بیوشیمی بالینی

بیوشیمی بالینی ، مربوط به آنالیز مایعات بدن است که از واکنس های شیمیایی برای تعیین سطوح ترکیبات شیمیایی در مایعات بدن استفاده می کند.

تست های شیمیایی ساده بیشتر  برای تشخیص و تعیین مقدار اجزای مختلف در خون و ادرار استفاده می شود.

تکنیک هایی مانند Spectrophotometry، Immunoassays، و Electrophoresis نیز در شیمی بالینی برای اندازه گیری غلظت موادی مانند گلوکز، لیپیدها، آنزیم ها، الکترولیت ها، هورمون ها، پروتئین ها، و دیگر محصولات متابولیکی حاضر در خون و ادرار استفاده می شود.

نمونه هایی که در آنالیز بیوشیمی بالینی استفاده می شوند:

سرم

سرم، شایع ترین نمونه برای انجام آزمایش ها است که از سانتریفیوژ خون لخته شده به دست می آید.

سرم هیچ سلول خونی یا فاکتور های انعقادی را ندارد اما دارای الکترولیت، هورمون، آنتی ژن، آنتی بادی، و دیگر مواد مانند دارو ها، میکروب ها، و پروتئین هایی است که در انعقاد نقشی ندارند.

ادرار

آزمایش های بیوشیمیایی بالینی معمولا نیاز به جمع آوری ادرار ۲۴ ساعته می باشد. ظرف حامل نمونه معمولا حاوی نگهدارنده است.

مایع مغزی نخاعی (CSF)

CSF مایعی شفاف موجود در مغز و نخاع است که بسیار شبیه به پلاسمای خون است با این تفاوت که هیچ نوع پروتئینی ندارد.

مایع مغزی نخاعی معمولا در قسمتی بیوشیمی آزمایشگاه برای شناسایی مننژیت استفاده می شود.

پارامتر های کلیدی که آزمایش می شوند:

کربوهیدرات ها

سطوح گلوکز نشان دهنده بازده بدن در سوخت و ساز گلوکز است.

سطوح قند خون ناشتا و رندوم در خون کمک به تشخیص اختلالات داخلی مانند Hypoglycemia (قند خون پایین) و دیابت می کند.

لیپید ها

لیپید ها در اشکال مختلف در بدن مانند چربی، به عنوان غشا های سلولی، و به عنوان استرول ها مانند کلسترول حضور دارند.

سطوح لیپیدی می تواند به تشخیص بیماری های کبدی و قلبی کمک کند.

برای مثال، سطوح بالای کلسترول کل و تری گلیسرید ها در خون، فاکتور خطری برای بیماری های قلبی و عروقی است. HDL نوع خوب کلسترول است که سبب محافظت از بیماری قلبی می شود ، در حالیکه LDL، شکل مضر از کلسترول برای بدن است که که فاکتور خطری برای بیماری قلبی و عروقی می باشد.

آنزیم ها

اندازه گیری سطوح آنزیم هایی که از اعضای بدن به درون خون آزاد می شوند می تواند نشان دهنده مشکلات آن عضو خاص باشد.

هورمون ها

هورمون هایی که از غدد داخلی ترشح می شوند باعث تنظیم فرآیند های متعددی می شود. افزایش یا کاهش در سطوح هورمون ها می تواند سیگنالی برای فعالیت بیشتر یا فعالیت کمتر غدد باشد.

برای مثال، کورتیزول هورمونی است که توسط غدد فوق کلیه، هورمون تیروکسین (T4) و TSH توسط غده تیروئید، FSH و هورمون های رشد توسط غده هیپوفیز ترشح می شوند. در نتیجه، اندازه گیری سطوح این هورمون ها می تواند به تشخیص اینکه آیا غدد عملکرد درستی دارند یا نه، کمک می کند.

پروتئین ها

غلظت پروتئین ها در بدن می تواند نشان دهنده اختلالات تغذیه ای و متابولیکی و یا اشکالی از سرطان باشد.

برای مثال، سطوح پروتئین کل و آلبومین به تشخیص بیماری های کبد و کلیه، شناسایی عفونت، تورم و بیماری های خود ایمن کمک می کند.

الکترولیت ها

سطوح الکترولیت های متعدد مانند سدیم، کلرید، پتاسیم، کلسیم، بیکربنات، فسفر، و منیزیم در بدن می تواند کمک به تشخیص برخی از اختلالات کتابولیسمی و کبدی کند.

متابولیت ها

برخی محصولات متابولیکی را می توان برای ارزیابی عملکرد اعضای خاصی اندازه گیری کرد.

برای مثال، سطوح اوره، نیتروژن و کراتین در خون، نشانگر هایی از عملکرد کلیه هستند. همینطور که سطوح اوریک اسید می تواند پیام هایی از بیماری کیه، نقرس و آسیب به دیگر بافت ها را بدهد.

آزمایش های خون و ادرار که نتایج غیر طبیعی را گزارش می کنند معمولا تکرار نیز می شوند تا اگر خطایی باشد، مشخص شود.

تومور مارکر ها

تومور مارکرها موادی هستند که توسط سلول های سرطانی در خون یا ادرار آزاد می شوند یا موادی هستند که بدن در پاسخ به سلول های سرطانی ایجاد می کند.

تومور مارکرها برای ارزیابی میزان پاسخ بیمار به درمان و بررسی عود تومور استفاده می شوند. در حال حاضر تحقیقاتی در مورد نقش تومور مارکرها در تشخیص و درمان سرطان ها در حال انجام است.

