تاریخچه و معرفی رشته پزشکی اجتماعی

در جهان:

پزشكي‌ اجتماعي براي نخستيـن ‌بار در سال 1847 به عنوان يك تخصص در اروپا مطرح گرديد. در سال 1912 انجمن پزشكي‌ اجتماعي بلژيك بنيان نهاده شد و به ديگر كشــورها نيز انتشار يافت. كرسي پزشكي‌اجتماعي در سال 1942 در دانشگاه آكسفورد ايجاد شد و به دنبال آن دانشگاه‌هاي ديگر انگلستان هم كرسي‌هاي ديگري به آن اختصاص دادند. درايالات‌ متحده‌ آمريكا ضرورت توجه به اين تخصص و كاربردهاي آن از بيش از 50 سال پيش مــورد توجه قرار گرفته است و امروزه ساليـانه بيش از 250 دستيــار در اين رشته پذيرش مــي‌شوند. اخیرأ به سبب اهمیت ارائه خدمات پیشگیری توسط این متخصصین و مشخص نبودن ارائه کنندگان خدمات پیشگیری به صورت تخصصی، رویال کالج پزشکان و جراحان کانادا، به تخصص پزشکی اجتماعی، واژه پزشکی پیشگیری را نیز اضافه کرده است.

در ایران:

رشته تخصصي پزشكي‌اجتماعي در ايران براي اولين بار در دهه پنجاه در دانشگاه شيراز راه اندازي شد. ولي متاسفانه پس از چند دوره پذیرش دستیار تا سال 1357 متوقف شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی و راه اندازی شبکه های بهداشت و درمان در کشور، مسئولین این برنامه از جمله آقای دکتر کامل شادپور به عنوان یکی از بنیان گذاران شبکه های بهداشت و درمان پیشنهاد کردند که برای مدیریت برنامه های سلامت و شبکه ها و مراکز بهداشتی، متخصصینی تربیت شوند که علاوه بر مهارت طبابت بالینی بتوانند با فراگیری مهارت هایی در زمینه مدیریت، اپیدمیولوژی و آمار، جمعیت شناسی و جامعه شناسی پزشکی و سایر علوم مرتبط، مدیریت سلامت جامعه را ارتقا دهند.

اين رشته با هدف تربيت و به كارگيري نيروي انساني كه دانش، مهــارت و توانمندي در شناخت و حل مشكلات و برنامه بهداشتي و درماني گروه‌هاي جمعيتي در قالب خدمات بهداشتي و درماني را دارند راه‌اندازي شد.

اين رشته از سال 1363 ابتدا در دانشگاه علوم پزشکی تهران و سپس در دانشگاه های علوم پزشکی شهید بهشتی، شیراز، ایران، اصفهان، مشهد، تبریز و بوشهر با اهداف زیر راه اندازي شد:

تربیت و بکارگیري نیروي انسانی لازم به گونه اي که ضمن دارا بودن دانش ، مهارت و توانمندي لازم در شناخت ، برنامه ریزي و حل مشکلات بهداشتی و درمانی گروههاي جمعیتی و نیز انجام خدمات در سه سطح پیشگیري، قادر به انجام امور زیر باشند :

• مدیریت و سرپرستی حوزه ریاست و معاونت هاي دانشگاههاي علوم پزشکی (آموزشی، درمانی و پژوهشی)، شبکه هاي بهداشتی شهرستان و سطوح بالاتر و سایر حوزه هاي مرتبط با سلامت
• خدمات کارشناسی سلامت عمومی در سطح استان و بالاتر
• عضویت در هیات علمی براي اجراي برنامه هاي آموزشی و پژوهشی سلامت در موسسات آموزشی و تحقیقاتی کشور

در حال حاضر سالانه در حدود 30 فارغ التحصیل دارند. هم اکنون در حدود 240 متخصص این رشته مشغول ارائه خدمت بوده که حدود 60 درصد آن ها به عنوان عضو هیئت علمی  دانشگاه ها فعالیت می کنند. اخیرا به سبب اهمیت ارائه خدمات پیشگیری توسط این متخصصین، و مشخص نبودن ارائه کنندگان خدمات پیشگیری به صورت تخصصی در کشور، به تخصص پزشکی اجتماعی ، واژه طب پیشگیری نیز اضافه شده است.

رسالت :

گروه های پزشکی اجتماعی متولی ترویج رویکرد انسان سالم و سلامت همه جانبه، نهاینه کردن راهبرد های مراقبت های اولیه سلامت در سطح جامعه، خانواده و افراد، پزشک خانواده، نظام ارجاع و تعیین کننده های اجتماعی سلامت در جامعه تحت پوشش دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی می باشند.

اهداف گروه پزشکی اجتماعی

الف- آموزشی:

1. آموزش علوم پایه و بالینی دانشجویان پزشکی به منظور آشنایی با مباحث بهداشت و پیشگیری شامل دروس: اپیدومیولوژی بیماری های شایع در ایران (دوره ICM)

2. آموزش بالینی دانشجویان پزشکی عمومی در طی دوره های: 

*کارورزی پزشکی اجتماعی و کارورزی پزشک خانواده - در مراکز بهداشتی درمانی شهری و روستایی

*کارآموزی  - در خانه ها و پایگاه های بهداشت

3. پذیرش دستیار پزشکی اجتماعی و تربیت متخصصان این رشته 

4. برگزاری کارگاه های آموزشی مقدماتی و پیشرفته آمار و اپیدومیولوژی و پزشکی مبتنی بر شواهد

5. آموزش  پزشکان خانواده شاغل در مناطق تحت پوشش و راه اندازی دوره های پودمانی توانمند سازی پزشکان خانواده (MPH)

ب- پژوهشی

1. ارائه مشاوره های پژوهشی بویژه در بخش متدولوژی و آمار به دانشجویان

2. راه اندازی مرکز مشاوره تحقیقات پزشکی در دانشکده پزشکی با هدف ارائه خدمات پژوهشی.

3. راهنمایی و مشاوره پایان نامه های دانشجویی مقاطع مختلف

ج- خدمات بالینی

راه اندازی و ارائه خدمات مشاوره و پیشگیری در کلینیک پیشگیری و ارتقای سلامت بیمارستان الزهرا

د- سایراهداف

1. عضویت اعضای هیئت علمی گروه در کمیته های مرتبط دانشگاهی و کشوری

2. طراحی سوالات دوره های ارتقاء و برد پزشکی اجتماعی

3. همکاری اعضای هیئت علمی با وزارت متبوع در پروژه های کشوری

4. هماهنگی با معاونت های بهداشت و درمان دانشگاه در زمینه آموزش دانشجویان

معرفی رشته پاتولوژی در پزشکی

اولین بیماری که تحت عمل جراحی پیوند قلب مصنوعی قرار گرفت در سال 1983 بود. بعد از آن در سال 1988 تلمبه تنظیم کننده قلب ساخته شد. سال 1993 اولین پای الکتریکی ساخته شد. پایی که با استفاده از سیستم بادی و کنترل‌های ریزپردازنده، سرعت قدم زدن فرد را میگیرد و محفظه‌های بادی را جوری تنظیم می‌کند که به طور طبیعی به جلو عقب حرکت کند و نگذارد فرد بلنگد.

امروزه دانشمندان مهندسی پزشکی به کمک متخصصان دیگر می کوشند که چشم مصنوعی، کلیه مصنوعی یا رگ مصنوعی را اختراع کنند. علم مهندسی پزشکی به ساخت اعضای مصنوعی مکانیکی یا الکتریکی محدود نیست و حیطه این علم گسترده‌تر و متنوع‌تر است. در کشورهای غربی،‌ مهندسی پزشکی علمی حیاتی است و بدون آن در علم پزشکی نمی‌تواند کاری انجام داد. مثلا یک پزشک جراح بدون تجهیزات اتاق عمل واقعاً فلج است. یا خیلی از معاینات پزشکی بدون استفاده از تجهیزات پزشکی ممکن نیست. در ضمن باید توجه داشت که هدف مهندسی پزشکی تنها تجهیزات پزشکی نیست بلکه ابعاد این رشته بسیار وسیع‌تر است. در این میان می‌توان به نقش این علم به عنوان پل ارتباطی بین مهندسی و پزشکی اشاره کرد؛ این علم تلاش می‌کند تا مهندسین بتوانند از ایده‌های پزشکی استفاده کنند چون خیلی از روش‌هایی که در مهندسی جا افتاده است مثل شبکه عصبی یا سیستم فازی با الگو برداری از سیستم‌های بیولوژیکی ایجاد شده است.

معرفی رشته مهندسی پزشکی

این رشته ترکیبی از دو گروه ریاضی و تجربی است. مهندسی و پزشکی همکاری خوبی در کمک به بیماران و پزشکان داشته است و در این راه گام های مفیدی برداشته شده که بسیاری از خبرهای آن را در رسانه های شنیده اید. بخاطر گسترش روز افزون سیستم های مهندسی در حیطه بهداشتی و پزشکی، تربیت و وجود نیروی انسانی متخصص و متبحر که آشنا به وسایل و تجهیزات پزشکی امری ضروریست.  حداقل و حداکثر مجاز طول دوره کارشناسی مهندسی پزشکی در سه گرایش مطابق آئین نامه های دوره کارشناسی شورایعالی برنامه ریزی است. 

تعداد کل واحد های درسی در طول دوره 140 واحد می باشد که شامل دروس عمومی، پایه، اصلی، تخصصی و اختیاری، به شرح زیر می باشد: 

1- دروس عمومی 20 واحد 

2- دروس پایه 26 واحد 

3- دروس اصلی 47 واحد 

4- دروس تخصصی 47 واحد

درس‌های‌ این‌ رشته‌ در طول‌ تحصیل

دروس‌ مشترک‌ در گرایش‌های مختلف‌

ریاضی‌ عمومی‌

معادلات‌ دیفرانسیل‌

فیزیک‌ عمومی‌

برنامه‌نویسی‌ کامپیوتر

آمار حیاتی‌ و احتمالات‌

محاسبات‌ عددی‌

استاتیک‌ و مقاومت‌ مصالح‌ در مهندسی‌ پزشکی‌

ریاضیات‌ مهندسی‌

مقدمه‌ای‌ بر مهندسی‌ پزشکی‌ زیستی‌

تجهیزات‌ عمومی‌ بیمارستان‌ها و کیلینیک‌های‌ پزشکی‌

مدارهای‌ الکتریکی‌

الکترونیک‌

مدارهای‌ منطقی‌

بهداشت‌ عمومی‌

اصول‌ توانبخشی‌ وسایل‌ و دستگاه‌ها

اصول‌ و کلیات‌ مدیریت‌ خدمات‌ بهداشتی‌ ـ درمانی‌

اصول‌ سیستم‌های‌ رادیولوژی‌ و رادیوتراپی‌

فیزیولوژی‌

آناتومی‌

فیزیک‌ پزشکی‌

زبان‌ تخصصی‌ مهندسی‌ پزشکی‌

بیوفیزیک‌

کارورزی‌

پروژه‌

گرایش‌ بیوالکتریک

هدف گرایش بیو الکتریک رشته مهندسی پزشکی تربیت کردن افرادی است که بتوانند از پس تجهیز، نگهداری‌ و طراحی‌ دستگاه‌های‌ پزشکی‌ برآیند؛ یعنی‌ مهندس‌ الکترونیک‌ با تجربه ای باشد که‌ با زمینه‌های‌ پزشکی‌ هم آشنا باشد و ‌بتواند دستگاه‌های‌ پزشکی‌ را طراحی‌ کند و بسازد و یا بتواند دستگاه را از خارج سفارش دهد.

