علت وزوز گوش یا سوت کشیدن سر چیست؟

وزوز گوش که به آن زنگ گوش و یا سوت کشیدن گوش نیز می‌گویند، یک صدای بدون منشا خارجی است که در گوش ایجاد می‌شود. فردی که دچار سوت کشیدن سر می‌شود معمولا صداهایی مانند خش‌خش، وزوز، جیرجیر یا سوت یا صداهای دیگر در گوش خود می‌شنود.

این صداها ممکن است با وقفه یا به صورت مداوم باشند و میزان بلندی آن در افراد مختلف متفاوت است. معمولا در مواقعی که اطراف فرد ساکت است یا زمانی که فرد می‌خواهد بخوابد، وزوز گوش آزاردهنده خواهد بود. در موارد نادری صدای وزوز گوش با تپش قلب هماهنگ است.

این صدا بیش از همه زمانی آزاردهنده است که اطراف شخص ساکت است و یا شخص تلاش دارد که شب هنگام بخوابد. معمولا بسیاری از افراد سوت کشیدن گوش را بعد از قرارگیری در معرض صداهای بسیار بلند تجربه کرده‌اند.

آیا وزوز گوش خطرناک است؟

وزوز گوش بیماری نیست بلکه علامت بیماری زمینه‌ای مانند از دست دادن شنوایی به خاطر کهولت سن، آسیب گوش یا اختلال سیستم گردش محسوب می‌شود. به همین دلیل درمان وزوز گوش به صورت منفرد برای هر فرد با فرد دیگر متفاوت است و وابسته به بیماری‌های زمینه‌ای اوست.

به منظور پیدا کردن علت سوت کشیدن گوش در فرد، پزشک در ابتدا گوش‌های شخص را معاینه می‌کند تا ببیند آیا زنگ گوش ناشی از یک مشکل ابتدایی در گوش است یا خیر. برای مثال ممکن است صدا دادن گوش به‌خاطر عفونت گوش یا تجمع جرم گوش باشد. در این موارد، درمان سوت کشیدن گوش به‌راحتی با رفع مشکل در گوش حاصل خواهد شد.

علاوه بر این ممکن است پزشک از شما تست شنوایی بگیرد تا مشخص شود آیا فرد شنوایی کامل دارید یا خیر.

در صورتی که سوت گوش ناشی از یک بیماری زمینه‌ای باشد، لازم است در ابتدا این بیماری تشخیص داده شود و اقدامات لازم جهت درمان آن انجام شود. مثلا اگر سوت ممتد گوش ناشی از شنیدن صداهای بسیار بلند باشد و بعد از درمان‌های اولیه بهبود پیدا نکند، پزشک می‌تواند روش‌های درمانی مختلفی برای درمان زنگ زدن گوش پیشنهاد دهد.

لازم به ذکر است که در برخی از موارد سوت کشیدن گوش بدون هیچ درمانی و به طور خود به خودی بهبود پیدا می‌کند. البته صرف نظر از علت وزوز گوش ممکن است در برخی موارد خاص مشکل به طور کامل درمان نشود و لازم باشد فرد به یک پزشک متخصص مراجعه کند.

انواع وزوز گوش

هر کدام از انواع وزوز گوش دارای علائم مختلفی بوده و صدای متفاوتی ایجاد می‌کنند. بر این اساس انواع سوت گوش عبارت است از:

• وزوز گوش ذهنی
• وزوز با صدای تق‌تق یا ضربی (تپنده)
• وزوز واقعی و بیرونی

وزوز گوش ذهنی

وزوز گوش ذهنی شایع ترین نوع سوت کشیدن گوش به شمار می‌رود. در این حالت بیمار صدایی در سر خود می‌شنود.

وزوز با صدای تق‌تق یا ضربی (تپنده)

در این حالت صدای زنگ گوش شبیه صدی ضربه یا صدای تپش است که در مواردی با صدای تپش قلب هماهنگ می‌شود.

وزوز واقعی و بیرونی

این مورد چندان شایع نیست. در این حالت ممکن است پزشک نیز در صورت دقت کردن، صدایی از گوش بیمار بشنود.

علت وزوز گوش

همانطور که بیان شد، وزوز گوش یک بیماری نیست بلکه یکی از علائمی است که نشان‌دهنده وجود مشکل و بیماری دیگری در مغز یا شنوایی می‌باشد.

از جمله دلایل سوت کشیدن گوش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• از دست دادن شنوایی
• آسیب‌ دیدگی گوش
• قرارگیری در معرض صداهای بسیار بلند
• عوارض دارویی
• بیماری منیر گوش
• نوروم آکوستیک

سوت کشیدن گوش و از دست دادن شنوایی

احتمالا شایع ترین دلیل وزوز گوش از دست دادن بخشی از شنوایی است. با بالا رفتن سن یا بر اثر وارد شدن آسیبی به گوش (بر اثر صدا، دارو، مواد شیمیایی و ..) ممکن است بخشی از گوش که موجب شنوایی ما می‌شود (حلزون گوش) آسیب ببیند.

طبق نتایج تحقیقاتی که تاکنون انجام شده، احتمالا حلزون گوش دیگر نمی‌تواند سیگنال‌های عادی و نرمال را به مغز بفرستد و درنتیجه مغز دچار سردرگمی در تجزیه این سیگنال‌ها شده و خودش سیگنال‌هایی را تولید می‌کند تا آن را جایگزین کند.

این سیگنال‌ها به‌صورت صدای سوت در گوش شنیده می‌شوند. هرچیزی مانند عفونت یا جرم گوش که موجب کاهش شنوایی شود، صدای سوت گوش را نیز شدت می‌بخشد.

سوت کشیدن گوش به دلیل آسیب گوش

در صورتی که وزوز گوش ناشی از آسیب‌دیدگی گوش باشد، معمولا صدا در هر دو گوش شنیده می‌شود چرا که معمولا هر دو گوش در معرض صداهای بلند، دارو یا دیگر شرایط محیطی قرار می‌گیرند.

