وزن مغز حدود 1500 گرم است. مغز مقر فرماندهی بدن است، جایی که تمام فرمان های عصبی منتقل و رفتار های ارادی و غیر ارادی در آن کنترل می شود. مغز با کوچکترین اختلالی رفتار و سیستم حیات انسان را مختل نموده و از روال طبیعی خارج می کند. مایع مغزی نخاعی مایعی شفاف و بی رنگ است که توسط بطن های مغز ساخته و در اطراف مغز و نخاع و بین دو نمیکره ی مغز در جریان است. مایع مغزی نخاعی هر 5 الی 6 ساعت به صورت کامل جایگزین می شود . در برخی مواقع با تحمیل ضربه و فشار و آسیب به جمجمه، مایع مغزی نخاعی دچار نشت می شود. مایع مغزی نخاعی در بسیاری مواقع با آندوسکوپی سینوس درمان پذیر است اما لازم است فورا تشخیص داده شده و نسبت به درمان آن اقدام کرد.

وظیفه مایع مغزی نخاعی چیست؟

1. محافظت از مغز و نخاع : مایع مغزی نخاعی پس از جمجمه باعث جلوگیری یا کاهش آسیب وارده به مغز می شود، مایع مغزی نخاعی در جایگاه خود مواد سمی و شیمیایی اطراف مغز و نخاع را میگیرد و اجازه نمیدهد به مغز و نخاع آسیب وارد نمایند.
2. حفظ تعادل فیزیکی داخل بدن : حفظ تعادل فیزیکی داخل بدن نیز به عهده ی مایع مغزی نخاعی است، بدین صورت که از آسیب فیزیکی به مغز جلوگیری می نماید، با جذب مواد شیمیایی از آسیب شیمیایی به مغز جلوگیری می نماید، با گردش در مغز و نخاغ مواد مغزی مورد نیاز را تامین می نماید.

خروج مایع مغزی نخاعی

مایع مغزی نخاعی  را گاهی از نخاع  به صورت سرنگ خارج می نمایند و جهت آزمایشات خاص برای تشخیص عارضه های مغزی و نخاعی استفاده می کنند اما ممکن است به نحوی دیگر این مایع از مغز خارج شود، آبریزش بینی پدیده ای است که امکان ندارد تا به حال تجربه نکرده باشید؛ این عارضه کلافه کننده وقتی بیش از چند هفته با ریزش مداوم آب رقیق و شفاف و افزایش ریزش با خم کردن سر همراه بود، میتواند زنگ خطری باشد برای بررسی احتمال نشت مایع مغزی نخاعی. در چنین مواقعی فورا به پزشک مراجعه نمایید. مغز چیزی در حدود 500 میلی مایع مغزی نخاعی تولید میکند, غشاء مغز جلوی خروج این مایع را میگیرید, اما وقتی این غشا آسیب ببیند و در حقیقت سوراخ شود مایع مغزی نخاعی به داخل بینی آمده و از سوراخ های بینی خارج می شوند و همچنین با تنفس, هوا به داخل مغز نفوذ کرده و عامل سردرد های شدید خواهد شد. نشت مایع مغزی نخاعی, اغلب به دلیل ضربه ی شدید و تروما که باعث پاره شدن غشاء مغز می شود رخ می دهد, جهت تشخیص چند روش کلی کاربرد دارد.

تشخیص نشت مایع مغزی نخاعی

یکی از روش های تشخیص نشت مایع مغزی نخاعی آزمایش مایع خروجی از بینی است که در صورتی که بیش از 30 میلی گرم گلوکز در آن موجود باشد, مایع خروجی مایع مغزی نخاعی می باشد همچنین وجود مقادیر اندک از مایع رینوره و وجود بتا ترانسفرین تشخیص را راحت تر می نماید. در برخی مواقع پزشک سی تی اسکن باتزریق ماده حاجب غیر یونی را توصیه می کند که خود مشخص کننده ی  نقطه ی آسیب دیده ی غشاء است. اما نشت مایع مغزی نخاعی تنها از بینی نیست،گاهی مسیر خروجی این مایع گوش افراد است، خارج شدن ترشح شفاف و بیرنگ از گوش نیز می تواند از جمله نشانه های آسیب به غشاء مغز باشد که باید هرچه سریع تر نسبت به درمان اقدام کرد.

درمان نشت مایع مغزی نخاعی

درمان نشت مایع مغزی نخاعی با استراحت و جراحی از طریق مجاری بینی و گوش با  بستن قسمت های دارای پارگی غشاء مغزی امکان پذیر است، در مواردی درمان به وسیله آندوسکوپی سینوس انجام می شود. اما در صورتی که فرد با این اختلال دچار بیماری ثانویه مثل مننرژیت شده باشد, ابتدا باید به درمان آن بیماری پرداخت و سپس جهت جراحی اقدام نمود.
درصورتیکه این مقاله اطلاعات مفیدی به شما ارائه نموده، خواهشمندیم با فشردن دکمه ی لایک در بالای مقاله (روبروی تیتر مقاله) ما را از علایق خود مطلع نمائید تا مطالب مفیدتری به شما ارائه نماییم.برای مشاهده مطالب مرتبط با این مقاله به آرشیو مقالات دکتر مجید نصیری مراجعه فرمایید.

دکتر مجید نصیری |  متخصص گوش و حلق و بینی