رشته بیوالکتریک علم استفاده از اصول الکتریکی، مغناطیسی و الکترومغناطیسی در حوزه پزشکی است؛ و الگوبرداری از سیستم های بیولوژیکی در طراحی های نوین مهندسی را هم شامل می شود. پس مهندس بیوالکتریک هم به گرایش های مهندسی برق با دیدگاه علم خود نگاه میکند و هم از مهندسی کامپیوتر و فناوری اطلاعات کمک می گیرد.

برخی از قابلیت های یک مهندس بیوالکتریک بعد از فارغ التحصیلی عبارتند از :

- پردازش تصاویر پزشکی و سیستم های تصویربرداری
- طراحی سیستم های گفتاردرمانی
- ساخت وسایل توانبخشی و طراحی بخش های الکترونیکی و کنترل اعضاء و اندام مصنوعی
 - طراحی سیستم های مانیتورینگ بیمارستان و ساخت و طراحی سیستم های آزمایشگاهی پزشکی
- پردازش علائم حیاتی
- مدلسازی سیستم های بیولوژیک

دروس‌ تخصصی‌ گرایش‌ بیوالکتریک

مدارهای‌ الکتریکی‌

ماشین‌های‌ الکتریکی‌ مستقیم‌ و متناوب‌

الکترونیک‌

میکروپروسسور

مخابرات‌ آنالوگ‌ و دیجیتال‌

تکنیک‌ پالس‌

حفاظت‌ الکتریکی‌ در سیستم‌های‌ بیمارستانی‌

سیستم‌های‌ کنترل‌ خطی‌

اندازه‌گیری‌ الکترونیکی‌

تجزیه‌ و تحلیل‌ سیستم‌ها

مقدمه‌ای‌ بر هوش‌ محاسباتی‌ و زیستی‌

گرایش‌ بیومکانیک‌

افرادی که در گرایش بیومکانیک رشته مهندسی پزشکی مشغول به تحصیل هستند با استفاده از مفاهیم مکانیکی در زمینه‌های پزشکی کار خود را انجام میدهند. وقتتی بدانیم که جلوه های مختلف انسانی جنبه های مکانیکی قوی دارند می‌توان به اهمیت این رشته پی برد. مثلا وقتی که دست یا پا و قلب مصنوعی ساخته می‌شود و باید متخصص این رشته در مورد نحوه عملکرد اندام ها اظهار نظر کند. رشته بیومکانیک استفاده از مکانیک کلاسیک در زمین های علوم زیستی را مطالعه می کند. پیشرفت این علم باعث ساختن قلب مصنوعی، دریچه‌های قلب، مفاصل مصنوعی، ارتزها وپروتزها، ابزارهای کمکی تشخیصی و جراحی، درک بهتر از عملیات و کارکرد قلب، ریه، شریان ها، مویرگ ها، استخوانها، غضروفها، تاندوها و دیسک های بین مهره‌ای و پیوندهای سیستم اسکلتی - عضلانی بدن شده‌است.

دروس‌ تخصصی‌ گرایش‌ بیومکانیک

دینامیک‌ و ارتعاشات‌ در مهندسی‌ پزشکی‌

خواص‌ مواد مهندسی‌

مقدمه‌ای‌ بر کاربرد مواد مهندسی‌ در پزشکی‌

مکانیک‌ سیالات‌

کینزیولوژی‌ و بیومکانیک‌ مقدماتی‌

ارتز و پروتز

طراحی‌ اجزا

دینامیک‌ ماشین‌

ترمودینامیک‌ و انتقال‌ حرارت‌

طراحی‌ و تولید به‌ کمک‌ کامپیوتر

شیمی‌ عمومی

بیوشیمی‌
 

گرایش‌ بیومواد

در رشته بیومتریال تمرکز روی تهیه مواد مختلف مصنوعی و طبیعی، طراحی روش‌های ساخت و قالب گیری نهایی ماده و اصلاح مواد برای کاربرد اختصاصی در پزشکی تحقیق است. برای گسترش وسایل پزشکی نیاز به انتخاب، ساخت و آزمایش مواد داریم که با درک و فهم درست از شیمی و فیزیک مواد و شناخت محیط بیولوژیک بدن میتوان به آن دست یافت. آینده‌ی علم بیومتریال به دانش ما در شیمی، فیزیک، بیولوژی و پزشکی است.

دروس‌ تخصصی‌ گرایش‌ بیومواد

ترمودینامیک‌

شیمی‌ عمومی‌

خواص‌ مواد مهندسی‌

مقدمه‌ای‌ بر کاربرد مواد مهندسی‌ در پزشکی‌

پدیده‌های‌ نفوذ

انتقال‌ جرم‌ و انتقال‌ حرارت‌

فرآیند شکل‌دهی‌ و ساخت‌ بیومتریال‌ها

پروتزهای‌ بیومتریال‌ها

کارگاه‌ آزمون‌های‌ بیولوژیکی‌

شیمی‌ آلی‌

دینامیک‌ و ارتعاشات‌ در مهندسی‌ پزشکی‌

مکانیک‌ سیالات‌، بیوشیمی‌
 

توانایی‌های‌ لازم‌

تعداد واحدهای‌ غیرمهندسی‌ این‌ رشته‌ کم است‌ و دانشجو باید به‌ دروس‌ رشته‌ ریاضی‌ فیزیک‌ علاقمند باشد و دید پایه‌ای‌ قوی‌ در مهندسی‌ داشته‌ باشد، یعنی‌ مهندس‌ بیوالکتریک‌ باید به‌ الکترونیک‌ و مهندس‌ بیومکانیک‌ به‌ مکانیک‌ و مهندس‌ بیومواد به‌ دروس‌ مرتبط‌ با مهندسی‌ مواد علاقه‌مند بوده‌ و در آن‌ توانمند باشد. مهندس‌ پزشکی‌ باید علم‌ زیست‌شناسی‌ و محیط‌ کار بیمارستانی‌ را دوست‌ داشته باشد تا بتواند در بیمارستان‌ یا محیط‌های‌ مرتبط‌ فعالیت‌ کند.

طراحی و ساخت

الف- طراحی و ساخت دستگاه های آزمایشگاهی و الکترونیکی و تجهیزات مربوط به آنها، نظیر وسایل مخصوصی که با تکنیک های خاص، عناصر موجود در یک نمونه (مثلاُ نمک خون و ...) را به طرز دقیقی اندازه‌گیری کند مانند اسپکتروفتومتر که با تکنیک های نوینی کار می‌کنند. 
ب- طراحی و ساخت بخش های مکانیکی و برقی سیستم‌های تصویرگر پزشکی، مانند سیستم‌های سونوگرافی، رادیوگرافی، سی‌تی‌اسکن و دیگر دستگاه های که تصاویر ثابت یا محرکی را از بسیاری از بخش های بدن به نمایش می‌گذارند. 
ج- طراحی و ساخت سیستم‌های اندازه‌گیری پزشکی و بیمارستانی، نظیر دستگاه های دریافت کننده سیگنال های مغزی. 
د- طراحی و ساخت قطعات و اندام مصنوعی بدن و موادی که در طول، تشخیص، درمان و معالجات بیماری ها بکار می‌رود. 

تعمیر و نگهداری و بهینه سازی

مهندس پزشکی می‌تواند با تعمیر، نصب، راه‌اندازی و نگهداری وسایل مورد نیاز است و البته واضح است که این نیروی مجرب باید دارای اطلاعات کافی در مورد قطعات و جزئیات کار آن وسیله در ارتباط باشد. همچنین در بهینه سازی یا تلفیق دستگاه ها و عملکرد آنها هم نقش دارد. پروژه کنترل کامپیوتری فشار خون، یا پروژه سه بعدی سازی تصویردستگاه MRI، جزء همین بهینه سازی‌ها هست. دامنه کاربری این زمینه چنان وسیع است که اکنون سالانه چندصد مقاله در معتبر‌ترین نشریات جهانی مهندسی پزشکی در این زمینه چاپ می‌شود و بیشترین تعداد پروژه‌ها برروی موضوع تلفیق و بهینه سازی انجام می‌شود.

تشخیص بیماری و درمان

از مهمترین مبحث ها استفاده از لیزر در پزشکی است. لیزر بخاطر توجه به قابلیت های منحصر به فردی که دارد، به عنوان یک انتخاب خوب برای بهینه سازی عملکرد بسیاری از سیستم‌ها بکار گرفته شده است. از لیزر برای تشخیص ضایعات چشمی یا نمایش فشار خون در نازکترین مویرگ ها یا سوراخ کردن و یا ایجاد کانال مصنوعی در قلب، سوزاندن و بریدن برخی ضایعات درونی یا تومور‌های مختلف استفاده می کنند. مبحث شبکه‌های عصبی طبیعی و درمان انواع ضایعات عصبی مانند ضایعات نخاعی با کمک تحریکات الکتریکی و با کمک علم ژنتیک نیز از بحثهای مهم و جدید رشته مهندسی پزشکی است. 

کارشناسی مهندسی پزشکی، به نوعی هم خانواده رشته برق و الکترونیک است زیرا در دوره کارشناسی تقریباً ملزوم به گذراندن تمامی دروس اصلی مجموعه مهندسی برق است و به همین خاطر، فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی پزشکی می‌توانند گرایش‌های کارشناسی ارشد مجموعه مهندسی برق را انتخاب کنند و همپای مهندسین کنترل، مخابرات، قدرت و الکترونیک، به تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد مهندسی برق بپردازند.

بازار کار، درآمد و حقوق

میزان درآمد مهندس پزشکی با توجه به میزان تجربه، دانش و تخصص، محل و نوع کار متفاوت است. مهندس پزشکی که در بخش دولتی مشغول به کار است، مطابق با قانون مدیریت خدمات کشوری حقوق دریافت می کند. البته معمولا بیشتر مهندسان پزشکی در بخش خصوصی فعالیت کرده و با توجه به معیارهایی که گفته شد درآمدهای مختلفی دارند.

معرفی رشته پزشکی و قبول در آن

تاریخچه علم پزشکی

علم پزشکی علمی است که از دوران باستان وجود داشته و ما جسته و گریخته در متون گوناگون اطلاعاتی درباره گذشته علم پزشکی می خوانیم. بعضی از نظریه پردازان بین النهرین، مصر، هند، چین، و یونان را آغازگر علم پزشکی می دانند و گروه دیگر منشا پزشکی را کشور باستانی پرو در قاره آمریکا معرفی کرده اند. اما آنچه که در پزشکی شرقی دیده می شد، هنر طب آمیخته به خرافات و جادو بود. سومری ها در کنار نسخه های طبی، به جادو متوسل می شدند و مصری ها معتقد بودند که « بیماری حاصل کار روحی شریر است که در پیکر بیماران داخل می شود!»