معرفی هماتولوژی

هماتولوژی ، مطالعه ی خون در ارتباط با سلامت و بیماری ها است. خون نقش های مهمی در سلامت انسان دارد که شامل موارد زیر است:

• انتقال مواد حیاتی، مانند اکسیژن و مواد مغذی، در بدن
• کمک به کنترل تعادل آب و اسیدیته بدن
• کمک به دفاع بدن در برابر بیماری ها

مشکلات خونی می تواند سیستم های متعدد بدن را تحت تاثیر قرار دهد، مانند سیستم لنفاوی (شبکه ای از بافت ها و اعضا که مواد مضر را از بدن پاک می کنند).  اختلالات خونی گاهی از مشکلات مغز استخوان نشأت می گیرند ، جایی که بدن بیشتر سلول های خونی خود را می سازد. هدف هماتولوژی درک چگونگی بروز این مشکلات ، تأثیر آنها بر سلامت فرد و نحوه درمان آن ها است.

هماتولوژیست چه کاری انجام می دهد؟

پزشکان هماتولوژیست پزشکانی هستند که در تشخیص و درمان مشکلات مربوط به خون و ساختارهای مربوط به آن مانند مغز استخوان تخصص دارند. آزمایش خون و روش هایی که ممکن است یک متخصص خون انجام دهد شامل موارد زیر است:

• Complete blood cell count (CBC): این آزمایش خون می تواند کمک به تشخیص آنمی، بیماری های التهابی، و سرطان خون کند. همچنین این آزمایش می تواند کم خونی و یا عفونت خون را بررسی کند.(آزمایش CBC)
• Platelet count: این آزمایش خون به تشخیص و ارزیابی اختلالات مربوط به انعقاد خون کمک می کند.
• Blood enzyme tests: انواع معتبر این آزمایش ها وجود دارد که پزشک از آن ها برای تشخیص بیماری های قلبی عروقی ، از جمله حمله قلبی استفاده می کند.
• Bone marrow biopsy: این فرآیند می تواند کمک به تشخیص و ارزیابی آنمی، thrombocytopenia (تعداد پلاکت پایین)، و بعضی سرطان ها کند.
• Blood transfusions: این آزمایش خونی شامل آزمایشات مربوط به انتقال خون است.

Anemia

آنمی شرایطی است که سبب وجود مقادیر پایینی از هموگلوبین یا سلول های قرمز خون در بدن می شود.

داشتن آنمی سبب جلوگیری از چرخش خون همراه با اکسیژن کافی در بدن می شود. در نتیجه، فرد ممکن است احساس خستگی و ضعف ماهیچه ای داشته باشد.

Coagulopathy :

Coagulopathy مربوط به اختلال در انعقاد خون است که توانایی بدن را در تشکیل لخته تحت تاثیر قرار می دهد. اختلالات خونی مانند hemophilia، اشکالی از coagulopathy هستند.

ارتباط هماتولوژی و آنکولوژی:

برای هماتولوژیست ها مهم است که در زمینه ی آنکولوژی (مطالعه، تشخیص، و درمان سرطان) نیز آموزش ببینند. به طور مثال، فردی مبتلا به سرطان خون، مانند leukemia یا myeloma ، ممکن است به طور جداگانه به یک آنکولوژیست و هماتولوژیست مراجعه کند.(برای مشاهده مطالب مربوط به بیماری ها لطفا بر روی لینک کلیک فرمائید)

اختلالات مرتبط با هماتولوژی:

اختلالات و بیماری های متعدد، ابتدا بر روی خون اثر می گذارد. برخی از موراد در زیر آمده است:

• Anemia: شامل کاهش در تعداد گلبول های قرمز سالم برای حمل اکسیژن کافی در بدن است.
• Sickle cell disease: این شکل از آنمی سبب تغییر شکل سول های خونی می شود.
• Thalassemia: در این اختلال، بدن توانایی ساخت هموگلوبین کافی و با ساختار درست را ندارد.
• Bleeding disorders: این اختلالات سبب پیشگیری از انعقاد خون می شود.
• Thrombocytopenia: این مشکل شامل پلاکت پایین است که باعث مشکل در انعقاد خون می شود.
• Malaria: این عفونت می تواند سلول های قرمز خون را تخریب کند.
• Von Willebrand’s disease: این اختلال در افرادی که در خون خود پروتئینی به نام فاکتور von Willebrand را ندارند، رخ می دهد.
• Thrombosis: این حالت مربوط به وجود لخته در رگ است.
• Hypercoagulability: این حالت نشان دهنده ی افزایش تمایل خون به انعقاد خون است.
• Blood cancers: در این حالت عملکرد سول های خونی فرد تحت تاثیر قرار می گیرد.

سلول های سفید خون

سلول های سفید در خون می چرخند و به سیستم ایمنی بدن برای دفاع در برایر عفونت ها کمک می کنند.

سلول های بنیادی در مغز استخوان مسئول تولید سلول های سفید خون است. مغز استخوان پس از تولید، حدود ۸۰-۹۰ درصد از سلول های سفید را ذخیره می کند. زمانی که عفونت یا التهابی اتفاق می افتد، بدن سلول های سفید را در خون آزاد کرده تا علیه عفونت مبارزه کنند.

