرفی شما نیز بالاتر می‌رود، همچنین ممکن است هوس غذاهای پرکالری و کربوهیدرات کنید که می‌توانند در افزایش وزن نقش داشته باشند.
9. برگشت وزن بعد از چاقی

تلاش‌های قبلی برای کاهش وزن و به دنبال آن بازیابی سریع وزن ممکن است به افزایش بیشتر وزن کمک کند. این پدیده که گاهی اوقات رژیم غذایی یو-یو نیز نامیده می‌شود، می‌تواند متابولیسم شما را آهسته‌تر کند. بنابراین اگر یک کاهش وزن شدید تجربه کرده‌اید، احتمال چاق شدن دوباره بالا است.
10. فشار کاری بالا

بسیاری از عوامل خارجی که در روحیه و سلامتی شما تأثیر می‌گذارند ممکن است در چاقی موثر باشند. افراد معمولاً هنگام تجربه موقعیت‌های استرس‌زا بیشتر به دنبال غذای پرکالری هستند. بنابراین اگر در دوره پراسترسی در زندگی خود هستید، باید بیشتر مراقب عادات غذایی خود باشید.

حتی اگر یک یا چند مورد از این عوامل خطر را داشته باشید، به این معنی نیست که سرنوشت شما چاقی است. از طریق رژیم غذایی، فعالیت بدنی و ورزش و تغییر رفتار می‌توانید اکثر عوامل خطر را خنثی کنید.
عوارض جانبی چاقی چیست؟

چاقی در بیشتر مواقع قابل کنترل است و با رژیم مناسب و ورزش می‌توانید وزن خود را کاهش دهید. اما اگر دچار چاقی مفرط شده باشید، ممکن است دچار عوارض چاقی شده و با مشکلات زیر مواجه شوید:

    بیماری قلبی و مغزی؛ چاقی باعث می‌شود که فشار خون بالا و سطح غیرطبیعی کلسترول داشته باشید؛ که از عوامل خطر بیماری‌های قلبی و مغزی است.

    دیابت نوع ۲؛ چاقی می‌تواند نحوه استفاده از انسولین در بدن برای کنترل سطح قند خون را تحت تأثیر قرار دهد. رابطه چاقی و دیابت نوع 2 جایی خطرناک می‌شود که خطر مقاومت به انسولین و دیابت را افزایش می‌دهد.

    سرطان‌های خاص؛ چاقی ممکن است خطر ابتلا به سرطان رحم، دهانه رحم، آندومتر، تخمدان، پستان، روده بزرگ، راست‌روده، مری، کبد، کیسه صفرا، لوزالمعده، کلیه و پروستات را افزایش دهد.

    مشکلات گوارشی؛ چاقی احتمال ابتلا به سوزش معده، بیماری کیسه صفرا و مشکلات کبدی را افزایش می‌دهد.

    مشکلات زنانه و جنسیتی؛ چاقی ممکن است باعث ناباروری و پریودهای نامنظم در زنان و باعث اختلال نعوظ در مردان شود.

    آپنه خواب (وقفه تنفسی در هنگام خواب)؛ افراد مبتلا به چاقی، بیشتر دچار آپنه خواب می‌شوند، اختلال بالقوه جدی که در آن تنفس به طور مکرر در طول خواب متوقف شده و سپس شروع می‌شود.

    آرتروز؛ چاقی علاوه بر تقویت التهاب در بدن‌، فشار وارد شده بر مفاصل را نیز افزایش می‌دهد. این عوامل ممکن است منجر به عوارضی مانند آرتروز شوند.

عوارض چاقی چیست؟
تاثیر چاقی بر کیفیت زندگی

چاقی می‌تواند کیفیت کلی زندگی شما را کاهش دهد. ممکن است نتوانید کارهایی را که قبلاً انجام می‌دادید، با همان کیفیت قبل انجام دهید. ممکن است از تردد در مکان‌های عمومی خودداری کنید. افراد چاق حتی ممکن است با تبعیض روبه‌رو شوند.

سایر موارد مرتبط با وزن که ممکن است بر کیفیت زندگی شما تأثیر بگذارد؛ عبارتند از:

    افسردگی
    اعتمادبه‌نفس کم
    معلولیت
    مشکلات جنسی
    شرم و احساس گناه
    ایزوله‌سازی اجتماعی
    دستاورد پایین در کار و موارد دیگر.

در انتهای گلو، دو تکه بافت بیضی دیده می‌شود که به آنها لوزه می‌گوییم. در هر سمت گلو، یک لوزه وجود دارد. گاهی این لوزه‌ها دچار التهاب و تورم می‌شوند. ورم لوزه گلودرد و مشکل بلع را به وجود می‌آورد. در بیشتر موارد، ورم و التهاب لوزه‌ها به خاطر عفونتی ویروسی است اما گاهی هم مشکل ریشه در عفونتی باکتریایی دارد. درمان این مشکل در گروی تشخیص علت آن است، برای همین مراجعه به پزشک و متخصص گوش و حلق و بینی  در بیشتر مواقع، ضروری به نظر می‌رسد.

همه ما در دوران کودکی زیاد دچار مشکلات لوزه شده‌ایم اما تا به حال برایتان این سوال پیش آمده که لوزه چیست؟ لوزه‌ها دو گره لنفاوی هستند که در دو طرف گلو قرار گرفته‌اند. این دو می‌توانند از بدن در مقابل ابتلا به عفونت محافظت کنند اما گاهی خودشان هم دچار عفونت می‌شوند و ورم می‌کنند. این مشکل می‌تواند در هر سن و سالی رخ بدهد اما بیشتر در کودکان دیده می‌شود.

پزشکان ورم و التهاب لوزه‌ را بیشتر در کودکان رده سنی قبل از مدرسه تا سال‌های میانی نوجوانی تشخیص می‌دهند. تب، ورم گلو و گلودرد از نشانه‌های این مشکل است. عوامل بیماری‌زایی که موجب ورم لوزه می‌شوند، به دیگران هم سرایت می‌کنند.

علت ورم لوزه چیست؟

طیف وسیعی از ویروس‌ها و باکتری‌ها می‌توانند موجب بروز این بیماری شوند. استرپتوکوک (Streptococcal)‌ یکی از باکتری‌های رایجی است که موجب ورم لوزه می‌شود.

اگر این بیماری با منشأ باکتری استرپتوکوک به‌ خوبی درمان نشود، امکان دارد که مشکلات جدی‌تر و پیچیده‌تری در ادامه پیش آید. تشخیص ورم در لوزه آنچنان مشکل نیست و در طول ۷ تا ۱۰ روز درمان می‌شود.

لوزه‌ها از نخستین سربازان خط دفاعی بدن در مقابل عوامل بیماری‌زا هستند. آنها گلبول‌های سفیدی تولید می‌کنند که می‌توانند از بدن دفاع و محافظت کنند.

لوزه‌ها باکتری‌ها و ویروس‌هایی را از بین می‌برند که از راه دهان و بینی وارد بدن می‌شوند. البته خودشان هم در میانه راه دفاع می‌توانند دچار عوامل بیماری‌زا شوند و مشکلاتی مانند ورم پیدا کنند. ویروس‌هایی مانند ویروس سرماخوردگی یا باکتری‌هایی مانند استرپتوکوک می‌توانند باعث تورم لوزه‌ها شوند. البته در بیشتر اوقات با درمان سرماخوردگی ورم لوزه هم درمان می‌شود.
ورم ویروسی

ویروس‌ها شایع‌ترین دلیل تورم لوزه‌ها هستند. ویروس سرماخوردگی بیشتر از انواع دیگر موجب ورم‌کردن لوزه‌ها می‌شود. از ویروس‌های دیگری که باعث بروز این مشکل می‌شوند هم باید به موارد زیر اشاره کرد:

    HIV
    هپاتیت A
    ویروس اپشتین‌بار (Epstein-Barr virus)

ویروس اپشتین‌بار هم باعث تورم لوزه‌ها می‌شود و هم بیماری تب غده‌دار. گاهی‌اوقات، ورم لوزه از عوارض بیماری تب غده‌دار است. اگر ورم و التهاب لوزه منشأ ویروسی داشته باشد، علائم لوزه شامل موارد دیگری مانند سرفه و گرفتگی بینی هم به وجود می‌آید.
ورم باکتریایی

ورم و التهاب لوزه گلو با منشأ باکتری بیشتر در کودکان ۵ تا نوجوانان ۱۵ساله دیده می‌شود. باکتری مشکل‌زا هم در بیشتر موارد استرپتوکوک است اما انواع دیگر باکتری هم می‌توانند باعث تورم لوزه در کودکان شوند.
عفونت لوزه

سرماخوردگی، آنفولانزا، خروسک، سرخک و بسیاری دیگر ویروس‌ها باعث ایجاد عفونت لوزه می‌شوند.
ورم گلو از بیرون نشانه چیست؟

تورم غدد تیروئید، گلودرد ناشی از باکتری، سرماخوردگی، درد غضروف گلو، آلرژی نسبت به آب و هوا یا دارو یا استنشاق مواد شیمیایی باعث ورم گلو از بیرون می‌شوند. این تورم همیشه خطرناک نیست اما به‌محض مشاهده آن باید به پزشک مراجعه کنید.

لوزه چیست و چه علائمی دارد
نشانه‌های ورم لوزه چیست؟

از نشانه‌های ورم‌ لوزه ها می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

    گلودرد شدید
    مشکل بلع
    خش‌دارشدن صدا
    بوی بد دهان
    تب
    لرز
    درد گوش
    درد شکم
    گرفتگی گردن
    قرمزی و ورم لوزه‌ها
    وجود نقاط زرد و سفید روی لوزه‌ها
    درد گردن و فک به خاطر تورم غدد لنفاوی

ورم و ملتهب‌شدن لوزه در کودکان با علامت‌های دیگری مانند کم‌اشتهایی، بی‌قراری یا ترشح زیاد بزاق هم همراه می‌شود.
ورم لوزه شدید چگونه است؟

تورم و التهاب لوزه ها در کودکان بسیار رایج است و بیشتر آنها دست‌کم یک‌ بار دچار این مشکل می‌شوند.؛ این امر را می‌توان از عکس التهاب گلو به وضوح متوجه شد البته این تورم در بزرگ‌سالان هم احتمال وقوع دارد. اگر علائم لوزه در تمامی رده‌های سنی در حدود ۱۰ روز طول بکشد، یعنی فرد دچار تورم شدید شده است.

چنانچه تورم بهبود پیدا کند و دوباره ظاهر شود، یعنی فرد دچار ورم لوزه مزمن است. در این موارد هم راه‌کارهای درمانی ساده می‌توانند مفید باشند اما گاهی نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک و جراحی هم پیش می‌آید.

ورم مزمن می‌تواند باعث بروز سنگ لوزه هم شود. در این وضعیت، سلول‌های مرده، بزاق و غذا در شکاف لوزه جمع و به مرور به تکه‌های سفتی موسوم به سنگ لوزه تبدیل می‌شوند. گاهی به کمک پزشک برای برداشتن این سنگ‌ها نیاز خواهد بود.
درمان ورم لوزه چیست؟

اگر تورم لوزه خفیف باشد، نیاز به درمان جدی وجود ندارد؛ به ویژه، زمانی که ویروسی مانند ویروس سرماخوردگی باعث این مشکل شده باشد. در این حالت، نیازی به مصرف آنتی‌بیوتیک نیست و استفاده از مسکن‌ها، استراحت زیاد و آب‌رسانی به بدن ورم لوزه‌ها را درمان می‌کند.

زمانی که تورم شدید باشد، از آنتی‌بیوتیک‌ها یا جراحی و برداشتن لوزه استفاده می‌شود. چنانچه بیمار به خاطر ورم دچار بی‌آبی بدن شده باشد، نیاز به تزریق وریدی مایعات هم پیدا می‌کند. مسکن‌هایی برای کاهش درد گلو هم در درمان ورم لوزه تجویز می‌شوند. لازم به ذکر است که درمان عفونت لوزه در بزرگسالان به اندازه درمان التهاب و لوزه کودکان حساس است.
درمان با آنتی‌بیوتیک

اگر تورم لوزه ناشی از عفونت باکتریایی باشد، پزشکان آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کنند. آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند باعث بهبود عفونت لوزه شوند اما مصرف آنها عوارضی مانند مقاوم‌شدن بدن در مقابل این دسته از داروها یا معده‌درد را به همراه دارد.

چنانچه باکتری‌های استرپتوکوکی باعث ورم لوزه‌ شود، معمولاً از پنی‌سلین برای رفع مشکل استفاده می‌شود. یادتان باشد که باید دوره مصرف آنتی‌بیوتیک را به‌طور کامل سپری کنید. حتی اگر احساس می‌کنید که زودتر از تمام‌شدن آنتی‌بیوتیک‌های تجویزشده بهبود پیدا کرده‌اید، باز هم باید دوره را کامل کنید.

لوزه گلو
جراحی و برداشتن لوزه‌ها

گاهی نیاز به لوزه‌برداری برای درمان تورم این عضو بدن به وجود می‌آید. این روش مخصوص بیمارانی است که دچار تورم مزمن هستند یا این مشکل مدام در آنها بازگشت می‌کند. در صورتی که روش‌های دیگر نتیجه مثبتی نداشته باشند، پزشکان به سراغ لوزه‌برداری می‌روند.

بعضی از افراد، با درمان‌های دیگر بهبود پیدا می‌کنند اما ورم لوزه‌ باز در آنها عود می‌کند (بیماری بازمی‌گردد). در این شرایط، نیاز به جراحی لوزه‌ها پیش می‌آید. با جراحی، مشکلات بلع و نفس‌کشیدن حل می‌شوند.

بعد از جراحی لوزه، امکان عفونت در گلو کمتر می‌شود اما همچنان ممکن است که فرد دچار عفونت لوزه باکتریایی در ناحیه گلو شود. چنین چیزی زیاد شایع نیست. بعد از جراحی لوزه‌ها، بیمار می‌تواند به منزل بازگردد اما برای بهبودی کامل به ۱ تا ۲ هفته نیاز دارد.
روش‌های درمان‌ خانگی ورم لوزه

تورم لوزه درمان خانگی هم دارد. روش‌های زیر را برای رفع این مشکل امتحان کنید:

    مصرف زیاد مایعات
    استراحت کافی
    قرقره با محلول آب‌نمک گرم
    مصرف بستنی یخی
    قرارنگرفتن در معرض دود
    استفاده از استامینوفن یا ایبوپروفن برای کاهش التهاب
    استفاده از دستگاه مرطوب‌کننده برای تلطیف هوای محیط

تشخیص ورم در لوزه چگونه است؟

برای تشخیص تورم لوزه، پزشک بیمار را معاینه می‌کند. امکان دارد که با سواب نمونه‌برداری، از انتهای گلو نمونه‌ای برداشته و در آزمایشگاه کِشت داده شود. آزمایش روی این نمونه نشان می‌دهد که عفونت گلو و التهاب لوزه‌ به چه علت رخ داده‌اند. آزمایش خون هم برای تشخیص عفونت لوزه ویروسی یا باکتریایی مفید است.
ورم لوزه‌ها واگیردار است؟

تورم لوزه‌ها مشکلی واگیردار نیست اما امکان انتقال عوامل ایجادکننده آن به دیگران وجود دارد. این عوامل بیماری‌زا می‌توانند ۲۴ تا ۴۸ ساعت پیش از بروز نشانه‌ها در بیمار به دیگران منتقل شوند.

اگر ریشه ورم لوزه باکتریایی باشد، ۲۴ ساعت بعد از مصرف آنتی‌بیوتیک دیگر امکان انتقال باکتری به دیگران وجود نخواهد داشت. اگر بیماری در نزدیکی‌تان سرفه یا عطسه کند و قطرات مخاط و بزاقش را تنفس کنید، امکان درگیرشدن به آن باکتری یا ویروس وجود خواهد داشت.

لمس‌کردن و دست‌زدن به سطوحی که با باکتری یا ویروس ورم لوزه آلوده شده باشد هم امکان مبتلاشدن به عفونت‌ها را افزایش می‌دهد. برای جلوگیری از ابتلا به ورم لوزه‌ها باید از افراد مبتلا یا مشکوک به این مشکل دوری کنید. شستن مرتب دست‌ها و رعایت بهداشت برای پیشگیری از بیماری ضروری است.

عکس لوزه
چه زمانی برای ورم لوزه باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر لوزه‌هایتان ورم کرده و دچار تب بالای ۳۹.۵ سانتی‌گراد، ضعف عضلات، سفتی گردن یا گلودردی هستید که بیشتر از ۲ روز طول کشیده باید به پزشک مراجعه کنید. گاهی لوزه‌ها آنچنان ورم می‌کنند که فرد به‌ سختی نفس می‌کشد. در این صورت، مراجعه فوری به پزشک لازم است.

علت خارش چشم چیست؟

خارش چشم‌ها می‌تواند در اثر انواع حساسیت،  آلاینده‌های محیطی، عفونت و شرایط دیگر رخ بدهد. وقتی چشمانتان دچار خارش و قرمز می‌شود، احساس ناخوشایندی را تجربه می‌کنید که کیفیت زندگی‌تان را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد. با شناسایی علت این مشکل می‌توانید در مسیر رفعش گام بردارید. گاهی هم وضعیت جدی است و باید به متخصص چشم مراجعه کنید. در این مقاله از خارش چشم‌ها، دلایل و البته درمان می‌خوانید.

علت خارش چشم بزرگسالان و افراد در رده‌های سنی دیگر چیست؟ این مشکل می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد. با شناخت دلایل است که می‌توانید در زمینه رفع آن گام‌هایی درست و مفید بردارید.
خارش چشم آلرژی یا حساسیت

حساسیت، رایج‌ترین عاملی است که باعث خارش چشم می‌شود. شاید چشمانتان به ذراتی که در هوای بیرون، هوای خانه یا محل کارتان وجود دارند، واکنش نشان دهند. مواردی که باعث ایجاد حساسیت چشم می‌شوند شامل موارد زیر است:

    موارد موجود در فضای باز: گرده درختان، چمن، علف‌های هرز و بوته‌ها
    موارد موجود در فضای بسته: غبار، قارچ، کپک و قسمت‌های کوچک پوست حیوانات خانگی (تکه‌های کوچک پوست که مانند شوره جدا می‌شوند)
    موارد دست‌ساز: دود تنباکو، عطر، مواد شیمیایی و دود اگزوز

حساسیت خارش چشم در تابستان و بهار رایج است و می‌تواند عوارض ناخوشایند دیگری هم مانند آبریزش به همراه بیاورد.

علت خارش چشم
خارش چشم بعد از عمل بینی

خارش چشم بعد از جراحی بینی هم رخ می‌دهد چون سیستم بینی و تنفس کمی تحریک و حساس می‌شود. در نتیجه، بروز آلرژی و خارش بینی در پی آن هم دور از ذهن نخواهد بود.
عفونت

رایج‌ترین عارضه‌ای که در صورت عفونت چشم به وجود می‌آید، چشم صورتی یا ورم ملتحمه چشم است. این عارضه به معنای التهاب ملتحمه چشم (غشای نازکی که کره چشم و داخل پلک را می‌پوشاند) یا لایه داخلی چشم است.

هرکسی می‌تواند به ورم ملتحمه چشم مبتلا شود اما این مسئله در کودکان بیشتر اتفاق می‌افتد. در این حالت، ممکن است چشمان شما قرمز و متورم شوند. چرکی که در این ناحیه ایجاد می‌شود هم می‌تواند هنگام خواب، پلک‌ها را به یکدیگر بچسباند.

معمولا باکتری‌ها باعث ایجاد چشم صورتی همراه با ترشح چرک می‌شوند. در موارد نادر، ویروس‌ها هم می‌توانند این عارضه را در چشم ایجاد کنند. گاهی‌اوقات، حساسیت‌های چشمی باعث چشم صورتی چرکی شوند. دقت کنید که ترشحات چشم صورتی بیشتر شبیه مخاط است تا چرک.
بلفاریت
این عارضه مربوط به التهاب پلک‌ها است. بلفاریت زمانی اتفاق می‌افتد که غدد چربی پایین مژه‌ها رسوب کرده و مسدود می‌شوند و ممکن است موجب قرمزی و تحریک چشم شود.
برطرف کردن بلفاریت گاهی دشوار است، اما این معضل واگیردار نبوده و روی میدان دید تاثیری نخواهد گذاشت. داشتن حساسیت یا معضلات پوستی مانند آکنه یا درماتیت (التهاب پوست) شرایط بلفاریت را بدتر می‌کنند.
خشکی چشم

مخاط، آب، چربی و پروتئین‌ها، قطرات اشک را تشکیل می‌دهند؛ هنگامی که بدن شما مقدار کافی از هریک از این موارد را نداشته باشد، به عارضه خشکی چشم دچار می‌شوید و می‌تواند باعث تحریک و خارش چشم شود. خارش چشم سمت راست یا چپ در اثر خشکی رایج است.
ورود ذرات خارجی به چشم

ورود ذرات کوچکی از شن یا ماسه حتی به مقدار کم، برای ایجاد خارش در چشم کافی است. در صورتی که قطره‌های چشمی آنتی‌بیوتیک در این موارد، مشکل خارش چشم را برطرف نکنند، ممکن است خارش چشم به دلیل ورود ذرات خاک به آن باشد.
خارش چشم با لنز

گاهی اوقات، چشمان شما لنزی که روی آن‌ها قرار دارد را شناسایی نمی‌کند، بنابراین با آن‌ها مانند یک ماده مزاحم خارجی رفتار خواهد کرد. این مسئله می‌تواند به دلیل درست قرار نگرفتن لنز روی چشم اتفاق بیفتد.

در صورت وجود چنین مشکلاتی، به محض قرار گرفتن لنز روی چشمتان متوجه آن خواهید شد. علاوه بر این موارد، لنزهای تماسی می‌توانند باعث گیر افتادن ذرات ریز یا میکروب در چشم شوند که این اتفاق در نهایت به عفونت چشم ختم می‌شود. برای پیشگیری از بروز این اتفاقات، تمیز کردن و تعویض منظم لنزها می‌تواند به شما کمک کند.
زخم‌های قرنیه

شاید پزشک این مسئله را با نام کراتیت (keratitis) معرفی کند. خشکی زیاد، آسیب‌دیدن یا ایجاد عفونت در چشم می‌تواند باعث ایجاد زخم‌هایی در قرنیه چشم شوند. قرنیه چشم همان عدسی شفافی است که قسمت جلوی چشم شما را می‌پوشاند. این زخم‌ها باعث تحریک چشم و چرک‌کردن آن می‌شوند.
علت خارش چشم در شب

بسیاری از مشکلات و شرایط زمینه‌ای می‌توانند باعث خارش چشم در شب شوند. این دلایل زمینه‌ای عبارت‌اند از:

    خستگی چشم به دلیل خیره‌شدن به صفحه موبایل یا رایانه برای مدت طولانی
    رانندگی در مسافت‌های طولانی

خارش چشم در سرماخوردگی

خشکی، خارش و خستگی چشمان شما هنگام سرماخوردگی به دلیل تغییر سطوح مخاط در سیستم بدن است. اگرچه این وضعیت ناخوشایند است اما می‌توان آن را به کمک قطره‌های چشمی اشک مصنوعی غیر دارویی و با گذاشتن یک دستمال مرطوب روی چشم‌ها برطرف کرد. خارش چشم و آبریزش بینی در نتیجه ابتلا به سرماخوردگی یا آلرژی قابل‌کنترل هستند.
علت خارش پشت چشم

دقت کنید که گاهی، مشکلات خارش متوجه ناحیه پلک‌ها و پشت چشم‌ها می‌شود. در این مواقع، معمولا پای مشکلی در سیستم بینایی و چشم‌ها وجود ندارد. ریشه چنین وضعیتی به مشکلات پوستی بازمی‌گردد.
خارش چشم بعد از کاشت مژه

کاشت غیراصولی مژه‌ها و رعایت‌نکردن فاصله‌شان از پلک و یکدیگر منجر به بروز عوارضی نظیر خارش در چشم‌ها می‌شود. این اقدام گاهی با عفونت چشم‌ها هم همراه است.
خارش چشم بعد از بوتاکس

بعد از ورود سم بوتولینوم به حوالی چشم که برای بوتاکس استفاده می‌شود، گیرنده‌های مولد خارش تحریک می‌شوند و چشم‌ها چنین حسی را تجربه می‌کنند.
خارش چشم با بلفاروپلاستی

عمل جراحی پلک یا بلفاروپلاستی هم همراه با عوارضی نظیر خارش چشم‌ها است. این مشکل گاهی تا چند هفته بعد از عمل ادامه پیدا می‌کند و برای کنترلش نیاز به مشورت با پزشک وجود دارد.

دلایل خارش چشم
علائم همراه با خارش چشم چیست؟

خارش چشم دارای نشانه‌هایی است که شامل موارد زیر می‌شوند:

    سوزش
    ترشحات شفاف و آبکی
    سرخی چشم
    عطسه
    آبریزش بینی
    وجود چرک سبز یا زرد

خارش چشم کودک

اگر کودکتان مدام چشم‌هایش را می‌مالد و احساس خارش در آنها دارد، بهتر است که سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید. شاید این موضوع ریشه در مشکلی جدی‌تر داشته یا دید او دچار وضعیتی غیرعادی باشد.

در بیشتر موارد جای نگرانی نیست اما همیشه پیگیری بهتر از غفلت است. علت خارش چشم و تاری دید را گاهی با مراجعه به موقع کشف می‌کنید و از بروز مشکلات دیگر دور می‌شوید.
تشخیص خارش چشم چگونه است؟

پس از مراجعه به پزشک، از شما درباره علایم و سابقه پزشکی‌تان سوالاتی خواهد پرسید، سپس چشم شما را از نزدیک معاینه می‌کند. در بعضی از موارد ممکن است پزشک برای بررسی باکتری‌ها، از ترشحات، چرک یا سایر مواد چشم شما نمونه برداری کند.
درمان خارش چشم چیست؟

استفاده از یک حوله تمیز و خنک، می‌تواند خارش چشم را کمتر کند. برای تمیزکردن چرک و ترشحات چشم، از حوله گرم و تمیز استفاده کنید و به وسیله آن ترشحات را به آرامی از روی چشم خود بردارید. دقت داشته باشید که پس از تمیز کردن چشم، دست‌ها را بشویید تا در صورت وجود عفونت، آن را به جای دیگری منتقل نکنید.

این موارد تمام چیزی بود که برای خارش خفیف چشم لازم داشتید؛ حتی در بعضی از عفونت‌های چشم، مانند حالت‌های خاصی از عارضه چشم صورتی، نیاز به هیچ درمان و دارویی نبوده و مشکل به صورت خود به خود برطرف خواهد شد.

درمان خارش چشم به علت حساسیت چطور است؟ در صورتی که حساسیت چشمی دارید، از تماس با ماده‌ای که به آن حساسیت دارید خودداری کرده و داروهای ضد حساسیت، مانند قرص‌ها یا قطره‌های چشمی را نیز مصرف کنید.

خارش چشم بعد از عمل آب مروارید هم رایج است. سوزش هم در این ناحیه دیده خواهد شد. در این مواقع باید سعی کنید که دست به چشم‌ها نزنید و آنها را نخارانید. در صورت اجازه پزشک می‌توانید چشم‌ها را با آب سرد بشویید.
درمان خارش چشم با قطره

در صورت ابتلا به خارش بیش از حد چشم گزینه‌های زیر هم در دسترس هستند:

    استفاده از قطره خارش چشم اشک مصنوعی  برای شست‌وشو و تمیزکردن چشم از ذرات وارد شده به آن
    استفاده از قطره‌های آنتی‌بیوتیک برای از بین‌بردن باکتری‌های عامل ایجاد عفونت
    استفاده از قطره‌های استروئید برای کاهش التهاب و زخم

درمان با روش‌های دیگر هم وجود دارد. برای مثال، گاهی عمل جراحی چشم برای از بین‌بردن ذرات خارجی وارد شده یا برطرف نمودن مشکل چشم تجویز می‌شود.
درمان خانگی خارش چشم

توصیه‌هایی سنتی برای درمان خانگی خارش در چشم‌ها وجود دارد. در استفاده از این روش‌ها باید دقت نظر زیادی به خرج بدهید تا پایه‌ای علمی داشته باشند. برای مثال گفته می‌شود که بهتر است چشم‌ها را با چای مانند چای بابونه شست‌وشو بدهید. از پزشک درباره این روش‌ها مشورت بگیرید. موارد دیگر هم شامل این گزینه‌ها هستند:

    مالیدن خیار روی چشم
    استفاده از کمپرس سرد
    درمان خارش چشم با گلاب و شست‌وشو با آن
    شست‌وشو با چای سبز

حواستان باشد که شاید این موارد عوارض نامطلوب دیگری به دنبال داشته باشند. درمان خانگی خارش چشم را با مشورت متخصصان پیش ببرید.
پیشگیری از خارش چشم چگونه است؟

چگونه از خارش چشم جلوگیری کنیم؟ با انجام کارهای ساده‌ای می‌توان از خارش چشم پیشگیری کرد، این اقدامات شامل موارد زیر است:

    شست‌وشوی دست‌ها: اغلب اوقات روی دست‌های شما آلودگی و میکروب وجود دارد که در صورت برخورد به چشم، می‌توانند باعث آلوده‌شدن آن و ایجاد مشکلات مختلف شوند. برای جلوگیری از انتقال آلودگی دست‌ها به چشم، مرتب دستان خود را با آب گرم و صابون شست‌وشو دهید یا اینکه از محلول‌های ضدعفونی‌کننده حاوی الکل استفاده کنید.

    از تماس دست با چشم خودداری کنید: هنگامی که چشم شروع به خارش می‌کند، مخصوصا در حساسیت‌های فصلی، ممکن است بخواهید با دستان خود چشم‌هایتان را بمالید. مالیدن چشم‌ها با دست می‌تواند آن‌ها را تحریک کند یا باعث خراشیده‌شدن سطح چشم شود. در صورت نیاز، می‌توانید از داروهای ضدحساسیت برای برطرف‌شدن خارش چشم خود استفاده کنید.

    آرایش خود را پاک کنید: هرشب قبل خواب آرایش خود را از روی صورت بشویید تا از مسدودشدن منافذ پوست و فولیکول‌های مو جلوگیری کنید. یکی دیگر از کارهای بسیار مفید در این زمینه، این است که لوازم آرایشی خود را پس از گذشت حدود شش ماه از مصرف، دور بیندازید تا از رشد و گسترش باکتری‌ها در آن جلوگیری شود. توجه داشته باشید که لوازم آرایشی خود را به صورت مشترک با دیگران استفاده نکنید.

    در استفاده از لنزهای تماسی دقت و احتیاط لازم را داشته باشید: در صورت استفاده از لنزهای تماسی، حتما در مورد نحوه تمیز و ضدعفونی‌کردن لنزها از چشم پزشک خود مشورت بگیرید. پیش از تماس دستتان با لنز، دست‌های خود هم را کامل بشویید. در صورتی که استفاده از لنز باعث خارش چشم شما شد، سریع به چشم پزشک خود اطلاع دهید.

رفع خارش چشم
در چه صورت به پزشک مراجعه کنید؟

در مواردی نیاز به مراجعه به پزشک برای رفع خارش چشم ها ضروری است؛ برای مثال، اگر احساس می‌کنید که چشم‌ها عفونی شده‌اند، بینایی‌تان تحت تأثیر قرار گرفته یا خارش مداوم و غیرقابل تحمل است. بروز درد در پی خارش هم نیاز به پیگیری جدی دارد. اگر هر یک از موارد فوق را تجربه کردید، فورا درمان های خانگی را قطع و به پزشک مراجعه کنید.

بررسی دلایل خشکی دهان در شب

خشکی دهان ممکن است یک آزار جزئی به نظر برسد. با این حال، اگر به طور منظم رخ دهد، نیاز به درمان دارد. در صورت عدم درمان، خشکی دهان می تواند بر موارد مختلفی از جمله غذا خوردن، صحبت کردن و سلامت کلی دهان شما تأثیر بگذارد.

بزاق برای سلامت دندان و لثه ضروری است و آنزیم های موجود در بزاق به هضم غذا کمک می کنند. اگر دهان شما در طول شب خشک باشد، ممکن است بدون اینکه خود متوجه شوید، سلامت دهان و دندان شما تحت تاثیر قرار گیرد.

علائم خشکی مداوم دهان در شب می تواند شامل موارد زیر باشد:

    بزاق غلیظ یا رشته ای
    بوی بد دهان
    تغییر در حس چشایی شما
    مشکلات هنگام استفاده از دندان مصنوعی
    مشکل در جویدن یا بلعیدن
    گلو درد
    زبان شیاردار
    حفره ها

اگر بزاق کافی وجود نداشته باشد، پلاک در دندان و همچنین برفک و زخم های دهان ایجاد می شود.
دریافت نوبت آنلاین از متخصص گوش، حلق و بینی
علل خشکی دهان در شب

خشکی دهان در شب می تواند بسیار شایع باشد، به خصوص در افراد مسن. این وضعیت به این دلیل است که میزان بزاق دهان با افزایش سن تغییر می کند.

اگر فقط در شب متوجه خشکی دهان می شوید، ممکن است علت آن انسداد بینی باشد که شما را مجبور می کند فقط از طریق دهان نفس بکشید.

بسیاری از داروها نیز می توانند باعث خشکی دهان یا بدتر شدن مشکل شوند. یک آکادمی پزشکی در آمریکا بیان می کند که بیش از 1100 داروی تجویزی و بدون نسخه (OTC) به طور بالقوه می توانند باعث خشکی دهان شوند.

بر اساس بررسی‌های انجام شده در سال 2015، از 100 داروی تجویز شده در ایالات متحده، بیش از 80 درصد باعث این مشکل می‌شوند.

داروهایی که خشکی دهان را به عنوان یک عارضه جانبی همراه دارند، عبارتند از:

    داروهای فشار خون
    داروهای ضد افسردگی
    داروهای ضد اضطراب
    آنتی هیستامین ها
    آنتی اسیدها
    دیورتیک ها
    برونکودیلاتورها، که برای درمان بیماری هایی مانند آسم و بیماری انسداد مزمن ریه (COPD) استفاده می شود.