وزوز گوش ناشی از قرارگیری در معرض صدای بلند

قرارگیری در معرض صداهای بلند یکی از علل بسیار شایع اختلال زنگ گوش است که معمولا به شنوایی فرد نیز صدمه می‌زند.

متاسفانه بسیاری از افراد اصلا در مورد اثرات مضر صداهای بسیار بلند که ناشی از آتش‌بازی، موسیقی بلند و موارد مانند آن است، آگاه نیستند و اطلاعی در این باره ندارند.

وزوز گوش ناشی از عوارض دارویی

مصرف بیش‌ازحد داروهایی مانند آسپرین، آنتی‌بیوتیک آمینوگلیکوزیدو کدئین می‌تواند موجب وزوز گوش شود. به طور کلی سوت گوش از عوارض جانبی بیش از ۲۰۰ نوع داروی مختلف است.

سوت کشیدن گوش به دلیل بیماری منیر گوش

علت وزوز گوش و سرگیجه ممکن است به دلیل بیماری منیر گوش باشد. علائم این بیماری عبارتند از سرگیجه، وزوز گوش، احساس پُربودن و گرفتگی گوش و از دست دادن شنوایی برای چند ساعت.

این بیماری بر اثر مشکلی در خود گوش ایجاد می‌شود و سوت کشیدن گوش صرفا از علائم این بیماری است.

وزوز در گوش در اثر نوروم آکوستیک

این مورد یکی از علل وزوز گوش به شمار می‌رود که معمولا نادر است. نوروم آکوستیک منجر به سوت کشیدن گوش و تومور مغزی می‌شود.

نوروم آکوستیک نوعی تومور مغزی است که بر روی عصب‌های شنوایی رشد می‌کند و می‌تواند موجب سوت کشیدن گوش و سردرد شود.

تفاوت وزوز گوش ناشی از این بیماری با سایر انواع سوت کشیدن گوش در این است که این بیماری معمولا موجب بروز علائم تنها در یک گوش می‌شود (مثلا وزوز گوش چپ یا راست) در حالی که علل دیگر وزوز گوش که موجب ناشنوایی نیز می‌شوند، در هر دو گوش علائم ایجاد می‌کنند.

علت وزوز گوش پالسی و تپنده

این مشکل معمولا مربوط به جریان خون در رگ‌های سالم یا ناسالم اطراف گوش است.

علت وزوز گوش تپشی می‌تواند ناشی از عوامل زیر باشد:

• بارداری
• کم‌خونی
• پرکاری تیروئید
• تشکیل تومور مغزی که رگ‌های اطراف گوش را درگیر کند
• افزایش فشار مغز که در این حالت فشار مایع اطراف مغز در جمجمه زیاد می‌شود

تشخیص وزوز گوش

ارزیابی‌های اولیه برای تشخیص علت سوت کشیدن گوش در فرد، شامل گرفتن سوابق پزشکی، انجام معاینات فیزیکی و معاینه کامل سر و گردن و از جمله تمامی عصب‌های این ناحیه می‌شود. همچنین لازم است تست شنوایی سنجی کامل انجام شود.

بسته به نوع وزوز گوش و صدایی که در گوش شنیده می‌شود، ممکن است نوعی شنوایی سنجی مخصوص با نام ABR (پاسخ‌دهی شنوایی ساقه مغز) یا اسکن‌های مغزی مانند سی تی اسکن یا ام آر آی انجام شوند.

در برخی از موارد، ممکن است لازم باشد که فشار خون بیمار اندازه‌گیری شود و یا آزمایش خون برای بررسی عملکرد غده تیروئید تجویز شود. در موارد بسیار نادری، ممکن است تستی برای بررسی فشار مایع مغزی نخاعی در جمجمه و کانال نخاعی انجام شود.

تشخیص وزوز گوش

درمان وزوز یا سوت کشیدن گوش

برای درمان سوت کشیدن گوش می‌توان روش‌های مختلفی پیشنهاد داد. برخی از روش های درمان سوت کشیدن گوش عبارت است از:

• دارو درمانی
• دستگاه پوشش‌دهنده صدا
• بازآموزی صدای گوش (TRT)
• خارج کردن جرم گوش
• جراحی
• درمان مشکلات دندانی
• درمان خانگی وزوز گوش
• نوروفیدبک تراپی

درمان دارویی سوت کشیدن گوش

تاکنون داروهای بسیاری برای درمان صدای گوش مورد بررسی قرار گرفته‌اند. در برخی موارد، مصرف دوز پایین داروهای ضد اضطراب مانند والیوم یا داروهای ضدافسردگی می‌تواند در کاهش وزوز و سوت کشیدن گوش موثر باشد.

استفاده از استروئید موضعی در گوش میانی همراه با مصرف داروی ضد اضطراب به نام آلپرازولام نیز در برخی بیماران موثر بوده است.

درمان زنگ گوش با استفاده دستگاه پوشش دهنده صدا

برای درمان سوت گوش در برخی از بیماران، از دستگاه‌های پوشش‌دهنده صدا استفاده می‌شود که مشابه با سمعک هستند و داخل گوش قرار می‌گیرند.

این دستگاه‌ها صدایی تولید می‌کنند که از صدای نویزی که بیمار در گوش خود می‌شنود، مطلوب‌تر است. دستگاهی که اخیرا تولید شده است، یک دستگاه دو منظوره است که به طور همزمان، سمعک و پوشش‌دهنده صدا است.

درمان مشکل وزوز گوش از طریق بازآموزی صدای گوش (TRT)

بازآموزی صدای گوش به توانایی طبیعی مغز برای وفق دادن خود به یک سیگنال بستگی دارد. مغز باید این سیگنال را در سطح ناخودآگاه فیلتر کند تا در سطح ادراک آگاهانه قرار نگیرد.

سازگاری مغز با این سیگنال به هیچ تلاش آگاهانه‌ای نیاز ندارد. مغز افراد معمولا با بسیاری از صداها سازگاری پیدا می‌کند مانند صدای تهویه هوا، فن کامپیوتر و باران ملایم.