۳ گروه از سلول های سفید خون وجود دارند:

1. Granulocytes:

این گروه شامل سلول های سفید خونی هستند که حاوی گرانول های پروتئینی می باشد. سه نوع از سلول های گرانولوسیت وجود دارند:

• Basophils: این سلول ها کمتر از 1 درصد از گلبول های سفید خون در بدن را شامل می شوند و معمولا پس از واکنش آلرژیک به تعداد بیشتری وجود دارند.
• Eosinophils: این سلول ها مسئول پاسخ به عفونت هایی هستند که انگل ها ایجاد می کنند. آن ها هم چنین در پاسخ ایمنی عمومی و هم چنین واکنش التهابی بدن نقش دارند.
• Neutrophils: این سلول ها بیشتر سلول های سفید خونی بدن را تشکیل می دهند و عنوان سلول های روبنده عمل می کنند و به نابودی باکتری ها و قارچ هایی که ممکن است در بدن وجود داشته باشند ، کمک می کند.

2. Lymphocytes:

• B cells: این سلول ها که به عنوان لنفوسیت های B نیز شناخته می شوند ، آنتی بادی هایی را تولید می کنند که به سیستم ایمنی بدن در پاسخ به عفونت کمک می کند.
• T cells: این گلبول های سفید خون که به عنوان لنفوسیت های T نیز شناخته می شوند ، به شناسایی و حذف سلول های عامل عفونت کمک می کنند.
• سلول های کشنده طبیعی: این سلول ها مسئول حمله و کشتن سلول های ویروسی و همچنین سلول های سرطانی هستند (K cells).

3. Monocytes:

مونوسیت‌ها گلبول های سفید خون هستند که حدود ۲ تا ۸ درصد از کل گلبول های سفید خون را در بدن تشکیل می دهند و وقتی بدن با عفونت های مزمن مبارزه می کند ، وجود دارد. آن ها سلول های ایجاد کننده عفونت را هدف قرار داده و از بین می برند.

تست گلبول های سفید خون

در طول معاینه فیزیکی ، پزشک ممکن است شمارش گلبول های سفید خون (WBC) را با استفاده از آزمایش خون درخواست کند.

اگرچه نمونه خون رایج ترین روش برای آزمایش گلبول های سفید خون است ، اما می توان از سایر مایعات بدن مانند مایع مغزی نخاعی برای وجود گلبول های سفید نیز استفاده کرد.

آزمایش گلبول های سفید خونی ممکن است به دلایل زیر درخواست شود:

• آلرژی
• عفونت
• لوکمی
• بررسی روند پبشرفت یک بیماری خاص
• بررسی روند تاثیر بعضی دارو ها

ایمونولوژی

ایمونولوژی ،مطالعه ی سیستم ایمنی و شاخه ی بسیار مهمی از علوم پزشکی و زیستی است.

سیستم ایمنی بدن ما را از طریق خطوط دفاعی مختلف در برابر عفونت محافظت می کند.

اگر سیستم ایمنی بدن آنطور که باید عمل نکند ، می تواند منجر به بیماری هایی مانند بیماری های خود ایمنی ، آلرژی و سرطان شود.

هم چنین اکنون مشخص شده است که پاسخ های ایمنی به ایجاد بسیاری از اختلالات شایع که ایمونولوژی در نظر گرفته نمی شوند نیز کمک می کند ، از جمله اختلالات متابولیک ، قلبی عروقی و عصبی مانند آلزایمر.
سیستم ایمنی بدن :
سیستم ایمنی بدن ، سیستمی پیچیده از ساختار ها و فرآیند هاست که سبب محافظت از بدن در برابر بیماری ها می شود.

اجزای مولکولی و سلولی سیستم ایمنی را تشکیل می دهند.

عملکرد این اجزاء به مکانیسم های غیر اختصاصی ، مکانیسم های ذاتی یک ارگانیسم و واکنش های پاسخ دهنده، که با عوامل بیماری زای خاص سازگار هستند ، تقسیم بندی می شود.

ایمونولوژی بنیادی یا کلاسیک شامل مطالعه اجزای سازنده سیستم ایمنی ذاتی و سازگار است.
۱) ایمنی ذاتی اولین خط دفاعی و غیر اختصاصی بدن است که در برابر تمام پاتوژن های بالقوه یکسان عمل می کند، بدون اهمیت اینکه با هم تفاوت دارند.

ایمنی ذاتی شامل سد های دفاعی ( مانند پوست، بزاق) و سلول ها ( مانند ماکروفاژ ها، نوتروفیل ها، بازوفیل ها، ماست سل ها) می باشد.

این اجزا آماده ی حمله به جزء خارجی و محافظت از ارگانیسم در روز های اول از عفونت می شود.

این امر برای پاکسازی عامل بیماری زا کافی است ، اما در موارد دیگر، خط دوم دفاعی وارد عمل می شود.
۲) ایمنی اکتسابی دومین خط دفاعی است که شامل ایجاد حافظه در مقابل عفونت ها می شود ، بنابراین می تواند پاسخ تقویت شده خاص را به پاتوژن یا ماده خارجی ایجاد کند.

ایمنی اکتسابی شامل ایمونوگلوبولین (آنتی بادی) هایی است که سبب ایجاد ویژگی اختصاصیت و خاطره می شود.

اجزای سیستم ایمنی اکتسابی توسط قطعاتی از میکروارگانیسم به نام آنتی ژن، تحریک می شوند.

زمانی که آنتی ژن ها توسط سلول های ارائه دهنده آنتی ژن به لنفوسیت ها معرفی می شوند، لنفوسیت ها سلول هایT و سلول های B را تولید می کنند.

به طور کلی 5 ایزوتیپ از مولکول های ایمونوگلوبولین وجود دارند که شامل IgG,IgM,IgD,IgA و IgE هستند.