در هندوستان نیز کاربرد علم پزشکی در تجویز گیاهان دارویی نمود می کرد و سوشروته یکی از بنیانگذاران علم پزشکی هندوستان است که دین و جادو را از طب جدا کرد.

در قرن نوزدهم، علم پزشکی همگام با پیشرفت های صنعتی و تکنولوژیک نیز دستخوش تغییرات بسیاری شد. در جنگ های قرن بیستم نیز پزشکان و پرستاران حضور پر رنگی در میدان داشتند و به تدریج با کشف آنتی بیوتیک ها، اشعه ایکس و ... علم پزشکی وارد مرحله جدیدی از رشد خود شد.

 آشنایی با رشته پزشکی

رشته پزشکی به تربیت افرادی می پردازد که وظیفه شناخت بیماری ها، تشخیص، شیوه های مراقبت های بهداشتی  شامل درمان و پیشگیری از بروز آن ها را برعهده دارند. علم پزشکی امروز بسیار گسترده شده است و علاوه بر بررسی درمان و شناخت بیماری ها، به تحقیق و بررسی درباره بیماری ها و عوامل بیماری زا نیز می پردازد.

دانش پزشکی در کنار تجویز دارو و جراحی از روش های نوین درمان نظیر روان درمانی، پلاکت های خارجی و کشش، وسایل پزشکی، بیولوژیک، و تابش یونیزه استفاده می کنند.

رشته پزشکی برای چه کسانی مناسب است؟

می توان گفت همه داوطلبان کنکور تجربی به رشته پزشکی رغبت نشان می دهند و رقابت تنگاتنگی میان آن ها برای قبولی در رشته پزشکی وجود دارد. اما آنچه که باید توجه کنید این است که آیا واقعا برای رشته پزشکی مناسب هستید؟

درست است که رشته پزشکی آینده خوبی را برای شما رقم خواهد زد، اما باید بدانید که آیا این رشته با روحیات و خلقیات شما تناسب دارد یا خیر! پزشکان هر روز با گروه های مختلف اجتماعی، جنسی، و سنی مواجه می شوند. پس باید روحیه ی بسیار بالایی داشته باشند و بتوانند با هریک از بیماران ارتباطی صمیمی و سالم برقرار کنند. همچنین این حرفه دشواری های بسیاری دارد. فردی که می خواهد پزشک شود، باید صبور و خستگی ناپذیر و دارای تحمل  جسمانی بالا باشد. در نهایت مهم ترین فاکتور برای موفقیت در رشته پزشکی داشتن علاقه و انگیزه زیاد برای خدمت به مردم است.

معرفی رشته پزشکی – ویژگی ها و توانمندی های پزشک موفق

بر اساس تحقیقی که در فصلنامه اخلاق علم و فناوری به چاپ رسیده است، ویژگی های پزشک خوب از نظر بیماران عبارتند از :

• خوش اخلاقی و برخورد خوب
• سطح علمی بالا و باسوادی
• با تجربه بودن و مهارت و تبحر
• صبوری و تحمل
• با وجدان بودن و وظیفه شناسی
• ارائه توضیحات کامل درباره بیماری به بیمار و مراجعان
• دلسوزی و خیرخواهی
• گوش دادن به حرف های بیماران
• وقت شناسی و منضبظ بودن
•  و ...

معرفی رشته پزشکی – بازار کار و درآمد رشته پزشکی

رشته پزشکی را می توان در زمره رشته های پردرآمد قرار داد. محیط شغلی پزشکان بیمارستان ها، درمانگاه ها، اورژانس ها و کلیه مراکز درمانی در بخش های دولتی و خصوصی، ورزشگاه ها و ... است. همچنین پزشکان می توانند در صورت داشتن توانایی مالی مطب نیز تاسیس کنند.

البته باید توجه داشته باشید که کار برای رشته پزشکی همیشه هست اما اگر به دنبال کسب درآمد و پول سازی هستید نمی توانید با مدرک پزشکی عمومی به این هدف برسید و حتما باید تخصص خود را بگیرید که کار چندان آسانی نیست. همچنین راه های آسان تری نیز برای پول درآوردن وجود دارد. اما در یک عبارت می توان پزشکی را شغلی با درآمد بالا، منزلت اجتماعی و موقعیت شغلی مناسب توصیف کرد و متوسط درآمد پزشکان عمومی بین 4.5 تا 7 میلیون تومان است.

رزرو مشاوره با رتبه های برت

معرفی رشته پزشکی – دوره تحصیل مقطع کارشناسی پزشکی عمومی

دوره تحصیل کارشناسی پزشکی 8 سال و معادل 16 ترم است. این دوره به چهار دوره اصلی تقسیم می شوند که عبارتند از؛

1- علوم پایه

2- فیزیوپاتولوژی
3- کارآموزی بالینی
۴- کارورزی بالینی

• دوره تحصیل مقطع کارشناسی پزشکی عمومی – دوره علوم پایه

دوره علوم پایه در دو ترم ارائه می شود و دانشجویان موظف هستند تا 5 سال کلیه دروس علوم پایه را با نمره بالاتر از 12 پاس کنند و با پایان این دوره و دوره فیزیوپاتولوژی می توانند وارد کارآموزی بالینی بشوند. مجموع واحدهای دروسی که در این دوره ارائه می شوند 31 واحد درسی است که عبارتند از ؛

• بیوشیمی
• بافت‌شناسی
• تشریح (نظری- عملی)
• تشریح (آناتومی) (نظری ـ عملی)
• فیزیولوژی(نظری ـ عملی)، ایمونولوژی(نظری)
• اپیدمیولوژی
• روانشناسی
• جنین‌شناسی
• تغذیه
• ژنتیک
• زبان تخصصی
• آسیب‌شناسی عمومی
• انگل‌شناسی
• میکروب‌شناسی دوره فیزیوپاتولوژی

• دوره تحصیل مقطع کارشناسی پزشکی عمومی – فیزیوپاتولوژی 

در دوره فیزیوپاتولوژی دانشجویان پزشکی مسائل رایج در پزشکی عمومی را شامل  داخلی، جراحی، زنان و کودکان می آموزند و با نحوه برخورد با بیمار و شرح حال نویسی آشنا می شوند تا بتوانند در کارآموزی بالینی از آن ها بهره ببرند. دانشجویان پزشکی موظف اند ظرف 5 سال دوره علوم پایه و دوره فیزیوپاتولوژی را با نمره قابل قبولی به پایان ببرند تا بتوانند به دوره سوم راه پیدا کنند. دانشجویان پزشکی در این دوره مجموعا 97 واحد را می گذرانند. درس های دوره فیزیوپاتولوژی عبارتند از؛

• آسیب‌شناسی اختصاصی
• فارماکولوژی

تدریس فارماکولوژی به تمام رشته های علوم پزشکی از جمله پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی، پرستاری، مامایی، فیزیوتراپی، تغذیه، علوم آزمایشگاهی، فوریت های پزشکی، مدارک پزشکی و هوشبری در جهت آشنایی آنان با گروه های مختلف دارویی است.

• سیمیولوژی

ایجاد توانمندی در دانشجویان (مقطع مقدمات علوم بالینی) برای اخذ شرح حال از بیماران و برقراری ارتباط مناسب با بیمار و معاینه فیزیکی صحیح بیماران.نشانه شناسی و فیزیوپاتولوژی پس از اتمام دروس علوم پایه و در شش ماه اول سال سوم پزشکی تدریس می شود.

• دوره‌های فیزیوپاتولوژی ارگان‌ها

رزرو مشاوره با رتبه های برتر

• دوره تحصیل مقطع کارشناسی پزشکی عمومی – کارآموزی بالینی

به این دوره استارژی هم گفته می شود. این دوره دوسال و نیم به طول می انجامد و شامل 64 واحد درسی است. دانشجویان پزشکی در این دوره به طور عملی از آموخته هایشان استفاده می کنند و زیر نظر استادان در بیمارستان ها به معاینه و درمان بیماران می پردازند. هدف این دوره پرورش مهارت های پزشکی، آموزش اخلاق و شئونات پزشکی، تقویت قدرت تشخیص، درمان و بهبودی وضعیت بیمار و ... است.  دروس دوره کاآموزی بالینی عبارتند از؛

• بیماری‌های اعصاب
• بیماری‌های عفونی
• کارآموزی داخلی
• بیماری‌های جراحی
• بیماری‌های ارتوپدی
• بیماری‌های عفونی
• کارآموزی جراحی
• تاریخ و اخلاق پزشکی
• بیماری‌های کودکان
• پزشکی قانونی و مسمومیت‌ها
• فارماکولوژی بالینی
• کارآموزی چشم
• کارآموزی پوست
• کارآموزی بهداشت
• کارآموزی بخش کودکان
• بهداشت
• کارآموزی گوش و حلق و بینی
• کارآموزی ارتوپدی
• بیماری‌های زنان و زایمان
• کارآموزی رادیولوژی
• بیماری‌های روانی
• کارآموزی روانپزشکی

• دوره تحصیل مقطع کارشناسی پزشکی عمومی – کارورزی بالینی

این دوره که آخرین دوره آموزش پزشکی است، اینترنی نیز نامیده می شود. در این دوره دانشجوی پزشکی، کشیک های شبانه و ارائه گزارش های صبحگاهی را در بخش های مختلف تجربه می کند. مدت زمان این دوره 18 ماه است. درآمد دوره اینترنی حدود 250 هزار تومان است. در پایان این دوره دانشجویان پزشکی فارغ التحصیل می شوند و به آن ها شماره نظام پزشکی تعلق می گیرد.

معرفی رشته پزشکی – طرح دوساله رشته پزشکی

همه دانش آموختگان پزشکی عمومی موظف به گذراندن طرح دوساله هستند؛ یعنی بعد از اتمام دوره تحصیل می بایست به مدت دو سال در مناطق محروم به طبابت و خدمت به مردم مشغول شوند. در دوره های بالاتر پزشکی نظیر تخصص نیز طرح دوساله وجود دارد. همچنین پسران موظف هستند که به خدمت سربازی درآیند.

چه کسانی از گذراندن طرح پزشکی معاف می شوند؟

همه ی فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی پزشکی موظف به گذراندن طرح دوساله رشته پزشکی هستند و می بایست در مناطق محروم، به ارائه خدمات پزشکی به مردم آن منطقه بپردازند؛ با وجود این شرایطی وجود دارد که موجب معافیت بعضی از دانش آموختگان از این طرح می شود. البته فارغ التحصیلان رشته پزشکی می توانند بعد از یک سال برای انتقال به منطقه ای برخوردار تر درخواست بدهند که بعد از ارزیابی شرایط و میزان ضریب محرومیت منطقه نتیجه درخواست او مشخص می شود. همچنین معدل هیچ تاثیری در افزایش یا کاهش طرح دوساله پزشکی ندارد.