 
علل دیگر می تواند شامل موارد زیر باشد:

    دیابت
    بارداری
    بیماری شوگرن
    شیمی درمانی
    پرتو درمانی
    آسیب عصبی
    استفاده مواد مخدر

 
درمان های خانگی برای خشکی دهان در شب

مواردی وجود دارد که می توانید با انجام آن ها در خانه، به درمان خشکی دهان در شب کمک کنید:

    در طول روز جرعه جرعه آب بنوشید و از مصرف زیاد غذاهای شور به خصوص در شب خودداری کنید.
    اگر شب از خواب بیدار می شوید و دهانتان خشک است، یک لیوان آب در کنار تخت خود نگه دارید.
    مصرف کافئین خود را کنترل کنید و در صورت لزوم مصرف آن را کاهش دهید. کافئین می تواند خشکی دهان را بدتر کند.
    از یک بخور در اتاق خود برای کمک به حفظ رطوبت در هوا استفاده کنید.
    سعی کنید آگاهانه از طریق بینی نفس بک، نه از طریق دهان.
    سعی کنید آدامس و آب نبات بدون قند استفاده کنید.
    محصولاتی مانند خمیر دندان مخصوص، بزاق مصنوعی، یا قرص های محرک بزاق را در نظر بگیرید. پزشک ممکن است آن ها را تجویز کند،  اکثر موارد ذکر شده بدون نسخه در دسترس هستند.
    از دهان‌شویه حاوی الکل استفاده نکنید، زیرا ممکن است خشک کننده باشد. به جای آن همواره دهان‌شویه بدون الکل را انتخاب کنید.
    سعی کنید از مصرف آنتی هیستامین ها یا داروهای ضد احتقان OTC خودداری کنی، زیرا می توانند دهان شما را خشک کنند.
    از کشیدن سیگار خودداری نمایید.

دریافت نوبت آنلاین از متخصص دندانپزشک
درمان های پزشکی برای خشکی دهان در شب

درمان‌های پزشکی برای هر فرد به علت اصلی خشکی دهان وی بستگی دارد، بنابراین درمان در هر فردی متفاوت است.

اگر خشکی دهان شما در شب به دلیل مصرف داروها باشد و درمان های خانگی کمکی به آن نمی کند، ممکن است پزشک بخواهد داروهای شما را تغییر دهد یا دوز را تنظیم کند.

پزشک شما ممکن است داروهای خاصی را تجویز کند که به بدن شما کمک می کند بزاق تولید کند.

اگر خشکی دهان شما به دلیل مشکل بینی مانند انحراف شدید تیغه بینی است که باعث می شود برای تنفس راحت با دهان باز بخوابید، ممکن است پزشکتان جراحی را پیشنهاد دهد.

سپتوپلاستی یک روش متداول است که انحراف تیغه بینی را اصلاح می کند. علائم مربوط به انسداد بینی ناشی از انحراف تیغه بینی معمولاً پس از جراحی برطرف می شود.

 
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر در شب دچار خشکی دهان می‌شوید، بهتر است با پزشک یا دندانپزشک مشورت کنید، به خصوص اگر:

    خشکی دهان شما با درمان های خانگی و درمان های OTC از بین نمی رود.
    در غذا خوردن مشکل دارید.
    این وضعیت تاثیر مستمر بر حس چشایی شما دارد.
    فکر می کنید خشکی دهان یکی از عوارض جانبی داروهای شما است.
    اگر علائم حفره را دارید.
    بوی بد دهان که از بین نمی رود.
    در دهان خود زخم هایی را مشاهده می کنید.
    دچار خشکی چشم شده اید.
    دچار تکرر ادرار شده اید.

علت خشکی دهان و زبان : علائم و درمان خشکی دهان و زبان

خشکی دهان یا زرستومی، به عارضه‌ای اشاره دارد که در آن غدد بزاقی در دهان شما به اندازه کافی بزاق برای مرطوب نگه داشتن دهان تولید نمی‌کند. بزاق با اسیدهای خنثی سازی تولید شده توسط باکتری، محدود کردن رشد باکتری‌ها و پاک کردن ذرات مواد غذایی به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک می‌کند. همچنین، بزاق، قدرت چشایی را افزایش داده و جویدن و قورت دادن را آسان‌تر می‌کند. علاوه بر این، آنزیم‌های بزاق به هضم غذا کمک می‌کنند. کاهش بزاق و خشکی دهان ممکن است تنها مایه رنجش بوده یا چیزی باشد که تاثیر زیادی روی سلامت کلی شما و سلامت دندان‌ها و لثه‌هایتان و همچنین روی اشتها و لذت از غذا داشته باشد. درمان خشک شدن دهان به علت خشکی بستگی دارد. درمان دهان خشک بستگی به علت آن دارد. اگر متوجه علائم و نشانه‌های پایدار خشکی دهان شده‌اید، به دندانپزشکی مراجعه کنید.
دلایل خشک شدن دهان

خشک شدن زبان و دهان زمانی ایجاد می‌شود که غدد بزاقی دهان به اندازه کافی بزاق تولید نمی‌کنند که دهان شما را مرطوب نگهدارند. این غدد ممکن در اثر عواملی که در زیر آمده به‌ درستی عمل نکنند:
داروها:

عوارض صدها دارو، از جمله بسیاری از داروهای بدون نسخه، خشکی دهان است. برخی از انواع داروهای ضد افسردگی، فشارخون بالا و اضطراب و همچنین برخی از آنتی هیستامین‌ها، داروهای ضد احتقان، شل کننده‌های ماهیچه‌ها و داروهای ضد درد بیشتر باعث ایجاد خشکی دهان می‌شوند.
 افزایش سن:

بسیاری از افراد مسن، در اثر افزایش سن به خشکی دهان مبتلا می‌شوند. عوامل موثر در خشک شدن دهان شامل استفاده از داروهای خاص، تغییر توانایی بدن در هضم داروها، تغذیه نامناسب و مشکلات سلامت طولانی مدت هستند. داروهای شیمی درمانی می‌توانند ماهیت و مقدار تولید بزاق را تغییر دهند. این تغییر ممکن است موقتی بوده و جریان طبیعی تولید بزاق پس از تکمیل دوره درمان دوباره به حالت عادی برمی‌گردد. درمان به روش پرتو درمانی در قسمت سر و گردن به غدد بزاقی آسیب رسانده و باعث کاهش قابل توجهی در تولید بزاق می‌شوند. این مشکل ممکن است با توجه به میزان پرتو درمانی و محل مورد درمان، موقت یا دائمی باشد.
 آسیب عصبی:

یک زخم یا جراحی که باعث آسیبی به سر و گردن شما شود می‌تواند باعث خشکی زبان و دهان شود.
 عارضه‌های سلامتی دیگر:

خشکی دهان ممکن است در اثر برخی از مشکلات سلامتی دیگر مانند دیابت، سکته، عفونت قارچی یا برفک در دهان یا بیماری آلزایمر ایجاد شود، یا در اثر بیماری‌های خود ایمنی مانند سندرم اسجوگرن یا ایدز به وجود آید. خروپف و نفس کشیدن با دهان باز نیز می‌تواند در ایجاد خشکی دهان موثر باشد.
تنباکو:

سیگار کشیدن یا جویدن تنباکو می‌تواند علائم خشکی دهان را افزایش دهد.
استفاده تفریحی از مواد مخدر:

مت‌آمفتامین می‌تواند باعث ایجاد خشکی شدید دهان و آسیب به دندان‌ها شود. این عارضه با نام عارضه‌ی دهانی مت نیز نامیده می‌شود. ماری جوانا نیز می‌تواند باعث خشکی دهان شود.

مطالعه در مورد ایمپلنت
علائم

اگر به اندازه کافی بزاق تولید نمی‌کنید باید همیشه یا اکثر اوقات به این علائم و نشانه‌ها توجه کنید.

     خشکی یا احساس چسبندگی در دهانتان
     وجود بزاق کم و غلیظ
     بوی بد دهان
     مشکل در جویدن، صحبت کردن و قورت دادن
     گلوی خشک و دردناک و گرفته
     زبان خشک یا شیاردار
     تغییر در حس چشایی
     مشکل در گذاشتن دندان مصنوعی

علاوه بر این، خشکی دهان ممکن است باعث شود رژ لب به دندان‌ها بچسبد.
عوارض خشکی دهان

اگر به اندازه‌ی کافی بزاق نداشته و دهان خشک داشته باشید، این خشکی ممکن است به مشکلات زیر منجر شود.

     افزایش پلاک، پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه
     سوزش دهان
     وجود عفونت قارچی یا برفک در دهانتان
     پوست خشن یا ترک‌دار در گوشه‌های دهان یا لب‌های ترک خورده
     تغذیه بد ناشی از مشکلات موجود در جویدن و قورت دادن

تشخیص

برای تعیین علت خشکی دهان، احتمالا پزشکتان تاریخچه پزشکی شما و تمام داروهایی که استفاده می‌کنید، از جمله داروهای بدون نسخه را بررسی و دهان شما را معاینه خواهد کرد. گاهی ممکن است نیاز به آزمایش خون، تصاویر اسکن شده از غدد بزاقی یا آزمایش‌هایی که مقدار تولید بزاق را نشان می‌دهند نیز باشد تا علت خشک شدن دهانتان مشخص شود. اگر پزشکتان شک کند که خشکی دهان در اثر سندرم اسجوگرن به‌وجود آمده، یک نمونه‌ی کوچک از سلول‌های غدد بزاقی از لب‌های شما (نمونه برداری) برای آزمایش فرستاده می‌شود.
درمان خشکی دهان

درمان خشکی دهان، به علت خشکی دهان بستگی دارد. دندانپزشک شما ممکن است:

     داروهایی که استفاده می‌کنید و ممکن است باعث خشکی زبان و دهان شوند را تغییر دهد. اگر پزشکتان معتقد باشد که داروها عامل خشکی دهان هستند، ممکن است مقدار دارو را تغییر داده یا داروی دیگری که باعث خشکی دهان نمی‌شود را تجویز کند.
     استفاده از محصولات مرطوب کننده دهان را توصیه کند. این محصولات شامل داروهای با نسخه یا دهان‌شویه‌های بدون نسخه، بزاق مصنوعی یا مرطوب کننده‌هایی برای مرطوب و روانسازی دهان هستند. دهان‌شویه‌ها مخصوص دهان‌های خشک هستند، آنها مخصوصا برای افرادی که زایلیتول (xylitol) دارند موثر بوده و از دندان‌ها نیز در برابر پوسیدگی محافظت می‌کنند.

اگر خشکی دهان شدید دارید پزشکتان ممکن است:

     داروهایی برای تحریک بزاق تجویز کند. ممکن است پزشک پیلوکارپین (Salagen) یا سویملین (Evoxac) برایتان تجویز کند تا تولید بزاق را تحریک کند.
     از دندان‌هایتان محافظت کند. برای جلوگیری از سوراخ شدگی، ممکن است دندانپزشک فلوراید برایتان تجویز کند که تری‌ها از فلوراید پر کرده و در طول شب بر روی دندان‌هایتان قرار دهید. همچنین ممکن است پزشک توصیه کند که برای کنترل سوراخ شدگی، به طور هفتگی دندان‌ها را با شوینده کلرهگزیدین شستشو دهید.

سبک زندگی و درمان‌های خانگی

علاوه بر توصیه‌های دندانپزشک، رعایت موارد زیر نیز می‌تواند در کاهش خشک شدن دهان موثر باشد:

     آب یا نوشیدنی بدون شکر را مزه مزه کنید، یا در طول روز تکه‌های یخ بمکید تا دهانتان مرطوب شود و در حین غذا خوردن، آب بخورید تا به جویدن و قورت دادن غذا کمک کند.
     آدامس‌های بدون قند بجوید یا آب نبات‌های بدون شکر بمکید. محصولاتی که دارای زایلیتول هستند نیز در پیشگیری از سوراخ شدن دندان موثر هستند. با این حال، در برخی از افراد زیاده روی در خوردن xylitol که در آدامس‌ها و آب نبات‌های بدون شکر وجود دارد ممکن است باعث ایجاد گاز یا اسهال شود.
     از راه بینی، نه از راه دهان، نفس بکشید. اگر خر و پف باعث می‌شود که در طول شب از راه دهانتان نفس بکشید، باید درمانی برای خر و پفتان پیدا کنید.
     در طول شب با استفاده از یک دستگاه بخور هوای اتاقتان را مرطوب کنید.
     برای نرم کردن قسمت‌های خشک یا ترک خورده، لبهایتان را مرطوب کنید.

از محصولاتی که علائم خشکی دهان را تشدید می‌کنند اجتناب کنید. این محصولات شامل موارد زیر هستند:
کافئین و الکل:

این محصولات باعث خشکی و سوزش می‌شوند. دهان‌شویه‌هایی که الکل دارند استفاده نکنید.
 تمام انواع تنباکو و دخانیات:

اگر تنباکو می‌کشید یا می‌جوید، اینکار را متوقف کنید زیرا این محصولات دهان شما را خشک کرده و باعث سوزش می‌شوند.
آنتی هیستامین‌ها و ضد احتقان‌های بدون نسخه:

این داروها خشکی دهان را بدتر می‌کنند.
 غذاها و آب نبات‌های شکری و اسیدی:

این مواد خطر پوسیدگی دندان را افزایش می‌دهند. از غذاهایی که ادویه زیاد دارند و شور هستند دوری کنید زیرا باعث سوزش میشوند.

بزاق دهان در محافظت از سلامت دهان و دندان نقش مهمی دارد. انجام کارهای زیر برای حفاظت از دندان‌ها به بهبود خشک شدن دهان نیز کمک می‌کند:

     با یک خمیردندان فلوراید مسواک بزنید و از نخ دندان استفاده کنید. از دندانپزشکتان بپرسید که از میان خمیردندان فلوراید، خمیردندان حاوی بتائین یا ژل دندان کدام برای شما به عنوان خنثی ساز اسیدهای حاصل از باکتری‌ها مناسب‌تر هستند.
     از یک شوینده فلوراید استفاده کنید یا قبل از خواب با ژل فلوراید مسواک بزنید.
    حداقل دو مرتبه در سال به دندانپزشکی بروید تا دندان‌هایتان را معاینه کرده، پلاک‌ها را خارج کند و از پوسیدگی دندان جلوگیری کند.

پرسش‌های رایج درباره خشکی دهان

تپش قلب و خشکی دهان نشانه بیماری قلبی است؟

گاهی بیماری قلبی می‌تواند با نشانه‌هایی مانند خشکی دهان و گلو همراه باشد. اگر همراه با این عارضه دچار تپش قلب شدید، موضوع احتمالا جدی بوده و نیاز به انجام آزمایش‌های دقیق است.
تاکی کاردی فوق بطنی یک انتقال الکتریسیته غیرطبیعی است. اگر علاوه بر خشک‌شدن دهان، علائم دیگری مانند ضعف، تنگی نفس، فشار قفسه سینه، سبکی سر و تپش قلب داشتید، باید حتما به پزشک مراجعه کنید تا احتمال هر نوع بیماری قلبی بررسی شود.
خشکی دهان به همراه تاری دید خطرناک است؟

اگر این مشکل (خشکی دهان) همراه با تاری دید رخ داد، باید به پزشک مراجعه کنید. این حالت می‌تواند به دلیل دیابت، سکته کوچک یا بیماری چشمی باشد. در مواقع بسیار کمی این عارضه به علت نزدیک‌بینی رخ می‌دهد و احتمال بروز دو بیماری اول بیشتر است. اگر مشکل دیابت باشد، علاوه بر دو نشانه خشکی و تاری دید، احتمالا دچار تشنگی بیش از حد، کاهش وزن، تکرر ادرار و خستگی خواهید شد.
سکته مغزی با علائمی مانند گیجی، ضعف، بی‌حالی و ازدست‌دادن توانایی حرکت یک طرف بدن همراه است.
خشکی دهان در سنین بالا عادی است؟

افراد مسن معمولا با این مشکل روبرو می‌شوند. علت آن می‌تواند مصرف انواع داروها برای درمان بیماری‌های مختلف باشد. همچنین به‌مرور توانایی بدن در پردازش دارو دچار تغییر می‌شود. تغذیه ناکافی و داشتن مشکلات سلامتی در طولانی‌مدت بر قسمت‌های مختلف بدن تاثیر منفی می‌گذارد. غدد بزاقی نیز به همین دلیل دچار مشکل می‌شوند.
خشکی دهان از علائم بارداری است؟

یکی از علائم اصلی بارداری خشکی دهان است. این عارضه به دلایل مختلفی در این دوره ایجاد می‌شود. خانم‌های باردار برای رشد جنین به آب بیشتری نیاز دارند. در صورت تامین نشدن آب کافی بدن دچار کم‌آبی می‌شود. علت دیگر تغییرات هورمون‌های بدن است. این هورمون‌ها بر سلامت دهان و دندان تاثیر می‌گذارند و علاوه بر خشک شدن دهان، باعث التهاب لثه و لق شدن دندان‌ها می‌شوند. برخی افراد نیز به دیابت بارداری مبتلا می‌شوند. این بیماری در دوران بارداری می‌تواند چنین مشکلی را ایجاد کند.
آیا خشکی دهان نشانه کروناست؟

پاسخ این سوال مثبت است. یکی از علائم کرونا خشکی دهان است و تعداد زیادی از بیماران مبتلا به کرونا این عارضه را تجربه کرده‌اند. خشک شدن دهان در این افراد می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. هنوز علت دقیق این عارضه مشخص نیست. اما احتمالا ویروس کرونا می‌تواند روی کیفیت بزاق تاثیر گذاشته و باعث بروز این مشکل شود.
آیا خشکی دهان از عوارض واکسن کرونا است؟

افرادی که واکسن کرونا را دریافت کرده‌اند، عارضه خشکی دهان را گزارش نداده‌اند. اما عارضه‌ای که به‌صورت نادر گزارش شده است، ایجاد مزه فلز در دهان بوده است. برخی از افراد بلافاصله پس از تزریق واکسن گزارش کرده‌اند که مزه عجیبی در دهان خود مانند مزه فلز حس کرده‌اند. همان‌طور که گفتیم این علامت بسیار نادر بوده و در صورت ایجاد این حالت جای نگرانی نیست. معمولا چند ساعت تا چند روز پس از دریافت واکسن این حالت از بین می‌رود.
علت خشکی دهان بعد از غذا چیست؟

افرادی که به دلایل مختلفی دچار این مشکل هستند، باید در انتخاب غذا دقت کنند. غذاهای تند و نوشیدنی‌های شیرین خشک شدن دهان را بدتر می‌کنند. نوشیدنی‌های گازدار و شیرین مانند نوشابه می‌توانند بر ترشح بزاق تاثیر منفی داشته باشند. غذاهای خشک و ادویه‌دار نیز دقیقا چنین حالتی را ایجاد می‌کنند.
خشکی دهان همراه با درد در گوش نشانه چیست؟

گاهی اوقات عفونت تنفسی باعث گوش درد می‌شود. در این حالت ممکن است شخص دچار گلودرد شود و به علت خشک شدن دهان در بلع مشکل داشته باشد. عفونت‌های ویروسی دستگاه تنفسی چنین علائمی ایجاد می‌کنند. اگر شما دچار این علائم هستید، حتما باید به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید تا علت آن بررسی شود. برای مشاوره با بهترین پزشکان می‌توانید از لیست پزشکان در سایت دکترتو استفاده کنید.
آیا کم‌کاری تیروئید باعث خشکی دهان و گلو و تشنگی می‌شود؟

در بیماران مبتلا به کم‌کاری تیروئید ممکن است عارضه خشکی دهان مشاهده شود. عارضه دیگری که بیماران با اختلالات تیروئید ممکن است با آن مواجه شوند، سندرم سوزش دهان است. علت دقیق این بیماری مشخص نیست. ممکن است تیروئید چنین تاثیری را ایجاد کند یا به علت خشک شدن دهان شخص به این بیماری مبتلا شود.
خشکی دهان چه زمانی خطرناک است؟

زمانی که مشکل خشکی دهان به دلیل مصرف دارویی خاص باشد، می‌توان با قطع مصرف دارو آن را کنترل کرد. اما گاهی خشکی از حالت خفیف خارج شده و می‌تواند علامت مشکل جدی‌تری باشد. به همین دلیل باید در این شرایط سریعا به پزشک گوش، حلق و بینی مراجعه کرد. درصورتی‌که خشکی شدید شود، احتمال پوسیدگی دندان و عفونت لثه بالا می‌رود.
کمبود کدام ویتامین باعث خشکی دهان میشود؟

کمبود ویتامین آ یا همان ریبوفلاوین می‌تواند باعث خشکی دهان شود.
علت خشکی دهان بعد از بیدار شدن از خواب چیست؟

علت خشکی دهان بعد از بیدار شدن از خواب می‌تواند علل متنوعی باشد برخی از آنها شامل موارد ذیل هستند؛ فرد بهداشت دهان و دندان خود را به خوبی رعایت نکرده‌است و در دهان او پلاک وجود دارد. شخص شب را با دهان باز خوابیده است و تنفس دهانی کرده‌است و همین مسئله باعث خشک شدن دهان او شده‌است. ممکن است که فرد از خوردن آب در روز قبل پرهیز کرده‌است و دهیدراته و کم آب از خواب برخواسته‌است. علل مختلفی می‌توانند باعث خشکی دهان شوند که بستگی به سلامت فرد دارند و باید تحت نظر متخصص داخلی و یا دکتر گوش و حلق و بینی قرار بگیرند.

دلایل بیماری خشکی دهان ، درمان خشکی دهان و گلو

خشکی دهان یکی از علائمی است که ممکن است در بیماری‌های مختلفی و یا در شرایط و موقعیت‌های متفاوت ایحاد شود. برای بهبود آن روش‌های مختلفی وجود...

خشکی دهان جز مشکلاتی است که گاهی ممکن است به آن دچار شویم. اما علت این عارضه را می‌دانید؟ از روش‌های تشخیص علت آن و درمان خشکی دهان اطلاع دارید؟ در این مطلب سعی می‌کنیم علت خشکی دهان و نحوه درمان و پیشگیری از آن را توضیح دهیم.

اگر برای درمان این عارضه می‌خواهید به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید، دکترتو همراه شماست. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی با متخصصان وجود دارد. در جلسه آنلاین سوالات و نگرانی‌های خود را مطرح کرده تا راهنمایی‌های لازم را دریافت کنید.
خشکی دهان چیست؟

خشکی دهان یا اگزوستوما، به شرایطی اشاره دارد که در آن غدد بزاقی دهان، بزاق کافی برای مرطوب نگه‌داشتن دهان نمی‌سازند. این عارضه اغلب به دلیل عوارض دارویی یا افزایش سن یا در نتیجه رادیودرمانی سرطان به وجود می‌آید. علت خشکی دهان ممکن است بیماری باشد که غدد بزاقی را مستقیما تحت تاثیر قرار داده باشد. بزاق با خنثی‌کردن محصولات اسیدی باکتری‌ها، جلوگیری از رشد باکتری‌ها و شستن ذرات غذا، به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک می‌کند. همچنین بزاق توانایی فرد برای چشیدن را بهتر کرده و جویدن و بلع را آسان‌تر می‌کند. به علاوه، آنزیم‌های بزاق به هضم غذا کمک می‌کنند.
کاهش بزاق و خشک‌شدن دهان از یک آزار ساده تا اثرات بزرگ روی سلامتی فرد و سلامتی دندان‌ها و لثه‌ها همچنین اشتها و لذت بردن از غذا می‌تواند متفاوت باشد.
علائم خشکی دهان

اگر غدد بزاقی در دهان فرد به میزان کافی بزاق نسازد، این علائم را دائما یا اغلب اوقات خواهد داشت:

    خشک‌شدن یا احساس چسبندگی در دهان
    بزاقی که به نظر می‌رسد غلیظ و چسبنده است.
    تنفس دشوار
    جویدن، بلع کردن و صحبت کردن دشوار
    گلودرد یا خشکی گلو و صدای خشن
    زبان خشک یا شیاردار
    مشکل در استفاده از دندان مصنوعی
    به علاوه خشکی دهان باعث چسبیدن رژ لب به دندان‌ها می‌شود.
    تشنگی مکرر
    زخم یا شکاف پوست در گوشه‌های دهان
    بوی بد دهان

خشکی دهان و ایجاد شیار روی زبانیکی از علائم خشکی دهان ایجاد شاسر روی زبان و خشک شدن زبان است.
عوارض خشکی دهان

کاهش ترشح بزاق در طولانی‌مدت ممکن است منجر به عوارض زیر شود.

    افزایش خرابی دندان و بیماری‌های لثه
    زخم دهان
    عفونت قارچی دهان (برفک)
    زخم یا ترک پوست در گوشه دهان یا ترک لب‌ها
    تغذیه ضعیف به دلیل مشکل در جویدن و بلع
    ایجاد مشکل در استفاده از دندان مصنوعی

علت خشکی دهان چیست؟

هنگامی که غدد بزاقی، بزاق کافی برای مرطوب نگه‌داشتن دهان نمی‌سازند، این عارضه ایجاد می‌شود. این غدد ممکن است به دلایل زیر به درستی کار نکنند:
۱. داروها

بسیاری از داروها، از جمله بسیاری از داروهایی که بدون نسخه تهیه می‌شوند، عارضه خشکی دهان دارند. داروهایی که به احتمال بیشتری مشکل ایجاد می‌کنند، برخی داروهای درمان افسردگی مثل ربوکستین، فشار خون بالا و اضطراب و همچنین ضد حساسیت‌ها، ضد احتقان‌ها، ریلکس‌کننده‌های عضلات و داروهای ضد‌درد هستند.
۲. افزایش سن

بسیاری از افراد مسن با افزایش سن عارضه خشک‌شدن دهان را تجربه می‌کنند. فاکتورهای دخیل در این موضوع شامل استفاده از داروهای خاص، تغییر در توانایی بدن برای پردازش دارو در بدن، تغذیه ناکافی و بیماری‌های مزمن است.
۳. درمان سرطان

داروهای شیمی‌درمانی می‌توانند ترکیب بزاق و مقدار تولید‌شده را تغییر دهند. این اتفاق می‌تواند موقتی باشد و جریان طبیعی بزاق بعد از تکمیل درمان باز می‌گردد. به علاوه پرتودرمانی سر و گردن می‌تواند به غدد بزاقی آسیب رسانده و باعث کاهش قابل توجه در تولید بزاق شود. این مشکل بسته به دوز پرتو و منطقه درمان، احتمال دارد موقتی یا دائمی باشد.
۴. آسیب عصبی

آسیب یا جراحی که باعث ایجاد مشکل عصب در ناحیه سر و گردن شود می تواند منجر به خشکی دهان شود.
۵. مصرف مواد مخدر و الکل

نوشیدن الکل و سیگار کشیدن یا جویدن تنباکو می‌تواند علائم خشکی دهان را تشدید کند.مصرف متامفتامین می‌تواند خشک‌شدن شدید و خرابی دندان‌ها (شرایطی که به عنوان “دهان مت” شناخته می‌شود) را در پی داشته‌باشد.
۶. کم آبی بدن

شرایطی مانند تب، تعریق بیش از حد، استفراغ، اسهال، ازدست‌دادن خون و سوختگی می‌توانند باعث کم‌آبی بدن شوند. کم‌آبی به خشک شدن دهان کمک می‌کند.
علت خشکی دهان و تشنگی

در مواقعی که بدن شما با کم آبی مواجه می‌شود، مخاط بدن و پوست، خشک می‌شوند. این حالت سبب ایجاد خشکی دهان هم می‌شود. بنابراین بدن شما کم آب است و دچار خشکی دهان هم شده‌اید. پس قبل از اینکه با خشکی دهان مواجه شوید، تشنگی هم برای شما ایجاد می‌شود.

البته مواردی وجود دارد که خشکی دهان با رفع تشنگی برطرف نمی‌شود زیرا تنشگی و کم آبی دلیل ایجاد خشکی دهان نیستند. در این مواقع علت دیگری سبب ایجاد خشکی دهان شده‌است. با رفع آن علت می‌توانید خشکی دهان را برطرف کنید، نه با رفع تشنگی.

در صورتیکه با خشکی دهان مواجه شدید، تشنگی مفرط هم داشتید، سعی کنید به متخصص غدد مراجعه کنید. ممکن است که به بیماری دیابت مبتلا شده‌باشید. بررسی علت خشکی دهان از مهم‌ترین موارد است.
۷. اضطراب و خشکی دهان

زمانی که شما دچار استرس می‌شوید، سطح ترشح هورمون کورتیزول افزایش پیدا می‌کند. به این هورمون، هورمون استرس نیز گفته می‌شود. هنگامی که سطح کورتیزول در بزاق افزایش پیدا می‌کند، ترکیب بزاق تغییر کرده و باعث خشک شدن دهان می‌شود.
حمله پانیک می‌تواند باعث خشکی دهان شود.حمله اضطرابی می‌تواند باعث خشکی دهان هم بشود. افرادی که با پانیک مواجه می‌شوند معمولا تپش قلب دارند، دهانشان خشک می‌شود و ممکن است علائم دیگری هم داشته‌باشند.
علت خشکی دهان و تنگی نفس چیست؟

گاهی ممکن است که با واکنش‌های اضطرابی بدن خشکی دهان بروز کند و علت آن را به شما گفتیم. اما در مواقعی که فرد به حمله‌ی اضطرابی یا پانیک اتک دچار می‌شود، معمولا تنگی نفس و خشکی دهان با هم رخ می‌دهند. افرادی که ناگهان دچار حمله‌ی اضطرابی می‌شوند، تنفس آنها تند می‌شود، دچار تپش قلب می‌شوند. همین حالت ممکن است که موجب تنگی نفس هم بشود. برای برطرف کردن این حالت باید عامل استرس را برطرف کنید و فرد را آرام کنید. برای درمان حمله‌ی اضطرابی حتما باید با متخصص اعصاب و روان یا روانپزشک مشورت کنید.
۸. خروپف

تنفس از طریق دهان باعث تبخیر بزاق می‌شود و به ایجاد این عارضه کمک می‌کند. افرادی که خروپف با دهان باز دارند، دچار همین مشکل شده و احتمالا بعد از بیدارشدن از خواب خشکی در گلو و دهان خود احساس می‌کنند.
۹. خشکی دهان و دیابت

یکی از علائم شایع دیابت خشک شدن دهان است. پزشکان احتمال می‌دهند، افزایش قند خون روی تولید بزاق تاثیر می‌گذارد. افراد مبتلا به دیابت اغلب دچار کم‌آبی می‌شوند. همچنین این بیماران از داروهایی استفاده می‌کنند که عارضه خشکی دهان را در پی دارند.
۱۰. برفک دهان

برفک دهان نوعی عفونت قارچی دهان است. عفونت قارچی باعث التهاب بافت دهان می‌شود. این التهاب روی غدد بزاقی تاثیر گذاشته و به آن‌ها آسیب وارد می‌کند. به همین دلیل تولید بزاق با مشکل روبرو می‌شود.
۱۱. فیبروز کیستیک

فیبروز کیستیک یک بیماری ژنتیکی است که به سیستم گوارشی و تنفسی آسیب وارد می‌کند. این بیماری بر عملکرد بزاق تاثیر منفی گذاشته و باعث خشک شدن دهان می‌شود. همچنین داروهایی که برای درمان و مدیریت فیبروز کیستیک تجویز می‌شوند، خشکی را تشدید می‌کنند.
۱۲. اختلالات خودایمنی

در اختلالات خودایمنی سیستم ایمنی بدن به‌اشتباه به بدن حمله می‌کند. سندرم شوگرن نوعی بیماری خودایمنی است که روی غدد بزاقی تاثیر گذاشته و باعث التهاب آن‌ها می‌شود. بیماری‌های خودایمنی دیگری نیز ممکن است باعث خشکی دهان شوند، مانند ایدز و آرتریت روماتوئید.
۱۳. بیماری آلزایمر

بیماری آلزایمر می‌تواند روی هیدراته ماندن بدن تاثیر منفی داشته باشد. همچنین زمانی که برای این افراد داروی خشکی دهان تجویز می‌شود، در مصرف آن دچار مشکل شده و عارضه برطرف نمی‌شود.

خشکی دهان تو رو هم اذیت می‌کنه؟

برای تشخیص علت خشکی مداوم دهان به دکتر گوش و حلق مراجعه کنید.
خشکی دهان نشانه چیست؟

گاهی علت ایجاد خشکی دهان موارد بالا نیستند و عوامل دیگری در ایجاد آن موثر است. برای بررسی این موارد با ما همراه باشید و ادامه‌ی مطلب را بخوانید.
۱. علت خشکی گلو و دهان

خشک شدن دهان گاهی همراه با خشکی در گلو مشاهده می‌شود. این حالت اغلب به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد که برخی از آنها شامل موارد زیر هستند؛

    خوابیدن با دهان باز
    کم‌آبی بدن
    ورزش
    تنفس با دهان
    زندگی در محیط خشک
    سرماخوردگی
    التهاب گلو
    ویروس
    کرونا
    حساسیت
    داد زدن
    دویدن

این نوع خشکی اغلب موقت بوده و پس از برطرف‌شدن علت آن، خشکی نیز به‌مرور برطرف می‌شود.
علت‌های خشکی گلو متنوع هستند.خشکی گلو می‌تواند به علت سرماخوردگی و کرونا هم ایجاد شود.
۲. علت خشکی لب همراه با خشکی دهان

مصرف داروهایی که باعث خشک شدن بزاق می‌شوند، روی لب‌ها نیز تاثیرگذارند و باعث ایجاد خشکی لب و ترک روی لب می‌شوند. گاهی نیز سرماخوردگی و قرارگرفتن در محیط خشک باعث ایجاد این مشکل می‌شوند. به‌طورکلی زمانی که خشکی از حالت خفیف به شدید برود، بیشتر می‌توان تاثیر آن را روی لب‌ها مشاهده کرد.
۳. علت خشکی دهان بعد از غذا خوردن

گاهی بعضی از افراد بعد از خوردن غذا و مواد غذایی دچار خشکی دهان می‌شوند. احتمالا می‌خواهید بدانید که دلیل این حالت چیست. خوردن غذا به تنهایی باعث خشکی دهان نمی‌شود. بلکه این مسئله اهمیت دارد که چه چیزی می‌خورید و چه ماده‌ی غذایی باعث خشکی دهان شما می‌شود. مثلا خوردن مواد غذایی شور و خشک به خودی خود بیشتر آب دهان را جذب خود می‌کنند و باعث خشکی بیشتر دهان می‌شوند. هنگامی که مواد غذایی خشک، چرب و شور می‌خورید، دوبرابر حالت‌های دیگر نیاز به جذب آب دارید تا بتوانید بالان را به دهان خود برگردانید.