IgG ایزوتوپ اصلی حاضر در سرم است.

IgA نقش مهمی در غشاهای موکوسی داشته و IgM ایزوتوپی است که سبب بروز پاسخ اولیه به آنتی ژن خارجی می شود.

مولکول های IgD به عنوان رسپتور های سطح سلول عمل کرده و IgE نقش مهمی در محافظت از بدن در برابر عفونت های انگلی و حساسیت های شدید دارد.
لنفوسیت های خون محیطی از 90-70 درصد سلول T و 10-5 درصد سلول B و 10-1 درصد سلول های کشنده طبیعی (NK Cells) تشکیل شده اند.

تمام این سلول ها از سلول های بنیادی در مغز استخوان نشات می گیرند.

زیر مجموعه های لنفوسیت ها توسط بیان مارکر های سطحی خود به نام آنتی ژن های CD تعریف می شوند.

سلول های T توسط مارکر های سطح سلولی به نام+CD3 همراه با زیر مجموعه های کمکی (Th) به نام های +CD3 و +CD4 طبقه بندی می شوند. سلول های+B، CD19 و سلول های کشنده طبیعی +CD16 و +CD56 هستند.
سلول های T نابالغ از مغز استخوان تولید شده و در هنگام حرکت در طول غده تیموس نوزاد بالغ می شود.

سلول هایT بالغ، قطعات / پپتید های آنتی ژنی را زمانی شناسایی می کنند که به آن ها توسط مولکول های MHC (کلاس 1 و 2) متصل شوند.
مولکول های MHC بدن را قادر به شناسایی و تمیز دادن سلول های خودی از غیر خودی می کنند.

MHC کلاس 1 در سطح همه سلول های نوکلئوتیدی بیان شده در حالی که MHC کلاس2 فقط در سطح سلول های APC بیان می شوند.
زمانی که اجزای سیستم ایمنی به طور کامل تکامل نیافته است و یا کنترل آن به هم می خورد، اختلالات ابتدایی ایمنی (PID) به وجود می آید.

با اینکه این اختلالات بیشتر در دوره کودکی رخ داده اما می تواند در هر سنی ایجاد شود.
رایج ترین PID آن هایی هستند که از کمبود ایمونوگلوبولین ها ( IgG،IgA و یا IgM) ایجاد می شوند.

نقص ایمنی و ایمونولوژی بالینی :

نقص ایمنی شامل مشکلاتی در سیستم ایمنی بدن است که توانایی ایجاد دفاع مناسب را مختل می کند که تقریبا همیشه با عفونت های شدیدی همراه هستند.

دو نوع نقص ایمنی وجود دارد :

۱) نقص ایمنی اولیه، معمولا از بدو تولد وجود دارد، به طور کلی ارثی است و نسبتا نادر است.

3) نقص ایمنی ثانویه، که عموما در اواخر عمر و ممکن است به دنبال عفونت ایجاد شود. همانطور که در ایدز پس از عفونت HIV اتفاق می افتد.
بیماری های خود ایمن زمانی اتفاق می افتند که سیستم ایمنی فرد به بدن خود فرد حمله می کند.

سیستم ایمنی افرادی که از بیماری های خود ایمنی رنج می برند، قابلیت تشخیص مولکول های “خودی” را از مولکول های “غریبه یا غیر خودی” ندارد. ایمونولوژی، تست های آزمایشگاهی متعددی را برای شناسایی بیماری های خود ایمن فراهم نموده است.

بیماری های خود ایمن ممکن است به صورت بیماری های خود ایمن “اولیه” توصیف شوند، مانند دیابت نوع ۱، که ممکن است از بدو تولد یا دوران نوزادی بروز کند، یا بیماری های خود ایمن “ثانویه”، که دیرتر در طول زندگی و بسته به فاکتور های مختلف بروز می کنند.

Rheumatoid arthritis و Multiple sclerosis به این گروه تعلق دارند.

همچنین، بیماری های خود ایمن بسته به محل اثرشان نیز می توانند گروه بندی شوند، مانند Crohn’s Disease که دستگاه ادراری را تحت تاثیر قرار داده، یا (systemic lupus erythematosus (SLE که بر روی سیستم عصبی تاثیر می گذارد.
آسم یک بیماری ضعیف کننده و گاهی کشنده است. این بیماری معمولا زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی به ذرات تنفسی از هوا واکنش می دهد و می تواند سبب ضخیم شدن راه های هوایی بیماران در طول زمان شود.
کهیر زمانی ایجاد می شود که ماست‌سل ها در اپی درم فعال می شوند.

در بیماران با کهیر مزمن ،بسیار نادر است که یک آلرژن شناسایی شود. مدیریت این بیماری توسط آنتی هیستامین های خوراکی است.
تورم رگ های لنفاوی حالتی است که می تواند هر قسمتی از بدن مانند زبان، دستگاه تناسلی و دست ها و پاها را تحت تاثیر قرار دهد. علت معمول این مشکل، فعالیت ماست سل ها در قسمت عمقی پوست است.

آنافیلاکسی :

آنافیلاکسی واکنشی است که به عنوان عامل تهدید کننده زندگی محسوب می شود.

ویژگی های بالینی معرف این حالت شامل انسداد راه های تنفسی و فشار خون پایین است.

دیگر علائم نیز شامل کهیر، تورم رگ ها، درد غیر طبیعی در شکم، حالت تهوع و اسهال می باشد.