شرایط معافیت از طرح دوساله پزشکی عباتند از؛

• دانش آموختگانی که در دانشگاه های خارج از کشور تحصیلات خود را گذرانده اند یا با انتقالی در دانشگاه های داخل کشور تحصیل کرده اند و از مزایای ارز دولتی استفاده نکرده اند، در صورتی که دوره تکمیلی را در داخل کشور گذرانده باشند و شهریه مربوطه را پرداخته باشند، از طرح دوساله پزشکی معاف هستند.
• بانوان متاهلی که قبل از تاریخ 1 آذر سال 1380 فارغ التحصیل شده اند.
• افرادی که در مقطع تحصیلی قبلی خود، گواهی معافیت از طرح را دریافت کرده باشند.
• فارغ التحصیلانی که مشکل حاد پزشکی دارند و شورای عالی پزشکی برای آن ها گواهی معافیت از طرح دوساله را صادر کرده یاشند.
• افرادی که حداقل شش ماه به طور داوطلبانه در جبهه خدمت کرده اند، از گذراندن طرح دوساله پزشکی معاف هستند.
• فارغ التحصیلان استعدادهای درخشان مثل برندگان مدال طلای المپیاد کشوری، نفرات اول تا سوم آزمون جامع علوم پایه، نفرات اول تا دهم کنکور سراسری گروه تجربی، نفرات اول تا سوم آزمون ورودی دستیاری تخصصی (به استثناء رشته داروسازی) و نفرات اول تا سوم آزمون پیش از کارورزی یا پره انترنی از گذراندن طرح دوساله پزشکی معاف هستند.

علاوه بر موارد بالا دانشگاه علوم پزشکی کشور نیز می تواند به بعضی افراد گواهی معافیت از طرح دوساله بدهد که عبارتند از؛

•   مادری که حضانت فرزند خود را بر عهده دارد.
•   آزادگان ، همسران و فرزندان آزادگان
•   فرزندان و همسران شهدا و مفقودین جنگ تحمیلی
•   تک فرزند خانواده
•   خواهر و برادر شهدا (تنها یک نفر از اعضای خانواده مجاز به استفاده از معافیت می باشد.)
•   جانباز بالای 25 درصد (خود داوطلب) و فرزند جانباز بالای 50 درصد و همسر جانباز بالای 70 درصد
•   افراد فارغ التحصیل در رشته های اجباری در صورت رسیدن به سن 45 سال
•   افرادی که به مدت 4 ماه در صف انتظار به کارگیری به سر می برند. فارغ التحصیلانی که بومی هستند و در رشته های غیر از پزشکی و دندانپزشکی تحصیل کرده اند ، در صورتی که علاوه بر این 4 ماه به صورت پیوسته در صف انتظار یک شهرستان در یک دانشگاه باشند و دانشگاه نیاز یا امکان به کارگیری آن ها را نداشته باشد ، از گذراندن طرح خود معاف می شوند.
•   سپری کردن خدمت نظام وظیفه برای آقایانی که دارای شرایط معافیت های خدمت نظام وظیفه می باشند.

معرفی رشته پزشکی – وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر

فارغ التحصیلان رشته پزشکی عمومی می توانند با شرکت در کنکور کارشناسی ارشد در دو شاخه اصلی مشغول به تحصیل شوند:

1. بعد از قبولی در کنکور کارشناسی ارشد سنجش پزشکی داوطلبان می توانند در رشته های تخصصی بالینی مشغول به تحصیل شوند. رشته‌های تخصصی بالینی در حال حاضر شامل ۲۳ رشته می‌باشد که عبارتند از : جراحی عمومی ،‌ جراحی مغز و اعصاب، جراحی استخوان و مفاصل (ارتوپدی) ، جراحی کلیه و مجاری ادراری تناسلی (ارولوژی) ، بیماری های اعصاب، بیماری های داخلی ، بیماری های عفونی و گرمسیری ، بیماری های قلب و عروق ، بیماری های کودکان، بیهوشی ، پزشکی اجتماعی، پزشکی هسته‌ای ، آسیب ‌شناسی (پاتولوژی)، پوست ، پزشکی فیزیکی و توان‌بخشی، چشم پزشکی ، پرتودرمانی (رادیوتراپی) ، پرتوشناسی تشخیصی (رادیولوژی) ، زنان و زایمان ، روان ‌پزشکی، گوش و حلق و بینی ، پزشکی قانونی و طب کار.

2. بعد از قبولی در کنکور کارشناسی ارشد سنجش پزشکی داوطلبان می توانند در رشته های علوم پایه مشغول به تحصیل شوند. تخصص های علوم پایه پزشکی عبارتند از فیزیولوژی ، ایمونولوژی، ژنتیک، ویروس شناسی پزشکی، میکروب شناسی پزشکی ، انگل شناسی پزشکی، بیوشیمی ، آمار حیاتی و تغذیه.

ظرفیت دانشگاه های برتر کشور در دوره کارشناسی رشته داروسازی عبارتند از؛

ظرفیت دوره کارشناسی رشته داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران: روزانه160 نفر 

ظرفیت دوره کارشناسی رشته داروسازی دانشگاه شهید بهشتی: روزانه 160 نفر - پردیس خودگردان 50 نفر 

ظرفیت دوره کارشناسی رشته داروسازی دانشگاه شاهد - تهران : روزانه 25 نفر - نوبت دوم 15 نفر

ظرفیت دوره کارشناسی رشته داروسازی دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران: 45 نفر ( روزانه - فقط مرد - با آزمون نیمه متمرکز )

ضریب دروس کنکور برای قبولی در پزشکی چند است؟

زیست شناسی ضریب 4 و شیمی ضریب 3 را در کنکور سراسری تجربی دارد. درس های دیگر مثل فیزیک و ریاضیات اهمیت کمتری دارند و ضریب آن ها 2 است. زمین شناسی برای رشته پرستاری برخلاف رشته داروسازی ضریب صفر را دارد.

 

حداقل رتبه برای قبولی در رشته پزشکی چند است؟

برای قبولی در یک دانشگاه متوسط و معمولی در رشته پزشکی حداقل رتبه قبولی حدود 2 هزار است.

ادبیات فارسی : 53.4

زبان عربی: 40

دین و زندگی: 94.7

زبان خارجی: 78.7

زمین شناسی: 0

ریاضیات: 30

زیست شناسی:  74.7

فیزیک: 71.2

شیمی: 56.2

رشته ویروس شناسی

ویروس شناسی به مطالعه ویروس‌ها و عوامل شبه ویروس، طبقه بندی ویروس‌ها، خواص تولید بیماری، کشت و ژنتیک ویروس‌ها می‌پردازد. ویروس شناسی اغلب بخشی از میکروبیولوژی یا آسیب شناسی محسوب می‌شود. در سال‌های اولیه ویروس شناسی، این رشته به پیشرفت در علوم شیمیایی و فیزیکی وابسته بود. با این حال، ویروس‌ها به زودی به ابزارهایی برای بررسی فرایندهای بیوشیمیایی اولیه سلول‌ها تبدیل شدند. به طور سنتی ویروس‌ها در زمینه‌ای نسبتاً منفی به عنوان عوامل مسئول بیماری‌هایی که باید کنترل یا حذف شوند، در نظر گرفته می‌شوند.

باید گفت که ویروس‌ها نیز دارای خواص مفید خاصی هستند که می‌توان از آن‌ها برای اهداف مفید استفاده کرد، همانطور که در ژن درمانی و واکسینولوژی مشهود است. در کشور ما در حال حاضر رشته ویروس‌شناسی در دو سطح کارشناسی ارشد و دکترا به صورت ناپیوسته وجود دارند که بعد از قبولی در کنکور وزارت بهداشت افراد می‌توانند به عنوان دانشجویان ارشد و دکترای ویروس‌شناسی پزشکی به تحقیق و مطالعه بپردازند. در ادامه به بررسی هر دو مقطع کارشناسی ارشد و دکترای ویروس‌شناسی می‌پردازیم.

کارشناسی ارشد و دکترای ویروس شناسی

رشته کارشناسی ارشد ویروس شناسی پزشکی عبارت از تربیت دانش آموختگانی است که بتوانند در ابعاد آموزشی در دانشگاه‌ها و پژوهشکده‌ها، مراکز پژوهشی و خدماتی تشخیصی در جهت کنترل و پیشگیری بیماریی‌های ویروسی با متخصصان مربوطه همکاری کرده و تحت نظارت و مسئولیت آنان برای دانشجویان و بیماران انجام وظیفه کنند. با تربیت این نیروها فرآیند تشخیص بیماری‌ها و همچنین پیشگیری از اشاعه عفونت‌های ویروسی در جامعه امکان‌پذیر خواهد بود و کارشناسان ارشد ویروس‌شناسی در جهت سلامت جامعه نقش مؤثری ایفا خواهند کرد. بنابراین دانش‌ آموختگان این رشته و مقطع به صورت آموزشی، پژوهشی مشاوره‌ای و تشخیصی خواهد بود.

در جایگاه آموزشی در واحدهای عملی آزمایشگاه و قسمت‌های تکنیکی به صورت تئوری و عملی به دانشجویان مقطع لیسانس آموزش می‌دهند. نگه‌داری از دستگاه‌ها و تجهیزات بخش ویروس‌شناسی و استفاده صحیح از آن‌ها را به دانشجویان اموزش می‌دهند. اصول و استانداردهای ایمنی حفاظت فردی و پیشگیرانه از ابتلا به بیماری‌های ویروسی را به دانشجویان و کارکنان مراکز آموزشی، پژوهشی و تشخیصی آموزش می‌دهند.

در جایگاه پژوهش‌گر در انجام پروژه‌ها و طرح‌های پژوهشی زیر نظر اساتید مربوطه همکاری خواهند کرد. به منظور ارتقای سلامت جامعه در پژوهش‌های شناخت ویروس‌ها نقش ایفا می‌کنند. می‌توانند در طرح‌های کنترل و پیشگیری از بیماری‌های ویروسی همکاری کنند و همچنین با مطالعات روزمره از روش‌های نوین مطالعه ویروس‌ها آگاهی یابند. در جایگاه تشخیصی می‌توانند در راه اندازی روش‌های جدید تشخیصی و نظارت بر کیفیت انجام آزمایشات نقش داشته باشند. همچنین می‌توانند در زمینه تشخیص آزمایشگاهی و کنترل ابتلای ویروسی با مراکز بهداشتی در داخل و خارج از کشور همکاری داشته باشند.

در رابطه با دوره دکترای ویروس شناسی پزشکی می‌توان گفت که در دهه 90 میلادی انجمن ویروس شناسی در آمریکا تشکیل شد و به دنبال آن پژوهشکده‌های متعددی در کشورهای مختلف تشکیل شدند که به تدریس دوره‌های مختلف و آموزش دانشجویان دکترای ویروس شناسی مشغول شدند. در ایران نیز در اوایل دهه 70 شمسی شرایط تربیت دانشجویان در مقطع دکتری رشته ویروس شناسی پزشکی فراهم شد.