به نقل از elementasilver، برای جلوگیری از خشکی دهان بعد از غذا سعی کنید مصرف مواد غذایی زیر را کاهش دهید؛

    گوشت
    تست
    نان
    چوب شور و خوراکی‌های مشابه
    شیرینی‌ها
    فست فود.

جویدن آدامس برای خشکی دهان خوب است. جویدن آدامس‌ها و آبنبات‌های بدون شکر در بهبود خشکی دهان موثر هستند.
۴. علت خشکی دهان در صبح چیست؟

خشکی صبحگاهی دهان به دلیل عدم تولید کافی بزاق است. دلایل مختلفی باعث ایجاد این مشکل می‌شوند. آپنه خواب، مصرف برخی داروها، پیری و درمان سرطان از دلایل خشکی در صبح هستند.
۵. خشکی دهان و کبد؛ خشکی دهان نشانه بیماری کبدی است؟

سوءمصرف الکل و مصرف طولانی‌ مدت آن باعث آسیب کبدی و اختلال در عملکرد کبد می‌شود. به این بیماری کبد الکلی می‌گویند. یکی از علائم اولیه برخی از بیماری های کبدی خشکی دهان است. این افراد علائم دیگری مانند افزایش تشنگی، درد یا حساسیت به لمس شکم، کاهش وزن، خستگی و زردی دارد.
۶. سرماخوردگی باعث خشکی دهان میشود؟

یکی از علائم اصلی سرماخوردگی گرفتگی بینی است. زمانی که مجاری بینی مسدود می‌شود، بیمار مجبور است از دهان نفس بکشد. تنفس دهانی به‌خصوص در خواب باعث تبخیر بزاق شده و خشک شدن دهان را در پی دارد. مصرف برخی داروهای ضد احتقان بینی به دلیل خشک‌کردن مخاط و بزاق این شرایط را سخت‌تر می‌کنند. این حالت بلعیدن را برای بیمار سخت کرده و احتمال ایجاد باکتری‌ها را در دهان افزایش می‌دهد.
۷. علت سرگیجه و خشکی دهان

گاهی ممکن است که خشکی دهان همراه با سرگیجه در شما دیده‌شود. اما چرا این دو علامت با هم ظهور کرده‌اند؟ به نقل از medicinenet، یکی از اصلی‌ترین دلایلی که ممکن است باعث ایجاد خشکی دهان شود و همراه با آن سرگیجه را ایجاد کند، کم آبی بدن یا همان دهیدراتاسیون بدن است. هنگامی که بدن شما دچار کم آبی می‌شود، مقدار حجم خون کاهش پیدا می‌کند. این کاهش حجم می‌تواند سرگیجه را باعث شود و فشار را کم کند.

از طرفی یکی دیگر از شرایطی که می‌تواند باعث ایجاد این دو علامت با هم شود،‌ گرمازدگی است. زمانی که شما در گرمای شدید قرار می‌گیرید، دچار تبخیر زیاد آب بدن می‌شوید و همین مسئله می‌تواند برای شما سرگیجه و خشکی دهان ایجاد کند.
۸. علت تلخی و خشکی دهان چیست؟

اگر سلامت دندان‌ها و بهداشت آن‌ها به خوبی رعایت نشود، ممکن است که آسیب‌های زیادی به آنها برسد. یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که ممکن است مسواک نزدن و نخ دندان نکشیدن برای دندان‌های شما ایجاد کند، این است که بر روی دندان‌های شما پلاک ایجاد شود. اما پلاک چیست؟

هنگامی که آلودگی در دهان شما جمع پیدا کند، میکروب‌ها بر روی دندان‌ها و بین آنها شرع به رشد می‌کنند. با رشد خود در اجتماع‌هایی به نام پلاک جای می‌گیرند. پلاک‌ها سخت هستند و به سختی از روی دندان کنده می‌شوند. معمولا این مرحله از آلودگی و عدم بهداشتی بودن دندان، باید به دندان‌پزشکی سپرده شود و نیاز به شستشوی تخصصی دارد.

تجمع پلاک و باکتری در دهان تنها بر روی دندان‌ها نیست. وقتی که پلاک‌ها بر روی زبان هم قرار می‌گیرند، باعث ایجاد طعم تلخی در دهان می‌شوند. این حالت می‌تواند همراه با خشکی دهان باشد.

گاهی نیز خشکی دهان از عوارض داروهایی است که مصرف می‌کنید. همچنین ممکن است که تلخی دهان هم از عوارض دارو باشد. البته هنگامی که دهان شما خشک می‌شود نمی‌توانید به خوبی مزه‌ها را احساس کنید و همین سبب تلخی دهان هم می‌شود.
۹. اسید معده و خشکی دهان

دلایل صددرصدی و دقیقی برای اثبات این مسئله که اسید معده خشکی دهان می‌آورد وجود ندارد. اما طبق تحقیقاتی که انجام شده‌است، گفته‌اند که افرادی که آب دهان بیشتری را قورت می‌دهند، اسید معده‌ی کمتری را رفلاکس می‌کنند.

بنابراین این مسئله را از سمت دیگری بررسی کرده‌اند. البته هنوز توجیه علمی برای این اطلاعات وجود ندارد و تنها داده‌های آماری هستند.

طبق داده‌های آماری که از افرادی که اسید معده بیشتر و یا رفلاکس اسید معده به همراه خشکی دهان دارند، تعداد زیادی این دو علامت را با هم داشته‌اند. اما باز هم تاکید می‌کنیم که دلیل علمی برای آن وجود ندارد.

البته شاید بزاق به علت حالت بازی که دارد در خنثی کردن بیشتر اسید موثر است و فردی که خشکی دهان دارد، رفلاکس را با قدرت بیشتری احساس می‌کند.

اگر خشکی دهان شما با تنگی نفس همراهه، به متخصص مراجعه کنید.
علت خشکی دهان در خواب چیست؟

یکی از علت خشکی دهان و گلو در خواب تنفس دهانی است. افراد ممکن است به علت عادت، گرفتگی مجرای بینی یا دیگر مشکلات سلامتی دچار این عارضه شوند. خروپف و آپنه انسدادی خواب جز مشکلاتی هستند که در خواب اختلال ایجاد کرده و باعث تنفس دهانی می‌شوند. افرادی که دچار آپنه خواب شدید هستند یا شاخص توده بدنی بالایی دارند، بیشتر احتمال دارد، دچار خشکی دهان در شب شوند.
بنابراین علت خشکی دهان در شب چیست؟

عواملی که ممکن است مرتبط با خشکی دهان در شب باشند شامل موارد زیر هستند؛
آب نخوردن در شب

یکی از اصلی‌ترین علت‌های خشک شدن پوست بدن و خشکی دهان در شب و هنگام خواب این است که شما آب نمی‌خورید. هنگامی که به اندازه‌ی کافی آب نخورید، بدن شما دهیدراته می‌شود و آب بیشتری از دست می‌دهد. در این موقع معمولا اولین جایی که خشکی را نشان می‌دهد، دهان است. از طرفی پوست نیز ممکن است دچار خارش بدن در شب بشود.
تنفس دهانی

از دهان نفس کشیدن یکی از بدترین کارها برای خشکی دهان است. زمانی که شما از دهان نفس می‌کشید، مقدار آب بیشتری از دهان شما تبخیر می‌شود. مخاط‌های دهان باید مرطوب باشند و با در معرض هوا و محیط بیرون قرار گرفتن خشک می‌شوند. این حالت باعث ایجاد احساس خشکی شدید دهان می‌شود. همچنین زبان نیز با قرار گرفتن در معرض هوای بیرون خشک می‌شود و ترک برمی‌دارد.
خشکی دهان علت‌های مختلفی در شب دارد.خشکی دهان در شب بیشتر اتفاق می‌افتد و عوامل متعددی مانند تنفس دهانی باعث آن می‌شوند.
بازگشت اسید معده

بازگشت اسید معده و خشکی دهان می‌توانند به هم مرتبط باشند. پیشتر در این باره صحبت کردیم که افرادی که آب دهان کمتری دارند و دهانشان بزاق کمتری نسبت به باقی افراد تولید می‌کند، معمولا اسید معده‌ی آنها به میزان کمتری خنثی می‌شود. دلایل چندانی برای اثبات این مسئله در دست نیست اما افرادی زیادی در مطالعات متنوع بررسی شده‌اند که اسید معده‌ی زیاد آنها همراه با خشکی دهان بوده‌است.
خر و پف

خر و پف به معنی آن است که به سختی در حال نفس کشیدن هستید و مجرای تنفسی شما در مسیر مناسبی قرار ندارد. در این حالت حتما باید بررسی‌های لازم توسط متخصص گوش و حلق و بینی انجام شود تا مطمئن شوید که از سلامت کامل برخوردار هستید. خر و پف دهان را باز نگه می‌دارد و دم و بازدم را با شدت و تعداد بیشتری انجام می‌دهد. همین مسئله باعث از دست دادن بیشتر آب بدن می‌شود. دهیدراته شدن می‌تواند مشکلات زیادی به بار بیاورد.
آپنه انسدادی

آپنه انسدادی یکی دیگر از مواردی است که مانند خروپف ایجاد تنفس دهانی می‌کند. تنفس دهانی می‌تواند ایجاد خشکی دهان کند.
چاقی

معمولا افرادی که چاق هستند و شاخص توده بدنی بالاتری دارند، آن دسته افرادی هستند که بیشتر به آپنه انسدادی مبتلا می‌شوند. کسانی که به آپنه انسدادی مبتلا می‌شوند احتمال اینکه به تنفس دهانی دچار شوند بالاتر می‌رود.
درمان و پیشگیری خشکی دهان

نوع درمان به علت خشکی دهان بستگی دارد. پزشک یا دندان‌پزشک ممکن است راه‌های زیر را پیشنهاد کند:

    تغییر دارو: تغییر دارویی که منجر به خشکی دهان شده است.
    مرطوب کننده دهان: تجویز محصولاتی که دهان را مرطوب می‌کنند که شامل محلول‌‌های دهانی بدون نسخه، داروهای نیازمند نسخه، بزاق مصنوعی یا مرطوب‌کننده‌ها برای افزایش لغزندگی دهان می‌شود. دهان‌شویه‌های دارای زایلیتول (Xylitol) می‌توانند موثر باشند. اگر بیمار دچار خشکی شدید باشد پزشک یا دندان‌پزشک ممکن است داروهایی که ترشح بزاق را تحریک می‌کنند (مانند پیلوکارپین) تجویز کنند و اقداماتی برای محافظت از دندان‌ها انجام دهند.

۱. درمان خانگی خشکی دهان

برای بهبود خشکی دهان راه حل‌های بسیاری وجود دارد. البته اگر می‌خواهید این حالت را بدون دارو و به روش خانگی درمان کنید، می‌توانید با روش‌های خانگی زیر فرایند بهبودی خشکی دهان را شروع کنید؛

    سعی کنید که در روز آب بیشتری بنوشید. خوردن آب بیشتر از دهیدراته شدن و خشکی دهان شما جلوگیری می‌کند. همین حالت می‌تواند کمک بسیاری به شما بکند.
    از خوردن داروهایی که باعث خشکی دهان می‌شوند، پرهیز کنید. البته این کار را با هماهنگی با پزشک انجام دهید و یا برای تعویض داروی خود اقدام کنید.
    عاداتی که باعث می‌شوند آب بدن شما کم شود، مثل ماندن در گرما، نوشیدن کم آب و سیگار کشیدن را کاهش دهید.
    می‌توانید آبنبات‌ها، آدامس‌ها، مواد غذایی بدون شکر بجوید.
    دستگاه بخور در خانه بگذارید.
    از بخور استفاده کنید.
    مواد غذایی پر آب و کمتر شور و خشک استفاده کنید.
    در کنار سفره‌های غذای خود میوه و سبزیجات قرار دهید.
    صبحانه‌ی خود را همراه با میوه و سبزی میل کنید.
    شب‌ها تنفس دهانی را کم کنید و یا به دنبال درمان انسداد بینی خود باشید تا از دهان نفس نکشید. از طرف دیگر دستگاه بخور در کنار خود بگذارید.

درمان علت خشکی دهان متنوع است.پزشک برای درمان این مشکل پس از معاینه دهان به دنبال علت ایجاد آن است.
۲. چگونه خشکی دهان را از بین ببریم؟

علاوه بر توصیه های پزشکی، برخی اقدامات مربوط به سبک زندگی می تواند به کاهش علائم خشکی دهان کمک کند:

    در طول روز کم کم آب یا نوشیدنی های بدون شکر بنوشید یا قطعات یخ در دهانتان بمکید.
    آدامس های بدون شکر بجوید یا آبنبات بدون شکر مصرف کنید، محصولاتی که زایلیتول دارند به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک می کنند.
    ترکیبات بزاقی بدون نسخه که حاوی زایلیتول هستند، استفاده کنید.
    از طریق بینی نفس بکشید.
    به هوای محل خواب رطوبت اضافه کنید.
    لب ها را مرطوب کنید تا از خشکی و ترک آن ها جلوگیری کنید.
    از محصولاتی که علائم را بدتر می کنند، مانند: کافئین و الکل، تنباکو، ضدحساسیت ها و ضداحتقان های بدون نسخه، غذاها و آبنبات های شیرین یا اسیدی، دوری کنید.
    اقداماتی که با محافظت از سلامت دهان و دندان به کاهش علائم خشکی دهان کمک می کنند: از خمیردندان دارای فلوراید استفاده کنید، از دهان شویه های دارای فلوراید استفاده کنید، حداقل دوبار در سال به دندان پزشک مراجعه کنید.

۳. خشکی دهان از نظر طب سنتی

در طب سنتی معتقدند بیشتر مواقع خشکی دهان مربوط به خشک‌مزاج بودن شخص است. افرادی که طبع خشک دارند، علاوه بر دهان، در پوست، چشم‌ها و حتی سیستم گوارش دچار این مشکل هستند. این افراد در چشم‌ها احساس خارش و سوزش می‌کنند و بیشتر مواقع به یبوست مبتلا هستند. این افراد باید بعد از استحمام از کرم مرطوب‌کننده یا روغن استفاده کنند. با روغن‌مالی کردن کل بدن می‌توان مشکل طبع خشک را به‌مرور برطرف کرد.
۴. داروی گیاهی برای رفع خشکی دهان

برخی از گیاهان می‌توانند باعث تسکین خشکی دهان شده و تولید بزاق را تحریک کنند. این گیاهان دارویی عبارتند از:

    آلوئه‌ورا: ژل درون برگ‌های آلوئه‌ورا برای درمان این مشکل و مرطوب کردن دهان بسیار مناسب است.
    زنجبیل: زنجبیل به تحریک تولید بزاق کمک می‌کند.
    ریشه هالی هاک: عملکرد مرطوب‌کنندگی گیاه هالی هاک همانند آلوئه‌ورا است.
    ریشه گل ختمی: ریشه ختمی نرم‌کننده و مرطوب‌کننده است.
    فلفل‌دلمه‌ای: این فلفل باعث ترشح بزاق می‌شود.

خشک شدن لب ها و دهان در سرماخوردگی اتفاق می‌افتدداروهایی که برای سرماخوردگی تجویز می‌شوند، ممکن است باعث خشک‌شدن دهان و لب‌ها شوند.
چه زمانی لازم است برای درمان خشکی دهان به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر خشکی دهان شما شدید بوده و باعث غلیظ شدن بزاق و زخم‌های دهانی شده است، حتما باید به پزشک مراجعه کنید. اگر احساس می‌کنید مصرف داروی خاصی باعث ایجاد این مشکل شده است یا علائمی از بیماری زمینه‌ای دارید، لازم است با دکتر گوش و حلق و بینی یا دکتر داخلی مشورت کنید.

بهداشت دهان در سنین بالای ۵۵ سال

هرچه که مسن­ تر می­شویم، برخی مسائل مربوط به سلامتی به ویژه سلامت دهان توجه ما را به خود جلب می­کنند. ما تنها صاحب یک مجموعه دندان دائمی می­شویم، بنابراین مهم است که برای تمام عمر مراقب آن‌ها باشیم.

به گفته بنیاد خدمات دندان واشنگتن (WDSF)، حدود ۷۵ درصد بزرگسالان ۶۰ ­ساله و بیشتر، تنها تعدادی از دندان­های اصلی خود را دارند. مشکلاتی مثل بیماری­های شدید لثه، که میان حدود ۲۳ درصد سالمندانِ بین ۶۵ تا ۷۴ ­سال شایع است، ممکن است به از دست دادن دندان­های طبیعی منجر شود. بهداشت نامناسب دهان و دندان، خطر بیماری­های قلبی و دیابت را افزایش می­دهد. بیماری آلزایمر و پوکی استخوان از جمله بیماری هایی هستند که سلامت دهان و دندان سالمندان را تحت تاثیر قرار میدهند.

بیماری آلزایمر

بیماری آلزایمر نوعی زوال عقل است که طی آن عملکرد مغز از دست می رود و با گذشت زمان به تدریج وخیم ­تر شده و روی فکر کردن، رفتار و عملکرد حافظه اثر می­گذارد. افرادی که از آلزایمر رنج می‌برند، ممکن است نحوه ­ی مسواک زدن یا اهمیت آن را فراموش کنند؛ بنابراین کسانی که از آن‌ها مواظبت می‌کنند باید صبور باشند و به آن­ها در مراقبت از دندان­هایشان کمک کنند.

پوکی استخوان

پوکی استخوان یک مشکل پزشکی است که تراکم استخوان­ها را کاهش و احتمال شکستگی را افزایش می­دهد. خانم‌هایی که دوران یائسگی را پشت سر گذاشته‌اند، در بیشترین خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند. وقتی تراکم استخوان­های دهان کاهش می­یابد، دندان­ها ممکن است لق شوند. به گفته انجمن ملی سلامت آمریکا (NIH)، احتمال لق شدن دندان­ها در زنان مبتلا به پوکی استخوان ۳ برابر بیشتر از سایر زنان است. برای درمان بیشتر مبتلایان به پوکی استخوان یا پیشگیری از آن، داروهای مهارکننده ­ی بازجذبِ استخوانی تجویز می­ شود. با این وجود، برخی از این داروها عارضه­ای نادر اما جدی به نام استئونکروز فک به دنبال دارند که به استخوان فک صدمه می­زند.
دانستن

بیماری لثه، پوسیدگی دندان و ریشه، دندان­های حساس، دیابت و خشکی دهان برخی از بیماری‌هایی هستند که اهمیت سلامت دندان را در سالمندان برجسته‌تر می کنند. اجازه بدهید به این موارد به شکل جزئی­ تر بپردازیم:

بیماری لثه

این بیماری مهم، زمانی رخ می­دهد که بافت لثه ­ی اطراف دندان به علتِ جمع شدن پلاک روی دندان­ها و لثه­ ها عفونت کند. ژنژیویت اولین مرحله­ ی بیماری لثه است و با لثه­ های متورم و قرمزی که خونریزی می­کنند، مشخص می­شود. بیماری لثه به چند دلیل برای بیمارانِ مسن جای نگرانی دارد که یکی از آن‌ها عدم رعایت بهداشت دهان و دندان از سنین جوانی است که موجب تجمع پلاک روی دندان­ها و لثه­ ها شده است. با درمان صحیح (مثل مراجعه به دندانپزشک) ژنژیویت قابل اصلاح است.

پوسیدگی دندان و ریشه

اگر لثه عقب نشینی کرده باشد، حتی در سنین بیشتر از ۵۵ ­سالگی هم امکان پوسیدگی دندان یا ریشه­ ی آن وجود دارد. سالمندان باید به خوبی لثه ­ها، دندان­ها و سطوح ریشه ه­ای که در معرض آسیب قرار گرفته‌اند را تمیز کنند تا پلاک­های دندانی و باقی‌مانده‌های غذا پاک‌سازی شوند. بهداشت‌کار دهان و دندان می­تواند با جرم­گیری دندان­ها و خط لثه، جرم­ها و پلاک­های این قسمت­ها را از بین ببرد و صاف و تمیزشان کند.

دندان­های حساس

برای همه ­ی ما پیش آمده گاهی با خوردن آب سرد دردی تیز در دندان خود حس کنیم. حساسیت دندان دلایل مختلفی دارد؛ مثل مسواک زدن خشن با یک مسواک سخت، مینای فرسوده شده و یا دندانی که ترک خورده یا شکسته است. مسواک زدنِ صحیح و استفاده از خمیر­دندان­های حساسیت ­زدا به مرور حساسیت را به حداقل خواهد رساند.

خشکی دهان

این مسئله زمانی اتفاق می­افتد که بزاق دهان کاهش می­یابد و اغلب به خاطر داروهایی است که برای سایر بیماری‌ها به کار می­روند و با افزایش سن، مصرف­شان متداول می‌شود. بزرگ­ترین نگرانی مربوط به خشکی دهان، پوسیدگی دندان و ریشه است که هر دو می­توانند منجر به از دست رفتن دندان شوند.
برنامه ریزی

درست است که با افزایش سن، مستعد بیماری‌های دهان و دندان می‌شویم ولی قرار نیست حتماً به آن­ها مبتلا شویم. چند نکته مهم در این رابطه وجود دارد:

    به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید. حتی اگر از دندان مصنوعی استفاده می­کنید، چک شدن دندان­ها و لثه­ هایتان بسیار مهم است.
    حتما دو بار در روز و حداقل به مدت دو دقیقه مسواک بزنید و از خمیردندان حاوی فلوراید استفاده کنید.
    مهم است که روزی یک بار نخ­دندان بکشید. تمیز کردن لای دندان­ها، سلامت آن­ها و لثه­ ها را تضمین می­کند.
    مقدار قند ناشی از مصرف نوشیدنی­ های گازدار و آبنبات را زیرنظر داشته باشید و در مصرف میان­ وعده ­های سرشار از نشاسته دقت کنید. کمی بعد از خوردن میان‌وعده، مسواک بزنید.
    تنباکو مصرف نکنید. مصرف تنباکو به هر شکلی خطر ابتلا به سرطان گلو و دهان و همچنین بیماری­های قلبی و غیره را افزایش می­دهد.
    از خمیردندان حاوی فلوراید یا محلول دهانشویه حاوی فلوراید استفاده کنید.
    از پزشک خود بخواهید در صورت امکان داروهایتان را با داروهایی که خشکی دهان ایجاد نمی‌کند، جایگزین کند. اگر ممکن نیست، زیاد آب بنوشید، آدامس فاقد قند بجوید و از مصرف الکل که باعث از دست رفتن آب بدن می­شود اجتناب کنید.
    از یک دهانشویه ­ی ‌آنتی باکتریال استفاده کنید. دهان­شویه­ ی آنتی باکتریال در کنار مسواک و نخ دندان، مانع تجمع تدریجی پلاک می­شود.

با بالا رفتن سن، حفظ دندان­ها در مطلوب­ترین وضعیت، چند روشِ منطقی و معمول دارد. هم­چنین مهم است که به طور منظم نزدیک متخصصِ مراقبت از دندان بروید؛ چرا که می­تواند نکات و توصیه­ های مراقبتی بیشتری در اختیارتان قرار دهد. بنابراین چکاپ دندان­هایتان را فراموش نکنید.

بهداشت دهان در بارداری

شواهد زیادی نشان می­دهد که نوزادان زنان بارداری که بیماری­های لثه دارند با احتمال بیشتری، زودرس یا بیش از حد کوچک هستند.

اگرچه تحقیقات بیشتری در این زمینه لازم است اما به نظر می­رسد بیماری های لثه، موجب افزایش سطح مایعات زیستی در بدن می شوند که این امر می تواند باعث شروع زایمان شود. داده ­ها همچنین حاکی از آن است که وقتی بیماری­های لثه طی بارداری وخیم ­تر می­شود، خطر تولد نوزاد نارس و کم ­وزن افزایش می­‌یابد.

برای به حداقل رساندن هرگونه خطر در طی بارداری، در اینجا چند توصیه­ ی کلی و شرایط متداولی که باید مراقب بود، ذکر می­شود:

    بانوانی که قصد باردار شدن دارند باید قبل از بارداری برای چکاپ و همچنین درمان هرگونه مشکل دهان و دندان به دندانپزشک خود مراجعه نمایند.
    در طول دوران بارداری، دندان‌ها و لثه به رسیدگی ویژه نیاز دارند. روزانه دو بار مسواک زدن به صورت مرتب، یک بار نخ دندان کشیدن، داشتن رژیم غذایی متعادل و مراجعه مرتب به دندانپزشک به کاهش مشکلات دندانی که در طی دوران بارداری به وجود می آیند، کمک می کند.
    برای برخی از خانم‌ها، حالت تهوع، یکی از علائم اصلی بارداری به شمار می رود. در طی تهوع بارداری، اسید اضافی در دهان تولید می‌شود که اگر در دهان باقی بماند، باعث فرسایش دندان‌هایتان می‌شود. حتماً دهان خود را با آب یا دهانشویه فلوراید بشویید تا اسیدی بودن دهان کاهش یابد.
    خشکی دهانِ بارداری، خانم­ها را در خطر بالای بیماری‌هایی مانند پوسیدگی دندان و عفونت قرار می­دهد. آب فراوان بنوشید تا آب بدنتان تأمین شود و آدامس بدون قند بجوید تا تولید بزاق افزایش یابد.

دانستن

بیشتر خانم‌ها در طی دوران بارداری، متوجه تغییراتی در لثه­ ها می شوند. علائم شایع شامل قرمزی لثه­ ها و خونریزی آن‌ها در حین مسواک زدن می­باشد. برخی از خانم‌ها تورم و خونریزی شدید لثه ­ها را تجربه میکنند؛ به همه این تغییرات «ژنژیویت بارداری» گفته می­شود که ممکن است از ماه دوم بارداری آغاز ­شود. این بیماری در حدود ماه هشتم به اوج خود می­رسد و اغلب پس از تولد نوزاد بهبود می­‌یابد.

این وضعیت در بارداری شایع­تر است؛ چرا که طی بارداری سطح هورمون های استروژن و پروژسترون افزایش می­‌یابد و همین عامل واکنش لثه­ ها به محرک­های موجود در پلاک دندان را تشدید می­کند. با این حال، پلاک است که باعث ژنژیویت می­شود نه هورمون‌ها. این موضوع در جلوی دهان شایع­تر است. طی بارداری، سطح پروژسترون بدن ممکن است به ۱۰ برابر مقدار طبیعی افزایش یابد؛ این امر، زمینه را برای رشد باکتری­ های عامل ژنژیویت فراهم می­کند. سیستم ایمنی بدن نیز طی بارداری عملکرد متفاوتی خواهد داشت که باعث می­شود بدن به باکتری­های عامل ژنژیویت به شکل متفاوتی پاسخ دهد.

به منظور به حداقل رساندن تأثیرات ژنژیویت بارداری، سعی کنید بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت نمایید: دو بار در روز و هر بار به مدت حداقل دو دقیقه مسواک بزنید. هر روز نخ دندان بکشید. استفاده از یک محلول دهانشویه ضدمیکروبی به کاهش التهاب لثه و هم­چنین پلاک­های دندان کمک خواهد کرد.
برنامه ریزی

فرقی نمی­کند طی بارداری چه علائمی دارید؛ بهتر است همیشه با استفاده از عادت‌های مناسب، به خوبی مراقب دندان­های خود باشید؛ به طور منظم از نخ دندان استفاده کنید و مسواک بزنید تا بتوانید سلامت دندان­ها و لثه­ ها را طی دوران بارداری تضمین کنید.

چند نکته که در دوره بارداری برایتان مفید است:

    برای چکاپ به دندانپزشک مراجعه کنید.

دندان­های خود را چک و تمیز کنید. هر اقدام دندانپزشکی که لازم است انجام دهید. میکروب­های عامل ایجاد حفره در دندان، ممکن است پس از تولد به نوزاد منتقل شوند.

    دو بار در روز مسواک بزنید.

حداقل دو بار در روز و حداقل به مدت دو دقیقه با خمیر­دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید. از یک مسواک نرم استفاده کنید و حتماً محل اتصال دندان­­ها و لثه­ را از بقایای غذا و پلاک­های دندان تمیز کنید. این محل جایی است که پلاک­ها به وجود آمده و موجب ایجاد بیماری‌های لثه می‌شوند.

    روزانه نخ دندان بکشید.

هر روز نخ دندان بکشید تا لابه لای دندان­ها (جایی که مسواک قادر به تمیز کردن نیست) و زیر خط لثه تمیز شود.

    مصرف غذاهای شیرین یا نشاسته­ دار را محدود کنید.

میان ­وعده­ های نشاسته­ دار یا شیرین باعث «حمله­ ی اسیدی»  به دندان­ها می­شوند. نوشیدنی‌های شیرین و شیرینی­جاتِ کمتری مصرف کنید. نوشیدنی ­های گازدار و شیرینی­جات باعث پوسیدگی می‌شوند؛ بنابراین سعی کنید بیشتر میوه­ و سبزیجات مصرف کنید.

    غذاهای حاوی کلسیم را زیاد مصرف کنید.

شما برای رشد دندان­ها و استخوان های کودک خود به کلسیم نیاز دارید. کلسیم در شیر، پنیر، لوبیا خشک و سبزیجات با برگ سبز وجود دارد.

    خشکی دهان را مدیریت کنید.

حتماً آب فراوان بنوشید تا آب موردنیاز بدن­تان تأمین شود. مکیدن یک تکه یخ به مرطوب نگه­داشتن دهان­ کمک می­کند و تهوع بارداری را نیز کاهش می­دهد.

بهداشت دهان و دندان بزرگسالان

کلید داشتن یک لبخند سالم و درخشان در طی بزرگسالی، داشتن بهداشت دهانی مناسب است.

بزرگسالان ممکن است به پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثّه مبتلا شوند که منجر به بروز مشکلات جدّی می‌شود. در طی بزرگسالی، مهم است که به انجام موارد زیر ادامه دهید:

    با خمیر دندان فلورایددار روزی دو بار مسواک بزنید تا پلاک‌های دندانی را از بین ببرید (لایه چسبناک روی دندان که علّت اصلی پوسیدگی دندان و التهاب لثّه یا ژنژیویت است).
    روزانه نخ دندان بکشید تا پلاک‌ها را پیش از تبدیل شدن به جرم، از بین دندان‌ها و زیر خط لثّه‌تان خارج کنید. اگر پلاک‌ها به جرم تبدیل شوند، تنها یک متخصّص بهداشت دهان و دندان می‌تواند با جرم‌گیری آن‌ها را از بین ببرد.
    مصرف غذاهای شیرین یا نشاسته‌دار، خصوصاً میان‌وعده‌های چسبناک را محدود کنید. هرچه بیشتر میان‌وعده بخورید، به باکتری‌ها شانس بیشتری برای تولید اسید‌هایی می‌دهید که مینای دندان شما را تخریب می‌کنند.
    برای جرم‌گیری و چکاپ، به طور مرتب به دندانپزشک مراجعه کنید.

دانستن

هرچه سن‌ ما بالاتر می‌رود، سالم ماندن بیشتر و بیشتر اهمیّت می‌یابد. این موضوع خصوصاً در مورد سلامت دهان و دندان صدق می‌کند زیرا در بزرگسالی، از نظر سلامت دهان و دندان در معرض خطر‌هایی قرار داریم که در نوجوانی، ما را تهدید نمی‌کردند. مراقبت از دندان‌ها در بزرگسالان حیاتی است و مثال‌های زیادی وجود دارد که می‌توانند شما را از پشت گوش انداختن وقت چکاپ بعدیتان منصرف کند.

در اینجا توضیحات مختصری در مورد بیماری‌هایی که باید از آن‌ها آگاه باشید و در موردشان با دندانپزشک خود صحبت کنید، ارائه شده است:

بیماری‌ پریودنتال (لثه)

پس از ۳۵ سالگی، بیماران دندان‌های خود را، بیش از پوسیدگی، به علت بیماری‌ پریودنتال از دست می‌دهند. اگر عادت مسواک زدن و نخ دندان کشیدن را کنار گذاشته‌اید و جرم‌گیری مرتّب دندان‌ها را رها کرده‌اید، ممکن است پلاک‌های باکتریایی و جرم روی دندانتان جمع شوند. پلاک و جرم، اگر درمان نشوند، ممکن است در نهایت آسیب‌های جبران‌ناپذیری به استخوان فک و ساختارهای نگه دارنده دندان وارد کنند. دندان‌ها شروع به لق شدن می‌کنند و اگر اجازه بدهید بیماری پیشروی کند، ممکن است به جراحی لثه (جراحی پریودنتال) نیاز پیدا کنید و یا ممکن است حتّی دندان خود را از دست بدهید. اما خبر خوش این است که همه این سختی‌ها قابل پیشگیری هستند.

 سرطان دهان

براساس یافته‌های موسسه‌ی ملی تحقیقات دندانی و جمجمه‌ای- صورتی ایالات متحده، مردان بالای ۴۰ سال در بالاترین خطر ابتلا به سرطان‌های دهان قرار دارند. سالانه تقریباً ۴۳ هزار مورد ابتلا به سرطان دهان، زبان یا ناحیه‌ی گلو ثبت می‌شود و انجمن سرطان آمریکا تخمین می‌زند که حدود ۷۰۰۰ نفر بر اثر ابتلا به این سرطان‌ها جان خود را از دست خواهند داد. استفاده از مشتقات تنباکو و الکل خطر ابتلا به سرطان دهان را افزایش می‌دهد. بیشتر سرطان‌های دهان ابتدا توسط دندانپزشک‌ و در حین چکاپ عادی تشخیص داده می‌شوند.

