آمبولیزاسیون مغز یک روش کارآمد به منظور رفع خونریزی رگ با ایجاد یک انسداد مصنوعی در رگ است. این روش خطر سکته مغزی و خونریزی مغزی را کاهش می‌دهد.

آمبولیزاسیون مغز یا AVM چیست؟

روش درمانی آمبولیزاسیون مغزی برای ناهنجاری شریانی وریدی (AVM) تحت عنوان امبولوتراپی یا اندوواسکولار شناخته می‌شود. این روش شامل تزریق چسب یا مواد چسبنده مایع غیر واکنشی دیگر به وریدهای ناهنجار به منظور مسدود کردن آن‌ها است.

برای این منظور یک کاتتر کوچک از طریق یک رگ در کشاله ران وارد شده و به طرف رگ‌های خونی تامین کننده‌ رگ مشکل‌دار حرکت می‌کند. تمام موارد ناهنجاری شریانی وریدی با آمبولیزاسیون قابل درمان نیستند.

ناهنجاری شریانی وریدی‌ در آنژیوگرافی مقدماتی توسط رادیولوژیست‌های ماهر بررسی می‌شود تا تعیین شود که آیا کاتترها بدون ایجاد هیچ گونه عوارضی قبل از اینکه برای آمبولیزاسیون در نظر گرفته شوند قابل وارد شدن هستند یا خیر. مدت زمان بهبودی بستگی به وضعیت کلی سلامتی، شدت مشکل و عوامل دیگر دارد.

آیا عمل آمبولیزاسیون مغزی خطرناک است؟

در بیشتر موارد، آمبولیزاسیون اندوواسکولار روشی موفق با نتایج خوب است. نتیجه درمان نیز بستگی به هرگونه آسیب مغزی که در قبل، حین یا بعد از جراحی در اثر خونریزی رخ داده است خواهد داشت.

بسیار متداول است که متخصص قبل از انواع دیگر درمان، آمبولیزاسیون را توصیه کند. این درمان به منظور پیشگیری از خونریزی ناشی از ناهنجاری شریان وریدی ارائه می‌شود. خونریزی ممکن است به مغز آسیب زده و منجر به سکته مغزی یا ناتوانی دائمی احتمالی یا حتی مرگ شود. ناهنجاری شریانی وریدی همچنین ممکن است باعث سردرد، تشنج و فلج پیش‌رونده شود و درمان می‌تواند این علائم را تسکین دهد.

این نوع درمان تنها در صورتی می‌تواند انجام شود که ناهنجاری شریانی وریدی متشکل از رگ‌هایی باشد که با کاتتر قابل دسترسی است. آمبولیزاسیون یک روش جراحی باز نیست و نیاز به آموزش تخصصی دارد.

مزایای آمبولیزاسیون مغز

مزایای عمل avm مغزی شامل موارد زیر است:

• آمبولیزاسیون مغز در کوچک‌تر کردن ناهنجاری شریانی وریدی به طوری که برای پرتو درمانی مناسب باشد بسیار موثر است.
• آمبولیزاسیون برای کاهش جریان خون از طریق ناهنجاری شریانی وریدی قبل از جراحی مفید است.
• این کار برداشتن ناهنجاری شریانی وریدی توسط جراح را بسیار آسان‌تر می‌کند.
• قابل تکرار شدن و مرحله بندی است.
• احتمال درمان قطعی با آمبولیزاسیون به تنهایی حدود ۲۰ درصد است.
• عمل جراحی باز نیست.
• بستری کوتاه مدت در بیمارستان

دلیل انجام عمل آمبولیزاسیون مغزی

جراحی آمبولیزاسیون مغز اغلب برای درمان آنوریسم مغزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین می‌تواند برای سایر شرایط پزشکی که جراحی باز خطرناک است استفاده شود. هدف از درمان پیشگیری از خونریزی در ناحیه مشکل‌دار و کاهش خطر پارگی رگ خونی است. پزشک به بیمار کمک خواهد کرد تا تصمیم بگیرد که برای مسدود کردن آنوریسم قبل از پارگی آن عمل جراحی انجام دهد یا خیر.

این روش را می‌توان برای درمان موارد زیر استفاده کرد:

• ناهنجاری شریانی وریدی (AVM)
• فیستول کاروتید کاورنو (مشکلی در شریان بزرگ گردن)
• تومورهای مغزی

اقدامات قبل ازعمل avm مغزی

پذیرش اولیه یک یا دو روز قبل از آمبولیزاسیون مغز انجام شده و آزمایش‌های خون معمول اجرا می‌شوند. این روش اغلب به صورت اورژانسی انجام می‌شود. در صورتی که شرایط اورژانسی نباشد توجه به نکات زیر لازم است:

• به پزشک بگویید که بیمار چه داروهایی مصرف می‌کند.
• از پزشک بپرسید که بیمار در روز جراحی چه داروهایی را باید مصرف کند.
• سعی کنید که سیگار کشیدن را متوقف کنید.
• از بیمار اغلب خواسته می‌شود تا برای ۸ ساعت قبل از جراحی چیزی نخورد و ننوشد.
• داروهای تجویز شده برای بیمار را تهیه کرده و بیمار آنها را با یک جرعه آب بنوشد.
• در زمان تعیین شده به بیمارستان مراجعه نمایید.