دانشجویان دکتری تخصصی ویروس شناسی پزشکی طی دوره آموزشی خود که بین ۳ تا ۵ سال است اطلاعات لازم در مورد ویژگی‌های ویروس‌ها، ساختمان، ماهیت و روش تکثیر، عفونت‌زایی، اپیدمیولوژی، تعیین هویت، همچنین کمک به کنترل، پیشگیری و درمان بیماری‌های ویروسی و نیز نقش آن‌ها در بیولوژی سلولی – مولکولی را فرا می‌گیرند تا توانایی انجام فعالیت‌های آموزشی، پژوهشی، تشخیصی و سایر خدمات مربوط به رشته خود را فرا گیرند. وظایف دانش آموختگان دکترای رشته ویروس شناسی پزشکی شامل موارد زیر است:

• آموزش نظری و عملی ویروس شناسی پزشکی به دانشجویان رشته‌های علوم پزشکی
•  آموزش اصول ایمنی زیستی به گروه‌های در معرض خطر
•  مشارکت در طرح‌های پژوهشی ملی و منطقه‌ای در زمینه ویروس شناسی
•  گزارش نتایج حاصله از انجام آزمایش‌های مرتبط با بیماری‌های ویروسی
• راه اندازی روش‌های جدید تشخیصی و نظارت بر کیفیت انجام آزمایش‌های ویروسی
• مشارکت در تولید واکسن‌های جدید ویروسی
• نظارت بر ارتقاء کیفیت واکسن‌های موجود در زمینه بیماری‌های ویروسی
•  مشارکت در تولید کیت‌ها، مواد و تجهیزات آزمایشگاهی مرتبط با ویروس‌ها
•  ارائه خدمات مشاوره‌ای در زمینه تشخیص و کنترل بیماری‌های ویروسی در جامعه
•  تشخیص آزمایشگاهی و ارائه نتایج آن به پزشک معالج و مسئولین نظام سلامت
•  همکاری با پارک‌های علمی و فناوری و شرکت‌های دانش بنیان

دروس امتحانی کنکور دکترای ویروس شناسی شامل زیست شناسی سلولی – مولکولی با ضریب ۱، ویروس شناسی پزشکی با ضریب ۴ و استعداد تحصیلی با ضریب ۱ است. باید گفت که تنها فارغ التحصیلان رشته ارشد ویروس شناسی قادر به شرکت در آزمون دکترای این رشته بوده و ارشد سایر رشته‌های مرتبط امکان شرکت در آزمون دکترای این رشته را ندارند.

دروس و کتاب های ویروس شناسی کدام ها هستند؟

مطابق آئین نامه دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته مصوب شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی تعداد کل واحدهای این دوره 32 واحد، شامل 18 واحد دروس اختصاصی اجباری، 6 واحد دروس اختصاصی اختیاری و 8 واحد پایان نامه است. دانشجو موظف است علاوه بر گذراندن واحدهای دوره با تشخیص گروه آموزشی و تائید شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه حدود ۱۱ واحد از دروس کمبود یا جبرانی (جدول الف) را نیز ممکن است بگذرانند. در ادامه دروس اختصاصی کارشناسی ارشد ویروس شناسی را نام برده ایم.

• زیست شناسی مولکولی
• ویروس شناسی عمومی
• ویروس شناسی عملی ۱
• ویروس شناسی عملی ۲
• ویروس شناسی سیستماتیک ۱
• ویروس شناسی سیستماتیک ۲
• شناخت میکروسکوپ الکترونی
• مباحث خاص در ویروس شناسی
• باکتری شناسی پزشکی
• سمینار
• ایمنی شناسی

همچنین دروس اختیاری کارشناسی ارشد ویروس شناسی شامل موارد زیر هستند:

• بیوانفورماتیک
• ژنتیک میکروارگانیسم‌ها
• اپیدمیولوژی
• زیست ایمنی

تعداد کل واحد های درسی دوره دکترای ویروس شناسی پزشکی شامل 19 واحد دروس اختصاصی اجباری، 6 واحد دروس اختصاصی اختیاری، 24 واحد پایان نامه است. دانشجویان علاوه بر واحدهای گفته شده، با تشخیص گروه آموزشی و تایید شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه لازم است حداکثر 16 واحد از دروس کمبود یا جبرانی را نیز بگذرانند. درس‌هایی که دانشجویان رشته دکترای ویروس شناسی پزشکی در دانشگاه‌ها لازم است آن‌ها را مطالعه کنند در ادامه لیست شده اند. دروس کمبود یا جبرانی این رشته شامل موارد زیر هستند:

• آمار حیاتی
• اصول اپیدمیولوژی
• حیونات آزمایشگاهی و نگه‌داری از آن‌ها
• روش‌های نوین در بیوشیمی
• روش تحقیق
• روش تدریس
• اخلاق پزشکی
• ویروس شناسی عمومی
• ویروس شناسی سیستماتیک 1
• ویروس شناسی سیستماتیک 2
• سیستم‌های اطلاع رسانی پزشکی

در ادامه دروس اجباری این رشته لیست شده اند.

• ویروس شناسی عمومی نوین
• زیست شناسی سلولی مولکولی
• ویروس شناسی عملی 1
• ویروس شناسی پیشرفته یک
• ویروس شناسی پیشرفته دو (RNA ویروس‌ها )
• ویروس شناسی عملی 2
• سمینار

دروس اختیاری دوره دکتری تخصصی رشته ویروس شناسی پزشکی شامل موارد زیر هستند:

• مباحث خاص در ویروس شناسی
• میکروسکوپ الکترونی
• ویروس شناسی بالینی
• بیوانفورماتیک
• روش‌های تدوین مقالات علمی
• ایمونولوژی ویروس‌ها

در ادامه کتاب های ویروس شناسی منبع و کتاب‌های ویروس شناسی تدریس شده در دانشگاه‌های ایران را معرفی می‌کنیم.

کتاب ویروس شناسی پزشکی جاوتز

نام اصلی این کتاب میکروب شناسی جاوتز است که نوشته جاوتز و ملنیک بوده و در ایران ترجمه شده است. این کتاب توسط داوطلبین کنکور ارشد و دکترا و همچنین دانشجویان ویروس شناسی پزشکی مورد مطالعه قرار می‌گیرد. میکروب شناسی جاوتز از جامع‌ترین و معتبرترین کتاب‌هایی است که در زمینه‌ی میکروب شناسی به چاپ رسیده است. یکی از فصول این کتاب به طور کامل به ویروس شناسی اختصاص دارد و به همین دلیل جزو کتاب های ویروس شناسی نیز دسته بندی می‌شود. این کتاب جایگاه ویژه‌ای را در بین محققان، اساتید و دانشجویان دارد و نه تنها عوامل عفونی بیماری‌زا و بیماری‌های آن را توصیف می‌کند بلکه اصول پایه‌ی میکروب شناسی، متابولیسم، فیزیولوژی، ژنتیک، ایمنی شناسی، باکتری شناسی، ویروس شناسی، انگل شناسی و قارچ شناسی را مورد بررسی قرار می‌دهد.

کتاب ویروس شناسی پزشکی مورای

نام اصلی این کتاب میکروب شناسی پزشکی است و بین دانشجویان و داوطلبان کنکور به نام کتاب ویروس شناسی مورای شناخته شده است. افراد برای درک کامل و مرتبط با میکروب‌شناسی پزشکی و بیماری‌های آن‌ها، به میکروبیولوژی پزشکی مراجعه می‌کنند. در این کتاب که توسط پاتریک مورای، کِن روزنتال و مایکل فالِر نوشته شده است انواع مباحث پایه‌ای اولیه، ایمونولوژی، تشخیص آزمایشگاهی، باکتری شناسی، ویروس شناسی، قارچ شناسی و انگل شناسی پوشش داده شده است.

همچنین در این کتاب سوالات مرور شده در پایان هر فصل، علوم پایه را با مباحث پزشکی مرتبط می‌سازد تا به شما در درک ارتباط بالینی ارگانیسم‌های مورد بررسی کمک کند. به علاوه اپیدمیولوژی، تشخیص و درمان بیماری‌های عفونی را نشان می‌دهد و یک رویکرد بالینی برای یادگیری را تقویت می‌کند. این کتاب با تصاویر رنگی و جدول‌های مناسب به داوطلبان در مطالعه و مرور مواد امتحانی خود در کنکور یا در کلاس درس کمک خواهد کرد.

کتاب ویروس شناسی پزشکی زینسر

این متن کلاسیک در حدود 1200 صفحه، بحث‌های سیستماتیک در زمینه‌های باکتری شناسی، ایمونولوژی، ویروس شناسی، قارچ شناسی و انگل شناسی را ارائه می‌دهد. نام اصلی کتاب میکروبیولوژی زینسر بوده و به وضوح یک متن دانشجویی است و یک کتاب مرجع نیست. با گستره و اندازه آن، بسیاری از بحث‌ها محدود است. در واقع بخش ویروس شناسی کتاب میکروبیولوژی زینسر توسط دکتر امیر قائمی، کسری احمدی و آوا بهروزی به صورت جداگانه کتاب ویروس شناسی پزشکی زینسر نام گرفته است.

کتاب ویروس شناسی دکتر خلیلی

کتاب جامع ویروس شناسی دکتر خلیلی که ویژه دانشجویان و داوطلبان کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی (PhD) طراحی شده است با ۳۹۲ صفحه به صورت مصور و همراه با نمودارها و جداول مطالب را به صورت خوانا برای مخاطب بیان کرده است. کتاب ویروس شناسی پزشکی دکتر خلیلی شامل ۳۰ فصل مختلف است که مطالبی از قبیل کلیات ویروس شناسی، انواع ویروس‌های DNA دار و RNA دار، ویروس‌های منتقله از طریق بندپایان و جوندگان، ویروس‌های سرطان‌زا و پریون‌ها را پوشش داده است.

کتاب ویروس شناسی پزشکی دکتر خلیلی از کتاب های ویروس شناسی تالیفی و منبعی بسیار کاربردی و مفید با توجه به نیاز دانشجویان و دانش‌پژوهان بوده و برای اولین‌ بار یک مجموعه کامل در مورد مطالب پایه و بالینی ویروس‌شناسی منتشر شده  با زبان فارسی است. این کتاب در مورد خانواده‌های مختلف ویروسی و با تاکید بر مکانیسم‌های همانندسازی ویروس‌ها نقش مهمی در ارتقاء دانش علمی و تجربی دانشجویان و علاقه‌مندان در این زمینه داشته است. مباحث مطرح شده در این کتاب به گونه‌ای تدوین شده‌اند که نیاز دانشجویان جهت مطالعه برای تحصیلات تکمیلی و کلیه مقاطع دانشگاهی در رشته‌های مختلف پزشکی، ویروس‌شناسی، میکروب‌شناسی، دامپزشکی و سایر رشته‌های مرتبط را برآورده می‌سازد.

علاوه بر کتاب‌های ویروس شناسی تخصصی دانشجویان ارشد و دکترای رشته ویروس شناسی پزشکی نیاز به مطالعه کتاب‌های مرتبط دیگری از جمله علوم سلولی – مولکولی، باکتری شناسی پزشکی، بیوانفورماتیک، ژنتیک میکروارگانیسم‌ها، اپیدمیولوژی و زیست ایمنی در طول دوره تحصیل خود و همچنین مطالعه و آمادگی بهتر و بیشتر برای کنکور دارند. با این تفاسیر کتاب‌های دانشگاهی دیگری را در ادامه معرفی کرده ایم که برای همه دانشجویان رشته ویروس شناسی پزشکی کاربردی و مفید هستند.