چیزی که در تمامی این صداها مشترک است این است که این صداها برای فرد اهمیتی ندارند و بنابراین به عنوان صدای بلند شناسایی نمی‌شوند.

این فرم از درمان وزوز گوش بین ۱۲ تا ۲۴ ماه طول می‌کشد؛ اما بر اساس تجربیات به دست آمده، بسیار موفقیت‌آمیز است.

خارج کردن جرم گوش

اگر علت وزوز گوش تجمع جرم زیاد در گوش باشد، پزشک با استفاده از ساکشن یا پاشیدن آب در گوش و با استفاده از کورت، جرم‌ها را از درون گوش بیرون می‌کشد.

در صورتی که بیمار دچار عفونت گوش شده باشد، قطره درمان وزوز گوش حاوی هیدروکورتیزون برای او تجویز می‌شود تا خارش گوش او کم شود و همچنین برای رفع عفونت، داروی آنتی‌بیوتیک خوراکی تجویز می‌شود.

درمان سوت کشیدن گوش با استفاده از جراحی

در موارد نادری ممکن است برای درمان صدا دادن گوش نیاز به جراحی باشد. این در صورتی است که علت وزوز و سوت کشیدن گوش در فرد کیست یا تومور یا رسوبات کلسیمی استخوان گوش باشد.

درمان مشکلات دندانی فرد دارای مشکل وزوز گوش

برخی از متخصصین معتقدند که مشکلات مفصل فکی نیز می‌تواند موجب وزوز گوش شود. مفصل فک جایی است که استخوان فک به استخوان سر متصل می‌شود و این مفصل درست در جلوی گوش قرار دارد.

این متخصصین معتقدند که درمان مشکل فکی توسط متخصص دندانپزشک می‌تواند مشکل سوت کشیدن را برطرف کند، چرا که عضلات و عصب‌های فک ارتباط بسیار نزدیکی با گوش دارند.

درمان خانگی سوت کشیدن گوش

یکی از روش‌هایی که برای التیام وزوز گوش پیشنهاد می‌شود، جویدن آدامس است. هنگامی که آدامس می جوید، به عضلات دهلیز کمک می کند تا سوت کشیدن سر ظاهر نشود.

علاوه بر این، در طول جویدن، غدد بزاق بیشتر ترشح می شود، که می‌تواند در درمان برخی از انواع وزوز گوش موثر باشد.

لازم به ذکر است که درمان وزوز گوش با استفاده از آدامس یک درمان ساده خانگی است و نباید جایگزین روش‌های درمانی دیگر و یا مراجعه به پزشک شود. سوت کشیدن گوش آزاردهنده گوش باید حتما توسط پزشک متخصص بررسی شود.

پیشگیری از بیماری

یکی از راه‌های پیشگیری از پیشرفت سوت کشیدن گوش و کم شدن شنوایی، اجتناب از قرارگیری در معرض صداهای بسیار بلند است.

برای پیشگیری از آسیب شنوایی پیشنهاد می‌شود که:

• در محیط‌های پر سر و صدا از محافظ گوش استفاده کنید.
• موسیقی خود را با صدای متوسط گوش کنید.

بهبود سلامتی بدن نمی‌تواند تاثیری در درمان وزوز گوش داشته باشد، اما سلامت کلی فرد قطعا شدت وزوز و سوت کشیدن گوش را کمتر می‌کند و موجب می‌شود فرد احساس فیزیکی و روحی بهتری داشته باشد.

ورزش کردن، داشتن رژیم غذایی سالم، داشتن عادات خواب صحیح، سیگار نکشیدن، انجام فعالیت‌ها و تفریحات سالم و کنترل استرس همگی به داشتن سلامتی بیشتر کمک می‌کنند.

حلزون گوش بخشی ازساختمان گوش داخلی است که موجب تکمیل دستگاه شنوایی در افراد است. حلزون گوش در ساختمان گوش به شکلی است که 2.5 دور حول محور خود چرخیده و شکل حلزونی ایجاد نموده. حلزون گوش دارای بخش مهمی بنام اندام کورتی است که دارای حسگر های شنوایی می باشد. می توان گفت تنها در پستانداران و انسان ها این اندام وجود دارد و با سلول های مویی ارتعاشات دریافت شده از طریق گوش خارجی و گوش میانی دریافت می شود و با تبدیل به سیگنال های قابل درک از طریق عصب گوش به مغز می رساند تا در مغز صدا ها درک شده و به اصطلاح شنیده شود.

حلزون گوش چیست؟

همان طور که در ابتدا اشاره شد حلزون گوش (Limacon)  در گوش داخلی واقع شده و بصورت ساختار حلزونی شکل که 2/5 دور حول محور خود چرخیده است. حلزون گوش دارای سه مجرا است که بوسیله غشا از یک دیگر جدا شده اند.  مجرای دهلیزی، مجرای میانی و مجرای صماخی نام های این سه مجرا در حلزون گوش هستند. حلزون گوش توسط دریچه ای به گوش میانی متصل می شود. حلزون گوش در گوش داخلی قرار گرفته که وظیفه آن حفظ تعادل و شنوایی می باشد. در واقع اختلالات در این بخش موجب از بین رفتن تعادل یا همان سرگیجه می شود. همچنین بروز کم شنوایی یا ناشنوایی های عصبی از جمله مشکلات بیماری های حلزون گوش است.

علل  آسیب حلزون گوش

اختلالات ناشی از آسیب گوش موجب کاهش سطح شنوایی و همچنین افزایش اختلال عدم تعادل در افراد می شود. در برخی موارد اختلالات حلزون گوش مادرزادی بوده و اکتسابی نیست. یکی از رایج ترین علل آسیب حلزون گوش نوزاد کاهش اکسیژن در رحم مادر می باشد، بیماری هایی که مادر به آن مبتلا باشد نظیر سرخجه، توکسوپلاسموز، سیتومگالو، سیفلیس، مصرف داروهای اتوتوکسیک گوش توسط مادر باردار و هیپوکسی این مشکل را در کودک ایجاد می کند. علل دیگر آسیب حلزون گوش اکتسابی است که در پی بروز عفونت های خاص و همچنین ضربه به سر و بیماری مننژیت و... ایجاد می شود و موجب افت شنوایی می شود.