سرطان :

سرطان به معنی رشد و تکثیر غیرطبیعی و کنترل نشده سلول هاست و توسط مجموعه ای از ویژگی ها مشخص می شود که یکی از آن ها، ظرفیت سلول های سرطانی برای جلوگیری از تخریب ایمنی است.

با آگاهی از اینکه فرار از سیستم ایمنی بدن می تواند در بروز سرطان نقش داشته باشد ، محققان برای غلبه بر سرطان به دستکاری سیستم ایمنی روی آورده اند (Immunotherapy).

ایمونوتراپی سرطان چیست ؟

ایمونوتراپی سرطان به منظور تحریک قدرت ذاتی سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با بافت سرطانی است.

از دیگر کاربرد های دانش ایمونولوژیک در برابر سرطان می توان به استفاده از آنتی بادی های مونوکلونال (پروتئین هایی که به دنبال پروتئین هدف خاصی به نام آنتی ژن هستند و مستقیماً به آن متصل می شوند ، اشاره کرد.
پیوند‌ها شامل انتقال سلول ها ، بافت ها یا اندام ها از یک اهدا کننده به گیرنده است.

رایج ترین مانع برای پیوندها، تشخیص سیستم ایمنی بدن اعضای خارجی پیوندی است.

واکسن ها :

واکسن ها عواملی هستند که به بدن می آموزند که پاتوژن های مضر مانند باکتری ها ، ویروس ها و انگل ها خود را بشناسد و در برابر آن ها از خود دفاع کند.

واکسن ها حاوی یک عنصر بی خطر از عامل عفونی هستند که سیستم ایمنی بدن را تحریک می کنند تا با تولید آنتی بادی شروع به واکنش کند.

سلول های پاسخگو به واکسن هم به منظور تولید آنتی بادی های خاص عامل تحریک کننده و هم برای تشکیل “سلول های خاطره” تکثیر می شوند.

با برخورد مجدد با عامل عفونی برای بار دوم ، این سلول های خاطره به سرعت قادر به مقابله با عامل تهدید کننده به وسیله ی تولید مقادیر کافی آنتی بادی هستند.

عوامل بیماری زا در داخل بدن در نهایت از بین می روند و در نتیجه عفونت بیشتر را خنثی می کنند. چندین بیماری عفونی از جمله آبله ، سرخک ، اوریون ، سرخجه ، دیفتری ، کزاز ، سیاه سرفه ، سل و فلج اطفال به دلیل کاربرد موفق واکسن ها دیگر در اروپا مشکل حاد محسوب نمی شوند.

تکنیک های آزمایشگاهی در ایمونولوژی

تکنیک‌های آزمایشگاهی مختلفی وجود دارد که بر استفاده از آنتی‌بادی‌ها برای بررسی اجزای میکروارگانیسم‌ها یا دیگر انواع سلول‌ها و تشخیص یک سلول یا نوع ارگانیسم از دیگری تکیه دارد.
فلوسایتومتری ابزای قدرتمند است که پارامتر های متعددی را در سلول ها بررسی می کند. جمعیت های سلولی می توانند توسط ترکیبی از آنتی ژن ها هم در سطح و هم داخل سلول ها را شناسایی کند.

تعداد زیادی از کاربرد های مهم شامل ایمونوفنوتایپ، اندازه گیری تولید سایتوکاین داخل سلولی، تکثیر سلولی، ارزیابی زنده ماندن سلول توسط ایمونولوژیست ها انجام می شود.

جدا کردن سلول ها بر اساس فلوسایتومتری به منظور جداسازی سلول ها به جمعیت های مورد نظر است.

الکتروفورز (ایمونولوژی) :

الکتروفورز تکنیکی است که در آن اجزای پروتئینی یا کربوهیدراتی میکروارگانیسم ها را می توان بر اساس مهاجرت آنها از طریق یک تکیه گاه ژل تحت تأثیر محرک الکتریسیته جدا کرد.

بسته به ترکیب ژل، جداسازی می تواند بر اساس بار اجزا یا اندازه آن ها باشد. هنگامی که اجزا از هم جدا شدند، می توان آن ها را از نظر ایمونولوژیکی تشخیص داد. این کاربرد، ایمونوالکتروفورز نامیده می شود.
ایمونوالکتروفورز را می توان در آزمایشگاه ایمونولوژی بالینی به منظور تشخیص بیماری، به ویژه آن هایی که ترکیب ایمونوگلوبولین مایعات بدن را تغییر می دهند، استفاده کرد.
یکی از نمونه‌های تکنیک ایمونوالکتروفورتیک که با میکروارگانیسم‌ها استفاده می‌شود، به نام وسترن بلات شناخته می‌شود.

پروتئین هایی که بر روی نوع خاصی از ساپورت ژل جدا شده اند می توانند به صورت الکتریکی به یک غشاء خاص منتقل شوند.

استفاده از آنتی بادی باعث اتصال آنتی بادی و آنتی ژن مربوطه می شود.

سپس، یک آنتی بادی تولید شده به آنتی بادی اولیه اضافه می شود. آنتی بادی ثانویه به آنتی بادی اولیه متصل می شود.

در نهایت، آنتی بادی ثانویه را می توان طوری ساخت که یک پروب به انتهای آزاد آنتی بادی متصل شود.

یک واکنش شیمیایی باعث ایجاد تغییر رنگ در پروب می شود. بنابراین، آنتی بادی اولیه متصل شده با ایجاد یک نوار تیره بر روی غشای پشتیبان حاوی پروتئین‌های جدا شده از طریق الکتروفورز مشاهده می‌شود.