کتاب زیست شناسی سلولی و مولکولی لودیش

ریشه زیست شناسی در درک مولکول‌های درون سلول‌ها و فعل و انفعالات بین آن‌ها و موجودات غیر سلولی دیگر از جمله ویروس‌ها است که امکان ایجاد موجودات چند سلولی را فراهم می‌آورد. هرچه بیشتر با ساختار، عملکرد و توسعه موجودات مختلف آشنا شویم، بیشتر می‌فهمیم که تمام فرایندهای زندگی شباهت‌های قابل توجهی را با هم از خود نشان می‌دهند. زیست شناسی سلولی – مولکولی بر روی ماکرومولکول‌ها و واکنش‌های مورد مطالعه بیوشیمیست‌ها، فرآیندهای توصیف شده توسط زیست شناسان سلولی و مسیرهای کنترل ژن که توسط زیست شناسان مولکولی و ژنتیک شناسان مشخص شده است، متمرکز است. در این دوران دو نیروی جمع آوری کننده اطلاعات بیولوژی سلولی مولکولی را تغییر خواهند داد: ژنومیکس یعنی توالی کامل DNA بسیاری از موجودات زنده و پروتئومیکس به معنی آگاهی از تمام اشکال و عملکردهای احتمالی پروتئین‌ها.

همه مفاهیم زیست شناسی سلولی – مولکولی همچنان از آزمایش‌ها نشأت می‌گیرند و ابزارهای تجربی قدرتمندی که امکان مطالعه سلول‌ها و موجودات زنده را در سطح تفکیک پذیری بالاتر و هرچه بیشتر فراهم می‌کند به طور مداوم در حال توسعه هستند. در ویرایش چهارم این کتاب، نویسندگان به وضعیت فعلی زیست شناسی سلولی – مولکولی پرداخته اند که برای دانشجویان گرایش‌های مختلف زیست شناسی و همچنین رشته ویروس شناسی پزشکی در زمینه مطالعه ویروس‌ها و فعل و انفعالات آن‌ها در داخل انواع سلول‌های پروکاریوتی و یوکاریوتی بسیار مفید است.

کتاب ژنتیک میکروارگانیسم ها

این کتاب که از کتاب‌های مرجع دانشگاهی برای رشته ویروس شناسی پزشکی و سایر رشته‌های زیست شناسی و ژنتیک است با بیانی شیوا در ۱۰۲ صفحه به بیان هر آنچه درباره ژنتیک ارگانیسم‌های میکروسکوپی از جمله باکتری‌ها و ویروس‌ها لازم است می‌پردازد. این کتاب توسط دپارتمان زیست‌شناسی انتشارات مهرپویا مهراس به زبان فارسی منتشر شده است.

کتاب بیوانفورماتیک سلولی و مولکولی

بیوانفورماتیک به معنی استفاده از فناوری اطلاعات به منظور تجزیه و تحلیل داده‌های زیستی است. بیوانفورماتیک زیر شاخه‌ای از زیست شناسی و علوم رایانه است که به کسب، ذخیره، تجزیه و تحلیل و انتشار داده‌های بیولوژیکی، اغلب توالی‌های DNA و اسیدهای آمینه مربوط می‌شود. بیوانفورماتیک از برنامه‌های رایانه‌ای برای کاربردهای مختلف از جمله تعیین عملکرد ژن و پروتئین، ایجاد روابط تکاملی و پیش بینی شکل‌های سه بعدی پروتئین‌ها استفاده می‌کند. در کتاب بیوانفورماتیک سلولی و مولکولی که می‌تواند مرجع برای واحد بیوانفورماتیک و جزو کتاب های ویروس شناسی پزشکی باشد نویسنده طی ۱۵ فصل به بررسی سر فصل‌های مختلفی از جمله تکنولوژی امیکس و انفورماتیک پزشکی، پایگاه‌های اطلاعاتی اسیدهای نوکلئیک، هم ردیفی توالی‌ها، ترنسکریپتومیکس، کار با RNA و پیشگویی ساختار آن و تنوع های ژنتیکی پرداخته است.

رشته پروتز دندانی زیر شاخه علوم تجربی و مربوط به دندان پزشکی و سلامت دندان می‌ باشد. در واقع دندان پزشکی و پروتزهای دندانی دو رشته کاملا مربوط به هم هستند. دندانپزشکان بدون کمک تکنسین پروتزهای دندانی نمی‌ توانند بسیاری از بیماران را درمان کنند.

تکنسین‌ های دندان نیز باید به دندانپزشک کمک کرده و تحت نظر او کار خود را انجام بدهند. مهم ترین کار تکنسین پروتزهای دندانی، ساخت اعضا مصنوعی دندان می‌ باشد.

آشنایی کامل با مواد اولیه برای ساخت پروتزهای دندانی، اندازه و قالب گیری فک و دهان برای ساخت پروتزهای دندانی، طراحی پروتزهای دندانی و طراحی و ساخت اجزای کاشتنی دندان از جمله کارهایی است که تکنسین پروتزهای دندانی انجام می‌ دهد.

وظایف و توانایی های تکنسین پروتز های دندانی

هر شغل و حرفه‌ ای نیازمند استعدادها و توانایی‌ های است که آن فرد را از دیگران متمایز می کند. تکنسین پروتز‌ های دندان نیز باید توانایی‌ های بخصوصی داشته باشد تا از جایگاه مناسبی در آن شغل برخوردار باشد.

توانایی های تکنسین پروتز های دندانی

• مسلط بودن بر علوم فیزیک، شیمی و زیست شناسی.
• مسلط بودن بر زبان انگلیسی.
• توجه و دقت بالا در ساخت اعضای مصنوعی دندان‌ ها.
• توانایی در رفع نیازهای دندانپزشکی.
• داشتن دستانی توانمند و هنرمند برای انجام ریزکاری‌ ها.
• توانایی در دید کافی به خصوص نزدیک بینی برای انجام بهتر کارها.
• مسئولیت پذیر بودن در برابر خواسته‌ های بیماران.
• داشتن ارتباط قوی برای برقراری درست با بیماران و درک بهتر خواسته‌ های آن‌ ها.
• علاقه مند به تحقیق و پژوهش و تقویت مداوم سواد علمی پروتزهای دندان.
• توانایی در ارتباط با دندان پزشکان مختلف برای گسترش دادن کار خود.

وظایف تکنسین پروتز های دندانی

1. طراحی و ساخت پروتزهای دندانی
2. اصلاح و ترمیم پروتزهای دندانی دارای ایراد
3. ترمیم و اصلاح زیبایی دندانی فردی که در حادثه‌ ای دچار شکستگی یا بیماری شده
4. سرپرستی کلینیک‌ ها و لابراتور های پروتزهای دندانی
5. ساخت انواع پروتزهای دندانی ثابت و متحرک
6. آشنایی کامل با مواد تشکیل دهنده پروتزهای دندانی مانند پلیمر ها، آلیاژها و …
7. طراحی و ساخت انواع پروتزهای فک و صورت
8. طراحی و ساخت روکش‌ های دندانی
9. طراحی و ساخت پلاک‌ های ارتودنسی
10. طراحی و ساخت دندان‌ های مصنوعی

تحصیل در رشته پروتز های دندانی

داوطلبان علاقه مند به شرکت در این رشته می‌ توانند برای ورود به آن از طریق کنکور سراسری اقدام نمایند. اما افرادی که می‌ خواهند بدون آزمون وارد این حرفه شوند باید از معدل و سوابق تحصیلی قابل قبولی برخوردار باشند.

در گذشته این رشته فقط در مقطع کاردانی ارائه می‌ گردید، اما اکنون در مقطه کارشناسی و مقاطع بالاتر نیز آموزش داده می‌ شود. تعداد کل واحدهای این درس ۱۳۰ واحد است که محصلان باید آن‌ ها را بگذرانند.

تعداد واحدهای درسی رشته پروتز های دندانی

تعداد کل واحدهای درسی این دوره ۶۸ واحد است به شرح زیر است:

• دروس پایه عمومی ۱۳ واحد
• دروس علوم پایه ۶ واحد
• دروس اختصاصی ۴۱ واحد
• کارآموزی در عرصه ۸ واحد

دروس عمومی و کارآموزی رشته پروتز های دندانی

دروس تخصصی رشته پروتز های دندانی

• جنین شناسی
• آسیب شناسی
• بهداشت حرفه ای
• تشریح فک و صورت
• رایانه و سیستم‌ های اطلاع رسانی ۱
• رایانه و سیستم‌ های اطلاع رسانی ۲
• فیزیک پزشکی
• میکروبشناسی و کنترل عفونت
• اصول حسابداری
• آمار و روش تحقیق
• مبانی مدیریت
• روش‌ های یاددهی و یادگیری
• انبارداری
• بافت شناسی
• ابزارشناسی و تکنولوژی دندانسازی۱
• ابزارشناسی و تکنولوژی دندانسازی ۲
• ارتودنسی نظری۱
• ارتودنسی عملی ۱
• ارتودنسی نظری ۲
• ارتودنسی عملی۲
• پروتز ثابت نظری ۱
• پروتز ثابت عملی۱
• پروتز ثابت نظری۲
• پروتز ثابت عملی۲
• پروتز ثابت نظری۳
• پروتز ثابت عملی ۳
• پروتز متحرک کامل نظری ۱
• پروتز متحرک کامل عملی ۱
• پروتز متحرک کامل نظری ۲
• پروتز متحرک کامل عملی ۲
• پروتز متحرک کامل نظری ۳
• پروتز متحرک کامل عملی۳
• پروتز متحرک پاراسیل نظری ۱
• پروتز متحرک پاراسیل عملی ۱
• پروتز متحرک پاراسیل نظری ۲
• پروتز متحرک پاراسیل عملی ۲
• پروتز متحرک پاراسیل نظری ۳
• پروتز متحرک پاراسیل عملی ۳
• اکلوژن نظری ۱
• اکلوژن عملی ۱
• اکلوژن نظری ۲
• اکلوژن عملی ۲
• زیبایی نظری
• زیبایی عملی
• آناتومی و مورفولوژی دندان نظری
• آناتومی و مورفولوژی دندان عملی
• مواد دندانی نظری ۱
• مواد دندانی نظری ۲
• زبان تخصصی
• ایمپلنت نظری
• ایمپلنت عملی ۱
• ایمپلنت عملی ۲
• اتچمنت نظری
• اتچمنت عملی ۱
• اتچمنت عملی ۲
• پروتزهای ماگزیلوفشیال نظری
• پروتزهای ماگزیلوفشیال عملی
• سمینار

بازار کار و آینده شغلی رشته پروتز های دندانی

به طور کلی درآمد این رشته و شغل‌ های مرتبط با آن از وضعیت مناسبی برخوردار است. فارغ التحصیلان این رشته می‌ توانند در کلینیک‌ های دندانپزشکی و حتی لابراتوارها مشغول به کار شوند.