درمان کم شنوایی با کاشت حلزون گوش

در واقع روش درمان کم شنوایی با کاشت حلزون گوش برای همه افراد کم شنوا یا ناشنوا قابل استفاده نمی باشد و بستگی به نوع مشکل و اختلال این افراد دارد. کاشت حلزون گوش در مواقعی که فرد بدلیل اختلال در حلزون گوش املاک تحریک عصب گوش را ندارد و هیچ صدایی از این بخش به عصب شنوایی و مغز مخابره نمی شود، می تواند راهکار مناسبی باشد تا شانس افزایش شنوایی در این فرد بیشتر شود. معمولاً حلزون گوش مصنوعی صرف نظر از مشکلاتی که در گوش داخلی وجود دارد، بصورت مستقیم عصب را تحریک نموده و بدون دارا بودن سلول های مویی ( گیرنده های شنوایی) آن ها را دریافت و به سیگنال های قابل درک برای مغز تبدیل می نماید.

کاشت حلزون گوش برای چه کسانی قابل استفاده است؟

باتوجه به توضیحاتی که ارئه شد، احتمالاً این سوال در ذهن ایجاد می شود که کاشت حلزون گوش برای چه افرادی مناسب است؟ این روش درمان معمولاً در کسانی استفاده می شود که سمعک در آن ها پاسخ مناسب و قابل قبولی نداده و پزشک تشخیص به استفاده از روش درمان کاشت حلزون گوش گرفته است. همچنین کاشت حلزون در مواردی که فرد بطور مادرزادی دچار ناشنوایی بوده است، بسیار کارآمد بوده. 

نکته ای برای والدین

در صورتی که فرزند شما دچار ناشنوایی است و تشخیص پزشک به انجام جراحی کاشت حلزون گوش بوده است، توصیه می کند حتماً قبل از دو سالگی اقدام به انجام جراحی نمایید. نتیجه جراحی برای کودکان زیر دو سال بسیار رضابتبخش بوده و این کودکان امکان شنوایی بیشتری نسبت به جراحی ها در سنین بالاتر داشته اند. تحقیقات نشان داده است کودکانی که کاشت حلزون را قبل از 12 ماهگی دریافت می‌کنند، نسبت به کودکان مشابه‌ای که دیرتر این دستگاه را دریافت می‌کنند، قادر هستند که بهتر بشنوند، صدا و موسیقی را بهتر درک کنند و بهتر صحبت کنند.

کری ناگهانی گوش یا سکته گوش عارضه ای است که فرد به طور ناگهانی یا حداکثر در سه روز مقداری یا تمام شنوایی خود را از دست می دهد. کری ناگهانی گوش دراغلب افراد با ترس همراه است و باید بلافاصله پس از بروزعلائم ناشنوایی به پزشک مراجعه نمایند و ازخود درمانی به شدت بپرهیزند. کری ناگهانی گوش یا همان سکته گوش درمدت زمان بسیار کوتاهی پس از بروز مشکل امکان درمان یا بهبود دارد. در برخی موارد به علت عدم مراجعه به موقع بیمار به پزشک متخصص کری ناگهانی گوش برای وی به ناشنوایی دائمی بدل می شود و بیمار پس از گذشت این زمان طلایی به هیچ درمانی پاسخ نمی دهد.

علل کری ناگهانی گوش

علل کری ناگهانی گوش همچنان به صورت واضح مشخص نیست اما در ادامه عواملی که میتوانند باعث این اتفاق شوند را خواهیم گفت:

• برخی بیماری های ویروسی
• حمله ی دستگاه ایمنی به گوش درونی که در حقیقت خود ایمنی محسوب گشته و خود بدن به یکی از اعضای خود آسیب وارد می نماید
• بسته شدن سرخرگ لابیرنت که تنها سرخرگ تغذیه ای گوش است

علائم کری ناگهانی گوش

همانطور که پیداست اولین علائم کری ناگهانی گوش کاهش شنوایی است. یک روز که از خواب بیدار میشوید متوجه می شوید که به کیفیت و خوبی قبل نمی شنوید و این آغاز این مشکل می باشد. همچنین درسکته گوش ممکن است علائمی مثل سرگیجه، تهوع، سردرد و... نیز مشاهده گردد.

درمان کری ناگهانی گوش

در کری ناگهانی گوش یک سوم مبتلایان به مرور زمان شنوایی خود را باز  می یابند اما حدود دو سوم شنوایی طی مدت بیشتر بازمیگردد و برخی افراد نیز متاسفانه شنوایی خود را باز نمی یابند! باید توجه داشت درمان کری ناگهانی گوش به صورت خوسرانه می تواند بیشتر شما را در معرض آسیب همیشگی شنوایی قرار دهد، مراجعه در گلد تایم درمان به شما شانس می دهد که بتوانید با اقدامات به موقع پزشکی از این بیماری رهایی یابید، از جمله روش های درمانی که پزشکان برای درمان کری ناگهانی گوش استفاده میکنند کورتون خوراکی می باشد. همچنین در اقدامات تخصصی تر درمان کری ناگهانی گوش تزریق کورتون به درون گوش می تواند مثمر ثمر تر واقع شود.
برای درمان این اختلال هیچ راه جراحی تا کنون وجود نداشته و همچنین زمان طلایی مراجعه به پزشک و درمان از 1 روز تا 7 روز بعد از اولین علائم تخمین زده شده، هرقدر ابعاد کاهش شنوایی گسترده تر نشده باشد امکان درمان موفق افزایش می یابد. حداکثر زمانی که برای درمان کری ناگهانی گوش در نظر گرفته شده 14 روز است و پس از آن تقریبا کار خاصی برای درمان نمی توان انجام داد و درمان اثری از بهبودی نخواهد داشت.