خراب شدن پرشدگی‌های دندان

پرشدگی‌های دندان عمری حدود ۸ تا ۱۰ سال دارند. اما این احتمال هم  وجود دارد که تا ۲۰ سال و بیش از آن نیز دوام بیاورند. زمانی که پرشدگی‌ دندانتان شروع به خراب شدن و افتادن می‌کند، غذا و باکتری می‌توانند به زیر آن نفوذ کند. زمانی که این اتفاق رخ می‌دهد، پوسیدگی می‌تواند به عمق دندان نفوذ کرده و روی عصب اثر بگذارد و به این ترتیب، فرد ناچار به عصب‌کشی بشود. اگر در کنار ماده پرکننده، ساختار دندان نیز جدا شود، ممکن است تنها راه درمان، عصب‌کشی و استفاده از یک روکش کامل است.

اختلالات مفصل گیجگاهی-فکی

ناهنجاری‌های جویدنی و برخی عادات مانند به هم ساییدن دندان‌ها می‌تواند منجر به اختلالات دردناک مفصل گیجگاهی-فکی شود. عوامل زیادی ممکن است باعث شوند که توانایی گاز زدن شما تغییر کنند ولی کشیدن دندان می‌تواند منجر به تغییر موقعیت دندان‌ها در دهان و تغییر نحوه گاز زدن و جویدن شما شود. با گذر زمان، ممکن است مفاصلی که مسئول حرکت دادن فک هستند تحت تاثیر قرار گرفته و موجب بروز درد و قفل شدن فک شوند. این یکی از مهم‌ترین دلایل اهمیت ایمپلنت دندان است.

اگر موقع خواب دندان‌هایتان را به هم فشار می‌دهید، دندان‌پزشک می‌تواند برایتان یک محافظ دندانی (نایت گارد) طراحی کند. این وسیله تنش وارد بر مفاصل را کاهش داده و به ترک عادت ساییدن دندان که منجر به از بین رفتن مینای دندان می‌شود نیز کمک می‌کند.

 

بیماران خانم‌ها

زنان در دوره‌های مشخصی از زندگیشان به مراقبت‌های دهانی ویژه نیاز دارند. تغییرات سطوح هورمونی خانم‌ها در دوران بلوغ، قاعدگی، بارداری و یائسگی، واکنش لثه‌ها به پلاک‌های دندانی را تشدید می‌کند. پس در این دوره‌ها، خانم‌ها باید هنگام مسواک زدن و نخ دندان کشیدن بسیار دقیق عمل کنند تا از بیماری‌های لثه پیشگیری شود.

اطلاعات مهم دیگری که باید بدانید:

قاعدگی

برخی از خانم‌ها ممکن است متوجه شوند که لثه‌هایشان قبل از عادت ماهانه، متورم و حساس شده و ممکن است خون‌ریزی کند. در حالی که سایر خانم‌ها، به زخم‌های داخل و خارج دهانی مبتلا می‌شوند. این علائم با شروع عادت ماهانه و پایین آمدن سطح استرس از بین می‌روند.

قرص ضد بارداری

ژنژیویت یا التهاب لثه‌ها یکی از رایج‌ترین عوارض جانبی استفاده از قرص‌های ضد بارداری است.

بارداری

پژوهش‌ها نشان داده‌ که بسیاری از زنان باردار، به بیماری ژنژیویت بارداری مبتلا می‌شوند؛ در این حالت، پلاک‌های دندانی به صورت مکرر بر روی دندان‌ جمع شده و لثه را اذیت می‌کنند. علائم این بیماری شامل لثه‌های قرمز، ملتهب و در حال خون‌ریزی است. برای سالم نگه داشتن دهان و دندان، مراقبت‌های دوران بارداری بسیار مهم است.

یائسگی

علائم دهانی تجربه ‌شده در این برهه‌ از زندگی خانم‌ها شامل لثه‌های قرمز یا ملتهب، احساس درد و ناراحتی در دهان، احساس سوزش، تغییر حس چشایی و خشکی دهان است.

پوکی استخوان

تعدادی از پژوهش‌ها نشان داده‌اند که بین پوکی استخوان و از دست دادن استخوان فک ارتباط وجود دارد. محققان بر این باورند که این پدیده می‌تواند منجر به از دست دادن دندان شود چرا که تراکم استخوانی که دندان‌ها را بر روی خود نگه می دارد، پایین می‌آید. اگر پوکی استخوان با بیماری‌های لثه ترکیب شود، فرآیند از دست دادن استخوان اطراف دندان‌ها تسریع می‌شود.
برنامه ریزی

اقدامات پیش‌گیرانه و مراقبت از دندان‌ها در بزرگسالی نیز مانند دوره‌های قبل از آن، دارای اهمیت است. به عنوان یک بزرگسال، شما هم از مشکلات دندانی مصون نیستید. در کنار حفظ عادت‌های صحیح مراقبت از دهان و دندان در خانه، بهترین کاری که می‌توانید در این رابطه انجام دهید این است که به طور منظّم، برای چکاپ و جرمگیری دندان‌ها برنامه‌ریزی کنید. دندانپزشک شما می‌تواند به خوبی بر سلامت دندان‌هایتان نظارت کرده و مشکلات احتمالی را پیش از شدیدتر شدن، حل کند. همیشه این جمله کلیدی را به یاد داشته باشید: پیشگیری بهتر از درمان است.

گزینه‌های زیبایی زیادی مانند ارتودنسی، سفیدکردن (در مطب یا منزل) و باندینگ (ونیر) نیز پیش روی شما قرار دارد. با دندانپزشکتان در مورد درمان‌های مختلف صحبت کنید تا ببینید، کدام برای شما مناسب‌تر است.

بهداشت دهان و دندان نوجوانان

مراقبت دهانی نوجوانان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. سنین نوجوانی با تغییرات قابل توجهی نظیر بلوغ و پدیدار شدن دندان عقل همراه است.

اختلال و بی نظمی در غذا خوردن از مشکلات شایع دوران نوجوانی است و می‌تواند سلامت دهان را با خطر مواجه کند. عادات غذایی و رفتاری اشتباه، زمینه ساز مشکلاتی نظیر پوسیدگی دندان و چاقی هستند. مصرف بی‌رویه تنقلات و میان وعده‌های شیرین، چسبناک و فاقد مواد مغذی، سیگار کشیدن و اختلال و بی نظمی در غذا خوردن از عمده‌ترین عادات ناپسند و در عین حال، رایج در میان نوجوانان است.

تنفس بد بو و بروز تغییراتی در ظاهر صورت هم از پیامدهای بلوغ به حساب می‌آیند. در این سنین، برای مرتب کردن دندان‌ها و سایر مشکلات فک نوجوانان، استفاده از بریس ها و ارتودنسی تجویز می‌شود. این امر، با وجود تأثیرات مثبت در بهبود ساختار فک و صورت، کار مراقبت دهانی نوجوانان و رسیدگی روزمره به مینای دندان را پیچیده‌تر می‌کند.
دانستن
عوارض استفاده از پیرسینگ

بسیاری از نوجوانان به انجام رفتارهای پرخطری نظیر پیرسینگ زبان تمایل پیدا می‌کنند. انجام این کار، موجب تجمع باکتری‌ها در اطراف پیرسینگ می‌شود. به این ترتیب، احتمال بروز عفونت زبان و در مواردی عفونت خون افزایش می‌یابد. این امر، مشکلات متعددی را در زمینه مراقبت دهانی نوجوانان و حفاظت از سلامت عمومی بدن ایجاد می‌کند. به علاوه، شکستگی فلز ممکن است روند بلع را دچار اختلال کرده یا شکستگی دندان را به دنبال داشته باشد. پیرسینگ زبان، خطر ابتلا به بیماری‌های لثه، خونریزی غیرقابل کنترل، هپاتیت B و C و HIV را افزایش می‌دهد.
مصرف دخانیات و سیگار کشیدن

مصرف دخانیات علاوه بر افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌های تنفسی و قلبی-عروقی و سرطان ریه، برای سلامت دهان و دندان نیز بسیار زیان آور است. نیکوتین موجود در سیگار، جریان خون دهان را محدود می‌کند. این امر از اصلی‌ترین دلایل تکثیر و تجمع باکتری در دهان و ایجاد پلاک به حساب می‌آید. پلاک مهم‌ترین عامل پوسیدگی و بوی نامطبوع دهان است. از عمده‌ترین مضرات مصرف دخانیات و سیگار می‌توان موارد زیر را نام برد :

    بوی نامطبوع دهان
    طولانی‌تر شدن روند بهبود پس از انجام عملیات دندانپزشکی
    زرد شدن دندان‌ها
    افزایش احتمال سرطان دهان
    خونریزی لثه
    پوسیدگی دندان
    خشکی دهان

ارتودنسی کردن

دوران بلوغ با ایجاد تغییرات قابل توجهی در ساختار استخوان‌های بدن، صورت و فک همراه است. به علاوه، بیرون آمدن دندان‌های عقل هم از شایع‌ترین اتفاقاتی است که در دوران نوجوانی روی می‌دهد. مجموعه این عوامل، ممکن است نظم و ترتیب دندان‌ها و شکل فک را دچار اختلال کند. در چنین مواردی، ارتودنسی و استفاده از بریس‌ها تجویز می‌شود. بهترین زمان برای انجام ارتودنسی، سنین ۱۱ تا ۱۵ سالگی است.
کشیدن دندان عقل

در اغلب مواقع، دندان‌های عقل به تدریج در سنین نوجوانی ظاهر می‌شوند. فک اغلب افراد از فضای کافی برای جا دادن این دندان‌ها برخوردار نیست. به همین دلیل، رشد دندان عقل، اغلب با بر هم خوردن نظم دندان‌های دائمی همراه است. به علاوه، قرار گرفتن این دندان‌ها در دور افتاده‌ترین نقاط دهان، کار مراقبت دهانی نوجوانان و مسواک زدن دندان عقل را دشوار می‌کند. این امر باعث پوسیدگی زود هنگام این دندان‌ها و ایجاد مشکلات ثانویه می‌شود. کشیدن دندان عقل از رایج‌ترین راه کارهایی است که دندانپزشکان در چنین مواردی توصیه می‌کنند.
بوی بد دهان

در این سنین، بوی بد دهان ممکن است در اثر تغییرات هورمونی یا کافی نبودن مراقبت دهانی نوجوانان باشد. در مواردی، ممکن است این امر از مشکلاتی نظیر اختلال و بی نظمی در غذا خوردن یا عفونت پالپ دندان ناشی شود.
برنامه ریزی
اقدامات لازم بعد از کشیدن دندان عقل :

    کشیدن دندان عقل در سنین نوجوانی از بر هم خوردن نظم و ترتیب دندان‌های دائمی و تجمع باکتری در مناطق دور افتاده دهان جلوگیری می‌کند.
    پس از کشیدن دندان عقل، استفاده از دهان شویه‌های مخصوص و آنتی باکتریال، کمپرس سرد و داروهای تسکین دهنده نظیر ایبوبروفن و ناپروکسن برای کاهش درد، التهاب و تورم توصیه می‌شود.
    مسواک زدن و نخ دندان کشیدن منظم از جمله روش‌های موثر برای مراقبت از دندان‌ها و لثه‌ها به شمار می‌رود. این کار باید روزی دو بار انجام شود.

ارتودنسی:

    ارتودنسی و قرار دادن بریس از راه کارهای تأثیرگذار برای منظم کردن دندان و شکل گیری فک به حساب می‌آید. با این حال، انجام این کار می‌تواند مراقبت دهانی نوجوانان را پیچیده‌تر کند. بنابراین، در این شرایط، توصیه می‌شود روند رسیدگی به دندان و رعایت بهداشت دهان با دقت بیش‌تری انجام گرفته و حداقل دو بار در روز از مسواک و نخ دندان استفاده شود.

استفاده از گارد دندان:

    استفاده از گارد دندان از بهترین روش‌های مراقبت دهانی نوجوانان در هنگام انجام ورزش‌هایی نظیر فوتبال، بسکتبال و حتی دوچرخه‌سواری به حساب می‌آید.

با توجه به آن چه گفته شد، از جمله اقدامات و عادات تاثیرگذار برای حفظ بهداشت دهان نوجوانان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

    مراجعه سالیانه و منظم به پزشک و انجام مشاوره های دندانپزشکی از بهترین روش‌های جلوگیری از عفونت و التهاب لثه و پالپ دندان به حساب می‌آید. این‌ها از مهم‌ترین عوامل ایجاد بوی بد دهان محسوب می‌‌شوند. در عین حال، استفاده مرتب از دهان شویه‌های حاوی فلوراید و مواد خوش بو کننده نیز از دیگر راه کارهایی است که برای مقابله با بوی نامطبوع دهان و مراقبت دهانی نوجوانان پیشنهاد می‌شود.

بهداشت دهان و دندان کودکان

مراقبت از بهداشت دهان کودکان و ارائه آموزش‌های لازم در این زمینه از مهم‌ترین وظایفی است که برعهده والدین قرار دارد. انجام این کار، سلامت دهان و دندان کودک را در بزرگسالی تضمین می‌کند.

سالم بودن دندان‌ها، علاوه بر بالا بردن اعتماد به نفس به بچه‌ها کمک می‌کند تا بتوانند به خوبی تغذیه و صحبت کنند.رعایت بهداشت دهان کودکان، روندی است که با تغذیه مناسب مادر در دوران بارداری آغاز می‌شود؛ سپس، انجام این کار از بدو تولد نوزاد با تمیز کردن منظم لثه‌های آن‌ها ادامه پیدا می‌کند. رسیدگی به دندان و دهان بچه‌ها در سلامت، زیبایی و ردیف بودن دندان‌های بزرگسالی هم به شدت تأثیر گذار است. به عبارت دیگر، کرم خوردگی دندان در خردسالی، خطر پوسیدگی دندان در سنین بالا را افزایش می‌دهد.
دانستن
کرم خوردگی دندان کودکان چیست؟  

کرم خوردگی یا پوسیدگی دندان عارضه‌ای است که اغلب در سنین ۶ ماهگی تا ۶ سالگی اتفاق می‌افتد. واقعیت این است که از همان ابتدا، دندان بچه‌ها در معرض پوسیدگی قرار می‌گیرد. وجود باکتری‌های مختلف در دهان از مهم‌ترین دلایل پوسیدگی دندان به حساب می‌آید. گسترش پوسیدگی ممکن است با درد و عفونت لثه همراه بوده و می‌تواند به کشیدن دندان یا روت کانال کردن منجر شود. این امر، خطر آسیب به دندان‌های دائمی را هم افزایش می‌دهد.
دلایل کرم خوردگی دندان کودکان

از عمده‌ترین دلایل کرم خوردگی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

    تغذیه نامناسب و مصرف بی‌رویه مواد قندی
    استفاده از شیشه شیر در هنگام خواب
    مسواک نزدن و نخ دندان نکشیدن پس از هر وعده غذایی

افتادن دندان کودکان

افتادن دندان کودکان، یک اتفاق طبیعی است که باید از حدود سن ۶ سالگی آغاز شده و تا ۱۲ سالگی خاتمه یابد. در مواردی، ممکن است روند یاد شده دچار تأخیر شود. این امر، باعث می‌شود، دندان‌های شیری تا بزرگسالی باقی بمانند. به این ترتیب، رشد دندان‌های دائمی دچار اختلال خواهد شد. در نتیجه، ممکن است دندان‌های کودک کج و نامرتب شده و نیاز به ارتودنسی پیدا کند.
ارتودنسی زودرس

معاینه به موقع دندان‌ها باعث می‌شود، وجود هر گونه اختلال در فرم فک و صورت بچه‌ها تشخیص داده شود. در این صورت، ممکن است پزشک، انجام ارتودنسی زودرس را توصیه کند. ارتودنسی زودرس در پیشگیری از نامرتب شدن دندان‌ها یا جلو زدگی فک موثر است.
دندان پری

افتادن دندان اتفاقی است که ممکن است کودکان را بترساند. این امر می‌تواند موجب دلسردی کودک از دنبال کردن روتین مراقبت از دندان شود. در این میان، تقویت باور به دندان پری یا فرشته دندان شیری از راه کارهایی است که می‌تواند به کودکان روحیه ببخشد. تهیه و تدارک هدایایی هر چند کوچک باعث می‌شود، از دست دادن دندان‌های شیری به عنوان بخشی از روند رشد برای کودکان اهمیت پیدا کرده و اتفاق خوشایندی به حساب آید.
برنامه ریزی
اقدامات لازم برای جلوگیری از کرم خوردگی دندان

با توجه به آن چه گفته شد، از جمله اقدامات لازم برای رعایت بهداشت دهان کودکان می‌توان موارد زیر را نام برد:

    مسواک زدن و نخ دندان کشیدن : مسواک زدن و نخ دندان کشیدن بعد از هر وعده غذایی باید به عادتی دائمی برای بچه‌ها تبدیل شود.
    انتخاب محصولات دندانپزشکی مناسب : انتخاب مسواک و محصولات دندانپزشکی مناسب از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است؛ چرا که، استفاده از مسواک نامناسب می‌تواند به تحریک لثه و ایجاد عارضه لثه های خونی منجر شود.
    تغذیه : عادت تغذیه سالم از مهم‌ترین عوامل موثر در حفظ بهداشت دهان کودکان به حساب می‌آید. مصرف غذاها و خوراکی‌های سالم و پر ویتامین و اجتناب از خوردن مواد غذایی سرشار از قند می‌تواند به سلامت دندان و لثه کمک کند.
    استفاده نکردن از شیشه شیر در هنگام خواب از اهمیت زیادی برخوردار است. مصرف مداوم شیر خشک، آب میوه یا سایر نوشیدنی‌های حاوی قند و چربی به وسیله شیشه شیر و پیش از خواب از مهم‌ترین عوامل پوسیدگی دندان ناشی از شیشه شیر محسوب می‌شود.
    مراجعه مرتب به مطب دندانپزشک باعث جلوگیری از پیشرفت پوسیدگی‌ها و تشخیص زود هنگام مشکلات فک و دهان می‌شود.

بهداشت دهان نوزادان

بهداشت دهان نوزادان از مسائلی است که گاهی دست کم گرفته می‌شود. دندان درآوردن نوزاد، مرحله مهمی از رشد و نمو است که اغلب، پس از شش ماهگی اتفاق می‌افتد.

مراقبت از دندان‌ها و رعایت بهداشت دهان نوزادان امری است که از زمان بارداری با تغذیه درست مادر و رسیدگی‌های مناسب آغاز می‌شود. این کار، پس از تولد نوزاد با مراجعه منظم به دندانپزشک و تمیز کردن لثه‌های نوزاد به وسیله والدین ادامه می‌یابد. در ابتدا، اغلب نوزادان از پاکیزه کردن لثه‌ها استقبال نخواهند کرد. با این حال، به تدریج این کار را به عنوان بخشی از روند عادی زندگی روزمره می‌پذیرند و به آن عادت می‌کنند.
دانستن
بهداشت دهان و دندان نوزاد از ۶ تا ۱۲ ماهگی

از شش تا دوازده ماهگی، زمانی است که کم کم شاهد نخستین دندان‌های کودک خود خواهید بود.

دندان درآوردن روندی است که با درد و بی‌قراری همراه است. بنابراین، در این دوران، علاوه بر رعایت بهداشت دهان نوزادان باید تلاش کنید تا تحمل درد را برای آن‌ها ساده‌تر کنید. به طور معمول، بیرون آمدن دندان نوزاد با نشانه‌های زیر همراه است:

    التهاب لثه
    زخم لثه
    آبریزش دهان
    انگشت شست خوردن
    جویدن اشیاء و وسایل
    تب پایین

مراقبت‌های پس از دندان درآوردن نوزاد یک ساله

پس از پدیدار شدن نخستین دندان‌ها، باید روند مسواک زدن و رعایت بهداشت دهان نوزادان شکل دیگری به خود بگیرد. برای انجام این کار، لازم است مسواک زدن را به روندی منظم و سرگرم کننده تبدیل کنید. استفاده از مسواک‌های برقی ویژه کودکان و نوزادان، قصه‌گویی و آواز خواندن در طول مسواک زدن و ایجاد مشارکت با کودک از جمله کارهایی هستند که کودکان را به مسواک زدن ترغیب می‌کنند.  
استفاده از شیشه شیر و تأثیر آن بر پوسیدگی دندان کودکان

استفاده از شیشه شیر، نقش مهمی در ایجاد پوسیدگی دندان در کودکان دارد. شیر خشک، آب میوه و سایر نوشیدنی‌هایی که به وسیله شیشه شیر در اختیار نوزادان قرار می‌گیرند، دارای قند طبیعی هستند. مواد قندی برای مدتی طولانی به دندان نوزاد می‌چسبند. این مواد قندی، علاوه بر ایجاد اسید به رشد باکتری‌های موجود در دهان کودکان هم کمک می‌کنند. این امر سبب پوسیدگی دندان بچه‌ها می‌شود.
استفاده از پستانک و تأثیر آن بر پوسیدگی دندان نوزاد

متأسفانه، بسیاری از والدین عادت دارند پستانک کودکان را در نوشیدنی‌های قندی یا شربت فرو می‌کنند تا بچه‌ها تمایل بیش‌تری برای گرفتن آن داشته باشند. به دلایلی که پیش از این گفته شد، انجام این کار، خصوصا در هنگام خواب نوزاد بسیار زیان‌آور است و باعث ایجاد پوسیدگی در دندان‌های کودکان می‌شود.
مکیدن شست دست و تأثیر آن بر پوسیدگی دندان نوزادان

به اعتقاد کارشناسان، انگشت شست خوردن به صورت غیر فعالانه بر پوسیدگی دندان تأثیری ندارد. یعنی، این امر زمانی اهمیت پیدا می‌کند که مکیدن انگشت با حرکات و هیجان زیاد همراه باشد. موارد زیر از صدمات معمول ناشی از انگشت شست خوردن در دندان‌های شیری و دائمی کودکان به حساب می‌آیند:

    تغییر شکل فک بالا و بیرون زدن دندان‌های جلویی
    ایجاد مشکلات جدی در بسته نگه‌داشتن دهان
    ایجاد مشکلات جدی در جویدن یا گاز زدن غذا
    ایجاد مشکلات جدی در الگوی گفتاری

عواقب پوسیدگی دندان کودکان

داشتن دندان‌هایی سالم و زیبا، علاوه بر بالا بردن اعتماد به نفس کودکان در جلوگیری از مشکلاتی نظیر درد و عفونت هم موثر است. در صورت گستردگی پوسیدگی، ممکن است لازم باشد دندان کودک ترمیم یا کشیده شود. گذشته از این‌ها، عدم رعایت بهداشت دهان نوزادان، سلامت دندان و دهان در بزرگسالی را هم به خطر می‌اندازد. پوسیدگی زود هنگام دندان‌های جلویی، ممکن است در تغذیه و طرز حرف زدن بچه‌ها هم تأثیر گذار باشد.
برنامه ریزی
مراقبت‌های قبل از دندان درآوردن

بیش‌تر افراد، مراقبت درباره دندان‌های کودکان خود را به دوران پس از دندان درآوردن آن‌ها موکول می‌کنند. واقعیت این است که مراقبت از بهداشت دهان نوزادان باید خیلی زودتر و پیش از درآمدن نخستین دندان‌ها شروع شود.

در بسیاری از مقالات نوشته شده توسط دندانپزشکان به اهمیت تغذیه دوران بارداری و نقش آن در شکل گیری دندان‌های نوزاد اشاره شده است. از بدو تولد تا شش ماهگی، زمانی است که دندان نوزاد هنوز در زیر لثه قرار دارد. به طور معمول، نخستین دندان‌ها از شش ماهگی تا یک سالگی پدیدار می‌شوند. با این حال، باکتری‌ها همیشه در دهان نوزاد مشغول فعالیت هستند. برای مراقبت از بهداشت دهان نوزادان باید موارد زیر را رعایت کنید:  

    پس از هر وعده شیر یا غذای کودک، با استفاده از یک تکه پارچه نرم، لطیف، مرطوب و پاکیزه لثه‌های نوزاد را تمیز کنید.
    برای تمیز کردن لثه‌های نوزاد و ماساژ دادن آن می‌توانید از مسواک‌های انگشتی مخصوص نوزاد استفاده کنید. بهتر است این کار را بدون خمیر دندان یا با استفاده از خمیر دندان‌های بدون فلوراید انجام دهید.
    به طور منظم، لب‌های نوزاد خود را بالا یا پائین بکشید و لثه‌ها را به دقت معاینه کنید. درواقع، باید مراقب التهاب و خونریزی لثه‌های نوزاد باشید.

 
اقدامات لازم در طی مراحل دندان درآوردن نوزاد

از مجموعه این مطالب، می‌توان نتیجه گرفت، مراقبت از بهداشت دهان نوزادان کاری است که باید از بدو تولد یا حتی از دوران بارداری مورد توجه قرار بگیرد. از جمله اقدامات لازم در طی مراحل دندان درآوردن نوزاد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

    برای کاهش درد و التهاب لثه، ابتدا دست‌های خود را به خوبی شستشو داده و پس از آن، لثه‌های نوزاد را به آرامی ماساژ دهید. سرد کردن لثه هم تا حد زیادی به کاهش التهاب و درد کمک می‌کند. برای انجام این کار، کافی است از دندانی‌های خنک کننده استفاده کنید. یادتان باشد که هرگز نباید دندانی‌ها را در فریزر قرار دهید.
    بهداشت دهان نوزادان را تا جای ممکن رعایت کنید. این امر، در جلوگیری از عوارضی نظیر تب بالا و اسهال موثر است.
    هرگز اجازه ندهید کودک پس از خوردن محتویات شیشه شیر به خواب رود. پس از هر بار استفاده، باید دهان نوزاد را تمیز کرده و از باقی ماندن مواد قندی یا چربی موجود در شیر بر روی لثه‌ها و زبان کودک جلوگیری کنید.
    هرگز پستانک کودک را به مواد قندی آغشته نکنید.
    انگشت شست خوردن، عادتی است که اغلب در اثر اضطراب به وجود می‌آید. بنابراین، با ایجاد محیطی آرام می‌توانید از این کار جلوگیری کنید.
    دو بار در روز، دهان، دندان‌های تازه درآمده، زبان و لثه‌های نوزاد را با استفاده از مسواک انگشتی مخصوص یا یک قطعه پارچه نرم و پاکیزه به خوبی تمیز کنید.
    مسواک زدن نوزادان باید بدون استفاده از خمیردندان یا با استفاده از خمیردندان بدون فلوراید انجام شود.
    به طور مرتب، لب‌های نوزاد را بالا یا پائین بکشید و سلامت لثه و دندان‌های تازه او را بررسی کنید.
    هر شش ماه یک بار، کودک خود را برای ویزیت نزد دندانپزشک ببرید.

تهدیدهای سلامت دندان

هرچند باورش ممکن است سخت باشد، اما سلامت کلی و عادات سبک زندگی­ شما، می­تواند بر روی سلامت دندانهایتان اثر بگذارد. برای نمونه، تحقیقات اخیر از وجود ارتباط احتمالی میان چاقی و بیماری پریودنتال (لثه) خبر داده­­ است.

آیا می­دانستید که سیگار کشیدن می­تواند به بدتر شدن بیماری لثه سرعت ببخشد؟ تحقیقات نشان داده­ است که احتمال ابتلا به بیماری پیشرفته لثه در افراد سیگاری سه تا شش برابر بیشتر از افراد غیر سیگاری است. به علاوه، احتمال پوکی استخوان شدید نیز در این افراد پنج برابر بیشتر از دیگران است.

استعمال دخانیات نه تنها به طور بالقوه احتمال بروز بیماری لثه را در شما افزایش می­دهد، بلکه می­تواند درمان آن را نیز سخت­ تر کرده و احتمال موفقیت درمان را کاهش دهد. زیرا سیگار کشیدن مانع روند التیام در دهان شما خواهد شد.

گاهی چیزهایی که فکر می­کنیم جالب و لذت بخش هستند، می­توانند برای سلامت بدن خطرآفرین باشند. مثلا پیرسینگ­ های دهانی می‌توانند موجب عفونت­های دهانی و ترک خوردگی یا خرد شدن دندان­ها شوند. علاوه بر این، پیرسینگ‌ها می‌توانند منجر به عقب نشینی لثه شده که خود می­تواند باعث لق شدگی و افتادن دندان­ها شود.

قند یک تهدید بزرگ برای سلامت دندان است. قند موجود در غذاهایی که می­خوریم، باعث ایجاد پلاک بر روی دندان­های ما می­‌شود. به دنبال آن، پلاک با کربوهیدرات‌ها ترکیب شده و باعث افزایش سطح اسید دهان می­‌شود. این اسید به مینای دندان آسیب زده و باعث تشکیل حفره‌ها و پوسیدگی دندان شود. این پوسیدگی‌ها اگر درمان نشوند، میتوانند تا عمق دندان نفوذ کرده و باعث بروز درد یا در موارد شدید، از دست دادن دندان شوند.
دانستن

بسیاری از متخصصین ، چاقی را یک بیماری مزمن تلقی می­کنند. این موضوع ثابت شده که چاقی در حال افزایش است و روز به روز افراد جوان بیشتری، به علت تغذیه و عادات غذایی نامناسب به چاقی دچار می‌شوند. تحقیقات نشان داده است که چاقی می­تواند خطر ابتلا به اختلال فشار خون، دیابت نوع ۲، آرتروز، بیماری­های قلبی عروقی، مشکلات تنفسی و سرطان­های اندومتر (رحم)، سینه، پروستات و روده را افزایش دهد. چاقی ممکن است احتمال ابتلا به بیماری لثه را بیشتر کند که این موضوع احتمالا به خاطر مقاومت به انسولین است.

بزرگ­ترین خطر دخانیات برای سلامتی، ارتباط آن با سرطان دهان است. انجمن سرطان آمریکا گزارش کرده است که:

    حدود ۹۰ درصد از افراد مبتلا به سرطان دهان و برخی از انواع سرطان­های گلو، از دخانیات استفاده کرده ­اند. خطر ابتلا به این سرطان­ها با افزایش تعداد دفعات یا زمان استعمال دخانیات در افراد بیشتر می­شود.
    افرادی که سیگار می‌کشند، شش برابر بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به این سرطان­ها قرار دارند.
    حدود ۳۷ درصد از بیمارانی که پس از درمان سرطان، سیگار کشیدن را ادامه می‌دهند، مبتلا به سرطان­های ثانویه در دهان، گلو یا حنجره می­شوند. در حالی که تنها ۶ درصد از افرادی که سیگار کشیدن را ترک کرده‌اند به این سرطان­های ثانویه دچار می­گردند.
    دود انواع سیگار و پیپ می­تواند باعث بروز سرطان در هر قسمت از دهان یا بخشی از گلو که در انتهای دهان قرار دارد، شود. همچنین این دود می­تواند باعث بروز سرطان در حنجره، شش­ها، مری، کلیه­ها، مثانه و سایر اندام‌ها شود. علاوه بر این، پیپ کشیدن می­تواند باعث بروز سرطان در قسمتی از لب‌ها که با لوله پیپ تماس دارند، گردد.
    مصرف تنباکو‌های بدون دود با افزایش احتمال سرطان‌های گونه، لثه‌ها و سطح داخلی لب‌ها ارتباط دارد. مصرف تنباکوی بدون دود احتمال ابتلا به این سرطان‌ها را تقریبا ۵۰ برابر می‌کند.

برنامه ریزی

ترک مصرف دخانیات و کاهش وزن، هر دو گام­ های مهمی ‌برای بهبود سلامت دهان شما هستند.

چاقی، در کنار سایر بیماری‌ها، احتمال ابتلا به بیماری لثه را نیز افزایش میدهد. ایجاد یک برنامه ورزشی منظم یا پیدا کردن یک همراه ورزشی میتواند ورزش کردن را مفرح ­تر کرده و دستیابی به اهداف­تان را آسان­تر نماید.

ترک سیگار یک فرآیند و جریان است، آسان نیست اما ممکن است. با ایجاد یک برنامه صحیح، خود را در مسیر موفقیت قرار دهید:

    برای جرم‌گیری به دندانپزشک خود مراجعه کنید. دهانی تمیز، احساس فوق العاده ­ای را ایجاد کرده و می­تواند به شما در شروع یک سبک زندگی جدید و سالم تر کمک کند.
    از شر تمام محرک‌های استعمال دخانیات، از جمله سیگار­ها، فندک­ها و زیرسیگاری­ها خلاص شوید.
    جایگزین­های خوراکی سالم را برای جلوگیری از وسوسه­ ی مصرف سیگار در نظر بگیرید. جویدن آدامس بدون قند، خوردن میان وعده ­های سالم و نوشیدن آب می­تواند به شما در غلبه کردن بر این وسوسه کمک کند.
    لیستی از تمامی‌چیزهایی که محرک وسوسه­ های شما هستند تهیه کرده، و سپس راهی برای مقابله با هر کدام از این وسوسه­ ها پیدا کنید. داشتن یک برنامه به شما کمک می­کند که در حین بروز یک وسوسه برای سیگار کشیدن، قوی بمانید.
    وقتی احساس می­کنید که نیاز به سیگار کشیدن دارید، به جای آن دندان­های خود را مسواک بزنید.

یک راه خوب برای کمک به جلوگیری از خرابی دندان­هایتان توسط مواد قندی، مصرف کمتر غذاهای قنددار است. حتی اگر خواستید اینگونه غذاها را مصرف کنید، سعی کنید آن‌ها را در کنار وعده غذایی اصلی مصرف کنید، نه به عنوان میان وعده در طول روز. همچنین حفظ بهداشت دهان و دندان امر مهمی ‌است. استفاده منظم از مسواک و نخ دندان و ویزیت­های مرتب دندانپزشکی روش­های خوبی برای کمک به حفظ سلامت دندان­های شما می ­باشند.