یکی دیگر از ویژگی‌ هایی که تکنسین پروتزهای دندانی باید داشته باشد، مسئولیت پذیری است. این افراد به دلیل شغلی که دارند محبوبیتی در بین مراجعان‌ خود پیدا می‌ کنند، بنابرین مسئولیت پذیری در این حرفه مهم است.

این شغل نیازمند ظریف کاری است و حساسیت‌ های مختص به خود را دارد. در نهایت خدمتی با کیفیت به مراجعه کننده‌ ها انجام می‌ دهد.

درآمد تکنسین پروتز های دندانی

میزان درآمد تکنسین پروتزهای دندانی در مراکز بسیار متفاوت است. درآمد آن‌ ها به موارد متفاوتی بستگی دارد، که یکی از آن‌ ها تعداد مراجعه کنندگان می‌ باشد.

تکنسین‌ های پروتز دندان می‌ توانند در کلینیک‌ های دندان پزشکی و لابراتوار های دندان پزشکی مشغول به کار شوند.  اگر شرایط برای محصلان این رشته فراهم باشد و بتوانند در لابراتوار های خصوصی مشغول به کار شوند، درآمد بالاتری خواهند داشت. هر چه کیفیت کار تکنسین دندانی بالاتر باشد، میزان درآمد هم افزایش خواهد یافت.

مدیریت لابراتوار، کیفیت کاری که به بیماران تحویل می‌دهند، سوابق کاری و ارتباط تکنسین با دندان پزشکان نیز از موارد تاثیرگذار در درآمد تکنسین‌ های پروتز دندانی هستند.

سوالات متداول

کدام دانشگاه‌ ها رشته پروتزهای دندانی را دارند؟

در اکثر دانشگاه‌ های علوم پزشکی کشور مانند دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشگاه علوم پزشکی گرگان، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی تهران و … می‌ توان این رشته را ادامه داد.

آیا رشته پروتزهای دندانی از درآمد خوبی برخوردار است؟

بله این رشته و شغل نسبت به سایر شغل‌ ها از درآمد خوب و مناسبی برخوردار است.

آیا امکان تحصیل بدون کنکور در رشته پروتزهای دندانی وجود دارد؟

بله این امر امکان پذیر است.

تکنسین‌ های پروتز دندان دقیقا چه کار می کنند؟

شرح وظایف و شغل آن ها به طور کامل در این مقاله آمده است.

آیا امکان تحصیل در رشته پروتزهای دندانی در خارج از کشور ممکن است؟

بله  این رشته در کشورهای اروپایی و یا ترکیه و قزاقستان یکی از پردرآمد ترین رشته‌ ها می باشد. هزینه تحصیل در این رشته در خارج از کشور حتی از رشته دندان پزشکی نیز بیشتر است.

رشته اتاق عمل یکی دیگر از رشته های علوم پزشکی و پیراپزشکی است که با رتبه متوسط نیز اقدام به پذیرش دانشجو می کند. هر بیمارستان یا مرکز درمانی که دارای اتاق عمل است یک کارشناس اتاق عمل لازم دارد.

دانشجویان اتاق عمل با جدیدترین اصول اتاق عمل و فناوری های نوین جراحی که در جراحی های تخصصی و فوق تخصصی استفاده می شود آشنا می شوند.

این فرد در واقع دستیار پزشک جراح در طی عمل جراحی است و در روند جراحی کمک می کند او اتاق عمل را آماده کرده وسایل جراحی را استریل می کند. در برخی عمل های حساس کارشناس اتاق عمل به بیمار نزدیک نمی شود بلکه فقط ملزومات اتاق عمل را فراهم می کند.

کارشناس اتاق عمل چه وظایفی دارد؟

• یک کارشناس اتاق عمل دستورات کار را از سرپرست دریافت کرده، لوازم و ابزار جراحی را چک می کند و از وجودشان اطمینان پیدا می کند.
• لوازم جراحی را طبق لیست آماده می کند
• او به بیمارانی که باید جراحی شوند اطلاعات لازم داده و برای جراحی آماده می کند
• قبل از شروع عمل دستگاه ها و تجهیزات اتاق عمل را بررسی می کند تا از سالم بودنشان اطمینان حاصل کند و بداند که کارایی لازم را حین عمل خواهند داشت یا نه و در صورت بروز خرابی در هر یک از دستگاه ها آن را گزارش می دهد.
• لوازم و امکانات موردنیاز برای جراحی را بررسی می کند و اگر کمبودی یا نقصی وجود داشت آن را گزارش می دهد.
• وسایل را با روش های مخصوص آن ضدعفونی و استریلیزه می کند
• نمونه های آزمایشگاه را با حفظ مراقبت ویژه، به آزمایشگاه ارسال می کند.
• به پانسمان نهایی و استریل بیمار کمک می کند
• اتاق عمل را به لحاظ روشنایی و درجه حرارت و رطوبت ایمنی و سیستم برق رسانی کنترل می کند.
• بیمار را در پوزیشن صحیحی قرار می دهد
• قبل از جراحی پرونده بیمار را کنترل می کند تا از کامل بودن مدارک پزشکی اطمینان یابد
• به جراح در بند آوردن خونریزی کمک می کند( هموستاز)
• بیماران را به اتاق ریکاوری می برد
• در نهایت از فرآیند جراحی گزارش تهیه می کند

چه کسانی باید رشته اتاق عمل را بخوانند؟

این رشته برای کسانی مناسب است که توانایی جسمانی بالایی دارند و ساعت ها می توانند در جراحی های طولانی بایستند و با هوشیاری تمام تیم جراحی را در فرآیند عمل همراهی کند. فرد باید روحیه مناسب اتاق عمل و تاب آوری لازم را داشته باشد چرا که در اتاق عمل ممکن است صحنه های مختلفی را ببینند.

ممکن است برخی افراد حین عمل جان خود را از دست بدهند. او باید آرامش خود را حفظ کرده و کارایی و دقت عمل و چالاکی خود را از دست ندهد. او باید روحیه کار تیمی بالایی داشته باشد و نیز بتواند به خوبی با بیماران ارتباط بگیرد و به آن ها اطلاعات کافی را بدهد و آن ها را آرام کند.

فرد باید روحیه اتاق عمل را  داشته باشد و از خون  نترسد. او باید مسئولیت پذیری بالایی داشته باشد چرا که با جان انسان ها در ارتباط است و کوچکترین اهمال کاری به قیمت از دست رفتن جان بیمار تمام می شود.

رشته اتاق عمل در چه مراکزی می تواند مشغول به کار شود؟

• بیمارستانهای دولتی
• بیمارستانهای خصوصی
• اورژانس
• ریکاوری
• بخش های مختلف جراحی
• مراکز اندوسکوپی
• رادیولوژی
• درمانگاه

معایب رشته اتاق عمل

به علت سرپا ایستادن های طولانی فرد ممکن است در طی زمان به کمر درد یا آرتروز مبتلا شود، امکان ابتلا به بیماری های واگیردار حین حضور در اتاق عمل هم وجود دارد.

خون ترشحات عفونی و تعریق و برخی عوامل بیماری زا یکی از تهدیدات این شغل است. فرد باید تحمل دیدن خونریزی را داشته باشد.

قبولی در رشته اتاق عمل

رشته اتاق عمل پذیرش بومی استانی دارد و هشتاد درصد قبول شدگان از استان محل اقامت آن هاست و تنها بیست درصد از بقیه استان ها ورودی می گیرد. تحصیل در این رشته در مقطع کارشناسی ۴ الی۵ سال طول می کشد.

هر سال ۶۵  دانشگاه دولتی نزدیک به ۱۴۰۰ نفر را در این رشته دانشجو می پذیرد. در سال های اخیر دانشگاه آزاد تهران، تبریز، ارومیه، مشهد و علی آباد کتول در این رشته دانشجو می پذیرند. شهریه هر ترم دانشگاه آزاد حدود ۴ میلیون تومان است. این رشته در مقاطع کاردانی و کارشناسی دانشجو می پذیرد.

دروس رشته اتاق عمل

دروس کارشناسی رشته اتاق عمل ۱۳۰ واحد است که  شامل ۲۲ واحد درس عمومی، ۷۴ واحد دروس پایه و تخصصی و ۱۸ واحد کارآموزی و ۱۶ واحد کارآموزی در عرصه می باشد.

این رشته کاردانی ناپیوسته نیز دارد که فرد پس از اتمام کاردانی پس از یادگیری دوره های آموزش های عمومی اتاق عمل می توانند به عنوان فرد سیار و اسکراب مشغول به کار شوند و پس از دو سال این افراد می توانند کم اول جراح شوند. یا با دادن کنکور در پرستاری یا سایر رشته ها به ادامه تحصیل بپردازند.

فارغ التحصیلان پرستاری نیز با گذراندن دوره ۲ ساله می توانند با پست عمل اتاق عمل مشغول به کار شوند.

بازارکار و حقوق رشته اتاق عمل

بازارکار این رشته خوب است چرا که در اتاق عمل دو کارشناس اتاق عمل نیاز است. افرادی که فارغ التحصیل کاردانی هستند.

بسته به این که فرد با چه میزان مهارت و توانمندی وارد این رشته شده یا چقدر سابقه کار دارد حقوق متفاوتی دریافت می کنند. در مراکز دولتی این حقوق از ۲ الی ۵ میلیون توامان است.

کارآموزی اتاق عمل

این رشته نیز مانند اکثر رشته های پیراپزشکی دوره کارآموزی دارد. این رشته ۱۶ واحد کارآموزی با هدف مهارت آموزی و تسلط بر وظایف انجام می شود کارآموزی رشته اتاق عمل به  دو نوع کارآموزی و کارآموزی عرصه ارائه می شود.

کارآموز در طی این مدت نظم و مسئولیت پذیری را تجربه می کند. گاه لازم است کارآموزان در شیفت صبح یا شب حتی روزهای تعطیل هم در مرکز درمانی حضور داشته باشند.

واحدهایی که در دوره کارآموزی گذرانده می شوند شامل دروس زیر است:

• کارآموزی بخش استریل مرکزی
• کارآموزی مهارت های بالینی
• کارآموزی رفتار در اتاق عمل
• کارآموزی روش های احیای قلبی ریوی
• کارآموزی تکنیک اتاق عمل
• کارآموزی اصول و فنون عملکرد فرد سیار
• کارآموزی در اتاق عمل اورژانس
• کارآموزی در اتاق عمل اورژانس
• کارآموزی اصول مراقبت در اتاق بهبودی

طرح اجباری اتاق عمل

فارغ التحصیلان رشته اتاق عمل پس از فارغ التحصیلی ملزم به گذراندن یک طرح اجباری در مناطق محروم هستند که قابل خرید نیست. این طرح برای پسران به عنوان دوره خدمت در نظر گرفته می شود.

ادامه تحصیل در رشته اتاق عمل

رشته اتاق عمل دوره ارشد نیز دارد که ظرفیت پذیرش در آن کم است و افرادی که رشته پرستاری یا هوشبری خوانده اند نیز می توانند تغییر رشته به اتاق عمل داشته باشند.

گرایش های رشته اتاق عمل در مقطع ارشد رشته شامل ارگونومی، اتاق عمل، فیزیولوژی و تکنولوژی گردش خون است.