نام دیگر پرده گوش، پرده صماخ می‌باشد که بین گوش خارجی و میانی قرار می‌گیرد. پرده گوش بافت شفافی است که امکان حرکت دارد. پرده گوش می تواند صدا را تقویت کند و به گوش داخلی برساند تا صدا شنیده شود. این بخش ساختاری گوش تنها  ۳۰ درصد در شنوایی تاثیر دارد و اهمیت آن در قدرت شنیدن نیست، چون ناشنوایی در اثر تخریب عصبی اتفاق می افتد نه پاره شدن پرده گوش. وجود پرده گوش برای جلوگیری از ابتلا به عفونت های گوش میانی که می تواند صدمه های مهمی به گوش بزند، اهمیت زیادی دارد؛ عفونت در گوش داخلی و میانی می تواند شنوایی را صد در صد از بین ببرد.به همین دلیل باید از پرده گوش محافظت کرد و اگر دچار آسیب شود حتما باید آن را تحت نظر پزشک متخصص گوش و حلق و بینی ترمیم کرد. البته ترمیم پرده گوش با دوختن آن انجام نمی شود بلکه متخصص گوش و حلق و بینی داربست مطمئنی زیرش می زند و اجازه می دهد پرده گوش روی آن ترمیم شود. عوامل آسیب رسان به پرده گوش شامل دو گروه عوامل بیرونی و عوامل درونی می باشند.

عوامل بیرونی آسیب زننده به پرده گوش

عوامل بیرونی ای که پرده گوش را از بین می برند ضربه های ناشی از تصادف یا برخورد با گوش است، این برخورد با پرده گوش می تواند مستقیم مثلاً با فرو بردن جسم خارجی ای مثل سنجاق سر، خودکار یا حتی گوش پاک کن به داخل گوش و یا یک حرکت ناگهانی باشد .اما گاهی این آسیب ناشی از کار و آسیب بیرونی ای است که در جوشکار ها، غواص ها، چترباز ها و... اتفاق می افتد؛ چون هنگام انجام چنین کارهایی، فشاری که از بیرون وارد گوش می شود پرده گوش را دچار آسیب می کند. حتی در نزاعهای خیابانی، خوردن سیلی یا مشت به گوش و تصادف با اتومبیل، هر نوع ضربه به سر، سقوط از ارتفاع و حضور در مکانی که در آنجا انفجاری صورت گیرد مثلا در جنگ ها، می تواند باعث از بین رفتن پرده گوش شود. انفجارهای چهارشنبه سوری هم می تواند علاوه بر خطرهای دیگری که دارد، باعث پاره شدن پرده گوش شود. اگر شستشوی گوش هم به وسیله فرد ناواردی انجام شود یا آب با فشار داخل گوش شود، می تواند باعث از دست رفتن پرده گوش شود.

عوامل درونی آسیب زننده به پرده گوش

عوامل درونی آسیب زننده به پرده گوش از درون گوش میانی، می تواند باعث صدمه زدن به پرده گوش شود، مهم ترین عاملی که می تواند باعث آسیب پرده گوش شود، عفونت هاست و در کسی که از کودکی در معرض عفونت های گوش است، این اتفاق شایع است.عفونت های گوش دو علت دارد؛ یا ناشی از التهاب مخاطی گوش میانی است یا اختلال هایی که در شیپوراستاش ممکن است، وجود داشته باشد.
شیپوراستاش مجرایی است که حلق را به گوش وصل می کند و باعث تنظیم فشار داخل گوش می شود، حالا اگر شیپوراستاش بسته شود، به اختلال شنوایی، افزایش فشار و درنهایت پارگی پرده گوش منجر خواهد شد؛ یعنی اول التهاب ایجاد می شود، بعد عفونت بروز می کند و عفونت، التهاب و آسیب پرده گوش را به دنبال دارد. تا زمانی که عفونت وجود داشته باشد، متاسفانه ترمیم پرده گوش امکان پذیر نیست، به همین دلیل قبل از جراحی، باید التهاب و عفونت گوش حتما برطرف شود. پاره شدن پرده گوش در کودکان نیز بیشتر ناشی از عفونت ها و در سنین بالاتر به دنبال تروما و ضربه ها ایجاد می شود.

نشانه های پارگی پرده گوش

نشانه های پارگی پرده گوش که بیمار متوجه آن می شود، می تواند افت شنوایی، حس صدایی مثل حرکت باد در گوش وزوز گوش و یا درد، خونریزی و ترشح از گوش باشد و اگر در اثر ضربه این اتفاق افتاده باشد، بیمار دچار سرگیجه هم خواهد شد. از دیگر نشانه‌های پارگی پرده گوش،ترشح مایع شفاف و یا چرک و خون از گوش می‌باشد که بیشتر افرادی که دچار این مشکل می شوند، ناگهان احساس می کنند گوششان کیپ شده و نمی توانند صداها را بشنوند.

پارگی پرده گوش قابل ترمیم می‌باشد

با توجه به علایم گفته شده در بالا، افراد با دیدن این شرایط باید به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنند تا معاینه های لازم انجام شود. در صورتی‌ که پرده گوش واقعا آسیب دیده باشد، متخصص، ابتدا اندازه سوراخی را که ایجاد شده بررسی می کند؛ چرا که اندازه این سوراخ یا در حقیقت تعیین مقدار آسیب پرده گوش، در درمان بسیار تعیین کننده است. اگر سوراخ پرده گوش کوچک باشد، معمولاً خودبه خود ترمیم میشود؛ البته به شرط این که عفونت وجود نداشته باشد. اگر اندازه سوراخ پرده گوش بیشتر از یک چهارم سطح پرده گوش باشد، معمولاً برای درمان به جراحی نیاز است. اما پرده گوش ترمیم شده همیشه نازک تر از پرده گوش اولیه خواهد بود. علت این اتفاق، این است که پرده گوش سه لایه دارد، ولی پس از این که آسیب می بیند، فقط دو لایه آن ترمیم می شود و به همین دلیل صدمه پذیرتر هم می‌باشد. پس کسانی که دچار از بین رفتن پرده گوش شده اند، باید بیشتر مراقب باشند.
در درمان با روش جراحی ترمیم پرده گوش یا همان تمپانوپلاستی (Tympanoplasty),فردی را که پرده گوش او آسیب دیده است، وارد اتاق عمل می کنند و او را تحت بی‌حسی موضعی و یا بیهوشی کامل (بسته به تشخیص پزشک متخصص و یا شرایط بیمار) قرار می دهند. پزشک متخصص برای دسترسی به پارگی پرده گوش، برشی را در داخل کانال گوش ایجاد می کند. اگر جراح نتواند به این روش به سوراخ ایجاد شده در پرده گوش دسترسی پیدا کند، برش کوچکی در پشت گوش فرد ایجاد می کند و بافت مشخصی را از آن برمی دارد و بر روی پارگی پرده گوش، پیوند می زند. اگر جای زخم روی بافت باقی بماند، پزشک متخصص قبل از ترمیم پرده گوش، آن را با لیزر از بین می برد و از بخیه برای ترمیم برش استفاده می کند.