پری دندان

اگرچه بسیاری از کشورها در سراسر جهان سنت­های منحصر به فردی برای به یاد ماندنی کردن افتادن دندان شیری کودکان دارند.  این باور وجود دارد که افسانه پری دندان در اوایل قرن بیستم در ایالات متحده شکل گرفته است. این رسم محبوب باقی مانده و حتی امروز هم بسیاری از والدین برای جشن گرفتن افتادن دندان شیری کودک خود، به دنبال ایده ­های جالب و خلاقانه با استفاده از داستان پری دندان می­ گردند.

درک این موضوع که پری دندان با دندان­های بچه­ ها در سراسر دنیا چه کاری می­کند برای هر کسی دشوار است. بعضی­ ها می­گویند که پری های دندان در حال ساختن یک قلعه خیلی بزرگ از تمیزترین و مراقبت شده‌ترین دندان­ها برای ملکه خود هستند. آن‌ها از دندان­های خراب و نامناسب برای استفاده در سنگ فرش قلعه استفاده می‌کنند. شاید به همین خاطر است که پری دندان پول بیشتری برای بعضی از دندان­ها باقی می­گذارد. نامه پری دندان شما، نشان می­دهد که اگر کودک­تان اضافی زیر بالشش پاداش بیشتری می­خواهد، مسواک زدن درست و کامل، آن هم دو بار در روز راه خوبی برای به دست آوردن آن پاداش است.

مهم نیست که پری دندان خانواده شما چه شکلی باشد، همه پری­ های دندان وقتی یک دندان را برمی­دارند، یک هدیه از خود به جا می­گذارند و به این ترتیب همه والدین با مشکل تعیین مبلغ پولی که باید در هنگام ملاقات این پری کوچک، زیر بالش بگذارند مواجه­ اند.
دانستن

بچه‌ها معمولا از ۵ تا ۷ سالگی شروع به از دست دادن دندان­های شیری خود می­کنند. تا زمانی که تمامی‌ ۳۲ دندان دائمی ‌یک کودک در آمده باشد، او ۲۰ دندان شیری را از دست خواهد داد. وقتی که یک کودک اولین دندان خود را از دست می­دهد، ممکن است والدین بخواهند مبلغی که می خواهند به کودک بدهند را تعیین کنند. Delta Dental نظرسنجی سالانه ­ای درباره پری دندان انجام می­دهد که بخشی از آن میزان پرداخت­های پری دندان را دنبال می­کند. در طول ۱۰ سال گذشته، این مبلغ بین ۵/۱ تا ۵/۲ دلار نوسان داشته است. این نظرسنجی همچنین نشان می­دهد که ارزش یک دندان عملا در ارتباطی تنگاتنگ با اقتصاد ایالات متحده، بالا و پایین می­رود.

برای تشویق کودک به رعایت بهداشت دندان­، از داستان پری دندان استفاده کنید

ایده­ های خلاقانه مربوط به داستان پری دندان می­توانند روشی آموزشی برای مراقبت از دندان­ها ارائه داده و عادت­ خوب مسواک زدن را ترویج کنند. می توانید با استفاده از یادداشت هایی از طرف پری دندان، کودکان را به مسواک زدن و نخ دندان کشیدن ترغیب کنید. برگه‌ها و کارت­های یادداشت پری دندان قابل چاپ در اینترنت موجود هستند یا اینکه خودتان می‌توانید آن­ها را با استفاده از برگه یادداشت معمولی و اکلیل طراحی کنید تا این تجربه را واقعی‌تر جلوه دهید.

 شرایط پیش بینی نشده در بازدیدهای پری دندان

گاهی اوقات ممکن است یک کودک دندانی را از دست بدهد و حتی متوجه افتادن آن هم نشود. در این مورد، کودک­تان می­تواند به کمک شما یک یادداشت کوتاه برای توضیح شرایط به پری دندان نوشته و احتمالا محلی را برای جستجوی دندان (مدرسه، زمین بازی و غیره) به او پیشنهاد دهد. در شب­های خیلی پرکار، پری دندان ممکن است پولی همراه خود نداشته باشد ( به خصوص وقتی افتادن دندان درست قبل از وقت خواب اتفاق بیافتد ) در این صورت او باید یک ضمانت پرداخت به کودک بدهد. به کودک خود توضیح دهید که بسیاری از بچه ­های دیگر هم ممکن است در آن روز دندانهایشان را از دست بدهند. بعضی وقتها پری دندان به خاطر کار زیاد فراموش می­کند یا اینکه نمی‌رسد به خانه شما سر بزند. یک توضیح ساده با قول جایزه در شب بعد معمولا کفایت می­کند.

ایده ­های مربوط به پری دندان برای موقعیت­­های غیر عادی

گاهی اوقات، یک دندان شیری به علت وقوع یک حادثه یا آسیب پیش از زمانی که باید، می‌افتد. در سایر مواقع، دندان­های شیری خود به خود نمی­ افتند و نیاز دارند که با تکان های فراوان در مطب دندانپزشک کشیده شوند. این موارد خاص، مراقبت و توجه اضافه­ ای را از طرف والدین و همچنین پری دندان می ­طلبد. یک نامه تشویقی از طرف پری دندان، به همراه یک جایزه برای شجاعت به خرج دادن در مطب دندانپزشک، بسیار مفید است. اطمینان خاطر دادن به کودکی که از مطب دندانپزشکی برگشته به از بین بردن بخشی از ترس او کمک می‌کند. علاوه بر این، این موقعیت فرصت مناسبی برای گفتگو در مورد این تجربه با کودک است، البته در سطحی که بتواند متوجه شود.
برنامه ریزی

افتادن دندان­ها یکی از مراحل بزرگ دوران کودکی است، این مرحله می‌تواند شامل تبدیل جادویی دندان­ها به پول یا یک هدیه کوچک باشد. داستان پری دندان به این گونه است که کودک قبل از خواب، دندان افتاده خود را زیر بالشش قرار داده و صبح روز بعد می­بیند که پری دندان به جای آن پول گذاشته است. با این حال درباره این­ که چطور می­توانید پری دندانی باشید که بتواند تجربه کودک­تان را به یاد ماندنی­ تر از این کند، ایده­ های خلاقانه ای وجود دارد.

به صرف نظر کردن از پول نقد هم فکر کنید

در حالی که یک کودک ۸ یا ۹ ساله ممکن است از گرفتن پول ذوق زده شود، یک کودک کوچکتر احتمالا ارزش پول را درک نخواهد کرد و با یک جایزه خاص بیشتر خوشحال می­شود. بسته به این که چقدر می­خواهید دست و دلبازی به خرج دهید، پری دندان می­تواند یک کتاب، یک اسباب بازی کوچک، یک خوراکی سالم یا حتی چیزی شبیه به یک بلیط باغ وحش را باقی بگذارد. فقط به یاد داشته باشید، کاری را که برای اولین دندان انجام می­دهید سطح انتظار او برای دندان‌های بعدی را نیز مشخص می‌کند.

یک تجربه کامل از آن بسازید

کارهای اضافه زیادی هست که می­توانید برای واقعی‌تر کردن داستان پری دندان انجام دهید. می‌توانید یک بالش خاص با یک جیب برای نگهداری دندان­ها تهیه کنید. با این روش پری دندان بدون جستجو زیر سر کودک شما می­داند که دقیقا کجا باید دندان را پیدا کند. شما می­توانید این بالش­ها را خریداری کنید یا اگر فکر می کنید که مهارت لازم را دارید، خودتان آن را درست کنید.

یک ایده دیگر این است که پری دندان یک یادداشت برای کودک شما بگذارد. برای این کار، از یک قلم مخصوص استفاده کرده و تلاش کنید که دست‌خطی خلاقانه داشته باشید و سپس کمی اکلیل برای ایجاد گرد جادویی روی کاغذ بریزید. شاید بخواهید از طرف پری دندان توضیح دهید که چه اتفاقی برای دندان خواهد افتاد و یک پیام تشویقی برای کودک خود برای ادامه مسواک زدن بگذارید.

بعضی از بچه ­ها ذاتا بدبین هستند. اگر می­خواهید راز پری دندان را تا طولانی­ ترین زمان ممکن زنده نگه دارید، وقتی یادداشتی از طرف پری باقی می­گذارید، آن را با دست‌خط خود ننویسید. شما می­توانید یک نامه با فونتی فانتزی از کامپیوتر خود چاپ کرده، یا نامه­ های پری دندان خود را با حروف بلوکی خیلی کوچک (در مقیاس پری) با یک قلم بسیار نازک بنویسید تا کودک­تان بتواند ببیند که این نامه توسط شخصی خیلی کوچکتر از مادر یا پدرش نوشته شده است.

یک نامه از طرف پری دندان روش فوق‌العاده­ای برای تشویق فرزند­تان به حفظ سلامت دهان و دندان خود است. علاوه بر این شما با این کار، طول دوره تخیلات کودکی را تا جای ممکن بیشتر می‌کنید.

آناتومی دهان و دندان

بهداشت دهان نوزادان از مسائلی است که گاهی دست کم گرفته می‌شود. دندان درآوردن نوزاد، مرحله مهمی از رشد و نمو است که اغلب، پس از شش ماهگی اتفاق می‌افتد.

در اینجا، هر کدام از اجزای دهان یک فرد معمولی به طور مختصر بررسی می‌شوند:

    دندان‌های پیش

دندان‌های تیز جلویی (چهار دندان در بالا و چهار دندان در پایین) که برای بریدن مواد غذایی استفاده می‌شوند.

    دندان‌های نیش

این دندان‌ها، دندان‌هایی کشیده و نوک تیزند که برای محکم گرفتن غذا و پاره کردن آن به کار ‌می‌روند.

    دندان‌های آسیای کوچک

سطح این دندان‌ها پهن و تخت و لبه‌های آن‌ها تیز و عاج‌دار است. دندان‌‌های آسیای کوچک برای خرد کردن و پاره کردن غذا به کار ‌می‌روند.

    دندان‌های آسیا

از دندان‌‌های آسیا برای جویدن و له کردن غذا استفاده ‌می‌شود و در سطح خود، برآمدگی‌هایی دارند که به این فرآیند کمک ‌می‌کند.

    تاج دندان

به بخش بالایی دندان و تنها بخشی که ‌می‌توانید آن را ببینید، تاج دندان گفته ‌می‌شود. شکل تاج، کاربرد دندان را مشخص ‌می‌کند. برای مثال، دندان‌های جلویی تیز هستند در حالی که دندان‌های آسیا برای جویدن و آسیاب کردن غذا، سطحی صاف دارند

    خط لثه

محلی است که دندان و لثه به هم ‌می‌رسند. بدون مسواک زدن و نخ دندان کشیدن صحیح، پلاک‌های دهانی در خط لثه جمع شده و منجر به ژنژیویت و بیماری لثه ‌می‌شوند.

    ریشه

دو سوم از دندان که در استخوان فک قرار گرفته است و نقشش نگه داشتن دندان در جای خود است.

    مینای دندان

مینای دندان، بیرونی ترین و سخت ترین بخش دندان است که بافتش، بیشترین مواد معدنی در بدن را دارد. اگر بهداشت دهان و دندان رعایت نشود، پوسیدگی به این لایه آسیب ‌می‌رساند.

    عاج دندان

به لایه ای از دندان که زیر مینا قرار گرفته، عاج دندان گفته ‌می‌شود. اگر پوسیدگی از مینای دندان رد شود، در مرحله بعدی به عاج حمله ‌می‌کند. در عاج دندان، میلیون‌ها لوله کوچک وجود دارند که مستقیما به پالپ دندان ‌می‌رسند.

    پالپ دندان

به بافت نرم موجود در مرکز همه دندان‌ها، که اعصاب و رگ‌های خونی در آن قرار دارند، پالپ دندان گفته ‌می‌شود. اگر پوسیدگی به پالپ دندان برسد، معمولا احساس درد خواهید کرد و ممکن است به عصب کشی نیاز داشته باشید.
دانستن

به لطف مراقبت بهتر از دهان و دندان در خانه و درمان‌های دندانپزشکی موجود، افراد بیشتری دندان‌های خود را در تمام دوران زندگیشان حفظ ‌می‌کنند. البته برخی بیماری‌ها و شرایط خاص، بیماری‌های دندان و از دست دادن دندان‌ها را به افزایش ‌می‌دهند. اما بیشتر ما، کنترل خوبی بر روی نحوه رعایت بهداشت دهان و دندان داریم تا بتوانیم دندان‌های خود را در دوران سالمندی نیز حفظ کنیم.

پلاک دندان، لایه چسبناکی از باکتری‌هاست که بر روی دندان‌ها، لثه‌ها و لوازم دندانپزشکی (مانند بریس‌های ارتودنسی) شکل ‌می‌گیرد و ‌می‌تواند منجر به ژنژیویت، یعنی تورم بافت لثه، یا پوسیدگی دندان شود. باکتری‌های موجود در پلاک، از مواد غذایی که مصرف ‌می‌کنیم استفاده کرده و اسید‌هایی ایجاد ‌می‌کنند که ‌می‌توانند باعث پوسیدگی دندان شوند. پلاک دندان به بیماری پریودنتال (بیماری لثه) نیز منجر ‌می‌شود. این بیماری ‌می‌تواند به عفونتی جدی تبدیل شود که به استخوان آسیب رسانده و بافت‌های نگهدارنده اطراف دندان را از بین ‌می‌برد.

بهترین راه مقابله این است که پلاک را قبل از جمع شدن تدریجی آن و ایجاد مشکل، از بین برد. مسواک زدن پلاک موجود در خط لثه و زیر آن و همچنین بر روی سطح دندان‌ها را از بین ‌می‌برد. کشیدن نخ دندان نیز پلاک‌ها را از بین دندان‌ها و زیر خط لثه خارج ‌می‌کند. شما ‌می‌توانید از سایر وسایل مراقبت از دهان و دهان نیز استفاده کنید تا دهان و دندان‌هایتان همیشه تمیز بمانند. اما مهم ترین کار، مسواک زدن و نخ دندان کشیدن روزانه است.
برنامه ریزی

دندان‌های سالم نه تنها باعث زیبایی بیشتر و داشتن احساس بهتر نسبت به خودتان ‌می‌شوند، بلکه امکان غذا خوردن و صحبت کردن بهتر را نیز برای شما فراهم ‌می‌کنند. سلامت دهان و دندان در سلامت کلی شما نیز موثر است.

رعایت بهداشت دهان و دندان، شامل مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به صورت روزانه به پیشگیری از بیماری‌های دهان و دندان کمک خواهد کرد و نسبت به درمان بیماری‌هایی که به آن‌ها اجازه پیشرفت داده شده است، ارزان‌تر و کم دردتر است و نگرانی بسیار کمتری نیز ایجاد ‌می‌کند.

در کنار مراجعه‌های منظم به مطب دندانپزشکی، قدم‌هایی ساده ای وجود دارند که هر کدام از ما ‌می‌توانیم با انجام آن‌ها، خطر پوسیدگی دندان، بیماری لثه و سایر بیماری‌های دهان و دندان را به طرز چشمگیری کاهش دهیم:

    روزی دو بار مسواک زدن، هر بار به مدت ۲ دقیقه و به طور کامل و روزانه یک بار استفاده از نخ دندان
    داشتن رژیم غذایی متعادل و محدود کردن تعداد میان‌وعده‌های بین وعده‌های اصلی
    استفاده از خمیردندان حاوی فلوراید
    در صورت توصیه دندانپزشک، شستن دهان با دهانشویه فلوراید یا ضد باکتری (آنتی باکتریال)

تغذیه و سلامت دهان و دندان

تغذیه­ ی مناسب به معنای داشتن یک رژیم غذایی متعادل است تا بدن بتواند مواد غذایی مورد نیاز را برای حفظ سلامتی را دریافت کند.

اگر رژیم غذایی شما از نظر مواد مغذی مورد نیاز بدن ضعیف است، دهان به سختی می­تواند در برابر عفونت مقاومت کند. این مسئله به بیماری­ پریودنتال (لثه) منجر می‌شود که از عامل اصلی از دست دادن دندان در بزرگسالان است. اگرچه تغذیه­ ی نامناسب به طور مستقیم منجر به بیماری­ پریودنتال نمی­شود، بیشتر محققان معتقدند این بیماری، در افراد با رژیم‌های غذایی فاقد مواد مغذی کافی سریع­تر پیشرفت می­کند و می‌تواند شدیدتر باشد.

اگر دارای کودک هستید، یک رژیم غذایی متعادل به همراه بهداشت مناسب دهان، به آن‌ها در داشتن دندان­های محکم و مقاوم در برابر پوسیدگی کمک می­کند. از بین مواد مغذی به کلسیم، فسفر و مقادیر کافی از فلوراید توجه ویژه داشته باشید.

الگوهای غذا خوردن و انتخاب غذا، بین کودکان و نوجوان از عوامل مهمی هستند که بر سرعت پوسیدگی دندان­ هایشان اثر می‌گذارند. وقتی باکتری­ها در مجاورت غذاهای باقی­مانده در دهان قرار می­گیرند، اسیدی تولید می‌شود که به دندان‌ها صدمه خواهد زد؛ اگر استفاده از مسواک و نخ دندان به طور کامل و منظم انجام نگیرد، این موضوع در نهایت به پوسیدگی دندان خواهد انجامید.

 
دانستن

یک رژیم غذایی نامناسب منجر به بیماری­های لثه و پوسیدگی دندان خواهد شد. غذاهای غنی از کربوهیدرات، قند و نشاسته، به شدت باعث تولید اسیدهای پلاکی می­شوند که به مینای دندان آسیب می­رساند. در نهایت، این اسیدها سبب می­شوند مینای دندان تجزیه و حفره (پوسیدگی) ایجاد شود.

اگر می‌خواهید غذاهای حاوی قند یا نشاسته زیاد بخورید، سعی کنید این کار را در حین وعده‌های اصلی انجام دهید و از خوردن آن‌ها به عنوان میان وعده پرهیز کنید. همچنین از خوردن غذاهایی که به دندان می­ چسبند خودداری کنید چرا که باعث تشکیلِ بیشترِ پلاک می­شوند. تولید بزاق دهان، در حین غذا خوردن افزایش می‌­یابد که این امر به شسته شدن غذا و اسید موجود در دهان کمک می­کند.

غذاهایی که حاوی هرگونه قندی هستند می­توانند موجب پوسیدگی دندان شوند. تقریباً در همه­ ی غذاها، حتی شیر و سبزیجات، انواعی از قند وجود دارد. اما این غذاها بخش مهمی از رژیم غذایی سالم هستند چرا که بیشترشان حاوی مواد مغذی مهمی می­ باشند. برای کنترل بهترِ میزان قندی که مصرف می­کنید، برچسب­های مواد غذایی را بخوانید و غذاها و نوشیدنی­ هایی را انتخاب کنید که میزان شکر افزودنی کمتری دارند. شکر افزودنی اغلب در نوشابه­ ها، آبنبات، کوکی و شیرینی­‌ها وجود دارد.
برنامه ریزی

سالم نگه­داشتن دندان­های خودتان یا فرزندانتان به چندین عامل بستگی دارد. میدانید که باید یک بار در روز نخ دندان بکشید، دو بار در روز مسواک بزنید و مرتب به دندانپزشک مراجعه کنید؛ اما رژیم غذایی نیز نقش مهمی در سلامت دندان­ها ایفا می­کند. غذاهایی که قند زیادی دارند از علل شایعِ پوسیدگی دندان هستند. لازم نیست مصرف آن‌ها را به طور کامل قطع کنید، ولی به حداقل رساندن مصرف آن­ها به حفظ دندان­ها در آینده کمک می­کند. سعی کنید غذاهایی را به وعده ­های غذایی­تان اضافه کنید که قند کمتری دارند تا سلامت عمومی و نیز سلامت دندان­های خانواده ­ی خود را بهبود ببخشید.

برای داشتن یک رژیم متعادل، غذاهای متنوعی از هر پنج گروه اصلیِ غذایی مصرف کنید و دفعاتِ مصرفِ میان­ وعده را محدود کنید. اگر میان ­وعده می­خورید، غذاهای مغذی مثل پنیر، سبزیجات خام، ماست معمولی یا میوه مصرف کنید. به یاد داشته باشید غذاهایی که به عنوان بخشی از یک وعده­ی غذایی مصرف می­شوند ضرر کمتری دارند؛ چرا که بزاقِ ترشح شده به شسته شدن غذاها از دهان و کاهش اثرات اسید کمک می­کند.

فلوراید

فلوراید ماده­ ی معدنی است که به طور طبیعی در تمام منابع آبی مثل اقیانوس­ها وجود دارد.

تحقیقات نشان می­دهد فلوراید نه تنها پوسیدگیِ دندان­های کودکان و بزرگسالان را کاهش می­دهد، بلکه در ترمیم مراحل اول پوسیدگی­ ها، حتی قبل از آن که بتوان آن‌ها را دید، نیز موثر است. فلوراید بهترین عامل مبارزه با پوسیدگی ‌دندان است و  دندان­های همه افراد خانواده را سالم نگه­ می دارد.
دانستن

بعد از خوردن غذا، ذرات غذایی باقی­مانده در دهان به کربوهیدرات و قند تجزیه می‌شوند. باکتری­ها هم این دو ماده را بیشتر تجزیه کرده و به اسیدی تبدیل می‌کنند که عامل اصلی پوسیدگی است. این اسید، مواد معدنی موجود در داخل مینای دندان را حل می­کند که به این فرآیند دِمینرالیزاسیون (کانی­ زدایی) گفته می‌شود. بنابراین، این اسید‌ها دندان را ضعیف­تر کرده و منجر به پوسیدگی دندان می­شوند. فلوراید اینجا وارد عمل می­شود. وقتی فلوراید با دندان تماس پیدا می­کند، جذب مینای دندان می­شود و به بازتهیه ­ی کلسیم و فسفرِ از دست رفته کمک می­کند تا مینای دندان ترمیم شده و دندان­ها سختیِ خود را حفظ کنند. این فرآیند رِمینرالیزاسیون (کانی­ سازی مجدد) نام دارد. وقتی فلوراید در فرآیند رِمینرالیزاسیون حضور داشته باشد، مواد معدنی موجود در مینای دندان، به استحکام دندان و جلوگیری از حل شدنِ آن طی چرخه بعدی دِمینرالیزاسیونِ کمک می­کنند؛ در نتیجه، فلوراید به توقف فرآیند پوسیدگی و پیشگیری از آن کمک می­کند.
برنامه ریزی

شما می­توانید به روش‌های مختلف از فواید فلوراید بهره ­مند شوید. منبع دریافت فلوراید می­تواند خارجی و یا در داخل بدن باشد. برای تأثیرگذاری حداکثری، بهتر است آن را از هر دو منبع دریافت کنید. در خانه، شما و خانواده ­تان باید با خمیردندان حاوی فلوراید حداقل دو بار در روز و به مدت دو دقیقه، به خصوص بعد از خوردن صبحانه و قبل از خواب، مسواک بزنید.

مسواک زدن و نخ دندان کشیدن

اگرچه سال­هاست که دندان­هایمان را مسواک می ­زنیم و نخ ­دندان می ­کشیم ولی شاید تعجب برانگیز باشد که بدانیم بیشتر ما این کار‌ها را درست انجام نمی دهیم. مثلاً: آیا می­دانستید که مسواک زدن صحیح باید حداقل دو دقیقه طول بکشد؟ مدت زمان مسواک زدن بیشتر بزرگسالان حتی نزدیک این مقدار هم نمی‌شود.

چهار گام زیر بهترین و ساده ­ترین راه برای مراقبت از دهان، دندان­ها و لثه­ ها هستند:

    حداقل دو بار در روز و حداقل به مدت دو دقیقه با خمیردندان حاوی فلوراید مسواک بزنید؛ صبح بلافاصله بعد از بیدار شدن و شب قبل از خواب.
    هر روز نخ دندان بکشید به خصوص قبل از خواب.
    در طول روز دفعات خوردن میان­ وعده را محدود کنید.
    هر ۶ ­ماه به منظور معاینه دهان و جرمگیری، نزد دندانپزشک بروید.

دانستن

تحقیقات نشان می­دهد قرار گرفتن دندان در معرض غذاها و نوشیدنی های اسیدی، باعث نرم شدن مینای دندان می­شود. مسواک زدن بلافاصله بعد از مصرف غذاها و نوشیدنی ­های اسیدی احتمال فرسایش مینای دندان را افزایش می‌دهد. برای جلوگیری از فرسایش مینای دندان، بلافاصله پس از خوردن و آشامیدن، آب بنوشید یا دهان خود را با آب بشویید. توصیه شده حداقل تا ۳۰ دقیقه بعد از خوردن غذاها و نوشیدنی­های اسیدی، از مسواک زدن خودداری کنید و یا بهتر آن که، قبل از غذا خوردن، مسواک بزنید.

دو بار مسواک زدن در روز به مدت حداقل دو دقیقه کمک می­کند ذرات غذا و پلاک‌های دندانی که به مرور به دندان­ها و لثه­ ها آسیب می­رسانند از بین بروند. استفاده ­ی روزانه از نخ دندان به حذف باقی‌مانده‌های غذا و هم­چنین پلاک­ها که در شیارها و لابه لای دندان­ها وجود دارند، کمک می کند؛ چرا که اگر این مواد و پلاک‌ها در لا‌به لای دندان‌ها باقی بمانند، به شدت روی سلامت دهان تاثیر منفی خواهند گذاشت.

برای درک زمانی که صرف تمیز کردن دهان خود می­کنید، می‌توانید از زمان‌سنج استفاده کنید. در مسواک زدن صحیح، حرکات باید کوتاه و آرام باشد و خط لثه، دندان‌های عقبی که دسترسی به آن‌ها دشوار است و نقاط اطراف پرشدگی­ها، روکش‌ها، ایمپلنت­ها و سایر ترمیم­ها مورد توجه بیشتری قرار گیرند. روی تمیز کردن کامل هر بخش متمرکز شوید، به این صورت که:

    ابتدا سطح خارجی دندان­های بالایی و سپس پایینی را تمیز کنید.
    سطح داخلی دندان­های بالایی و بعد پایینی را تمیز کنید.
    سطح رویی همه ­ی دندان­ها که برای جویدن به کار می‌رود را تمیز کنید.
    برای داشتن نفس­های مطبوع، زبان خود را نیز حداقل روزی یک بار با مسواک تمیز کنید.

برنامه ریزی

مسواک زدن

    مسواک را با زاویه ­ی ۴۵ درجه در امتداد خط لثه قرار دهید. مسواک را به صورت رفت و برگشتی حرکت دهید و این کار را برای هر دندان انجام دهید.
    سطح داخلی هر دندان را با همان شیوه ­ی رفت و برگشت مسواک بزنید.
    سطح رویی هر دندان را مسواک بزنید.
    از نوک مسواک برای تمیز کردن پشت هر دندان استفاده کنید. ( حرکات عقب و جلو، سطح و زیر، بالا و پایین )
    حتماً سطح زبان را مسواک بزنید تا باکتری­های مسبب بوی بد دهان پاک‌سازی شوند.

نخ دندان کشیدن

    نخ دندانی به طول ۴۵ تا ۶۰ سانتی­متر را از قرقره جدا کنید.
    دو سر نخ را دور انگشتان اشاره و میانی دو دست بپیچید.
    نخ را دور هر دندان به شکل C نگه­دارید؛ نخ را در یک حرکت رفت و برگشتی، بالا و پایین بکشید.

ویزیت دندانپزشکی

مراقبت از دندان­ها چیزی فراتر از مسواک زدن و نخ دندان کشیدن است. برای مراقبت کامل، بهتر است به طور منظم هر ۶ ماه، جهت چکاپ و جرم‌گیری به دندانپزشک مراجعه کنید.

اولین قدم در این فرآیند، پیدا کردن دندانپزشکی است که با او احساس راحتی بیشتری دارید و سپس گرفتن وقت است. بیشتر ویزیت­ها به منظور چکاپ است. چکاپ­های منظم (به طور ایده ­آل هر ۶ ماه) و جرم‌گیری، به تمیز ماندن دندان­ها و لثه ­ها و طول عمر آن­ها کمک خواهد کرد و از بروز مشکلات دردناک جلوگیری خواهد نمود.

می‌خواهید فرزند کوچکتان را به دندانپزشکی ببرید؟ مطب ­های دندانپزشکی اطفال، محیط مناسبی دارند که برای راحتی کودکان طراحی شده است. دکور اتاق­ها با رنگ­های روشن و تصاویر فانتزی حیوانات طراحی شده است و در اتاق انتظار، تعدادی اسباب بازی وجود دارد. حتی ممکن است میز­های نقاشی یا خمیربازی یا کنسول­ بازی‌های ویدئویی نیز در دسترس باشد. یک محیط جالب و شاد، کودکان را برای مراجعه به مطب دندانپزشک ترغیب می­کند. آن­ها تا فرا رسیدن نوبت ویزیت­شان سرگرم شده و صبور خواهند بود و حتی ممکن است از شما بخواهند دوباره برای ویزیت بعدی به آنجا برگردید.
دانستن

در اولین ویزیت، دندانپزشک­ از شما شرح حال کاملی از وضعیتتان خواهد خواست. در ویزیت­های بعدی اگر وضعیت سلامت­تان تغییر کرده، حتماً به دندانپزشک بگویید. چیزهایی که در مراجعه به دندانپزشک ممکن است تجربه کنید این­ها هستند . هرچند بسته به وضعیت سلامت دهان و دندان شما این تجربه ممکن است متفاوت باشد:

جرم‌گیری کامل

چکاپ­ها تقریبا همیشه شامل جرم‌گیری کامل دندان توسط دندانپزشک یا متخصص بهداشت دهان هستند. متخصص بهداشت با استفاده از ابزاری مخصوص، امتداد و زیر خط لثه را جرم­گیری خواهد کرد تا پلاک­ها و جرم­هایی را که موجب بیماری­های لثه، پوسیدگی دندان، بوی بد دهان و سایر مشکلات می­شوند را از بین ببرد. دندانپزشک یا متخصص بهداشت، دندان­هایتان را پولیش داده و نخ دندان خواهد کشید و به شما تکنیک­های مراقبت از دهان و محصولاتی را که به منظور حفظ سلامت دهان باید استفاده شود، معرفی خواهد نمود.

معاینه کامل دندان

دندانپزشک­ به طور کامل دندان­ها، لثه­ ها و دهان را معاینه می­کند تا علائم بیماری یا سایر مشکلات را پیدا کند. هدف این کار این است که با شناسایی و درمان هر چه سریع‌تر بیماری‌های دهان و دندان، از حادتر شدن مشکل پیشگیری و سلامت دهان و دندان حفظ شود.

اشعه X (رادیولوژی)

ممکن است دندانپزشک، بسته به سن و خطرات و علائم بیماری ­های دهان، عکسبرداری با اشعه X (رادیولوژی) را توصیه نماید. اشعه X به تشخیص مشکلات مخفی مانده مثل آسیب استخوان­های فک، دندان‌های عقل نهفته، آبسه­ ها، کیست­ها یا تومورها و پوسیدگی­ های بین­ دندانی، کمک می کند. اگر باردارید، به دندانپزشک اطلاع دهید؛ چرا که در این صورت، عکسبرداری با اشعه X  باید تنها در شرایط اضطراری انجام شود.
برنامه ریزی

اگر دندان­ها و لثه­ هایتان در وضع مطلوبی هستند، شما تا ۶ ماه، به مراجعه ­ی مجدد نیاز ندارید. اگر به درمان­های بیشتر نیاز است . مثلا پر کردن حفره‌های ناشی از پوسیدگی یا ترمیم شکستگی روکش دندان یا کشیدن دندان عقل قبل از ترک مطب، برای اقدامات بعدی وقت بگیرید.

اگر به خاطر اضطراب از ویزیت دندانپزشکی اجتناب می­کنید، نکاتی که در ادامه ذکر می­شود به شما در آرام شدن و جلب توجه لازم برای دندان­ها کمک خواهد کرد:

    از خانواده و دوستان سؤال کنید.

اگر دندانپزشک خود را پیدا نکرده‌اید، از دیگران در مورد دندانپزشکشان سؤال کنید و ببینید آیا از او راضی هستند یا خیر. صحبت کردن، بهترین راه برای یافتن یک دندانپزشک خوب است.

    در اینترنت یک دندانپزشک خوب پیدا کنید.

بسیاری از مطب­های دندانپزشکی وب‌سایت­هایی دارند که در آن‌ها می‌توانید اطلاعات مفیدی را در مورد روش‌ها و نوع خدمات ارائه شده کسب کرده، با کارکنان آشنا شوید و اهداف نهایی هر روش را یاد بگیرید. اگر چند روش احتمالی مناسب برای خودتان پیدا کرده اید، از او یک وقت ویزیت بگیرید یا از دوستان و همسایه ها بپرسید که بیمار او بوده ­اند یا چیزی در مورد او می‌دانند یا خیر.

    درمورد احساستان صحبت کنید.

وقتی دندانپزشکتان را انتخاب کردید، حتماً با دندانپزشک و کارکنان ارتباط برقرار کنید. خجالت نکشید! شما اولین بیماری نیستید که نگران یا مضطرب است. نگرانی­ها و ترس هایتان را قبل از هر درمانی با دندانپزشک در میان بگذارید یا اگر طی ویزیت احساس ناراحتی می­کنید حتما آن را بیان کنید. بسیار مهم است که ارتباط شفاف و راحتی با دندانپزشک خود داشته باشید. با صحبت کردن، تجربه دندانپزشکی، راحت­تر و خوشایندتر خواهد شد.

    سؤال بپرسید.

از تیم دندانپزشکی بخواهید برایتان توضیح دهند بر اساس نیازهای منحصر به فرد شما، چه روش درمانی را توصیه می­کنند. همین که برنامه­ ریزی درمانی صورت گرفت، از دندانپزشک بخواهید جزئیات هر درمان را برایتان توضیح دهد. دانستن این که انتظار چه چیزی را باید داشته باشید خیالتان را راحت‌ خواهد کرد.