برای اطمینان از واقعی بودن این واکنش می توان از کنترل های مختلفی استفاده کرد.
واکنش مشابهی را می توان برای تشخیص آنتی ژن در بخش هایی از مواد بیولوژیکی استفاده کرد که به عنوان ایمونوهیستوشیمی شناخته می شود. بخش ها را می توان با استفاده از میکروسکوپ الکترونی یا میکروسکوپ نوری بررسی کرد.

اتصال بین آنتی ژن و آنتی بادی را می توان در ایمونوهیستوشیمی میکروسکوپ نوری با قرار گرفتن نمونه در معرض گرما افزایش دادکه معمولا از مایکروویو استفاده می شود.
یکی دیگر از روش های ایمونولوژی آزمایشگاهی که به خوبی تثبیت شده است، ELISA است.

در روش الایزا آنتی ژن به یک تکیه گاه جامد اضافه می شود. آنتی بادی بر روی ساپورت ژل جاری می شود.

هنگامی که یک آنتی بادی یک آنتی ژن مربوطه را تشخیص می دهد، اتصال آن دو اتفاق می افتد.

سپس یک آنتی بادی ایجاد شده علیه آنتی بادی اولیه اعمال می شود و اتصال آنتی بادی ثانویه به مولکول اولیه اتفاق می افتد.

در نهایت، یک سوبسترا به بخش آزاد آنتی بادی ثانویه متصل می شود و اتصال را می توان به عنوان یک واکنش رنگی مشاهده کرد.

به طور معمول، آزمایش الایزا با استفاده از یک صفحه پلاستیکی حاوی بسیاری از چاه های کوچک انجام می شود.

این اجازه می دهد تا حداکثر ۱۰۰ نمونه در یک آزمایش بررسی شود. الایزا می تواند وجود آنتی ژن را در مایعاتی مانند سرم بیمار آشکار کند.
ماهیت آنتی بادی می تواند در تکنیک های ایمونولوژیکی آزمایشگاهی مهم باشد.

آنتی‌بادی‌هایی مانند آنتی‌بادی‌هایی که در خرگوش یا بز هستند، ماهیت پلی کلونال دارند. یعنی یک ناحیه آنتی ژنیک خاص را تشخیص می دهند. فرآیند تولید آنتی بادی مونوکلونال می تواند شناسایی آنتی ژنی را بسیار خاص تر کند و تجزیه و تحلیل ایمونولوژیک را متحول کرده است.
آنتی بادی های مونوکلونال علیه یک محل آنتی ژنی هدف قرار می گیرند.

علاوه بر این، مقادیر زیادی از این نوع آنتی بادی می تواند ساخته شود. آنتی بادی های مونوکلونال در آزمایشگاه ایمونولوژی بالینی به عنوان کمکی برای تشخیص بیماری ها و تشخیص وجود اجزای خارجی یا غیر طبیعی در خون بسیار مفید هستند.

هورمون شناسی

هورمون‌ها پیام رسان‌های شیمیایی هستند که مستقیما در خون ترشح می شوند و جریان خون، آن ها را برای انجام وظایف خود به اندام ها و بافت های بدن می رساند. در صفحه هورمون شناسی آزمایشگاه آرمین لیستی از آزمایش های هورمونی ، همراه با توضیحات مربوطه شرح داده ایم.

انواع مختلفی از هورمون ها وجود دارند که بر جنبه های مختلف عملکرد و فرایندهای بدن تأثیر می گذارند. برخی از این موارد عبارتند از:
• رشد بدن
• متابولیسم مواد غذایی
• عملکرد جنسی و رشد و سلامت باروری
• خلق و خوی فرد
• حفظ دمای بدن و تشنگی
هورمون ها از غدد درون ریز بدن ترشح می شوند.غدد بدون مجرا هستند ، بنابراین مستقیما در جریان خون ترشح می شوند.
در زیر، نام هر هورمون همراه با محل ترشح و همچنین عملکرد آن ها بیان شده است.

آزمایش های هورمونی :

• Aldosterone(آلدسترون) : هورمون آلدسترون از غدد فوق کلیوی ترشح شده و به تنظیم تعادل آب و فشار خون و الکترولیت های بدن کمک می کند.
• Cortisol(کورتیزول) : هورمون کورتیزول از غدد فوق کلیوی ترشح می شود. کورتیزول سبب کنترل عملکرد های کلیدی بدن شده و به عنوان یک ضد التهاب عمل می کند.  هورمون کورتیزول همچنین باعث حفظ سطح قند خون، فشار خون و قدرت عضلات شده و تعادل آب و نمک در بدن را تنظیم می کند.
• Adrenocorticotropic hormone (ACTH) (استروژن) : هورمون استروژن از غده هیپوفیز ترشح شده و سبب کنترل تولید هورمون های جنسی (استروژن در زنان و تستوسترون در مردان) و تولید تخمک در زنان و اسپرم در مردان می شود.
• Growth hormone (GH) (هورمون رشد): هورمون رشد از غده هیپوفیز ترشح شده و عملکرد آن تاثیر بر رشد و نمو، تحریک تولید پروتئین و تاثیر بر توزیع چربی می باشد.
• Luteinizing hormone (LH) and follicle-stimulating hormone (FSH) : این هورمون از غده هیپوفیز ترشح شده و کنترل تولید هورمون های جنسی (استروژن در زنان و تستوسترون در مردان) و تولید تخمک در زنان و اسپرم در مردان را بر عهده دارد.(Follicle Stimulating Hormone)