آیا گوش رشد می کند؟

احتمالا شما نیز شنیده اید با افزایش سن برخی اندام های بدن کوچک شده و برخی دیگر نظیر گوش و بینی بزرگ می شود و شاهد رشد گوش یا بینی هستیم. این باور کلی در ذهن عموم وجود دارد که غضروف های بینی و گوش تا پایان عمر در حال رشد است و عده ای نیز این امر را به سبب نیاز انسان به دریافت میزان بیشتری از صدا و یا اکسیژن از طریق ورودی سوراخ های بینی می دانند. در این مقاله قصد به بررسی علمی این امر و ساختمان گوش داریم.

ساختمان گوش را بشناسید

در گام نخست لازم است ساختمان گوش را بشناسید. گوش یکی از اندام های مهم در بدن است که در قسمت سر قرار گرفته. گوش با ساختمانی پیچیده به شنیدن صدا ها کمک می کند. گوش از بخش های مختلفی تشکیل شده که به اختصار آن را توضیح خواهیم داد.

- گوش داخلی
گوش داخلی یکی از مهم ترین بخش های شنوایی محسوب می شود.مجازی نیم حلقوی در این بخش گوش موجب شنوایی و حفظ تعادل می شود. حلزون گوش در گوش داخلی قرار دارد. گوش داخلی با دریافت امواج صدا از طریق گوش میانی و جذب آن از گوش خارجی، با تحلیل امواج و انتقال اطلاعات از طریق عصب گوش شنوایی را پدید می آورد.

- گوش میانی
گوش میانی امواج صوتی که به وسیله گوش خارجی دریافت می شوند را تقویت نموده و به گوش داخلی انتقال می دهد. گوش میانی در واقع گوش میانی واسطه دریافت و تحلیل صدا ها است. گوش میانی مایع گوشی را نیز شامل می شود که وظیفه آن حفظ تعادل در بدن است.

- گوش خارجی
گوش خارجی، خارجی ترین بخش گوش است که در کنار سر قرار گرفته است. گوش خارجی با حالتی خاص دریافت کننده امواج صدا است. اصوات از طریق گوش خارجی جذب و به گوش میانی منتقل می شوند. گوش خارجی متشکل از لاله گوشٰ، مجرای گوش و پرده سماخ است. گوش خارجی به جهت دارا بودن واکس گوش از ورود اجسام و حشرات به داخل گوش جلوگیری می کند.

آیا گوش رشد می کند؟

در باور عامه گوش با افزایش سن بزرگ می شود. این باور بر پایه این نظریه استوار است که با افزایش سن به دلیل ضعف شنوایی ابعاد گوش خارجی بزرگ تر می شود تا امکان دریافت اصوات بیشتری فراهم گردد. اما در حقیقت این نظریه نادرست است چرا که گوش پس از سن بلوغ رشد نمی کند. باور بزرگ شدن گوش و بینی در سنین کهنسالی به دلیل تغییر شکل گوش است. گوش به دلیل ساختار غضروفی با گذشت زمان تحت تاثیر نیروی جاذبه زمین قرار گرفته و دچار تغییر فرم و کشیدگی می شود. همین موضوع باور رشد گوش را ایجاد می کند.

یکی از مشکلاتی که موجب مراجعه افراد به پزشک می شود، گرفتگی گوش یا کاهش شنوایی بدلیل تجمع جرم گوش است. جرم گوش ترشحات طبیعی است که در گوش خارجی وظیفه محافظت از گوش را بر عهده دارد. گاهاً به علل مختلف جرم گوش یا وکس گوش افزایش می یابد و گاهاً با اشتباهاتی نظیر استفاده از گوش پاک کن و فشار این ماده در گوش و چسبندگی آن با پرده گوش موجب کاهش شنوایی می شود. در این شرایط پزشک توصیه به شستشوی گوش می نماید. در این مقاله قصد به بررسی مزایا و معایت شستشوی گوش داریم که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

چرا شستشوی گوش لازم است؟

گوش یکی از حساس ترین اعضای بدن می باشد که از بخش های مختلفی تشکیل شده است. پرده گوش معمولاً یکی از حساس ترین بخش های گوش می باشد که در صورت ورود جسم خارجی به داخل گوش و برخورد با پرده گوش، شنوایی دچار اختلال می شود. به همین دلیل جرم گوش یا وکس گوش در خارج محیط گوش خارجی با هدف محافظت از پرده گوش بطور طبیعی ایجاد می شود.  در برخی موارد بدلیل سفت شدن جرم گوش و یا ورود حشرات یا اجسام خارجی ریز به داخل گوش، نیاز به خروج فوری بوسیله شستشوی گوش ایجاد می شود. در این شرایط بهترین راه شستشوی گوش توسط پزشک است.