مراحل عمل آمبولیزاسیون مغز

بیمار از محل پذیرش به محل آنژیوگرافی مغز و اعصاب برده می‌شود که در آنجا عمل انجام می‌شود. قبل از عمل، پرستاران یک یا هر دو کشاله ران را می‌تراشند. آمبولیزاسیون مغز تحت بی‌حسی موضعی یا بیهوشی عمومی انجام شده و گاهی اوقات نیز عمل تحت آرام بخش انجام می‌شود.

بعد از اجرای بیهوشی، یک کاتتر از طریق یک رگ خونی در کشاله ران بیمار وارد شده و به محل ناهنجاری شریانی وریدی می‌رسد. برای این منظور از کاتترهای بسیار کوچکی استفاده می‌شود.

این روش شبیه به آنژیوگرافی مغزی است به جز اینکه علاوه بر تزریق رنگ برای نشان دادن ناهنجاری شریانی وریدی، این کاتترهای کوچک در نزدیکی ناهنجاری شریانی وریدی قرار داده شده و چسب یا ذراتی برای مسدود کردن تزریق می‌شوند.

مدت زمان عمل آمبولیزاسیون مغز اغلب قابل پیش‌بینی نمی‌باشد و اعضای خانواده که در حال انتظار هستند نباید نگران باشند زیرا این عمل ممکن است بیشتر از حد انتظار طول بکشد.

عمل جراحی آمبولیزاسیون مغز

اگر پزشکان باور نداشته باشند که بتوانند ناهنجاری شریانی وریدی (AVM) را به صورت بی‌خطر آمبولیزه کنند، فرآیند آمبولیزاسیون مغز متوقف خواهد شد. یک ناهنجاری شریانی وریدی تکی ممکن است چندین بار نیاز به آمبولیزه کردن داشته باشد تا بتوان به نتایج رضایت بخشی دست پیدا کرد یا دیگر امکان آمبولیزاسیون بیشتر وجود نداشته باشد. در صورتی که بیشتر از یک آمبولیزاسیون نیاز باشد، عمل‌ها معمولا در چندین مرحله طی چند هفته یا چند ماه انجام می‌شوند.

چسب عروق به سرعت بعد از تزریق به ناهنجاری شریانی وریدی سفت می‌شود. نتیجه این است که جریان خون از طریق ناهنجاری شریانی وریدی مسدود می‌شود. هنگامی که هیچ خونی از شریان عبور نکند، دیگر خطر خونریزی وجود نخواهد داشت.

آمبولیزاسیون ناهنجاری شریانی وریدی با اندازه بزرگ اغلب در چندین مرحله انجام می‌شود به طوری که در هر بار بخشی از شریان مسدود می‌شود. در صورتی که ناهنجاری شریانی وریدی به طور کامل بسته نشود، همچنان خطر خونریزی وجود خواهد داشت.

مراقبتهای بعد از عمل avm مغزی

بیمار به بخش بهبودی انتقال خواهد یافت که در آنجا بیمار از نزدیک در طول شب کنترل می‌شود. پزشک از بیمار می‌خواهد که بی‌حرکت بماند و برای ۸ ساعت روی تخت دراز بکشد.

این دوره‌ی استراحت اجازه می‌دهد تا شریان کشاله ران بهبود پیدا کند. در صورتی که همه چیز خوب پیش برود، بیمار روز بعد به اتاق خود انتقال داده شده و روز بعد از آن نیز ترخیص می‌شود.

اگر قبل از عمل خونریزی وجود نداشته باشد، ممکن است نیاز باشد که بیمار برای ۱ تا ۲ روز در بیمارستان بماند. اگر خونریزی رخ داده باشد، این مدت طولانی‌تر خواهد بود.

همچین بیشتر بیماران درمان شده با روش آمبولیزاسیون مغزی باید برای آنژیوگرافی یا ام آر آی متعاقب بازگردند که معمولا چند ماه بعد از درمان می‌باشد. این کار نشان می‌دهد که چه مقدار از ناهنجاری شریانی وریدی باقی مانده و آیا نیازی به آمبولیزاسیون دیگری است یا خیر.

بیمار باید بداند که آمبولیزاسیون معمولا به طور کامل شریان را نمی‌بندد. ممکن است فرد در این شرایط همچنان از محل ناهنجاری شریانی وریدی خونریزی کند. مشخص نیست که آیا درمان آمبولیزاسیون جزئی خطر خونریزی در آینده را کاهش می‌دهد یا خیر.

عوارض بعد از عمل آمبولیزاسیون مغز

شرایط هر بیماری متفاوت است. برخی عوارض جانبی جزئی ممکن است مدت کوتاهی بعد از آمبولیزاسیون ناهنجاری شریانی وریدی توسط برخی بیماران مشاهده شوند، اما بیشتر آنها احساس کاملا خوبی خواهند داشت. عوارض عمل آمبولیزاسیون مغز معمولا موقتی بوده و ظرف چند روز یا هفته برطرف می‌شوند.

سردرد گاهی اوقات گزارش می‌شود که معمولا از بین می‌رود اما در صورتی که ماندگار باشند، پزشک مصرف دارو را طی یک دوره‌ی کوتاه مدت تجویز می‌کند که باعث برطرف شدن سردرد خواهد شد.

سایر عوارض احتمالی شامل علائم شبیه به سکته مغزی مانند ضعف در یک دست یا پا، بی‌حسی، مور مور شدن، اختلال تکلم و مشکلات بینایی هستند. خطر آمبولیزاسیون برای عوارض جدی مانند سکته مغزی دائمی یا مرگ بسیار کم است. خطرات پیش‌بینی شده باید با پزشک مورد بحث قرار گیرند.