خشکی دهان

خشکی ­دهان که نام علمی آن زروستومیا است، زمانی اتفاق­ می­افتد که شما بزاق کافی برای مرطوب نگه داشتن دهان ندارید.

همه ما دهانمان هر از چند گاهی خشک می‌شود. در این حالت شما حس ‌می‌کنید نمی‌توانید به درستی بزاق تولید کنید. نشانه‌های خشکی دهان عبارتند از:

    حس خشکی و چسبنده بودن دهان یا گلو
    مشکل در جویدن، بلعیدن، مزه کردن کردن یا صحبت کردن
    احساس سوزش در دهان
    خشک و سفت شدن زبان
    ترک خوردن لب‌ها
    تحریک لثه‌ها
    پوسیدگی بیشتر دندان‌ها
    زخم‌های دهانی
    بوی بد دهان

علت

خشکی دهان زمانی ایجاد می­شود که غددی که در دهان بزاق ایجاد می­کنند به درستی کار نمی­کنند. برخی از علت‌های معمول اختلال در عملکرد این غدد عبارتند از: استرس، عصبی بودن، استفاده از برخی داروها، بالارفتن سن، درمان سرطان (شیمی­ درمانی و پرتودرمانی)، ابتلا به بیماری­های خودایمنی مانند سندرم شوگرن، سیگار کشیدن و استفاده از متامفتامین(شیشه).

سندرم شوگرن بیماری حادی است که در آن سلول­های سفید خون به غدد تولید کننده رطوبت در بدن یعنی غدد اشکی در چشم‌ها و غدد بزاق در دهان، حمله می­کنند.

سندرم شوگرن می­تواند باعث بروز خشکی­ دهان و چشم، خستگی و درد مفصلی شود. همچنین  این بیماری می­تواند باعث اختلال در عملکرد سایر اعضای بدن مانند کلیه­ها، سیستم گوارشی، عروق­خونی، کبد، ریه­ ها، لوزالمعده و حتی سیستم عصبی مرکزی بشود.

مشکلاتی که سندرم شوگرن در دهان و دندان ایجاد می­کند شامل خشکی دهان، تورم غدد بزاقی دهان، افزایش سرعت پوسیدگی دندان‌ها و بیماری­های لثه است. بهداشت دهان و دندان خود را به خوبی رعایت کنید و به طور منظم برای جرمگیری نزد دندانپزشک بروید.

 
پیشگیری

چند راه مختلف برای به حداقل رساندن اثر خشکی دهان وجود دارد:

    مصرف مکررِ آب و نوشیدنی های بدون­ شکر در طول وعده‌های غذایی
    پرهیز از مصرف نوشیدنی­ های کافئین­ دار مانند قهوه، چای و نوشابه ­های انرژی­ زا
    مشورت با دندانپزشک برای استفاده از محصولات بهداشت دهانی که به مرطوب کردن دهان کمک می­کنند
    جویدن آدامس‌های بدون قند و یا مکیدن آبنبات­ های بدون قند مانند آبنبات­های با طعم نعنا و دارچین و مرکبات که باعث تحریک گردش بزاق می­شوند.
    اجتناب از مصرف تنباکو و الکل که باعث خشک شدن دهان می­شوند.
    به حداقل رساندن مصرف غذاهای تند و شور که باعث ایجاد درد در دهان‌های خشک می‌شوند.
    پرهیز از غذاهای شیرین و اسیدی
    استفاده از بخور در شب

تشخیص

تنها راه قطعی درمان خشکی­ دهان این است که علت اصلی آن­ درمان شود. اگر علت خشکی دهان، استفاده از دارو‌های خاص است باید با پزشک خود برای تغییر دارو یا مقدار مصرف آن صحبت کنید. اگر غدد بزاقی دهان به خوبی کار نمی‌کنند اما همچنان مقدار کمی بزاق تولید می‌کنند پزشک دارو‌هایی تجویز می‌کند که به عملکرد بهتر این غده‌ها کمک می‌کند.
درمان

برای درمان خشکی ­دهان باید علت ایجاد آن توسط پزشک و یا دندانپزشک مشخص شود.

    اگر خشکی ­دهان به دلیل مصرف دارویی خاص باشد، پزشکتان ممکن است دارو را تغییر داده یا میزان مصرف آن را کاهش دهد.
    اگر غدد بزاقی دهان به درستی کار نمی‌کنند اما هنوز می‌توانند کمی بزاق تولید کنند ممکن است پزشک یا دندانپزشک از بعضی داروها مانند قرص­های سالوژن و یا اوکساک، برای افزایش بزاق دهان استفاده کند.
    ممکن است دندانپزشکتان پیشنهاد دهد که از بزاق مصنوعی برای مرطوب نگه داشتن دهانتان استفاده کنید.

پیچیدگی ها

اگر خشکی­ دهان همیشه یا در بیشتر مواقع اتفاق بیفتد بسیار ناخوشایند است و ممکن است پیامد‌های جدی و خطرناکی برای سلامت دهان و دندان شما در پی داشته باشد. خشک­ شدن باعث تحریک بافت‌‌های نرم دهان می­شود که این مسئله باعث ایجاد التهاب شده و آن‌ها را در معرض عفونت قرار می‌دهد. بدون وجود اثر پاک کنندگی بزاق در دهان، پوسیدگی دندان‌ها و دیگر مشکلات دهان و دندان بسیار بیشتر می‌شوند. رسیدگی به دندان‌ها و لثه‌ها مسئله بسیار مهمی است. حتما روزی دوبار مسواک بزنید و روزی یک بار از نخ­ دندان یا تمیزکننده بین دندانی استفاده کنید تا پلاک­های دندانی و باقی‌مانده ­های غذایی را که بین دندان‌ها جا مانده‌اند  و مسواک به آن‌ها نمی‌رسد از دهان خارج کنید.