• Oxytocin (اکسیتوسین) : اکسیتوسین از غده هیپوفیز ترشح شده و انقباض رحم و مجاری شیر در سینه را تحریک می کند.
• Prolactin (پرولاکتین): پرولاکتین از غده هیپوفیز ترشح شده و سبب شروع و حفظ تولید شیر در سینه ها شده و بر سطح هورمون های جنسی تأثیر می گذارد.
• Thyroid-stimulating hormone (TSH): از غده هیپوفیز ترشح شده و تولید و ترشح هورمون های تیروئید را تحریک می کند.
• Renin and angiotensin: این هورمون ها از کلیه ها ترشح شده و فشار خون را به طور مستقیم کنترل و همچنین تولید آلدوسترون از غدد فوق کلیوی را کنترل می کند.
• Erythropoietin : این هورمون بر تولید گلبول قرمز (RBC) تأثیر می گذارد.
• Glucagon:  این هورمون از پانکراس ترشح شده و سطح قند خون را بالا می برد.
• Insulin : این هورمون از پانکراس ترشح شده و سطح قند خون را کاهش می دهد ؛ متابولیسم گلوکز ، پروتئین و چربی را تحریک می کند.(Insulin)
• Estrogen: هورمون استروژن که از تخمدان ها ترشح شده بر روی ویژگی های جنسی زنان و رشد باروری تأثیر می گذارد ، که برای عملکرد رحم و سینه ها مهم است. همچنین از سلامت استخوان ها محافظت می کند.
• Progesterone : هورمون پروژسترون که از تخمدان ها ترشح شده ، پوشش رحم را برای لقاح تحریک و سینه ها را برای تولید شیر آماده می کند.
• Parathyroid hormone (PTH): این هورمون از غده پاراتیروئید تولید شده و مهم ترین تنظیم کننده سطح کلسیم خون است.
• Thyroid hormone: غده تیروئید مسئول تولید هورمون تیروئید است که متابولیسم را کنترل می کند ؛ همچنین بر رشد ، بلوغ ، فعالیت سیستم عصبی و متابولیسم تأثیر می گذارد.
• Epinephrine : غدد فوق کلیه این هورمون را تولید کرده که ضربان قلب ، مصرف اکسیژن و جریان خون را افزایش می دهد.
• Norepinephrine : هورمون نور اپی نفرین از غدد فوق کلیه ترشح شده و فشار خون را حفظ می کند.
• Testosterone(تستسترون) : از بیضه ها ترشح شده و مسئول حفظ خصوصیات جنسی و بلوغ مردان می باشد.
• Melatonin: از غده پینه آل ترشح شده و ملاتونین را در ساعات شب آزاد می کند تا به خواب کمک کند.
• Growth hormone releasing hormone (GHRH): این هورمون از هیپوتالاموس ترشح شده و ترشح هورمون رشد در غده هیپوفیز را تنظیم می کند.
• Thyrotropin releasing hormone (TRH): این هورمون از هیپوتالاموس ترشح شده و ترشح هورمون محرک تیروئید در غده هیپوفیز را تنظیم می کند.
• Gonadotropin releasing hormone (GnRH): این هورمون از هیپوتالاموس ترشح شده و تولید LH/FSH را در غده هیپوفیز تنظیم می کند.
• Corticotropin releasing hormone (CRH): این هورمون از هیپوتالاموس ترشح شده و ترشح Adrenocorticotropin در غده هیپوفیز را تنظیم می کند.
• Humoral factors: تیموس مسئول تولید این هورمون است و به توسعه سیستم لنفاوی کمک می کند.

این اندام ها هورمون را در مقادیر میکروسکوپی ترشح می کنند و افزایش و یا کاهش ترشح هورمون می تواند منجر به بیماری شود.
اختلالات هورمونی در آزمایشگاه و همراه با ظاهر و ویژگی های بالینی تشخیص داده می شوند.

در آزمایشگاه از مایعات بدن مانند خون، ادرار یا بزاق به منظور بررسی ناهنجاری های هورمونی استفاده می شود.
 

پاتولوژی و سیتولوژی

بخش پاتوبیولوژی آزمایشگاه

پاتولوژی (آسیب شناسی)،  شاخه ای از علم پزشکی است که در درجه اول به علت ، منشا و ماهیت بیماری مرتبط می شود و شامل بررسی بافت ها ، اندام ها ، مایعات بدن و کالبد شکافی به منظور مطالعه و تشخیص بیماری است.

در حال حاضر ، بسته به نوع روش های مورد استفاده یا انواع بیماری های مورد بررسی ، پاتولوژی را می توان به هشت حوزه اصلی تقسیم کرد. این رشته های مختلف در زیر شرح داده شده است.

پاتولوژی عمومی

آسیب شناسی عمومی یک زمینه پیچیده و گسترده را توصیف می کند که شامل مطالعه مکانیسم های آسیب سلول و بافت و همچنین درک نحوه واکنش بدن و ترمیم این آسیب ها است. نمونه هایی از مباحثی که ممکن است مورد مطالعه قرار گیرند شامل نکروز ، نئوپلازی ، ترمیم زخم ، التهاب و نحوه سازگاری سلول ها با آسیب می باشد. درک کامل در این زمینه ها در تشخیص بیماری کاربرد دارد. آسیب شناسی عمومی همچنین اصطلاحی است که برای توصیف آسیب شناسی تشریحی و بالینی استفاده می شود.