    آرام باشید.

اگر قبل از شروع فرآیند درمان، نگران و عصبی هستید از دندانپزشک درمورد راه­ های راحت­تر شدن فرآیند سؤال کنید. داروهایی وجود دارد که می­تواند به آرام تر شدن­ شما کمک کند. دندانپزشک می‌تواند بسته به میزان اضطراب­ شما، این دارو‌ها را تجویز کند. دندانپزشک و کارکنان باید نهایت سعی خود را بکنند تا مراجعه به دندانپزشکی برای شما تجربه‌ای راحت و بدون استرس باشد.

بیماری های لثه

بیماری لثه عبارت است از التهاب خط لثه که می‌تواند با گسترش، روی استخوانی که تکیه ­گاه دندان است هم تاثیر بگذارد. سه مرحله بیماری لثه ( از کمترین تا شدیدترین حالت ) عبارتند از :ژنژیویت، پریودنتیتیس و پریودنتیتیس پیشرفته.

بیماری­ های لثه می­تواند بدون درد باشد؛ به همین دلیل هم باید برای تشخیص آن‌ها هوشیار بود. علائم زیر برای تشخیص این بیماری مهم است:

    خونریزی آسان لثه هنگام استفاده از نخ ­دندان و مسواک
    لثه­ های قرمز، حساس و متورم
    لثه ­­هایی که از دندان عقب نشینی کرده‌اند
    بوی بد دهان که از بین نمی­رود و یا وجود مزه بد در دهان
    لق شدن دندان‌ها
    تغییر شکل به هم رسیدن ‌دندان‌ها
    تغییرات در احساس راحتی دندان­ مصنوعی
    وجود چرک قابل مشاهده در اطراف دندان‌ها و لثه‌ها
    درد خفیف یا شدید هنگام جویدن غذا
    دندان­هایی که شدیدا به دمای سرد و گرم حساس هستند

علت

وجود باکتری در پلاک­ دندان، که نوعی غشای بی­رنگ است که به صورت مداوم بر روی دندان ایجاد می شود، باعث ایجاد بیماری لثه می­شود. اگر این پلاک­ها برداشته نشوند، رسوب کرده و باعث ایجاد جرم­ دندان می­شوند. علاوه بر این، پلاک‌های دندانی باز هم بر روی این رسوبات سخت تشکیل می‌شوند. این رسوب ها با نخ ­دندان و مسواک از بین نمی­روند و باید از جرمگیری برای تمیز کردن ‌آن‌ها استفاده کرد.
پیشگیری

مسواک زدن و نخ دندان کشیدن صحیح می‌تواند تا حد زیادی بیماری‌ لثه را کنترل کند. استفاده از خمیردندان یا دهانشویه ضد­ باکتری به از بین بردن باکتری و کم کردن پلاک‌های ­دندانی کمک می­کند. از بین بردن پلاک‌های دندانی، کلید پیشگیری از بیماری لثه و سلامتی دهان و دندان است.
تشخیص

اگر این پلاک‌ها هر روز با مسواک یا نخ دندان پاک نشوند به مرور سفت‌تر شده و سطحی غیرقابل برداشت به نام جرم و یا رسوب­ دندانی را ایجاد می‌کند که عامل تجمع بیشتر پلاک‌ها می‌شود. باکتری ­های پلاک ­دندان می­توانند لثه و دندان‌ها را عفونی کرده و به تدریج، بافت لثه و استخوانی که دندان را نگه­ می­ دارد را تحت تاثیر قرار دهند. بیماری­ لثه سه مرحله دارد:

    مرحله اول- ژنژیویت: اولین مرحله در بیماری­ لثه، التهاب آن است که علت ایجاد آن جمع شدن پلاک‌های دندانی در اطراف خط لثه است. ممکن است در هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن، متوجه قرمزی و تورم لثه‌ها یا خونریزی خفیف آن‌ها شوید. در این مرحله اثرات بیماری برگشت‌پذیرند، چرا که استخوا­ن­ دندان و بافت هم بند آن که دندان را در سر جای خود نگه می دارند، هنوز آسیبی ندیده ­اند.
    مرحله دوم- پریودنتیتیس: در این مرحله استخوان­ دندان و بافت هم بند اطراف که دندان را در سر جای خود نگه می‌دارند، هر دو به صورت غیر قابل برگشت ­پذیری آسیب دیده ­اند. در این صورت بین لثه‌ و دندان‌ها فضای خالی ایجاد می شود که به آن پاکِت گفته می‌شود و رشد و نفوذ پلاک‌ها در زیر خط لثه را افزایش می‌دهد. درمان تخصصی پریودنتال و رعایت بهداشت فردیِ دهان و دندان، می­تواند از آسیب بیشتر به لثه، بافت همبند و استخوان جلوگیری کند.
    مرحله سوم- پریودنتیتیس پیشرفته: در حالت پیشرفته بیماری لثه، بافت و استخوان دندان در حال تخریب شدن هستند که این امر باعث لق شدن دندان‌ها یا جابجایی ‌آن ها می‌شود. این مسئله بر روی توانایی گاز زدن و غذا خوردن و حتی صحبت کردن بیمار تاثیر منفی می­ گذارد. اگر با درمان‌های پریودنتال تهاجمی نتوان دندان­ها را نجات داد، ممکن است دندانپزشک مجبور به کشیدن دندان‌ها شود. در این صورت دندانپزشک روش­های جایگزینی مختلفی برای دندان‌های کشیده شده به شما پیشنهاد می‌کند.

درمان

تنها راه رهایی از پلاک ­دندانی که به جرم تبدیل شده است مراجعه به دندانپزشک و جرمگیری تخصصی است. با بررسی مرتب دندان و سالانه دو بار مراجعه به دندانپزشک، می‌توان بیماری­ لثه را در مراحل اولیه تشخیص داد و از پیشرفت و تبدیل شدنش به بیماری بسیار جدی تر پیشگیری کرد.

اگر بیماری پیشرفته باشد از روش‌های درمانی اسکیلینگ و روت پلنینگ (جرمگیری عمیق دندان)، استفاده کرد تا عفونت لثه و پاکِت های پریودنتال را درمان نمود. دندانپزشک از دستگاه جرم­گیر فراصوت استفاده می­کند تا پلاک ­دندان، جرم ­دندان و باقی‌مانده های غذایی را از اطراف لثه پاک کرده و دندان و سطوح ریشه را جرمگیری می­کند تا از سالم بودن آن‌ها اطمینان پیدا کند. بعضا از روش­های درمانی با لیزر هم برای از بین بردن جرم­ دندان استفاده می­شود. اگر پاکِت‌های پریودنتال از ۵ میلی­متر عمیق‌تر باشند، یعنی اگر به پریودنتیتیس متوسط یا شدید مبتلا باشید، در این صورت، متخصص بیماری‌های لثه برای کم کردن این پاکِت‌ها، جراحی لثه را انجام داده و برای بازگرداندن استخوان‌های از دست رفته از جراحی پیوند استخوان استفاده می‌کند.
بیماری های مرتبط

به گفته مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، محققان ارتباط احتمالی بین بیماری­های لثه و دیگر بیماری­های جدی را کشف کرده ­اند. برای مثال اگر مبتلا به بیماری دیابت هستید، احتمال بیشتری دارد که به بیماری­های عفونی دیگر از جمله بیماری پریودنتال مبتلا شوید. بر اساس گزارشات این سازمان، بیماری های لثه ممکن است با مشکلات دیگر در بدن مرتبط باشد. تحقیقاتی که اخیرا منتشر شده است وابستگی بین عفونت­های دهانی و دیگر بیماری­ها مانند دیابت، بیماری­های قلبی عروقی و سکته را نشان می‌دهد. تحقیقات بیشتری در این زمینه در حال انجام است تا این وابستگی‌ها را به صورت دقیق مورد بررسی قرار دهد.

دندان قروچه

دندان قروچه نام بیماری است که با نام براکسیسم یا به هم فشردن دندان‌ها نیز شناخته ‌می‌شود. این بیماری بسیار متداول بوده و برای نمونه، در ایالات متحده حدود ۳۰ تا ۴۰ میلیون کودک و بزرگسال به این مشکل دچار هستند.

اگر هر کدام از این علائم را در خود مشاهده کردید، این احتمال وجود دارد که شما هم به این بیماری مبتلا باشید:

    انقباض آهنگ دار عضلات فک
    صدای سایش در شب که ‌می‌تواند خواب کسی را که در اتاق شما ‌می‌خوابد مختل کند
    سفتی یا دردناکی عضلات فک
    صدای تق تق مفصل گیجگاهی-فکی
    درد طولانی مدت در صورت
    دندان‌های آسیب دیده، شکسته شدن مواد پر کننده دندان و جراحت لثه‌ها
    سر درد
    ایجاد ورم  که اغلب در گوشه فک پایینی بوده و از فشردن دندان‌ها بر روی هم ناشی ‌می‌شود.

علت

برخی متخصصان دندان قروچه را به عنوان یک عادت به شمار ‌می‌آورند در حالی که برخی دیگر آن را ناشی از عوامل زیر ‌می‌دانند:

    استرس، اضطراب، نا امیدی و خشم
    ناهنجاری دندانی یعنی وقتی که دندان‌ها و فک‌ها به درستی روی هم قرار نمی‌گیرند
    علامت برخی بیماری‌های نادر اعصاب و عضلات در صورت
    در موارد خاص، ‌می‌تواند عوارض جانبی برخی دارو‌هایی باشد که برای درمان افسردگی تجویز ‌می‌شوند. این دارو‌ها شامل پروزاک (فلوکستین)، زولوفت (سرترالین) و پاکسیل (پاروکستین) هستند.
    یکی از عوارض بیماری‌های‌ هانتیگتون یا پارکینسون

پیشگیری

اگر دندان قروچه ناشی از استرس باشد، روش‌های ریلکسیشن ‌می‌تواند به شما کمک کند. همچنین کم کردن مصرف تنباکو و کافئین نیز ‌می‌تواند ایده خوبی باشد.
تشخیص

ممکن است افرادی که به دندان قروچه مبتلا هستند خودشان از این عادت آگاه نباشند زیرا این حالت اغلب در زمان خواب اتفاق ‌می‌افتد. دندان قروچه ‌می‌تواند تاثیر زیادی بر روی سلامت دهان بگذارد و منجر به ساییدگی دندان‌ها و ایجاد اختلالات مفصل گیجگاهی-فکی شود. اگر حس ‌می‌کنید مشکل دندان قروچه دارید حتما باید با دندانپزشک مشورت کنید.
درمان

ساده ترین راه حل برای این بیماری، استفاده از نایت گارد یا محافظ دندانی است که وقتی خواب هستید مانع از ساییده شدن دندان‌ها ‌می‌شود. علاوه بر این ممکن است دندانپزشک شما مجبور شود دندان‌های آسیب دیده را با استفاده از مواد پر کننده یا روکش‌های دندانی ترمیم کند تا بتواند شکل و اندازه مناسب آن‌ها را حفظ کند.

برای افرادی که در طول روز هم با این مشکل مواجه هستند ‌می‌توان از بازخورد زیستی(Biofeedback) استفاده کرد. در این روش، با استفاده از ابزار‌های الکترونیکی که فعالیت عضلات را اندازه گیری ‌می‌کنند، به افراد آموزش داده ‌می‌شود تا زمانی که تمایل به فشردن دندان‌ها برای آن‌ها بیش از حد شدید شد، چگونه ‌می‌توانند فعالیت عضلانی را کم کنند. علاوه بر این، تحقیقات نشان داده برای افرادی که در زمان خواب از دندان قروچه رنج ‌می‌برند، استفاده از هیپنوتیزم ‌می‌تواند مفید باشد.
بیماری‌های مرتبط

افرادی که از دندان قروچه شدید رنج ‌می‌برند در معرض خطر شکستن دندان‌ها یا آسیب دیدن مواد پرکننده دندان قرار دارند. فشردن یا به هم ساییدن دندان‌ها ‌می‌تواند باعث از بین رفتن تدریجی لایه خارجی مینای دندان شود که در نهایت منجر به افزایش حساسیت دندان‌ها ‌می‌شود. دندان قروچه شدید منجر به موارد زیر شده است:

    برخی موارد اختلال در عملکرد فک که به آن اختلالات مفصل گیجگاهی-فکی(TMJD) نیز گفته ‌می‌شود
    سر درد
    درد بی دلیل در ناحیه صورت
    احساس ناراحتی در هنگام غذا خوردن، گاز زدن یا صحبت کردن

فوریت‌های دندانپزشکی و ایمنی در هنگام ورزش

منظور از فوریت‌های دندانپزشکی، هر گونه ضربه به دهان است به طوری که باعث پارگی و خونریزی لثه‌ها، کنده شدن دندان‌ها و یا حتی شکسته شدن آن‌ها شود. چنین شرایطی به مراجعه فوری به دندانپزشک نیاز دارد.


پس از ضربه ای که به دهان وارد ‌می‌شود باید بلافاصله به دندانپزشک مراجعه کنید تا او تشخیص دهد آیا به اقدامات درمانی بعدی نیازی هست یا خیر. برای این کار، دندانپزشک ناحیه آسیب دیده را معاینه کرده و در صورت لزوم، از آن ناحیه عکس رادیولوژی مناسب تهیه ‌می‌کند.

اگر به خاطر شکستن، ترک برداشتن یا خرد شدن دندان‌ها احساس درد ‌می‌کنید، ‌می‌توانید از مسکن‌های بدون نیاز به نسخه استفاده کنید. اگر توانستید، هر بخشی از دندان را که شکسته شده پیش خود نگه داشته و با خود پیش دندانپزشک ببرید.
علت

آسیب‌های دهانی، چه در اثر یک تصادف باشند و چه در اثر گاز زدن تکه ای از غذای سفت، ‌می‌توانند باعث شوند تا دندان شما ترک برداشته، خرد شده و یا به طور کامل کنده شود.
پیشگیری

اگر در رشته ورزشی فعالیت ‌می‌کند که برخورد‌های فیزیکی در آن عادی است، استفاده از محافظ دهانی ‌می‌تواند جلوی ضربه و آسیب دیدن دندان‌هایتان را بگیرد. محافظ‌های دهانی تقریبا در همه فروشگاه‌های لوازم ورزشی موجود هستند اما برای این که محافظ دندان کاملا اندازه دهان باشد ‌می‌توانید با دندانپزشک خودتان هماهنگ کنید تا محافظ دهانی مناسب برای شما را بسازد.

برای محافظت از دندان‌ها در حین غذا خوردن، سعی کنید شکلات‌های سفت یا یخ را گاز نزنید.
تشخیص

اگر در اثر آسیب دیدگی، دندانتان به صورت کامل از جای خودش خارج شد، دندان کنده شده را هر چه سریع تر پیش دندانپزشک خودتان ببرید. ممکن است بتوان دندان کنده شده را از طریق درمانی که به آن ایمپلنت مجدد گفته ‌می‌شود، در جای خود قرار داد.
پیچیدگی ها

عفونتی که درمان نشود ‌می‌تواند به بافت لثه مجاور دندان‌های دیگر سرایت کرده و وارد استخوان فک شود. حتی ممکن است عفونت به بخش‌های دیگر بدن سرایت کند که منجر به مشکلات و بیماری‌های مختلف دیگری ‌می‌شود. نشانه‌های عفونت، تورم در اطراف محل دندان شکسته شده و بافت اطراف آن، درد متناوب و گاهی اوقات تب کردن هستند.
بیماری های مرتبط

اگر فوریت‌های دندانپزشکی به طور مناسب مداوا نشوند، ‌می‌توانند مشکلات جدی دیگری را ایجاد کنند. برای مثال، دندان شکسته شده ‌می‌تواند باعث ایجاد ترک خوردگی در دندان شود یا دندان پوسیده ‌می‌تواند باعث ایجاد سوراخی در دندان شود. در هر دو حالت، دندان در معرض باکتری‌ها و پوسیدگی بیشتر قرار ‌می‌گیرد. ضربه به فک یا شکستگی احتمالی آن به مراقبت فوری دنداپزشک در مطب و یا در اتاق اورژانس نیاز دارد.

آفت دهان و عفونت

به طور کلی آفت‌های مختلفی می‌توانند در اطراف دهان یا درون آن شکل بگیرند. برخی از این آفت‌ها دردناک  هستند، برخی دیگر چندش آورند و برخی هم ممکن است خود از علائم بیماری‌های جدی‌تری باشند. اگر آفت دهانتان تا ۱۰ روز از بین نرفت، به دندانپزشک مراجعه کنید. اگر احتمال می‌دهید آفت عفونت کرده، حتما به دندانپزشک مراجعه کنید تا از پیچیدگی‌های احتمالی بعدی جلوگیری کنید.


در زیر به برخی از آفت های متداول بافت نرم دهان و توصیه‌های انجمن دندانپزشکان آمریکا اشاره شده است:

    سوزش دهان: سندرم سوزش دهان، احساس سوزشی است که در نقاط مختلف دهان، زبان، لثه، کام دهان، داخل گونه‌ها، و حتی قسمت­های گلو قابل احساس است و ممکن است ماه­ها و حتی سال­ها ادامه داشته باشد.
    کاندیدیاز یا برفک: عفونت قارچی است که به دلیل رشد بیش از حد مخمرها، داخل دهان و یا گلو اتفاق می­افتد. علائم این عفونت عبارتند از: گلودرد، نقاط سفید روی زبان یا درون دهان، مشکل در بلعیدن غذا و ترک خوردن گوشه دهان.
    آفت ­دهانی: زخم­های آفتی معمولا به صورت مرکز سفید و زرد که اطرافشان قرمز است، دیده می­شوند. آنها ممکن است روی زبان، داخل گونه‌ها، روی لب‌ها، روی لثه و نقاط دیگر در دهان، به صورت تکی و یا در تعداد زیاد ایجاد شوند. آفت‌ها واگیردار نیستند.
    تب­خال: تب­خال نوعی بیماری ویروسی است که به شکل مجموعه‌ای از تاول‌های قرمز دردناک در بیرون دهان دیده می‌شود. این بیماری معمولا در اطراف لب‌ها رخ می‌دهد اما امکان مشاهده آن در زیر چانه و حتی زیر بینی نیز وجود دارد. این تاول‌ها به شدت واگیردار هستند و ممکن است از هم باز شده و عفونت درونشان به بیرون منتقل شود و به این ترتیب عفونت را گسترش دهند. این تاول‌ها به مرور خشک می‌شوند تا در نهایت بهبود یابند.
    لوکوپلاکی یا سفیدکژنه: این بیماری به صورت ناحیه‌ای سفید و یا طوسی رنگ در داخل گونه، روی زبان و یا در کف دهان دیده می‌شود. لوکوپلاکی معمولا دردناک و واگیردار نیست.
    سیالادنیت: این عفونت باکتریایی زمانی رخ می­دهد که وقفه ­ای در گردش بزاق از غددبزاقی به داخل دهان ایجاد می­شود. در این صورت غددبزاقی متورم و دردناک و سفت می‌شوند. در صورتی که عفونت گسترش پیدا کند ممکن است علائمی همچون تب و لرز و بی­قراری و ضعف تجربه شود.
    آبسه دندان: این حالت زمانی اتفاق می­افتد که در عصب دندان، عفونت باکتریایی وجود داشته باشد. علائم آبسه دندان، درد شدید در دندان و حساسیت به سردی و گرمی مواد غذایی، تب و تورم غدد لنفاوی است.

علت

    سوزش دهان: علت اصلی آن کاملا مشخص نیست اما برخی از عوامل ایجاد آن کمبود مواد مغذی، خشکی دهان، برفک دهانی، دیابت، تغییرات هورمونی، داروهای خاص و اضطراب یا افسردگی هستند.
    کاندیدیاز یا برفک: به دلیل وجود نوعی قارچ ایجاد شده و معمولا زمانی که سیستم ایمنی بدن ضعیف شده باشد، رخ می­دهد. برخی از داروها مانند داروهای استروئیدی یا داروهای بیماری سرطان ممکن است خطر ابتلا به این عفونت را افزایش دهند. آنتی بیوتیک‌ها نیز خطر ابتلا به این عفونت را افزایش می­دهند، زیرا می­توانند توازن طبیعی باکتری‌ها را در دهان تغییر دهند.
    آفت­ دهانی: علت دقیق آن ناشناخته است اما ضربه­ و آسیب به دهان و یا بافت نرم داخل دهان ممکن است از دلایل آن باشد. سایر علل احتمالی، حساسیت غذایی، غذاهای تند یا شور یا اسیدی، کمبود ویتامین B، تغییرات هورمونی و استرس هستند.
    تب­خال: تب­خال به دلیل وجود ویروس هرپس سیمپلکس HSV-1 ایجاد می­شود و به شدت واگیردار است. ابتلا به این ویروس در ابتدا با علائمی شبیه به سرماخوردگی و آنفلونزا همراه است و می‌تواند زخم‌های دردناکی را در دهان به وجود بیاورد. هیچ درمان قطعی­ برای ویروس هرپس سیمپلکس وجود ندارد. این ویروس ممکن است با تب، استرس، حساسیت، قاعدگی، خستگی و حتی در معرض نور خورشید قرارگرفتن، مجددا فعال ­شود.
    لوکوپلاکی یا سفیدکژنه: از دلایل ایجاد آن می‌توان به آزردگی­ های هنگام پرکردن، روکش و پروتزهای نامناسب اشاره کرد. علل دیگر لوکوپلاکی، مصرف دخانیات، HIV یا ایدز و ویروس اپستین بار هستند. گاهی اوقات لوکوپلاکی با سرطان دهان مرتبط است، پس در صورتی که متوجه چنین نواحی در دهان خود شدید، مهم است که به دندانپزشک مراجعه کنید. در صورتی که ناحیه مورد نظر، مشکوک باشد ممکن است دندانپزشک توصیه کند تا از آن ناحیه نمونه برداری (بیوپسی) انجام شود.

    سیالادنیت: عفونت باکتریایی غدد بزاقی است و می­تواند حاد و مزمن بوده و به دفعات زیاد ایجاد شود. چرک و عفونت ممکن است از طریق غدد بزاقی به دهان منتقل شود. این عفونت اغلب در غده پاروتید ایجاد می‌شود.
    آبسه ­دندان: آبسه دندان زمانی ایجاد می­شود که باکتری­ها به پالپ دندان، عصب و رگ­های خونی دندان حمله می­کنند به این صورت که باکتری بعد از ورود به پالپ به ریشه دندان گسترش می­یابد. این عفونت باکتریایی باعث درد، بوی بد دهان و تورم می‌شود؛ چون التهاب در فضای تنگی ایجاد می­شود، باعث می‌شود تا چرک و عفونت وارد پاکِتی در نوک ریشه شود.

پیشگیری

مراجعه منظم به دندانپزشک، احتمال تشخیص زودرس هرگونه زخم و عفونت مشکوک را افزایش می‌دهد. علاوه بر این سعی کنید علائم هر کدام از زخم‌های دهانی و مراقبت‌های لازم برای هر کدام را یاد بگیرید.
تشخیص

برای تشخیص این زخم­ها و مشکلات، دندانپزشک داخل دهان، زبان و غدد بزاقیتان را با دقت زیاد بررسی می­کند. باید به یاد داشت که اگرچه بسیاری از این زخم­ها و عفونت­ها بی ­خطر هستند، اما این شرایط در مورد همه آن‌ها صدق نمی‌کند. به همین دلیل هم مهم است که حتما مشکلات خود را با دندانپزشک در میان بگذارید.
درمان

    سوزش دهان: می‌توان داروهایی را برای کم کردن اثر علل ایجاد سندرم سوزش دهان تجویز کرد. در عین حال می­توان با پرهیز از نوشیدنی های الکلی، مصرف دخانیات و غذاها و نوشیدنی‌های تند و اسیدی و در نهایت، دوری از استرس، علائم ناشی از این بیماری را کاهش داد.
    کاندیدیاز یا برفک: این بیماری با داروهای ضدقارچ درمان می­شود. این بیماری بیشتر در بیماران مبتلا به ایدز یا پس از روش‌های درمانی سرطان، پیوند عضو، دیابت و کسانی که از دندان‌های مصنوعی استفاده می‌کنند دیده می­شود.
    آفت­ دهانی: این آفت‌ها معمولا تا حداکثر دو هفته به صورت خود به ­خود درمان می­شوند. اگر این آفت‌ها دردناک باشند، بی حس کننده‌های سطحی و دهان­شویه ­های ضد میکروبی می‌توانند درد را به صورت موقت از بین ببرند.
    تب­خال: تاول‌های این بیماری اکثرا تا یک هفته درمان می­شوند. بی حس کننده‌های سطحی بدون نسخه می‌توانند درد این تاول‌ها را کاهش دهند. دندانپزشک ممکن است برای شما داروهای ضد ویروس تجویز کند تا زمان التیام این تاول‌ها را کاهش دهد.
    لوکوپلاکی یا سفیدکژنه: درمان با شناسایی منبع آزردگی شروع می­شود. وقتی عامل ایجاد آزردگی از بین رفت (مثلا با صاف کردن سطح ناصاف یک دندان، تعمیر بریس‌های ارتودنسی یا پروتز‌ها و یا ترک مصرف دخانیات)، این نواحی به مرور از بین می‌روند.
    سیالادنیت: قدم­ اول در درمان این بیماری، آبرسانی است، سپس دندانپزشک با تجویز آنتی بیوتیک‌ها، باکتری‌ها را از بین می‌برد. درصورتی که نتیجه­ ای حاصل نشد، ممکن است لازم باشد با کمک جراحی، غده باز شده و به طور کامل خشک شود.
    آبسه­ دندان: عصب کشی عفونت را از بین برده و دندان را نجات می‌دهد. اما اگر دندانپزشک موفق به نجات دندان نشد، دندان را کشیده و آبسه را خارج می­کند، تا عفونت از بین برود. در ادامه برای بیمار آنتی بیوتیک تجویز می‌شود تا از عفونت باکتریایی جلوگیری شود.

 
بیماری های مرتبط

اگرچه بیشتر آفت های دهانی بی­خطر هستند و خیلی سریع درمان می­شوند اما برخی از آن‌ها جدی بوده و در موارد نادر، از علائم سرطان دهان هستند. به نواحی سفید و یا قرمز داخل دهان، توده ­هایی که شاید در دهانتان ایجاد شده­اند و یا ضخیم شدن بخشی از بافت نرم اطراف دهان توجه کنید. از دیگر علائم این نوع سرطان می‌توان به درد در زبان، لق شدن دندان‌ها، درد فک، مشکل در جویدن و بلعیدن غذا و حتی گلودرد اشاره کرد. سرطان دهان می­تواند در هر نقطه‌ای از دهان مانند لثه، لب‌ها، زبان، سقف دهان، کف دهان، بخش داخلی گونه‌ها و حتی گلو ایجاد شود.

خشکی دهان

خشکی ­دهان که نام علمی آن زروستومیا است، زمانی اتفاق­ می­افتد که شما بزاق کافی برای مرطوب نگه داشتن دهان ندارید.

همه ما دهانمان هر از چند گاهی خشک می‌شود. در این حالت شما حس ‌می‌کنید نمی‌توانید به درستی بزاق تولید کنید. نشانه‌های خشکی دهان عبارتند از:

    حس خشکی و چسبنده بودن دهان یا گلو
    مشکل در جویدن، بلعیدن، مزه کردن کردن یا صحبت کردن
    احساس سوزش در دهان
    خشک و سفت شدن زبان
    ترک خوردن لب‌ها
    تحریک لثه‌ها
    پوسیدگی بیشتر دندان‌ها
    زخم‌های دهانی
    بوی بد دهان

علت

خشکی دهان زمانی ایجاد می­شود که غددی که در دهان بزاق ایجاد می­کنند به درستی کار نمی­کنند. برخی از علت‌های معمول اختلال در عملکرد این غدد عبارتند از: استرس، عصبی بودن، استفاده از برخی داروها، بالارفتن سن، درمان سرطان (شیمی­ درمانی و پرتودرمانی)، ابتلا به بیماری­های خودایمنی مانند سندرم شوگرن، سیگار کشیدن و استفاده از متامفتامین(شیشه).

سندرم شوگرن بیماری حادی است که در آن سلول­های سفید خون به غدد تولید کننده رطوبت در بدن یعنی غدد اشکی در چشم‌ها و غدد بزاق در دهان، حمله می­کنند.

سندرم شوگرن می­تواند باعث بروز خشکی­ دهان و چشم، خستگی و درد مفصلی شود. همچنین  این بیماری می­تواند باعث اختلال در عملکرد سایر اعضای بدن مانند کلیه­ها، سیستم گوارشی، عروق­خونی، کبد، ریه­ ها، لوزالمعده و حتی سیستم عصبی مرکزی بشود.

مشکلاتی که سندرم شوگرن در دهان و دندان ایجاد می­کند شامل خشکی دهان، تورم غدد بزاقی دهان، افزایش سرعت پوسیدگی دندان‌ها و بیماری­های لثه است. بهداشت دهان و دندان خود را به خوبی رعایت کنید و به طور منظم برای جرمگیری نزد دندانپزشک بروید.

 
پیشگیری

چند راه مختلف برای به حداقل رساندن اثر خشکی دهان وجود دارد:

    مصرف مکررِ آب و نوشیدنی های بدون­ شکر در طول وعده‌های غذایی
    پرهیز از مصرف نوشیدنی­ های کافئین­ دار مانند قهوه، چای و نوشابه ­های انرژی­ زا
    مشورت با دندانپزشک برای استفاده از محصولات بهداشت دهانی که به مرطوب کردن دهان کمک می­کنند
    جویدن آدامس‌های بدون قند و یا مکیدن آبنبات­ های بدون قند مانند آبنبات­های با طعم نعنا و دارچین و مرکبات که باعث تحریک گردش بزاق می­شوند.
    اجتناب از مصرف تنباکو و الکل که باعث خشک شدن دهان می­شوند.
    به حداقل رساندن مصرف غذاهای تند و شور که باعث ایجاد درد در دهان‌های خشک می‌شوند.
    پرهیز از غذاهای شیرین و اسیدی
    استفاده از بخور در شب

تشخیص

تنها راه قطعی درمان خشکی­ دهان این است که علت اصلی آن­ درمان شود. اگر علت خشکی دهان، استفاده از دارو‌های خاص است باید با پزشک خود برای تغییر دارو یا مقدار مصرف آن صحبت کنید. اگر غدد بزاقی دهان به خوبی کار نمی‌کنند اما همچنان مقدار کمی بزاق تولید می‌کنند پزشک دارو‌هایی تجویز می‌کند که به عملکرد بهتر این غده‌ها کمک می‌کند.
درمان

برای درمان خشکی ­دهان باید علت ایجاد آن توسط پزشک و یا دندانپزشک مشخص شود.

    اگر خشکی ­دهان به دلیل مصرف دارویی خاص باشد، پزشکتان ممکن است دارو را تغییر داده یا میزان مصرف آن را کاهش دهد.
    اگر غدد بزاقی دهان به درستی کار نمی‌کنند اما هنوز می‌توانند کمی بزاق تولید کنند ممکن است پزشک یا دندانپزشک از بعضی داروها مانند قرص­های سالوژن و یا اوکساک، برای افزایش بزاق دهان استفاده کند.
    ممکن است دندانپزشکتان پیشنهاد دهد که از بزاق مصنوعی برای مرطوب نگه داشتن دهانتان استفاده کنید.

پیچیدگی ها

اگر خشکی­ دهان همیشه یا در بیشتر مواقع اتفاق بیفتد بسیار ناخوشایند است و ممکن است پیامد‌های جدی و خطرناکی برای سلامت دهان و دندان شما در پی داشته باشد. خشک­ شدن باعث تحریک بافت‌‌های نرم دهان می­شود که این مسئله باعث ایجاد التهاب شده و آن‌ها را در معرض عفونت قرار می‌دهد. بدون وجود اثر پاک کنندگی بزاق در دهان، پوسیدگی دندان‌ها و دیگر مشکلات دهان و دندان بسیار بیشتر می‌شوند. رسیدگی به دندان‌ها و لثه‌ها مسئله بسیار مهمی است. حتما روزی دوبار مسواک بزنید و روزی یک بار از نخ­ دندان یا تمیزکننده بین دندانی استفاده کنید تا پلاک­های دندانی و باقی‌مانده ­های غذایی را که بین دندان‌ها جا مانده‌اند  و مسواک به آن‌ها نمی‌رسد از دهان خارج کنید.

پلاک و جرم دندان

از آنجایی که باکتر­ی­ها همواره در داخل دهان رشد می­کنند، همه افراد دارای پلاک هستند. البته این پلاک‌ها لزوما با چشم دیده نمی‌شوند.

برخلاف پلاک‌ها، جرم دندان لایه‌ای از مواد معدنی است که اگر در بالای خط لثه قرار داشته باشد، دیدنش کار نسبتا آسانی است. متداول‌ترین نشانه جرم دندان، رسوبات زرد یا قهوه‌ای رنگی هستند که بین دندان‌‌های جلویی پایین و یا در خط لثه وجود دارند. تنها راه پاک‌سازی کامل دندان از این رسوبات، مراجعه به دندانپزشک یا متخصص بهداشت دهان و دندان برای انجام جرم‌گیری کامل است.

از آنجایی که باکتر­ی­ها همواره در داخل دهان رشد می­کنند، همه افراد دارای پلاک هستند. البته این پلاک‌ها لزوما با چشم دیده نمی‌شوند. اگر پلاک­ها از روی دندان و اطراف خط لثه جدا نشوند، باعث تورم و حساسیت در لثه­ ها می‌شوند که این امر خود باعث ایجاد بیماریِ ژنژیویت یا التهاب لثه (قرمزی، تورم و خونریزی لثه) میشود. اگر التهاب ­لثه درمان نشود به بیماری­ پریودنتال و حتی از دست دادن دندان منجر می­شود.