در چه مواردی شستشوی گوش توصیه می شود؟

شستشوی گوش در مواردی توصیه می شود که پزشک پس از معاینه متوجه ترشح بیش از اندازه گوش می شود. ترشح بیش از حد وکس گوش موجب کاهش شنوایی می شود و پزشک با شستشوی گوش اقدام به رفع این مشکل می نماید. همچنین گاهی فرد با مشکلاتی مثل سوت کشیدن گوش و کیپ شدن گوش به پزشک مراجعه مینماید که شستشوی گوش توصیه می شود. در برخی موارد نیز ترشح بد بو از گوش موجب می شود پزشک اقدام به شستشوی گوش بیمار نماید.

شستشوی گوش چگونه است؟

در اولین اقدام پزشک نسبت به معاینه گوش بیمار اقدام می نماید و با تائید اولیه اقدام به وارد نمودن اتوسکوپ Otoscope به داخل گوش بیمار می نماید. با استفاده از این وسیله که امکان روشن نمودن گوش خارجی بوسیله نور را دارند، پزشک را قادر می سازند که جرم اضافی و موقعیت آن را مشاهده نماید. در  مرحله بعدی پزشک با استفاده از چیزی شبیه به سرنگ اقدام به شستشوی گوش بیمار می نماید. ممکن است کمی احساس ناخوش آیند در فرد ایجاد شود چرا که آب کمی با فشار وارد گوش می شود  و از این طریق جرم گوش خارج می شود.

شستشوی گوش برای این افراد ممنوع است

همان طور که گفته شد، شستشوی گوش مزایای بسیاری دارد اما مانند سایر روش های درمانی استفاده از آن برای عده ای ممنوع است. افراد ممنوعه برای شستشوی گوش شامل کسانی است که دچار پارگی پرده گوش هستند. در این افراد به دلیل ریسک ابتلا به عفونت گوش و آسیب بیشتر به شنوایی انجام شستشوی گوش توصیه نمی شود. همچنین در صورتی که به دیابت و یا بیماری هایی که موجب ضعف سیستم ایمنی می شود مبتلا هستید، انجام شستشوی گوش توصیه نمی شود.

دکتر مجید نصیری |  متخصص گوش و حلق و بینی

کاربرد نوار گوش یا ادیوگرام چیست؟

 گوش یکی از اصلی ترین حواس انسان است که بوسیله آن امکان شنیدن و واکنش های پس از آن برای انسان مهیا می شود. در گذشته دور، شنوایی موجب نجات جان انسان می شد و امروزه نیز یکی از مهم ترین حواس در ادامه زندگی محسوب می شود. در مواقعی که به دلایل متعددی همچون ضربه، عفونت، ورود جسم خارجی به گوش و... شنوایی فرد دچار آسیب می شود و با افت شنوایی یا ازبین رفتن کامل شنوایی بروز می کند، پزشک نیاز به بررسی میزان شنوایی گوش دارد و با تجویز انجام ادیوگرام یا نوار گوش اقدام به بررسی می نمایند.

نوار گوش چیست؟

نوار گوش اصطلاح رایجی است که به سنجش شنوایی توسط ادیومتر گفته می شود. پزشک با مشاهده علائمی همچون کاهش شنوایی و ضعف شنوایی اقدام به بررسی گوش توسط نوار گوش می نماید. ادیوگرام که توسط دستگاه ادیومتر ترسیم می گردد، حاوی اطلاعاتی از آستانه شنوایی فرد می باشد و با رسم نمودار شنوایی مشخص می کند که وضعیت شنوایی فرد به چه صورت است.  در ادامه به نحوه عملکرد ادیولوژیست در دریافت اطلاعات نوار گوش خواهیم پرداخت.

تست شنوایی یا تست آستانه راه هوایی چیست؟

معمولاً با ارجاع بیمار به ادیولوژیست، بیمار در یک اتاق آکوستیک قرار خواهد گرفت و با قرار دادن هدفون بر روی گوش صداهای مختلفی می شنود. در طول مدت شنوایی سنجی لازم است بیمار هر صدایی که توسط هدفون به گوشش رسید را توسط دکمه ای اعلام نماید. در این شرایط دستگاه صدا هایی با دسیبل مختلف پخش می کند و فرد پس از شنیدن هر صدا اقدام به فشردن دکمه ای می کند که حاکی از بگوش رسیدن صدا است.  

چگونه نوار گوش گرفته می شود؟

نوار گوش که به آن آستانه گیری راه شنوایی نیز گفته می شود بوسیله قرار دادن یک مرتعش کننده در استخوان ماستوئید گوش و یا قسمت پیشانی، ارتعاشات از طریق جمجمه وارد حلزون گوش شده و حلزون گوش را تحریک می نماید.  پس از این مرحله ادیومتر آستانه شنوایی فرد را در نوار شنوایی ثبت می کند . اطلاعات ثبت شده در نوار شنوایی طبق استاندارد بین المللی درج می گردد و پزشکان و ادیولوژیست ها به معانی آن آگاهند. واحد اندازه گیری شدت صوت دسی بل است و شدت اکوستیکی از -10 تا +120 می باشد. درنوار گوش میزان شنوایی یا کم شنوایی فرد مشخص می شود.

تفاوت نوار گوش با تست شنوایی چیست؟

معمولاً تست شنوایی یا تست آستانه راه هوایی  به گونه ای است که با همکاری فرد امکان شنوایی و شدت و ضعف آن مشخص می شود. به این ترتیب که با استفاده از هدفون صداهای متفاوتی برای فرد پخش می شود، فرد با دکمه ای که در اختیار دارد شنیدن هر صدا را به اطلاع ادیولوژیست می رساند. در این نوع تست اگر بیمار کودک باشد و یا به دلایلی اقدام به عدم ارائه اطلاعات صحیح نماید، تست شنوایی دقیق و صحیح نخواهد بود. در این شرایط معمولاً از نوار گوش استفاده می شود.