فردی که در پاتولوژی عمومی مشغول به فعالیت است در بخش های تحلیل آزمایشگاهی مانند هماتولوژی و بیوشیمی بالینی آموزش دیده است.

پاتولوژی تشریحی

این رشته مربوط به مطالعه و تشخیص بیماری ها از طریق تحلیل میکروسکوپی نمونه هایی از مایعات بدن، بافت ها و گاهی اوقات کل بدن یا اتوپسی، می باشد. فاکتور هایی که در پاتولوژی تشریحی بررسی می شوند شامل ظاهر سلول، آرایش تشریحی و شیمیایی داخل سلول هاست. این آرایش به شاخه های متعددی تقسیم شده که مثال هایی از آن ها در زیر آمده است:

• Histology: نمونه هایی از بافت های بدن تهیه و آزمایش شده تا بتوان بیماری را تشخیص داد. بافت مورد نظر در سطح میکروسکوپی مشاهده شده و ارتباط بین انواع مختلف سلول و بافت مورد بررسی قرار می گیرد.
• Cytology: مایعات و بافت های بدن در سطح سلولی به منظور غربالگری و تشخیص بیماری و کمک به تصمیمات درمانی مورد بررسی قرار می گیرند. متخصص سیتولوژیست ظاهر ، شکل و عملکرد سلول ها را بررسی می کند.
• Forensic pathology: آسیب شناسی قانونی ، بررسی کالبد شکافی به منظور کشف علت مرگ است. ظاهر خارجی ابتدا برای بررسی شواهد زخم ارزیابی می شود. سپس، اقدامات جراحی آغاز می شود و اندام های داخلی مورد بررسی قرار می گیرند تا مشخص شود آیا آسیب های داخلی وجود دارد یا خیر.

پاتولوژی بالینی

آسیب شناسی بالینی مربوط به تجزیه و تحلیل نمونه های خون ، ادرار و بافت برای بررسی و تشخیص بیماری است.  نمونه هایی از اطلاعاتی که آزمایشگاه های آسیب شناسی بالینی ممکن است ارائه دهند شامل شمارش خون ، انعقاد خون و نتایج الکترولیت است.

آسیب شناسان بالینی نقش مشابهی با آسیب شناسان عمومی ایفا می کنند ، اگرچه آن ها در آسیب شناسی تشریحی کار نمی کنند.

بیوشیمی

بیوشیمیست ها یا آسیب شناسان شیمی، تمام جنبه های بیماری را بررسی می کنند و تغییرات موجود در مواد مختلف موجود در خون و مایعات بدن مانند پروتئین ها ، هورمون ها و الکترولیت ها را مشخص می کنند ، زیرا این تغییرات می توانند سرنخ هایی در مورد بیماری یا خطر بروز بیماری را نشان دهند.

ژنتیک

سه شاخه ی اصلی ژنتیک شامل موارد زیر است:

• Cytogenetics: شامل تجزیه و تحلیل ناهنجاری های کروموزومی در سطح میکروسکوپی است.
• Biochemical genetics: جست و جوی مارکر های بیماری خاص با استفاده از تکنیک های بیوشیمیایی است.
• Molecular genetics: جهش های ژنی با استفاده از فناوری DNA جست و جو، تجزیه و تحلیل می گردند.

به طور کلی ژنتیک شامل آزمایش بر روی کروموزوم ها ، مارکر های بیوشیمیایی و DNA ی مایعات و بافت های بدن به منظور تشخیص بیماری های ژنتیکی است.

هماتولوژی

این زمینه با جنبه های مختلف بیماری که بر خون تأثیر می گذارد ، از جمله اختلالات خون ریزی، مشکلات انعقادی و کم خونی، در ارتباط است. یکی دیگر از زمینه های هماتولوژی، انتقال خون است که شامل تعیین گروه خونی ، تطبیق متقابل برای سازگاری و مدیریت مقادیر زیادی از فرآورده های خونی است. یک نمونه از آزمایشاتی که ممکن است یک هماتولوژیست انجام دهد ، آزمایش انعقاد خون است تا بررسی شود که آیا دوز وارفارین بیمار نیاز به افزایش یا کاهش دارد یا خیر.

ایمونولوژی

ایمونولوژیست ها آزمایش های ایمنی را انجام می دهند تا مشخص شود آیا بیمار از آلرژی رنج می برد یا خیر و در صورت وجود، به چه چیزی حساسیت دارند. بسیاری از بیماری ها نیز در نتیجه واکنش غیر طبیعی سیستم ایمنی بدن به سلول ها یا بافت های سالم و ایجاد حمله ایمنی علیه آنها به وجود می آیند. این بیماری به عنوان یک بیماری خود ایمنی شناخته می شود. طیف وسیعی از آزمایشات ایمونولوژیکی وجود دارد که می توانند مارکر های بیماری های خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید ، دیابت و لوپوس را تشخیص دهد.

میکروبیولوژی

میکروبیولوژی مرتبط با بیماری هایی است که توسط عوامل بیماری زا مانند باکتری ها، ویروس ها، انگل ها و قارچ هاست. نمونه های خون، مایعات بدن و بافت قابل استفاده برای بررسی وجود این عوامل بیماری زاست. همچنین، میکروبولوژی پزشکی به بررسی شیوع و کنترل عفونت در نتیجه ی مقاومت آنتی بیوتیکی باکتری ها می پردازد. یکی از وظایف میکروبیولوژیست ها، ایجاد اطمینان از تجویز صحیح داروهای ضدمیکروبی است.