برخلاف پلاک‌ها، جرم دندان لایه‌ای از مواد معدنی است که اگر در بالای خط لثه قرار داشته باشد، دیدنش کار نسبتا آسانی است. متداول‌ترین نشانه جرم دندان، رسوبات زرد یا قهوه‌ای رنگی هستند که بین دندان‌‌های جلویی پایین و یا در خط لثه وجود دارند. تنها راه پاک‌سازی کامل دندان از این رسوبات، مراجعه به دندانپزشک یا متخصص بهداشت دهان و دندان برای انجام جرم‌گیری کامل است.
علت

مقدار زیادی از مواد غذایی که در طول روز از آنها استفاده می­کنیم، مدت زیادی پس از غذا خوردن نیز در دهان ما باقی می‌مانند. باکتری‌ها از بسیاری از این باقی مانده‌های غذایی (به خصوص قند‌ها و کربوهیدرات‌ها) برای رشد کردن و تکثیر شدن استفاده کرده و در عین حال، اسید‌هایی تولید می‌کنند که می توانند به سطح دندان آسیب بزنند. علاوه بر این، اگر هر روز از مسواک و نخ دندان به درستی استفاده نشود، پلاک‌ها و جرم دندان به مرور بیشتر و بیشتر می‌شوند. جرم دندان برای رشد پلاک‌ها، سطح بیشتر و چسبنده‌تری را در اختیارشان می گذارد.

اگر پلاک‌ها با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن صحیح و منظم روزانه برداشته نشوند، به مرور بیشتر و بیشتر شده و باکتری‌های موجود می‌توانند علاوه بر در دندان و لثه، در بافت لثه و استخوان نگهدارنده دندان‌ها نیز عفونت ایجاد کنند.
پیشگیری

با رعایت بهداشت دهان و دندان مناسب، جلوگیری از تجمع پلاک‌ها کاری ساده است. اطمینان حاصل کنید که این‌ کار‌ها را انجام می‌دهید:

    روزی دوبار و هربار حداقل به مدت دو دقیقه به طور کامل مسواک بزنید تا پلاک‌ها از همه سطوح دندان‌ها جدا شوند.
    به طور روزانه از نخ دندان استفاده کنید تا پلاک‌های موجود در بین دندان‌ها و زیر خط لثه را که مسواک معمولی به آن‌ها دسترسی ندارد، خارج کنید.
    مصرف غذا‌های قندی یا نشاسته‌دار، به خصوص میان وعده‌های چسبنده را محدود کنید.
    حداقل سالی دوبار برای معاینه و جرم‌گیری دندان به دندانپزشک مراجعه کنید.

مسواک زدن صحیح، به خصوص با خمیردندان‌های ضد جرم و همچنین نخ دندان کشیدن برای کاهش تجمع پلاک و جرم در دهان ضروری هستند. اما اگر جرم تشکیل شود، فقط با کمک یک دندانپزشک یا متخصص بهداشت دهان و دندان و از طریق جرم‌گیری میتوان آن را از بین برد.
درمان

فرآیند از بین بردن جرم دندان، جرم‌گیری یا اسکیلینگ(Scaling) نام دارد. در این فرآیند، دندانپزشک با کمک ابزارهای مخصوص دستی یا فراصوت(اولتراسونیک) و کورت­ها، پلاک و جرم دندان‌ها در بالا و پایین خط لثه را از بین می‌برند.
بیماری های مرتبط

اگر پلاک­ و جرم دندان درمان نشوند، به بیماری‌های مختلفی مانند پوسیدگی دندان، بیماری­های لثه و از دست ­دادن دندان منجر می­شوند. برای پیشگیری، لازم است که روزانه دو بار مسواک زده و روزی یک بار هم نخ دندان بکشید و همچنین برای معاینه و در صورت نیاز جرم‌گیری، به طور منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید.

پوسیدگی دندان

پوسیدگی دندان که به آن حفره‌های دندانی نیز گفته ‌می‌شود، زمانی اتفاق ‌می‌افتد که انواع خاصی از باکتری‌ها، اسیدی را تولید ‌می‌کنند که مینای دندان و لایه زیرین آن یعنی عاج دندان را نابود ‌می‌کند.

سه علامتی که ‌می‌توانند نشان دهنده  پوسیدگی دندان باشند عبارتند از:

    دندان درد
    حساسیت دندان به مواد خوراکی یا نوشیدنی‌های شیرین، داغ یا سرد
    درد در هنگام جویدن

علت

به طور کلی باکتری‌های مختلفی در دهان ما زندگی ‌می‌کنند. این باکتری‌ها به تدریج در غشایی به نام پلاک دندانی بر روی دندان‌های جمع ‌می‌شوند. وقتی چیزی ‌می‌خوریم یا ‌می‌نوشیم، این باکتری‌ها اسید‌هایی تولید ‌می‌کنند که ‌می‌توانند لایه محافظ دندان در زیر پلاک‌های جمع شده را در خود حل کنند. اسید ایجاد شده ‌می‌تواند مواد معدنی مینای دندان را از بین ببرد به طوری که اگر این وضعیت درمان نشود ‌می‌تواند باعث ایجاد حفره و پوسیدگی دندان شود. پوسیدگی در قسمت اصلی دندان یعنی مینای دندان شروع شده و وقتی مینای دندان از بین رفت، پوسیدگی به تدریج عمیق تر شده و به عاج دندان و در نهایت به عصب آن ‌می‌رسد.
پیشگیری

راه‌های مختلفی برای پیشگیری از پوسیدگی دندان وجود دارد که شامل موارد زیر است:

    مسواک زدن و استفاده از نخ دندان به صورت روزانه؛ این کار به کم کردن مقدار پلاک‌های دندانی و باکتری‌های موجود در دهان شما کمک خواهد کرد.
    کمتر کردن مصرف غذا‌های شیرین یا نشاسته دار در طول روز به کاهش میزان اسید‌های مخرب در دهان کمک خواهد کرد.
    استفاده از خمیردندان‌های فلوراید دار که دندان‌ها را تقویت کرده و همچنین درمان‌هایی مانند فلورایدتراپی که توسط دندانپزشک انجام ‌می‌گیرد یا استفاده از مکمل‌های فلوراید دار طبق نظر دندانپزشک.
    استفاده از دهان‌شویه‌های ضد باکتری که سطح باکتری‌های عامل پوسیدگی در دهان را کم ‌می‌کند.
    جویدن آدامس‌های زایلیتول دار؛ این کار به کاهش رشد باکتری‌های مخرب کمک ‌می‌کند.

تشخیص

دندانپزشک شما ‌می‌تواند پوسیدگی دندان را از طریق معاینه سطح دندان و تهیه عکس‌های رادیولوژی برای مشخص کردن این که آیا پوسیدگی به عاج یا عصب دندان رسیده است یا خیر، تشخیص دهد.
درمان

در بزرگسالان، دندانپزشک ‌می‌تواند از سیلانت‌ها (مواد مسدودکننده شیار‌های دندان) بر روی دندان‌های آسیابی استفاده کند که در مراحل اولیه پوسیدگی قرار دارند اما این به شرطی است که پوسیدگی از مینای دندان عبور نکرده باشد. زمانی که پوسیدگی به صورت غیرقابل بازگشت از مینای دندان عبور کند، دندانپزشک باید دندان شما را پر کند. در حالت‌های جدی تر، ممکن است به عصب کشی نیاز باشد.

در کودکان، دندان‌های آسیای اولیه و دائمی‌را نیز ‌می‌توان با استفاده از سیلانت‌ها محافظت کرد.
پیچیدگی ها

اگر حفره ایجاد شده در دندان درمان نشود، منجر به پوسیدگی شدید دندان خواهد شد. پوسیدگی کنترل نشده در نهایت دندان را از بین ‌می‌برد. علاوه بر این در این حالت وقتی عفونت به ریشه دندان برسد، خطر آبسه دندان نیز وجود دارد.
بیماری های مرتبط

پوسیدگی دندان از بهداشت دهانی ضعیف و پلاک‌های باقی مانده بر روی سطح دندان ناشی ‌می‌شود. باکتری‌های خاص موجود در این پلاک‌ها باعث پوسیدگی ‌می‌شوند. انواعی از باکتری‌هایی که در پلاک‌ها و در نزدیکی خطوط لثه قرار دارند ‌می‌توانند باعث ایجاد بیماری‌های لثه شوند که برای درمان آن باید به دندانپزشک یا متخصص بیماری‌های لثه مراجعه کنید. به دلیل این که پوسیدگی دندان ‌می‌تواند تا عمق دندان نیز نفوذ کرده و به عصب آن برسد، ممکن است دندانتان به بعضی غذا‌ها یا نوشیدنی‌ها حساس شود.

بوی بد دهان

بسته به منبع یا علت بیماری، بوی بد دهان می‌تواند متفاوت باشد. برخی افراد بیش از حد نگران بوی دهان خود هستند، آن هم در حالی که دهانشان بوی بدی نمی‌دهد یا این بو بسیار اندک است. در عین حال، افراد دیگری هم هستند که دهانشان بوی بسیار بدی می‌دهد اما از آن مطلع نیستند. از جمله علائم می توان به نظافت بد دهان ناشی از پلاک‌های دندانی، باقی مانده‌های غذا و ایجاد التهاب لثه اشاره کرد. به این دلیل که ارزیابی بوی بد دهان توسط خودتان کاری دشوار است، بهتر است از یکی از نزدیکان بپرسید. همچنین می‌توانید نزد یک دندانپزشک بروید تا در تشخیص این بیماری و راه درمان آن به شما کمک کند.

بسته به منبع یا علت بیماری، بوی بد دهان می‌تواند متفاوت باشد. برخی افراد بیش از حد نگران بوی دهان خود هستند، آن هم در حالی که دهانشان بوی بدی نمی‌دهد یا این بو بسیار اندک است. در عین حال، افراد دیگری هم هستند که دهانشان بوی بسیار بدی می‌دهد اما از آن مطلع نیستند. از جمله علائم می توان به نظافت بد دهان ناشی از پلاک‌های دندانی، باقی مانده‌های غذا و ایجاد التهاب لثه اشاره کرد. به این دلیل که ارزیابی بوی بد دهان توسط خودتان کاری دشوار است، بهتر است از یکی از نزدیکان بپرسید. همچنین می‌توانید نزد یک دندانپزشک بروید تا در تشخیص این بیماری و راه درمان آن به شما کمک کند.
علت

بیشتر بوی بد دهان، در داخل خود دهان شکل می‌گیرد و شامل علت‌های مختلفی است: برخی مواد غذایی خاص ( به خصوص سیر و پیاز)، مصرف الکل و سیگار، نظافت بد دهان، بیماری‌های لثه، دیابت، خشکی دهان، عفونت سینوس یا گلو، عفونت ریه، از کار افتادن کبد یا کلیه و مشکلات گوارشی.
پیشگیری

به طور کلی، بهترین راه برای پیشگیری از بوی بد دهان، مسواک زدن و استفاده از نخ دندان به صورت روزانه است. با این وجود، روش‌های دیگری نیز برای خوشبو کردن نفس شما وجود دارد که دندانپزشک یا دکتر شما می‌تواند آن ها را برای شما توضیح دهد.
درمان

اطمینان حاصل کنید که اقدامات لازم برای مراقبت از دهان و دندان را به خوبی انجام می‌دهید. دو بار مسواک زدن در روز و استفاده از نخ دندان به صورت روزانه به شما در کنترل تجمع پلاک ها کمک خواهد کرد. علاوه بر این، استفاده از تمیز کننده‌های زبان نیز در کنترل باکتری‌های ایجاد کننده بوی بد دهان بر روی زبان، به شما کمک خواهد کرد. استفاده از نخ دندان بسیار مهم است زیرا این کار فضای بین دندان‌های شما را نیز تمیز نگه می دارد. مراجعه منظم به دندانپزشک (دو بار در سال)، برای بررسی وضعیت دهان و دندان و همچنین جرم‌گیری دندان‌ها نیز قدم هایی عالی برای درمان این بیماری هستند.
بیماری های مرتبط

اگرچه بوی بد دهان ممکن است بیماری حادی نباشد اما اگر روش‌های ساده مراقبت از دهان و دندان مشکل را برطرف نکرد، بهتر است به دندانپزشک یا پزشک خودتان مراجعه کنید.

سندرم دندان ترک خورده

سندرم دندان ترک خورده زمانی اتفاق می­افتد که دندان، ترک خیلی کوچکی داشته باشد به طوری که با عکس­برداری پرتو X و رادیولوژی دیده نشده و یا زیر لثه پنهان و تشخیص آن سخت باشد. این پدیده بیشتر روی دندان­های آسیا اتفاق می­‌افتد.


اکثر بیماران سندرم دندان ترک خورده را به صورت درد و ناراحتی در هنگام جویدن غذا و یا هنگامی که دندان در معرض هوای سرد یا گرم قرار می‌گیرد، تجربه کرده اند. البته مشابه پوسیدگی دندان، درد و ناراحتی در این بیماری نیز حالت ثابت و یکنواختی ندارد و در بعضی مواقع تشدید شده در حالی که در سایر مواقع کاهش می یابد.
علت

مشابه سایر بیماری‌های دهان، برای سندرم دندان ترک خورده نیز یک دلیل مشخص وجود ندارد. برخی از دلایل معمول ایجاد این بیماری به شرح زیرند:

    افرادی که دندان‌های خود را به روی هم می‌کشند یا بر روی یکدیگر فشار می‌دهند.
    نحوه درآمدن دندان‌ها در دهان می­تواند باعث شود که روی یک دندان فشار زیادی وارد شده و در نهایت دندان ترک بخورد.
    دندان­هایی با پرشدگی های وسیع
    دندان­هایی که عصب­ کشی شده­ اند.

پیشگیری

اگر جز کسانی هستید که دندان‌هایتان را روی هم فشار می­دهید یا روی هم می‌کشید، با دندانپزشک در مورد راه‌های درمانی آن صحبت کنید زیرا فشردن دندان‌ها بر روی یکدیگر خطر سندرم دندان ترک خورده را افزایش می‌دهد.
تشخیص

معمولا کسانی که به سندرم دندان ترک خورده مبتلا هستند، مدت زمان زیادی با درد و علائم آن دست و پنجه نرم می­کنند چرا که تشخیص این بیماری، کاری بسیار دشوار است. برای تشخیص این بیماری از معاینه کامل دهان و دندان،  بررسی سابقه اقدامات درمانی انجام گرفته بر روی دندان‌ها، عکس­‌های رادیولوژی و تجهیزات دستی فیبرنوری استفاده می­شود. احتمال بیشتری وجود دارد که افرادی که قبلا نیز به سندرم دندان ترک خورده دچار شده ­اند، دندان‌های دیگرشان نیز در آینده یا به صورت هم‌زمان به این مشکل دچار شوند.
درمان

برای درمان سندرم دندان ترک خورده، چندین راه وجود دارد که از بین ‌آن‌ها می‌توان به باندینگ، روکش دندان، عصب کشی و یا در شرایط حاد، کشیدن دندان اشاره کرد. نوع درمان پیشنهادی توسط دندانپزشک به محل و شدت ترک موجود در دندان بستگی دارد. پس اگر شک دارید به سندرم دندان ترک خورده دچار شده‌اید، بهتر است هر چه سریع‌تر به دندانپزشک مراجعه کنید.
پیچیدگی ها

اگر ترک به تدریج بزرگ‌تر شود، ممکن است تکه‌ای از دندان بشکند. علاوه بر این، ترک خوردن دندان احتمال ایجاد عفونت در اطراف دندان آسیب دیده را افزایش می‌دهد. ممکن است متوجه یک برآمدگی جوش مانند در لثه اطراف دندان ترک خورده شوید، که به آن آبسه گفته می‌شود. اگر متوجه چنین چیزی شدید، حتما برای معاینه به دنداپزشک مراجعه کنید.
بیماری های مرتبط

دندان­ها بسیار محکم هستند، اما این امکان وجود دارد که ترک برداشته، خرد شده یا حتی بشکنند که همه این‌ها می‌تواند باعث صدمه دیدن اعصاب دندان و درد شدید ناشی از آن شود. همچنین، بسته به این‌ که چه عاملی باعث ایجاد ترک ­خوردگی شده، ممکن است روکش و یا پرشدگی دندان خراب شده یا به کلی از بین بروند.

اختلال مفصل گیجگاهی‌- فکی (TMD)

مفصل گیجگاهی-فکی (TMJ) مفصلی است که فک را به استخوان‌های گیجگاهی (تمپورال) جمجمه متصل می‌کند. اختلال مفصل گیجگاهی-فکی که معمولا با نام  TMD شناخته می­شود، زمانی رخ می­دهد که مشکلاتی در فک یا عضلات صورت اتفاق بیفتد.

اختلال مفصل گیجگاهی-فکی علائم و نشانه‌های متعددی دارد و از آنجایی که ممکن است هر کدام از نشانه­ های آن در بیماری­ های دیگری نیز وجود داشته باشد، تشخیص قطعی آن کاری دشوار است. دندانپزشک شما می‌تواند با بررسی سوابق پزشکی و اقدامات انجام گرفته بر روی دهان و دندان، معاینه کامل و تهیه عکس‌های رادیولوژی مناسب، این اختلال را تشخیص دهد.

متداول‌ترین علائم این اختلال به شرح زیرند:

    درد در نواحی صورت، فک و گوش
    سردرد (اغلب شبیه به سردرد‌های میگرنی)، گوش درد و احساس درد و فشار در پشت چشم‌ها
    شنیدن صدای تق تق در هنگام باز و بسته کردن دهان
    گیرکردن، قفل شدن یا در رفتن فک
    نرم­ شدن عضلات فک
    مشکل در گاز زدن و جویدن
    ورم­ کردن صورت
    تغییر ناگهانی در طرز جفت شدن دندان­های بالا و پایین

علت

معمولا اختلال مفصل گیجگاهی-فکی به دلیل وجود مشکل در عضلات فک یا خود مفصل ایجاد می‌شود. ممکن است هر از چندگاهی، فکتان صدای تق تق بدهد یا حتی گیر کند. در این صورت باید به دندانپزشک مراجعه کنید تا علت آن مشخص شود.
تشخیص

برای تشخیص صحیح این بیماری، دندانپزشک دهان و دندان را به طور دقیق معاینه کرده و ممکن است از عکس‌های رادیولوژی خاص (پانورامایی) استفاده کند تا مفصل فک و ساختارهای اطراف آن و همچنین نحوه قرار گرفتن دندان‌ها بر روی هم را بررسی کند. همچنین ممکن است او برای پیدا کردن تورم، عضلات و بافت‌های سر و گردن را نیز بررسی کند. این معاینات ممکن است شامل برخی حرکات ورزشی و حرکت‌های خاص باشند. ممکن است دندانپزشک شما را برای معاینه بیشتر و تشخیص، به یک جراح دهان و فک و صورت ارجاع دهد.
درمان

اگرچه درمان قطعی برای اختلال گیجگاهی-فکی وجود ندارد اما روش‌های مختلفی وجود دارند که علائم این اختلال را به طرز چشمگیری کاهش می‌دهند. ممکن است دندانپزشک یک یا چند مورد از راه‌های زیر را پیشنهاد دهد:

    برای برطرف کردن درد و اسپاسم‌های عضلانی از کیسه­ های آب گرم و داروهایی مانند شل‌کننده‌های عضلانی، آسپیرین و سایر داروهای مسکن یا ضدالتهاب بدون نسخه استفاده شود.
    کم کردن اثر به هم فشردن و روی هم ساییدن دندان‌ها از طریق استفاده از نایت گارد (محافظ دهانی). این محافظ­ها به صورت سفارشی ساخته شده و روی دندان­های بالایی قرار می­گیرند و از فشرده شدن آن‌ها بر روی دندان‌های پایینی جلوگیری می‌کنند.
    یادگیری تکنیک­ های تمدد اعصاب و ریلکسیشن برای کنترل تنش عضلانی در فک. ممکن است دندانپزشک به شما توصیه کند تا برای کاهش تنش، نزد مشاور یا کلاس‌های آموزشی بنویسید.
    تحریک الکتریکی عصبی از راه پوست (TENS) روشی است که از جریان‌های الکتریکی با مقدار کم برای شل­ کردن فک و ماهیچه ­های صورت و تسکین درد استفاده می‌کند. علاوه بر این، از لیزرهای با شدت پایین هم برای کمک به حرکت راحت‌تر گردن استفاده می‌شود.
    دندانپزشک ممکن است داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی تجویز کند تا درد و تورم را کاهش دهد.

بیماری های مرتبط

مفصل گیجگاهی-فکی معمولا اختلال‌های مختلفی دارد که در بسیاری از موارد با هم همپوشانی نیز دارند. این اختلال‌ها شامل موارد زیرند:

    مشکلات عضلانی که حرکت فک را تحت تاثیر قرار می­دهند
    درد صورت در ناحیه مفصل فک
    مشکلات در داخل خود مفصل

این تنوع در اختلال‌ها، تشخیص و درمان را به کاری چالش برانگیز تبدیل کرده است. تشخیص دقیق این اختلال‌ها برای درمان موفقیت آمیز آن‌ها ضروری است.

حساسیت دندان ، حساسیت عاجی

حساسیت دندان که با نام حساسیت عاجی نیز شناخته ‌می‌شود، سطح دندان یا ریشه را تحت تاثیر قرار ‌می‌دهد. این اتفاق زمانی رخ ‌می‌دهد که ضخامت مینای دندان که لایه محافظ دندان‌های ما به شمار ‌می‌رود، کم شود یا این که لثه‌ها عقب نشینی کنند. در هر دو حالت، با کم شدن محافظت مینای دندان و لثه‌ها از دندان، سطح زیرین آن‌ها یعنی عاج دندان در معرض آسیب قرار ‌می‌گیرد.

اگر غذاها و نوشیدنی‌های سرد، گرم، شیرین یا خیلی اسیدی و یا نفس کشیدن در هوای سرد باعث حساسیت یا احساس درد در دندان‌هایتان ‌می‌شود، ممکن است به حساسیت دندان دچار شده باشید. ممکن است دندان‌های شما به تدریج حساس شده اما این حساسیت با گذر زمان از بین برود.
علت

حساسیت دندان دلایل مختلفی دارد:

    از بین رفتن تدریجی مینای دندان در اثر استفاده از مسواک‌های سفت یا مسواک زدن با شدت بیش از حد
    فرسایش دندان در اثر مصرف غذا‌ها و نوشیدنی‌های به شدت اسیدی
    فرسایش دندان در اثر پرخوری عصبی (بولیمیا) یا رسیدن اسید معده به مری (ترش کردن)
    عقب نشینی لثه که باعث در معرض آسیب قرار گرفتن سطح زیر دندان ‌می‌شود

پیشگیری

روزی دو بار مسواک زدن صحیح با استفاده از خمیردندانی که مواد ساینده زیادی در آن استفاده نشده است و همچنین استفاده از نخ دندان به صورت روزانه ‌می‌تواند احتمال دچار شدن به حساسیت دندان را کاهش دهد. رژیم غذایی که در آن مقدار مصرف غذاها و نوشیدنی‌های اسیدی محدود باشد هم ‌می‌تواند به پیشگیری از حساسیت دندان کمک کند.
تشخیص

بهداشت دهانی مناسب نقش مهمی‌در جلوگیری از عقب نشینی لثه‌ها و ایجاد حساسیت دندانی ایفا ‌می‌کند. اگر روش مسواک زدن شما اشتباه باشد یا دندان خود را بیش از حد مسواک بزنید، ممکن است لثه‌های شما حساس شوند. اگر در مورد عادت‌های صحیح بهداشت دهان سوالی دارید، حتما از دندانپزشکتان بپرسید.
درمان

در کنار استفاده از خمیردندان با مواد ساینده کم، ممکن است دندانپزشک برای شما، استفاده از ژل‌ها یا دهان‌شویه‌های فلوراید دار یا خمیر دندان‌های مخصوص با مقدار فلوراید زیاد تجویز کند تا به این ترتیب حساسیت دندان شما را کاهش داده و در کنار آن، از دندان‌های شما در برابر پوسیدگی نیز محافظت کند. روش‌های درمانی دیگری مانند وارنیش فلوراید نیز وجود دارند که بر روی سطح دندان قرار گرفته و از آن محافظت بیشتری ‌می‌کنند.
بیماری های مرتبط

بیماری‌های مختلفی وجود دارند که ‌می‌توانند باعث دندان درد شوند اما این بیماری‌ها، حساسیت دندان نیستند:

    پوسیدگی دندان
    خرد شدن یا ترک خوردن دندان
    ساییدن و به هم فشردن دندان‌ها (دندان قروچه)
    نشت باکتریایی در اطراف دندان‌های ترمیم شده
    بلیچینگ (سفید کردن) خارجی دندان‌ها

دندان عقل

دندان‌های عقل، سومین و آخرین دندان‌های آسیایی هستند که در هر دو طرف فک‌های پایینی و بالایی قرار دارند. علاوه بر این، این دندان‌ها آخرین دندان‌هایی هستند که در ‌می‌آیند. زمان در آمدن این دندان‌ها معمولا در اواخر دوره نوجوانی یا در بیست و چند سالگی است.

دندان‌های عقلی که به صورت کامل در نیایند یا کج در بیایند ‌می‌توانند باعث تراکم دردناک دندان‌ها در دهان شده یا موجب ایجاد بیماری‌های مختلف دیگر شوند. با توجه به این که ریشه دندان عقلی که قبل از بیست سالگی کشیده ‌می‌شود، کمتر رشد کرده و کشیدن آن، پیچیدگی‌های کمتری دارد، انجمن دندانپزشکان آمریکا توصیه کرده تا دندان عقل افراد بین ۱۶ تا ۱۹ سال، توسط دندانپزشک معاینه شود تا او تشخیص دهد آیا این دندان‌ها به کشیده شدن نیاز دارند یا خیر.
علت

با توجه به این که دندان‌های عقل، آخرین دندان‌های دائمی هستند که در ‌می‌آیند، اغلب در دهان شما جای کافی برای در آمدن آن‌ها وجود ندارد. این کمبود فضا ‌می‌تواند باعث شود تا دندان عقل در درون لثه باقی بماند و در نیاید که به آن دندان عقل نهفته گفته ‌می‌شود. اگر دندان عقل در نیاید ‌می‌تواند باعث ایجاد تورم و حساسیت در محدوده دندان آسیای سوم شود.
تشخیص

کشیدن دندان، کاری بسیار متداول است. برای این کار، دندانپزشک شما که به او جراح دندانپزشک نیز گفته ‌می‌شود، اگر دندان عقل شما در آمده باشد از بی حسی موضعی و در صورت نهفته بودن آن از آرام بخش‌های وریدی یا بیهوشی عمومی استفاده ‌می‌کنند. خود جراح بهترین گزینه را به کسی که قرار است دندان عقلش را بکشد، توصیه ‌می‌کند.
درمان

اگر دندان‌های عقل در آمده باشند، در طی عمل جراحی دندان کشیده خواهد شد. پس از پایان جراحی، ممکن است از شما بخواهند تا برای ۳۰ تا ۴۵ دقیقه، یک تکه گاز استریل را با دندان فشار دهید تا خونریزی‌های احتمالی کاهش پیدا کنند.

اگر دندان‌های عقل از نوع نهفته بوده و در داخل استخوان فک قرار داشته باشند جراح ابتدا برشی در لثه ایجاد خواهد کرد و سپس دندان عقل را به صورت بخش بخش خارج ‌می‌کند تا کمترین مقدار ممکن از استخوان از فک خارج شود. احتمال درد و ورم، پس از جراحی وجود دارد اما این درد و ورم پس از چند روز از بین ‌می‌رود. اما اگر درد شما از چند روز بیشتر شده و یا درد، تورم، خونریزی یا تب شدیدی دارید باید با جراح خود تماس بگیرید.

کشیدن دندان‌های عقل به دلیل کمبود فضا در دهان یا به دلیل نهفته بودن آن، نباید تاثیری بر روی دهان یا سلامت دهانی شما در آینده داشته باشد.

پس از پایان جراحی، تورم، حساسیت و کبودی در صورت و گردن عادی است. بسته‌های یخ و مسکن‌های تجویز شده توسط جراح ‌می‌تواند در بهبود شرایطتان به شما کمک کند. اما اگر هر گونه سوالی دارید یا نگران شرایط بعد از جراحیتان هستید، با جراح دندانپزشک خود تماس بگیرید.
پیچیدگی ها

حفره خشک: پس از کشیده شدن دندان، لخته خونی در حفره ناشی از کشیدن دندان شکل ‌می‌گیرد و آن ناحیه را پر ‌می‌کند تا محل کشیدن دندان التیام بیابد. حفره خشک معمولا در پنج روز اول بعد از جراحی رخ ‌می‌دهد و در آن، لخته خونی از بین ‌می‌رود یا کنده ‌می‌شود. در این حالت، استخوان و عصب‌های دندان در معرض آسیب قرار ‌می‌گیرند. تنها ۲ تا ۵ درصد افرادی که دندان خود را ‌می‌کشند دچار این مشکل ‌می‌شوند.

حفره خشک بسیار دردناک است! برای کاهش درد، دندانپزشک حفره خشک را شستشو ‌می‌دهد و هر گونه باقی مانده غذایی را خارج ‌می‌کند سپس محل حفره را پانسمان ‌می‌کند تا از عصب و استخوان محافظت کند و درد را نیز کاهش دهد. او همچنین برای شما آنتی بیوتیک و مسکن تجویز ‌می‌کند تا از عفونت جلوگیری کرده و درد دندانتان را کاهش دهد. با مراقبت کافی و استراحت، حفره خشک بین ۷ تا ۱۰ روز بهبود ‌می‌یابد.
بیماری های مرتبط

پری کورونیت نوعی عفونت دندانی است که وقتی در دهان جای کافی برای در آمدن دندان عقل وجود نداشته باشد، اتفاق ‌می‌افتد. به دلیل کمبود جا، دندان عقل به صورت کامل در نمی‌آید و بخشی از بافت لثه، روی قسمت بالایی دندان عقل را پوشش ‌می‌دهد. این پدیده باعث ‌می‌شود تا غذا یا پلاک‌ها در زیر قسمت بالا زده لثه جمع شوند. اگر این ناحیه عفونت کند، بیماری پری کورونیت اتفاق افتاده است که باعث تورم و قرمز شدن لثه ‌می‌شود.

علائم این بیماری شامل بوی یا مزه بد در دهان، خارج شدن چرک از بخشی از لثه که در کنار دندان عقل قرار دارد، التهاب گره‌های لنفاوی در زیر چانه، گرفتگی‌های عضلانی در فک و ورم بخشی از صورت است. در بسیاری موارد شما ‌می‌توانید این بیماری را از طریق شستشوی دهان با آب نمک گرم و پاک سازی باقی مانده‌های غذایی درمان کنید. در برخی موارد ممکن است نیاز باشد تا برای شما آنتی بیوتیک تجویز شود یا حتی ممکن است برای رفع این مشکل، نیاز به جراحی لثه باشد

سیلانت

سیلانت‌های دندانی، موادی پلاستیکی هستند که برای محافظت از دندان‌های آسیای دائمی در مقابل باکتری‌ها و اسیدهای عامل پوسیدگی، روی سطوح جویدن آن‌ها قرار داده می‌شوند.

رزین‌های پلاستیکی موجود در سیلانت، توسط یک متخصص دندان در فرورفتگی‌ها و شیارهای سطوح دندان‌های عقبی قرار می‌گیرد و سپس برای گیرش آن به مینای دندان، نوری به آن تابانده می‌شود. سیلانت‌ها به عنوان مانع عمل کرده و از سطح مینای دندان در برابر پلاک‌ها و پوسیدگی‌ها محافظت می‌کنند.

مسواک زدن کامل و استفاده از نخ دندان کمک می‌کنند تا ذرات غذا و پلاک از سطوح صاف دندان‌ها برداشته شوند، اما با این وجود، مسواک  به تمام فرورفتگی‌ها و شیارهای دندان نمی‌رسد تا بتواند تمام مواد غذایی و پلاک‌ها را خارج کند. در نتیجه در این مناطق، پلاک تجمع پیدا می‌کند و اسید تولید شده توسط باکتری‌ها باعث ایجاد حفره و پوسیدگی در مینای دندان می‌شود. اگرچه فلوراید به پیشگیری از پوسیدگی و حفاظت از تمام سطوح دندان کمک می‌کند، سیلانت‌های دندانی محافظت بیشتری را برای مناطق فرورفته و شیارها به ارمغان می‌آورند. سیلانت می‌تواند با “بیرون نگاه داشتن” پلاک‌ها و مواد غذایی از سطوح جویدن دندان، از این مناطق آسیب پذیر حفاظت کنند.
دانستن

قرار دادن سیلانت‌های دندانی معمولا بدون درد است و نیازی به حفاری و یا بی حسی ندارد.

    ابتدا سطح دندان مورد نظر، پولیش داده می‌شود تا پلاک‌ها و مواد غذایی از فرورفتگی‌ها و شکاف‌های دندان مورد نظر خارج شوند.
    در مرحله‌ی بعد، دندانپزشک دندان را ایزوله کرده و خشک می‌کنند تا بزاق، فرورفتگی‌ها را پر نکند. سپس دندانپزشک، سطح دندان مربوطه در مناطق فروفتگی و شیار را کمی می‌تراشد و پس از شستشوی مواد تراشیده شده، دندان را خشک می‌کند.
    دندانپزشک با کمک یک مسواک، ماده‌ی سیلانت روی سطح دندان قرار می‌دهد و پس از آن، حدود ۳۰ ثانیه نوری را به آن می‌تاباند تا سیلانت به سطح دندان متصل شود.
    در نهایت، دندانپزشک سیلانت دندان را ارزیابی کرده و نحوه قرار گرفتن دندان‌ها روی هم را بررسی می‌کند. زمانی که سیلانت دندان سفت شد، تبدیل به یک پوشش پلاستیکی سخت می‌شود و شما دوباره می‌توانید با آن دندان شروع به جویدن کنید.