کاربرد نوار گوش چیست؟

با توجه به توضیحات ارائه شده این سوال ایجاد می شود که کاربرد نوار گوش چیست؟ باید گفت پزشک زمانی از بیمار درخواست نوار گوش و تست شنوایی می کند که بیمار با شکایت از ضعف شنوایی و اختلال در آن به پزشک مراجعه نموده باشد. در این شرایط پزشک نیاز به منیع قابل اطمینانی دارد تا بوسیله آن در نوع کم شنوایی بیمار و تجویز روش درمان موفق اقدام نماید. کابرد نوار گوش همین است، چرا که با ارزیابی دقیق و تفسیر نوار گوش می توان مشخص نمود کم شنوایی بیمار در چه حد است و آیا می توان درمان دارویی و... داشت یا روش درمان استفاده از سمعک است. بر همین اساس نوار گوش یکی از ارزیابی های مهم در ضعف شنوایی و اختلالات شنوایی بحساب می آید.

دکتر مجید نصیری |  متخصص گوش و حلق و بینی

سرطان، تقسیم و رشد غیر طبیعی سلول های بدن می باشد، تمام اندام های بدن من جمله گوش نیز از خطر این اتفاق مستثنی نیستند، و در این مقاله قصد داریم به انواع سرطان گوش بپردازیم. سرطان گوش مثل همه انواع سرطان ها امکان درمان در صورت خوش خیم بودن آن وجود دارد، اما در صورت تشخیص دیرتر وهمچنین عدم پیگیری درمان، امکان مرگ بیمار وجود دارد. سرطان گوش در لایه های مختلف گوش بوجود می آید و در برخی موارد سرطان پوستی است که در گوش بوجود آمده، به همین دلیل جمیعا به سرطان گوش یا پوستی که در قسمت بیرونی، درونی و.. گوش رخ می دهد سرطان گوش می گویند.

علائم سرطان گوش

سرطان گوش بسته به نوع، علائم متفاوتی دارد اما در مرحبه ی ابتدایی اغلب این علائم در بیمار بروز می کند:

• تشکیل تومور یا زخم (زخم با درمان های اولیه بهبود نمی یابد)
• پیچیدن درد در گوش
• شنیدن صدا در گوش (زنگ زدن گوش)
• خونریزی از گوش و ترشحات بسیار زیاد
• کاهش و از بین رفتن کامل شنوایی
• ورم گردن
• در موارد نادر آسیب مغزی و فلج شدن

انواع سرطان گوش

سرطان گوش خارجی

سرطان گوش خارجی از انواع سرطان گوش است که اغلب بصورت زخم های پیش رونده نمایان می شود، سرطان گوش خارجی در ابتدا غالبا بصورت سرطان پوست شروع می شود و سپس گوش را درگیر ی کند. در مواردی سرطان گوش حتی باعث آسیب به مغز هم شده است، این نوع سرطان در گوش خارجی اتفاق می افتد که در مراحل اولیه میتوان با جراحی آن را درمان و متوقف کرد.

سرطان مجرای گوش

سرطان مجرای گوش از انواع سرطان است که در داخل مجرای گوش و اغلب در قسمت بیرونی آن دیده می شود. این نوع سرطان با وجود تومور در داخل مجرای گوش تشخیص داده میشود که در مراحل اولیه با جراحی قابل درمان است.

سرطان گوش میانی

سرطان گوش میانی با اوولین علائم درد و سپس خون ریزی بروز میکند، فرد دچار کم شنوایی و گاها نا شنوایی میشود. تومور در قسمت ابتدایی مجاری گوش نمایان می شود، سرطان مجرای گوش را می توان در مراحل آغازین با بافت برداری درمان کرد.

سرطان داخل گوش

سرطان داخل گوش از انواع سرطان هایی است که اغلب سرطان پوستی است که گوش را درگیر می نماید.

سرطان سلول پایه ای

سرطان سلول پایه ای از شایع ترین انواع سرطان پوست می باشند که قسمت داخل یا خارج پوست را تحت تاثیر قرار می دهد، این سرطان نیز درمراحل اولیه قابل درمان است.

سرطان سلول سنگ فرشی

سرطان سلول سنگ فرشی مثل سرطان سلول پایه ای از انواع سرطان پوست می باشد که البته کمی شدید تر اما قابل درمان است. این سرطان با پوسته پوسته و فلس مانند شدن و ایجاد قرمزی و زخم در ناحیه ی گوش خصوصا لبه های گوش بروز میکند و امکان دارد در بخش های دیگر بدن نیر گسترش یابد مثل اطراف دهان و لب ها.

ملانوم

ملانوم در حقیقت خطرناک ترین سرطان است چرا که به سلول ها و بافت های اطراف به شدت و سرعت آسیب میزند همچننی به دلیل دشواری تشخیص و نبود علائمی مثل تغییر رنگ در پوست و... این سرطان پیش از تشخیص اولیه با شدت گرفتن تشخیص داده می شود و درمان بسیار دشوار خواهد بود. در ملانوم، ملانوسیت ها که سلول های تشکیل دهنده ی لایه ای از پوست هستند دچار سرطان می شوند.

درمان سرطان گوش

در درمان سرطان گوش سه روش عمده وجود دارد به توضیح هر یک خواهیم پرداخت:
- درمان سرطان گوش با روش جراحی : در این روش از عمل جراحی برای برداشتن سلول و بافت سرطانی استفاده می کنند.
- درمان سرطان گوش با پرتودرمانی: در مواردی که سلول سرطانی گسترش یافته و با جراحی نمی توان آن را خارج نمود از پرتو درمانی استفاده میگردد. در این روش اشعه های رادیواکتیو با انرژی بالا برای کشتن سلول های سرطانی استفاده می شود.
- درمان سرطان گوش با شیمی درمانی: شیمی درمانی روشی است که از دارو و مواد شیمیایی برای درمان استفاده می شود، این روش بدلیل این که آسیب های ثانویه ی زیادی دارد در مرحله ی آخر درمن استفاده میشود.
فراموش نکنید یکی از عمده دلایلی که سرطان کشنده می شود، اولا اقدام دیر و ثانیا تشخیص دیر هنگام است، پس در انتخاب متخصص مناسب و همچنین پیگیری علائمی که از نظر شما کوچک شمرده می شود اما می تواند خطرناک باشد، دقت عمل و سرعت کافی داشته باشید.

دکتر مجید نصیری |  متخصص گوش و حلق و بینی