برنامه ریزی

بیشتر مواقع، سیلانت دندان با فاصله زمانی کوتاه پس از درآمدن دندان از میان لثه‌ها، یعنی بین سنین شش تا دوازده سالگی اعمال می‌شود. با این وجود، سیلانت را می‌توان برای کودکان بزرگتر و حتی بزرگسالانی که دندان‌هایشان فرورفتگی و شیارهای عمیق دارد نیز استفاده کرد. دندانپزشک شما می‌تواند در تصمیم‌گیری برای انتخاب زمان صحیح درمان به شما کمک کند.

تا زمانی که سیلانت یکپارچه باقی بماند، سطح دندان در برابر پوسیدگی محافظت می‌شود. سیلانت، به خوبی زیر نیروی جویدن طبیعی سالم می‌ماند و معمولا تا قبل از این که لازم باشد دوباره بر روی سطح دندان اعمال شود، چندین سال دوام می آورد. در طول ویزیت‌های منظم، دندانپزشک وضعیت و شرایط سیلانت را بررسی می‌کند و در صورت لزوم آن را مجددا اعمال خواهد کرد.

روت کانال (عصب کشی)

عصب کشی یا درمان کانال ریشه (روت کانال تراپی)، درمانی برای ترمیم دندان‌های به شدت آسیب دیده و عفونت کرده، بدون کشیدن آن‌ها است.


این روش شامل حذف قسمت آسیب دیده دندان (پالپ)، تمیز و ضد عفونی کردن این ناحیه و سپس پر کردن و بستن آن است. عوامل اصلی که بر روی پالپ دندان اثر می‌گذارند شامل دندان ترک خورده، پوسیدگی عمیق، درمان‌های مکرر دندانپزشکی و ضربه می‌باشند. اصطلاح “کانال ریشه” نیز از تمیز کردن کانال‌های ریشه دندان می‌آید.

ده‌ها سال پیش، درمان کانال ریشه دردناک بود. با پیشرفت‌های دندانپزشکی واستفاده از بی حسی‌های موضعی، امروزه دیگر کمتر کسی حین این کار احساس درد می‌کند.
دانستن

عصب کشی، شامل چند مرحله است که با توجه به شرایط، به بیش از یک جلسه درمان نیاز دارد. این مراحل عبارتند از:

    معاینه دندان توسط متخصص درمان ریشه و تصویربرداری از آن با کمک اشعه‌ی ایکس صورت می‌گیرد و سپس به دندان آسیب دیده، بی حسی موضعی اعمال می‌شود.
    سد لاستیکی روی دندان آسیب دیده قرار می‌گیرد تا آن را از سایر قسمت‌ها جدا کرده و از جمع شدن بزاق در اطراف آن جلوگیری کند.
    متخصص درمان ریشه، حفره‌ای در پشت دندان‌های جلو و یا تاج یکی از دندان‌های آسیا یا آسیای کوچک ایجاد کرده تا پالپ آسیب دیده را خارج ‌کند. به این کار پالپکتومی ‌می‌گویند.
    درمرحله‌ی بعدی، حفره پالپ (پالپ چمبر) و کانال‌های ریشه تمیز شده و شکل داده می‌شوند تا آماده‌ی پر شدن باشند.
    متخصص درمان ریشه، این کانال‌ها را با مواد گوتا پرچا (gutta percha) پر می‌کند.
    اگر بیش از یک جلسه درمان مورد نیاز باشد، یک پرکننده موقتی در بازشدگی ایجاد شده در تاج دندان قرار می‌گیرد تا از آن مراقبت کند. در نهایت، این پرکننده موقت برداشته می‌شود و حفره پالپ و کانال‌های ریشه به طور دائم با گوتا پرچا پر شده و با نوعی سیمان مخصوص کاملا بسته می‌شوند. گاهی اوقات یک میله فلزی یا پلاستیکی برای تحکیم ساختاری در کانال قرار می‌گیرد. در مرحله نهایی، روکشی روی دندان قرار می‌گیرد تا شکل و ظاهر طبیعی آن را بازسازی کند. اگر دندان شکسته باشد، قبل از قرار دادن روکش، ممکن است برای ترمیم ساختار دندان نیاز به قرار دادن یک پایه باشد.

برنامه ریزی

بسیاری از مردم نگران این موضوع هستند که عصب‌ کشی دردناک خواهد بود، موضوعی که در گذشته صحت داشت. اما امروزه، با گزینه‌های پیشرفته بی‌حسی و تکنیک‌های جراحی، عصب کشی، کاری به سادگی پر کردن دندان است. معمولا عفونت دندان است که باعث درد دندان می‌شود و عصب کشی راه حل این مشکل است. در واقع، عفونت پالپ دندان می‌تواند باعث ایجاد آبسه دندان شده و استخوان اطراف دندان را از بین ببرد.

یک دندان ترمیم شده می‌تواند با مراقبت مناسب، در سراسر زندگی سالم باقی بماند. درمان عصب کشی دارای میزان موفقیت بالایی بوده و به طور قابل توجهی نسبت به گزینه‌‌ی دیگر یعنی کشیدن دندان و جایگزینی آن با ایمپلنت یا بریج، ارزان‌تر است.

اما در دندان‌های ترمیم شده نیز امکان پوسیدگی مجدد وجود دارد؛ بنابراین برای اجتناب از مشکلات بیشتر، رعایت بهداشت دهان و دندان و مراجعه منظم به دندانپزشک امری ضروری است.

به منظور تعیین موفقیت یا شکست عصب کشی، دندانپزشکان معمولا تصویر رادیولوژی بعد از درمان را با نمونه‌های قبل از آن مقایسه می‌کنند. این مقایسه نشان می‌دهد که استخوان هنوز در حال از بین رفتن بوده و یا در حال بازسازی است.

گاهی اوقات عصب کشی موفقیت آمیز نیست، زیرا یک عفونت در داخل دندان ایجاد شده و یا عفونت اصلی به طور کامل برداشته نشده است. در این موارد، اِپیکواِکتومی ‌(روشی که در آن، عفونت و نوک ریشه برداشته شده و ماده پرکننده در کانال قرار می‌گیرد) انجام می‌شود. در برخی موارد دیگر، عصب کشی دوم توصیه می‌شود.

بی حسی و بیهوشی

بی حسی و بیهوشی در دندان‌پزشکی بخشی مهمی از پروسه‌ی درمان است. فرآیند درمانی پیش از کشیدن و پرکردن و جراحی دندان، مراحل اولیه‌ای دارد که توسط هر دندان‌پزشکی باید انجام شود.


نگرانی و ترس از دندان‌ پزشکی موانعی است که می‌تواند رفتن به دندان‌پزشکی را برای ما سخت کند. ممکن است اگر با یک بخشی از این روند درمانی آشنا شوید، آگاهی حاصل بتواند نگرانی و ترس ما را در رابطه با این پروسه کم کند. معمولا افراد و مراجعین در مورد نحوه‌ی انجام بی‌حسی و اینکه چه‌طور قرار است انجام این کار، درد‌ آن‌ها را کاهش دهد و پروسه‌ی درمان را برای آن‌ها قابل تحمل‌تر کند؛ سوالات و ابهاماتی دارند. در انجام پروسه درمانی سه حالت اصلی انجام می‌شود. حالت اول بی حسی موضعی است که این انتخاب بیشترین موردی است که  برای تمام کودکان و بزرگسالان در روشهای دندانپزشکی انجام می‌شود. حالت دوم آرام بخشی و حالت سوم بی حسی و بیهوشی عمومی است. بی حسی موضعی نقش مهمی در کنترل درد و ناراحتی در طول درمان ایفا می‌کند. بی حسی با استفاده از یک سوآپ پنبه‌ای بر روی بافت دهان اعمال می‌شود تا از ایجاد درد در بافت‌های سطحی جلوگیری کند.  علاوه‌بر این‌ها ممکن است از بی حسی و بیهوشی برای زخم‌ها و نقاط حساس و دردناک در داخل دهان استفاده شود.
دانستن

اگر شما به بی حسی موضعی نیاز داشته باشید، دندانپزشک، بخشی از دهان شما را با هوا یا رول پنبه خشک خواهد کرد. سپس آن را با یک ژل مخصوص خواهد پوشاند تا پوست بی حس شود، و پس از آن، داروی بی حسی موضعی را به آرامی‌ به بافت لثه تزریق خواهد کرد. اکثر مردم ورود سوزن را احساس نمی‌کنند و حس گزیدگی ایجاد شده، معمولا ناشی از ورود ماده‌ی بی حسی به بافت است. بی حسی موضعی می‌تواند تا چند ساعت اثر داشته باشد. پس از ترک مطب دندانپزشک، ممکن است مشکلاتی در صحبت کردن، خوردن یا نوشیدن داشته باشید. مراقب باشید ناحیه‌ی بی حس شده را گاز نگیرید، زیرا با این کار ممکن است بدون آنکه متوجه شوید، به خود آسیب برسانید.
چه پروسه‌هایی نیاز به بی حسی موضعی دارند؟

اکثر پروسه‌های دندان‌پزشکی نیاز به بی حسی موضعی دارند. پروسه‌های ترمیم در ترمیم‌‌های عمیق، عصب کشی، کشیدن دندان، جراحی دندان نهفته یا جراحی ضایعات پاتولوژیک، چه توسط دندان‌پزشک عمومی و چه توسط دندان‌پزشک مختصص، همگی نیاز به بی حسی موضعی دارند.
در انجام درمان عفونت و درمان‌های دندانی در کودکان تاکید و توصیه بر انجام بی حسی موضعی است؛ زیرا که  حتی اگر کودک اندکی درد را تحمل کند اعتمادش به پزشک کم می‌شود و پروسه درمان با اختلال روبرو می‌شود.
اما پروسه‌هایی که نیاز به بی حسی موضعی ندارند به این شرح است:

    جرم‌گیری (بجز جرم‌گیری‌های بسیار عمیق)
    دندان‌های که عصب‌کشی شده
    ساخت دندان مصنوعی (دندان کامل یا بخشی از دندان‌ها)

موارد استفاده از آرامبخش و یا گاز نیتروژن دی اکسید در بزرگسالان و کودکان

مواردی که به عنوان آرام‌بخش برای بیمار استفاده می‌شود انواع و اقسام مختلفی دارد. آرامبخش‌ها از قرص گرفته تا گاز نیتروژن دی اکساید مورد استفاده است. انجام آرام‌بخشی بیشتر برای بزرگسالان انجام می‌شود تا کودکان. در بزرگسالانی که دچار ترس از دندان پزشکی هستند معمولا تحت نظر پزشک عمومی یا در صورت نداشتن سابق بیماری خاص قبلی و صلاح‌دید دندان‌پزشک، مصرف داروهایی مانند دیازپام، آلپرازولام و.. شب قبل از حضور در مطب دندان پزشکی توصیه می‌شود.
بیهوشی عمومی در چه مواردی استفاده می‌شود؟

بیهوشی عمومی معمولا عوارض قلبی، عروقی و مغزی دارد. همین عوارض اصلی‌ترین دلیل برای این است که به بیهوشی عمومی به عنوان آخرین راه در جراحی دندان و عفونت نگاه می‌شود.
به‌طور کلی موارد استفاده‌ی بیهوشی عمومی بیشتر در رابطه با افراد نا‌توان ذهنی، کودکان غیرهمکار انجام می‌شود. در مورد یگر افراد و مراجعین به دندان‌پزشکی بیشترین و بهترین روشی که برای کاهش و قابل تحمل کردن درد انجام می‌شود بی حسی است.
برنامه ریزی
ترس از دندان پزشکی

برای رفع و از بین بردن ترس از دندان پزشکی مهم‌ترین کاری که می‌توان کرد غلبه بر ترس و ایجاد کنترل بر روی نگرانی‌ها و افکار منفی است. اگر هر نگرانی دارید با دندان‌پزشک معالج خود در میان بگذارید و از او بخواهید توضیحاتی که باعث می‌شود از روند انجام کار آگاه شوید و به کاهش ترس شما کمک کند را با شما مطرح کند. شب قبل از انجام فرآیند درمان دندان خواب کافی داشته باشید و اگر سابقه‌ی بی حسی نشدن دندان را خود را در تجربه‌های قبلی دارید، حتما با پزشک خود مطرح کنید.  
عوارض جانبی بی حسی موضعی

عوارض جانبی بی حسی موضعی بسیار نادر هستند و این نوع بی حسی معمولا فقط تا چند ساعت اثر دارد.

برخی از عوارض جانبی که ممکن است اتفاق بیفتند، عبارتند از:

• ایجاد یک هماتوم (تورم پر از خون) که در اثر برخورد سوزن به یک رگ خونی ایجاد می‌شود.

• ایجاد بی حسی خارج از ناحیه تزریق: ممکن است پلک و یا دهان شما حالتی افتاده پیدا کنند. این اتفاق با از بین رفتن تدریجی اثر دارو برطرف می‌شود.

• افزایش ضربان قلب: که فقط یک یا دو دقیقه طول می‌کشد. اگر این عارضه قبلا برای شما اتفاق افتاده است، آن را با پزشک خود در میان بگذارید.

• آسیب به عصب در اثر سوزن مورد استفاده برای تزریق بی حسی: این اتفاق می‌تواند منجر به چند هفته تا چند ماه بی حسی و درد شود، اما خوشبختانه، عصب معمولا در طول زمان خود به خود بهبود می‌یابد.

• واکنش آلرژیک به بی حسی موضعی بسیار نادر است. دندانپزشک خود را در جریان تمام داروهایی که مصرف می‌کنید قرار دهید. این موضوع باید شامل داروهای بدون نسخه و هر گونه داروی گیاهی یا ویتامین نیز باشد. همچنین باید دندانپزشک خود را از هرگونه واکنشی که تا کنون در اثر مصرف دارو داشته‌اید (هرچند کوچک) مطلع سازید.

پر کردن دندان

پر کردن دندان روشی است که برای ترمیم دندان‌های پوسیده و بازگرداندن آن‌ها به شکل و کارایی معمولشان مورد استفاده قرار ‌می‌گیرد. این روش با حذف مناطقی که باکتری‌ها ‌می‌توانند از طریق آن‌ها وارد دندان شوند، به پیشگیری از پوسیدگی بیشتر دندان کمک ‌می‌کند.

دندانپزشک شما برای انتخاب ماده پر کننده مناسب برای شما، چند عامل را در نظر ‌می‌گیرد. این عوامل شامل مقدار ترمیم مورد نیاز، حساسیت به برخی از مواد پرکننده، محل نیاز به ماده پرکننده در دهان و در نهایت مقدار هزینه هر ماده است.

مواد پر کننده انواع مختلفی دارند:

    پرکننده‌های کامپوزیتی: پرکننده‌های کامپوزیتی بر مبنای رزین، از ترکیبی از پلاستیک و ذرات ریز شیشه ساخته ‌می‌شوند و رنگی مشابه رنگ دندان دارند. بنابراین، از پرکننده‌های کامپوزیتی معمولا برای دندان‌های جلویی یا بخش‌هایی از دندان که در معرض دید قرار دارند، استفاده ‌می‌شود. پرکننده‌های کاپموزیتی به صورت مستقیم به سطح دندان ‌می‌چسبند و به این ترتیب، نیاز به تراش دندان در آن‌ها کمتر است (نسبت به آمالگام). علاوه بر این، کامپوزیت‌ها از آمالگام مقاوم تر هستند.
    پر کننده‌های آمالگام: آمالگام از ترکیبی از فلزات شامل جیوه و نقره ساخته ‌می‌شود و در نتیجه رنگ آن با رنگ دندان شما مطابقت ندارد. از این نوع پرکننده معمولا برای دندان‌های عقبی استفاده ‌می‌شود. این پرکننده‌ها بسیار محکم و مقاوم هستند و حداقل ۱۰ سال دوام ‌می‌آورند.
    پرکننده‌های طلا: این نوع پر کننده‌ها از طلا ساخته ‌می‌شوند که بسیار با دوام است. این نوع پرکننده‌ها دوام بیشتری نسبت به سایر پرکننده‌ها دارند. پرکننده‌های طلا با رنگ طبیعی دندان مطابقت ندارند و بسیار گران هستند. هزینه پر کردن دندان با استفاده از پرکننده‌های طلا، ۶ تا ۱۰ برابر بیشتر از آمالگام است.
    پرکننده‌های سرامیکی: پرکننده‌های سرامیکی از چینی ساخته ‌می‌شوند و به رنگ دندان هستند تا طبیعی به نظر برسند. پرکننده‌های سرامیکی نسبت به پرکننده‌های کامپوزیتی شکننده تر هستند و ممکن است بشکنند اما در عوض در برابر لکه‌ها نیز مقاوم تر هستند. پرکننده‌های سرامیکی نیز گران هستند و به اندازه پرکننده‌های طلا یا حتی بیشتر از آن هزینه خواهند داشت.
    یونومر شیشه: پرکننده‌های یونومر شیشه از اکریلیک و فلوئوروآلومینوسیلیکات که یکی از اجزای شیشه است ساخته ‌می‌شوند. این نوع پرکننده‌ها بسیار مقاوم هستند و اغلب برای افرادی مورد استفاده قرار ‌می‌گیرند که پوسیدگی بخشی از دندانشان بسیار شدید بوده و به زیر لثه رسیده است. از این ماده برای پر کردن دندان‌های شیری کودکان نیز استفاده ‌می‌شود.

دانستن

برای به حداقل رساندن درد ناشی از پر کردن دندان، ممکن است دندانپزشک از بی حسی موضعی (مانند لیدوکائین) استفاده کند. در ادامه، دندانپزشک با کمک یک مته یا لیزر، پوسیدگی دندان را بر ‌می‌دارد. وقتی همه قسمت‌های پوسیدگی برداشته شد، دندانپزشک شما فضای خالی شده را شکل ‌می‌دهد تا آن را برای اعمال ماده پرکننده آماده کند. انواع مختلف پرکننده‌ها به انواع مختلفی از فرآیند‌های شکل دهی نیاز دارند تا دندانپزشک مطمئن شود مواد پرکننده در سر جای خود باقی ‌می‌مانند. ممکن است دندانپزشک لاینری را در درون دندان قرار دهد تا از پالپ دندان (جایی که اعصاب در آن هستند)، محافظت کند.

برخی از پرکننده‌ها با نور مخصوصی سفت ‌می‌شوند. در مورد این نوع پرکننده‌ها، دندانپزشک ماده پرکننده را روی دندان اعمال کرده و آن را صاف ‌می‌کند. در حین انجام این کار، او چندین بار نور درخشانی را بر روی رزین ‌می‌تاباند. این کار باعث ‌می‌شود تا ماده خودش را بگیرد و سفت شود.

در نهایت، پس از این که پرکننده بر روی دندان قرار گرفت، دندانپزشک از ابزار تیغه ای خاصی برای صاف کردن نهایی و پولیش سطح دندان استفاده ‌می‌کند.
برنامه ریزی

پس از پر کردن دندان و وقتی اثر ماده بی حس کننده از بین رفت، ممکن است عوارض جانبی مختلفی مشاهده شوند. ممکن است دندان پر شده به فشار، هوای سرد یا مایعات و غذاهای شیرین حساس شود. برخی افراد ممکن است در نزدیکی محل تزریق، احساس بی حسی، مور مور شدن یا درد خفیف داشته باشند. این عوارض جانبی اغلب پس از چند ساعت از پایان درمان، کم شده و از بین ‌می‌روند.

حساسیت دندان طی یک یا دو هفته بعد از درمان به تدریج کم ‌می‌شود. تا آن زمان، سعی کنید از خوردن و نوشیدن هر چیزی که حساسیت دندان را تحریک ‌می‌کند خودداری کنید. اگر دندان شما به شدت حساس شده یا حساسیت پس از گذشت دو هفته کم نشده است، به دندانپزشک خود مراجعه کنید.

مهم ترین عامل درد، بلافاصله پس از پایان پر کردن دندان این است که ارتفاع ماده پرکننده بسیار زیاد است. دندانپزشک ‌می‌تواند پس از بررسی نحوه قرار گرفتن دندان‌ها بر روی هم، ارتفاع ماده پرکننده را از طریق برداشتن قسمت‌های اضافی تنظیم کند تا به این ترتیب درد شما کمتر شود.

ناراحتی دیگری که به ندرت پس از پر کردن دندان اتفاق ‌می‌افتد، شوک ناگهانی است که وقتی دندان‌های شما با هم تماس پیدا ‌می‌کنند، حس ‌می‌کنید و شوک گالوانیکی نام دارد. این اتفاق زمانی رخ ‌می‌دهد که دو فلز (یکی در دندان تازه پر شده و دیگری در دندان پر شده قبلی که بر روی آن قرار ‌می‌گیرد) با یکدیگر تماس پیدا کنند. در این حالت در دهان شما جریان الکتریکی ایجاد ‌می‌شود. این حالت تنها زمانی رخ ‌می‌دهد که برای مثال، شما دندان پایینی خود را به تازگی با آمالگام پر کرده باشید و دندان بالایی آن قبلا با طلا پر شده باشد.

کشیدن دندان

در صورتی که دندانی به دلیل پوسیدگی خراب یا شکسته باشد، دندانپزشک سعی خواهد کرد با کمک مواد پُرکننده، روکش یا سایر روش‌های درمانی نسبت به ترمیم آن اقدام نماید. اما اگر آسیب وارده به دندان بسیار زیاد بوده و ترمیم آن امکان پذیر نباشد، ممکن است نیاز باشد دندان از جای خود در استخوان فک کشیده شود.

به جز خرابی یا پوسیدگی، برخی دیگر از علت‌های رایج کشیدن دندان عبارتند از:

    برخی افراد دندان‌های اضافی دارند که از در آمدن سایر دندان‌ها جلوگیری می­ کنند.
    در برخی مواقع، دندان‌های شیری به موقع نمی­ افتند و مانع درآمدن دندان­های دائمی می­شوند.
    افرادی که می­خواهند ارتودنسی انجام دهند احتمالاً به کشیدن دندان نیاز دارند تا فضای کافی برای انتقال دندان­ها به محل درستشان ایجاد شود.
    در افرادی که تحت تابش اشعه (پرتودرمانی) در ناحیه‌ی سر و گردن قرار گرفته ­اند، احتمالاً باید دندانی که در معرض تابش قرار گرفته را بکشند.
    در افرادی که داروهای ضدسرطان مصرف می­کنند احتمال عفونت دندان افزایش می ­یابد؛ چرا که این داروها سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کنند. ممکن است لازم باشد دندان‌های عفونی کشیده شوند.
    دندان‌های عقل یا همان آسیای سوم معمولاً قبل یا پس از درآمدن در دهان کشیده می‌شوند. دندان­های عقل معمولاً در اواخر نوجوانی یا اوایل بیست سالگی در می‌آیند و لازم است در صورت پوسیدگی، عفونت یا عدم وجود فضای کافی در دهان، کشیده شوند.

دانستن

به طور کلی، دو نوع کشیدن دندان وجود دارد:

کشیدن ساده

این روش برای دندانی انجام می­گیرد که در دهان قابل رویت باشد. کشیدن‌های ساده را معمولا دندانپزشکان عمومی انجام می­دهند. در کشیدن ساده، دندانپزشک دندان را با ابزاری بنام بالابر (اِلِویتور) شُل می‌کند. سپس با ابزاری بنام انبر (فورسِپس)، دندان را در می ­آورد.

کشیدن با جراحی

این روش پیچیده‌تر بوده و در مواقعی بکار می‌رود که دندان در خط لثه شکسته باشد یا هنوز در نیامده باشد. معمولاً این عمل، توسط جراحان متخصص دهان و فک و صورت انجام می­گیرد اما دندانپزشکان عمومی نیز قادر به انجام آن هستند. پزشک بُرش کوچکی را در لثه ایجاد می­کند تا دندان شکسته یا دندان عقل نهفته را به کمک جراحی خارج کند. ممکن است لازم باشد کمی از استخوان‌ اطراف دندان برداشته شده یا دندان از وسط به دو قسمت تقسیم شود تا بتوان دندان را از جای خود خارج کرد.

اکثر جراحی‌های ساده صرفاً از طریق تزریق (بی حسی موضعی) انجام می‌گیرند. همچنین ممکن است برای حفظ آرامش شما از دارو‌های خاصی استفاده شود. در کشیدن دندان به روش جراحی، ممکن است در کنار بی حسی موضعی، از دارو‌های بی حسی درون رگی (داخل وریدی) نیز استفاده شود. برخی بیماران (مثل بیمارانی با شرایط درمانی یا رفتاری خاص و کودکان کم سن و سال) احتمالا باید بیهوشی عمومی دریافت کنند.

ممکن است در کنار آرامبخش‌های تزریقی، داروهای استروییدی و انواع دیگری از داروها نیز به شما تزریق شوند. استروییدها درد و التهاب پس از جراحی را کاهش می‌دهند.

در حین کشیدن دندان، احتمالاً فشار را احساس خواهید کرد اما دردی حس نخواهد شد. در صورت احساس هرگونه درد یا حالت ناخوشایند، این موضوع را به دندانپزشک اطلاع دهید.
برنامه ریزی

کشیدن دندان، یک عمل جراحی محسوب می‌شود. می‌توان انتظار داشت که حتی پس از کشیدن ساده نیز کمی احساس ناراحتی داشته باشید. تحقیقات نشان داده که مصرف داروهای ایبوپروفن دار مانند آدویل، موترین و غیره به کاهش چشمگیر درد، پس از کشیدن دندان کمک می­کنند. دوزی را که پزشک توصیه کرده را ۳-۴ بار در روز مصرف کنید. اولین قرص را قبل از از بین رفتن بی حسیِ موضعی مصرف کرده و مصرف دارو را برای ۳-۴ روز بعدی یا مطابق توصیه‌ی دندانپزشک ادامه دهید.

معمولاً درد پس از کشیدن دندان با جراحی، نسبت به درد پس از کشیدن ساده بیشتر است. میزان و مدت زمان احساس درد و ناراحتی به میزانِ دشواری کشیدن دندان بستگی دارد. احتمالاً دندانپزشک مصرف مسکن را برای چند روز تجویز خواهد نمود. بخش عمده‌ای از درد طی چند روز برطرف خواهد شد.

در ادامه چند نکته برای به حداقل رساندن احساس ناراحتی و سرعت بخشیدن به فرآیند رسیدن به سلامتی کامل مطرح می‌شود:

می‌توانید با قراردادن کیسه یخ روی صورت، تورم را کاهش دهید. معمولاً توصیه می‌شود کیسه یخ را به مدت ۲۰ دقیقه روی صورت گذاشته و سپس به مدت ۲۰ دقیقه آن را بردارید. در صورتی که بعد از بین رفتن ورم، فک همچنان دردناک و سفت است، سعی کنید از کمپرس‌های گرم استفاده کنید.

برای چند روز غذاهای سرد و نرم مصرف کنید.

شستشوی آرام با آب نمک گرم، ۲۴ ساعت پس از جراحی برای تمیز نگه داشتن ناحیه جراحی شده مفید خواهد بود. نصف قاشق چای خوری نمک را در یک لیوان آب بریزید. بخش عمده‌ای از تورم و خون ریزی تا یک تا دو روز پس از جراحی از بین خواهد رفت. بهبود کامل حداقل ۲ هفته طول می‌کشد.

نباید پس از جراحی سیگار بکشید، از نی استفاده کرده یا تف کنید. این اقدامات منجر به خارج شدن لخته‌ی خون از محلِ دندانِ کشیده شده، می‌شوند.

در صورتی که به بخیه نیاز داشته باشید، پزشک شما از نوع خاصی استفاده کرده که خود به خود حل می‌شود. حل شدن بخیه معمولاً یک تا دو هفته به طول می‌انجامد. شستشوی دهان با محلول آب نمک گرم به حل شدن بخیه‌ها کمک خواهد کرد. برخی بخیه‌ها باید توسط جراح یا دندانپزشک کشیده شوند.

در موارد زیر با دندانپزشک یا جراحتان تماس بگیرید :

    تورم بجای بهتر شدن، بدتر شده است.
    تب و لرز و قرمز شدن ناحیه را تجربه می‌کنید.
    در بلعیدن غذا مشکل دارید.
    خونریزی کنترل نشده در ناحیه را تجربه می‌کنید.
    ناحیه پس از ۲۴ ساعت، همچنان دچار خونریزی و ترشحات است.
    زبان، چانه و لب‌ها تا ۳-۴ ساعت پس از جراحی همچنان بی حس هستند.
    محل کشیدن دندان بسیار دردناک است. این حالت می­تواند نشانه­ی ابتلا به «حفره ­ی خشک» باشد.

اشعه X در دندانپزشکی

عکس‌های اشعه­ X که با نام رادیولوژی نیز شناخته می‌شود، بخش مهمی از هر برنامه­ ی درمانیِ دندان است. این عکس‌ها علاوه بر کارکردِ تشخیصی، برای پیشگیری هم به کار می­روند؛ چرا که به کمک آن، دندانپزشک می­تواند مشکلات بالقوه ­ی دهان را قبل از وخیم شدن، بیابد.

اشعه X، شکلی از انرژی است که از بافت­های نرم عبور می­کند و توسط بافت­های متراکم جذب می­شود. دندان­ها و استخوان­ها بسیار متراکمند؛ بنابراین اشعه X را جذب می­کنند، در حالی که این اشعه به راحتی می­تواند از لثه ­ها و بافت گونه ها عبور کند.

انواع دسته بندی

تصویربرداری با اشعه X به دو دسته کلی تقسیم می‌شود: داخل دهانی و خارج دهانی. در تصویربرداری داخل دهانی (اینترااورال)، نوار اشعه X در داخل دهان قرار گرفته و در تصویربرداری خارج دهانی(اکسترااورال) نوار اشعه X در خارج دهان قرار می‌گیرد.

عکس های داخل دهانی متداول ­ترین شکلِ تصویربرداری در دندانپزشکی هستند و جزئیات زیادی از دندان­ها، استخوان­ها و بافت­های نگهدارنده دهان را در اختیار ما می‌گذارند. این تصاویر به دندانپزشک اجازه می‌دهند تا:

    پوسیدگی‌های و حفره‌های دندان را پیدا کند.
    بتواند ریشه ­های دندان را ببیند.
    وضعیت استخوان­ های اطراف دندان را بررسی کند.
    در صورت وجود، بیماری پریودنتال (لثه­) را تشخیص دهد.
    وضعیت دندانِ در حالِ رشد را بررسی کند.
    یا در سایر موارد از سلامت دندان‌ها اطمینان حاصل کند.

دانستن

مزایای تصویربرداری با اشعه X به خوبی مشخص است: این تصاویر  به دندانپزشکان کمک می­کنند تا مشکلاتِ معمولِ دهان و دندان مثل پوسیدگی­ ها، بیماری­ های لثه و یا برخی عفونت­ها را تشخیص دهند. دندانپزشکان با استفاده از عکس‌های رادیولوژی قادرند داخل دندان­ها و زیر لثه­ ها را مشاهده کرده و از وضعیت سلامت استخوان­ها و بافت­های نگهدارنده دندان، آگاه شوند.

دندانپزشک می‌تواند انواع مختلفی از تصویربرداری اشعه X را درخواست کند. نوع تصویربرداری، به نوع درمانی که قرار است بر روی بیمار انجام شود بستگی دارد.

برخی از متداول­ترین شیوه ­های تصویربرداری با اشعهX، این موارد هستند:

پری­ آپیکال(تک ­دندان)

نمایی از تمام دندان، از تاج تا استخوان نگهدارنده دندان را در اختیار می‌گذارد.

بایت وینگ

نمایی از دندان­های عقبیِ بالا و پایین در اختیار می­گذارد. این شیوه ­ی عکسبرداری، نحوه ­ی تماس دندان­ها یا روی هم قرار گرفتن­شان را نشان می­دهد و به دندانپزشک کمک می­کند پوسیدگی دندان­های عقبی را، در صورت وجود، تشخیص دهد.

پانورامیک

نمایی از دندان­ها، فک­ها، ناحیه­ ی اطراف بینی، سینوس­ها و مفاصل فک، در اختیار می‌گذارد و اغلب در مواردی استفاده می­شود که قرار است برای بیمار، درمان­های ارتودنسی یا ایمپلنت دندان انجام شود.

اکلوزال

نمایی کامل از کف دهان را در اختیار ما می­گذارد و نحوه قرارگیری فک بالا و پایین بر روی هم را نشان می‌دهد. این نوع تصویربرداری، سیر رشد دندان­های کودکان و دندان‌های شیری و دائمی آن‌ها را نشان می­دهد.

تصویربرداری­ های اشعه X عموماً در مطب دندانپزشک یا متخصص دندان انجام می­شود. ابتدا، متخصص دندان، شما را با یک روپوش سربی میپوشاند تا بدن­تان از تابش اشعه مصون بماند. سپس، یک قطعه­ی پلاستیکی کوچک را در دهانتان می­گذارد و از شما می­خواهد آن را گاز بگیرید؛ این وسیله، فیلم اشعه X را در سر جای خود نگه می‌دارد. سپس تکنیسین، از محل موردنظر عکسبرداری خواهد کرد. این فرآیند، دردناک نیست و تا زمانی که از کل دهان عکسبرداری شود، ادامه خواهد یافت. با استفاده از تصویربرداری اشعه X ِ دیجیتال، بیمار پرتوهای مضر کمتری دریافت خواهد کرد، علاوه بر این، استفاده از این دسته تصاویر راحت‌تر است و کمتر طول می­کشد.
برنامه ریزی

تصویربرداری اشعه X از دندان بسیار ایمن است و شما یا کودکتان را در معرضِ حداقلِ تابش‌های مضر، قرار خواهد داد. اگر همه­ ی استاندارد­های ایمنی رعایت شوند، تجهیزاتی که امروزه برای تصویربرداری اشعه X استفاده می‌شوند، پرتو­های اضافی را حذف کرده و دندانپزشک را قادر می­سازند تا پرتو X را روی قسمت خاصی از دهان متمرکز کند. دندانپزشک می­تواند با استفاده از فیلم­های با سرعت بالا، میزان تشعشعات دریافتیِ بیمار را کاهش دهد. روپوش سربی، بدن را از گردن تا زانوها می­پوشاند و از آن در برابر پرتوهای سرگردان محافظت می نماید.