فارغ التحصیلان اتاق عمل می توانند به رشته های دیگری مانند هندسی پزشکی، ارگونومی، زیست فناوری پزشکی، علوم بهداشتی در تغذیه، فیزیولوژی، ناپپنوتکنولوژی پزشکی، علوم تغذیه، اقتصاد بهداشت،  اپیدمیولوژی، مدیریت خدمات بهداشتی درمانی و…  تغییر رشته دهند.

دکتری رشته اتاق عمل

اتاق عمل در مقطع دکتری نیز شامل گرایش های زیر است. آموزش پزشکی، علوم اعصاب، علوم بیومدیکال، بهداشت حرفه ای ، علوم تغذیه، فیزیولوژی، مهندسی پزشکی بیوالکتریکی، چزشکی مولکولی، کاردرمانی، نانوفناوری پزشکی، فیزیولوژی ورزشی، بیولوژی تولید مثل، مطالعات اعتیاد، مهندسی بافت است.

سوالات متداول

پذیرش رشته اتاق عمل در خارج از کشور چگونه است؟

در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه های از جمله دانشگاه پنسیلوانیا در آمریکا، دانشگاه منچستر در انگلستان، دانشگاه تورنتو در کانادا و چندین دانشگاه برتر دنیا  اقدام به پذیرش رشته اتاق عمل می کنند.

آیا رشته اتاق عمل دوره کارآموزی دارد؟

رشته اتاق عمل در دوره کارشناسی ۱۸ واحد کارآموزی و ۱۶ واحد کارآموزی در عرصه دارد

آیا رشته اتاق عمل طرح اجباری دارد؟

بله فارغ التحصیلان این رشته ملزم به گذراندن ۲ سال طرح اجباری و غیرقابل خرید هستند. این طرح برای پسران خدمت سربازی محسوب می شود.

یکی از رشته های نوظهور و جدید که در پیشرفت درمان بیماری ها نقش داشته است، رشته ژنتیک پزشکی است. امروزه افراد بسیاری تمایل دارند در این رشته به تحصیل بپردازند. زیرا یکی از رشته های بسیار جذاب و در عین حال بسیار سودمند برای بشریت است. علاوه بر آن چالش های خاص خودش را دارد.

• اما شاید شما ندانید که رشته ژنتیک پزشکی چیست و چه کاری می کند و بازار کار آن چگونه است؟

ما در این مطلب در مورد رشته ژنتیک پزشکی صحبت خواهیم کرد و وظایف و اهداف این رشته را تشریح خواهیم کرد و در مورد بازار کار آن و آینده شغلی این رشته با شما گفت و گو خواهیم کرد. پس تا پایان این مطلب ما را همراهی کنید.

 در ابتدا باید با پاسخ به این سوال شروع کنیم:

رشته ژنتیک پزشکی چیست؟

رشته ژنتیک به بررسی بیماری های ژنی و تشخیص بیماری های مورثی و راه های درمان اختلالات ژنتیکیمی پردازد.

این رشته از شاخه های علوم زیستی است و به مباحث مهمی مانند مهندسی ژنتیک، ژنتیک ایمنی، ژنتیک جمعیت، ژنتیک سرطان، ژنتیک رفتاری، ژنتیک بیوشیمیایی می پردازد. دانش آموختگان این رشته پس از فارغ التحصیلی قادر خواهند به نواقص و بیماریهای ژنی و کروموزومی بیماران پی ببرند.

حتما نام رشته ژنتیک انسانی نیز به گوش تان خورده است. در نظر داشته باشید که این دو رشته تفاوات هایی را با یکدیگر دارند. در زیر تفاوت های این دو رشته را برای شما آورده ایم.

تفاوت رشته ژنتیک پزشکی و انسانی

رشته ژنتیک پزشکی با ژنتیک انسانی متفاوت است. ژنتیک انسانی می تواند مجموعه از تحقیقات علمی برای درمان پزشکی باشد؛ اما ژنتیک پزشکی زمینه ای از پزشکی است که از در آن از علم ژنتیک برای مراقبت های پزشکی استفاده می شود؛ برای مثال ممکن است تحقیقات در مورد دلایل اختلالات ژنتیکی در زمینه ژنتیک پزشکی در نظر گرفته شود هم ژنتیک انسانی.

توجه داشته باشید که درنهایت تشخیص، مدیریت و مشاوره به افراد دچار اختلالات ژنتیکی یا مشکوک به این اختلالات به عنوان بخشی از ژنتیک پزشکی در نظر گرفته می شود.

حال که با رشته ژنتیک پزشکی آشنا شدید، اگر همچنان به این رشته علاقه مند هستد، توانایی های خودتان را با توانایی های لازم برای این رشته محک بزنید! ۹۰۹۹۰۷۱۹۸۵

توانایی های لازم برای این رشته

کسانی که به کارهای تحقیقاتی علاقه‌ مند هستند و علاقه مند برای حل مسائل و چالش های جدید هستند، این رشته برایشان مناسب است. فارغ التحصیلان رشته ژنتیک پزشکی، باید توانایی حل مسائل پیچیده را داشته باشند و از تحقیق، جست وجو، حل مسائل و خسته نشوند و همواره در حال یادگیری مطالب جدید باشند. در طی آزمایش ها و تحقیفات ممکن است موارد و چالش هایی شما را از ادامه دادن نا امید کند، اما نباید نا امید و دلسرد شوید چراکه این چالش ها، لذت بخش ترین کارهای تحقیقاتی هستند.

• کدام دروس دوره دبیرستان در رشته ژنتیک بیشتر کاربرد دارند؟

ریاضی (۱ و ۲)، فیزیک (۱ و۲)، شیمی عمومی (۱ و ۲) دروس مهم این رشته هستند که دانشجویان توجه ویژه ای به این دروس داشته باشند. برای ادامه این رشته با دروس پایه دوران دبیرستان سرو کار خواهید داشت. مثلا دروسی مثل فیزیک و شیمی آزمایشگاه خواهید داشت که تا حدودی به فهم تجربی این مباحث کمک خواهد کرد.

همچنین باید دروسی همچون زیست جانوری، زیست گیاهی و آمار زیستی را نیز پاس کنید که تا حدود زیادی از دروس دوران دبیرستان تاثیر گرفته ‌اند. در ترم ‌های بالاتر دروسی مانند ژنتیک ۱، زیست سلولی، میکروبیولوژی ۱ و فیزیولوژی جانوری بسیار به فهم مطالب زیست ‌شناسی دوران دبیرستان وابسته ‌اند و در حالت کلی می توانیم بگوییم اگر شما دروس دبیرستان را به خوبی گذرانده باشید، در این رشته به مشکل برخورد نخواهید کرد.

همچنین دروسی که ذکر شد تاثیر مستقیمی بر روی نتیجه کنکور شما خواهد گذاشت.

گرایش‌های رشته ژنتیک

رشته ژنتیک پزشکی، رشته گسترده ای است و گرایش های مختلفی دارد. در زیر به هر کدام از آنها و روش ورود به این رشته‌ ها می پردازیم.

 برای ورود به گرایش های مختلف رشته ژنتیک پزشکی دو راه وجود دارد:

از طریق کنکور وزارت بهداشت: بسیاری از دانشجویان زیست شناسی سلولی – مولکولی و علوم آزمایشگاهی، کنکور وزارت بهداشت را انتخاب می ‌کنند.

 پرطرفدارترین رشته‌های وزارت بهداشت که دانشجویان برای قبولی در آن‌ها وارد رقابتی بسیار سنگین می‌شوند به شرح زیر است:

مجموعه علوم آزمایشگاهی (۱): شامل رشته‌ های بیوشیمی بالینی، بیوتکنولوژی پزشکی و ژنتیک انسانی است.

مجموعه علوم آزمایشگاهی (۲): شامل رشته ‌های ایمنی ‌شناسی پزشکی و هماتولوژی است.

مجموعه علوم آزمایشگاهی (۳): شامل انگل‌شناسی، قارچ ‌شناسی، میکروبیولوژی و ویروس ‌شناسی است.

رشته های علوم بهداشت: رشته‌هایی که در مقطع ارشد برای این منظور می ‌توانید انتخاب کنید، شامل مواردی است که در ادامه ذکر شده‌اند: ژنتیک، میکروبیولوژی، زیست سلولی-مولکولی، بیوشیمی، بیوتکنولوژی میکروبی، بیوتکنولوژی دریا، بیوتکنولوژی صنعت و محیط زیست، بیوفیزیک.

آینده شغلی ژنتیک پزشکی

بازار کار و آینده شغلی مبحث بسیار مهمی است که نباید در انتخاب رشته نادیده گرفته شود.

به طور کلی آینده ای روشن در انتظار فارغ التحصیلان رشته ژنتیک پزشکی است. فارغ التحصیلان رشته ژنتیک پزشکی می توانند با دایرکردن مرکز مشاوره و آزمایشگاه ژنتیک با بررسی شجره نامه و آزمایشات غربالگری به تشخیص بیماری های ژنتیکی قبل و بعد از تولد و پیشگیری یا درمان آن ها بپردازند.

در آزمایشگاه های تشخیص طبی نیز که انواعی از بیماری های ژنتیکی یا سرطان ها مورد سنجش قرار می گیرند، از مهارت های دانش آموختگان ژنتیک استفاده می شود.

همچین می توان در پزشکی قانونی نیز مشغول به کار شد. زیرا در این حرفه به آزمایشات بسیار دقیق و تکنیک های خاص ژنتیکی نیاز است که فارغ التحصیلان این رشته به خوبی از پس آن بر می آیند. فارغ التحصیلان این رشته می توانند به عنوان استاد دانشگاه، در دانشگاه های معتبر، تدریس کنند .همچنین فارغ التحصیلان این رشته می توانند در مراکز تحقیقاتی مشغول به کار شوند.

 دانشگاه هایی که در رشته ژنتیک پزشکی پذیرش می ‌کنند:

• دانشگاه تهران
• دانشگاه تبریز
• دانشگاه بابل
• دانشگاه بقیه الله
• دانشگاه اصفهان
• دانشگاه ایران
• دانشگاه شهر کرد
• دانشگاه کرمان
• دانشگاه گلستان

واحد های درسی رشته ژنتیک پزشکی

میزان درآمد رشته ژنتیک پزشکی

فارغ‌التحصیلان وزارت علوم با کار در آزمایشگاه‌ها می توانند درآمدی در حدود یک و نیم تا ۳ میلیون تومان داشته باشند. به علاوه مشاغل دیگر مانند تدریس در مدارس یا دانشگاه‌ها و… سطح درآمد متفاوت‌تری خواهد داشت.

فارغ‌التحصیلان وزارت بهداشت نیز با کار در آزمایشگاه‌های ژنتیک، تشخصی طبی و… همان میزان درآمد را دارند. اما با تأسیس آزمایشگاه، درآمد خوبی خواهند داشت. راه‌اندازی شرکت‌های دانش‌بنیان، تدریس در دانشگاه و… بازه درآمد فارغ‌التحصیلان رشته ژنتیک را گسترده‌تر می‌کند.

سوالات متداول

امکان ادامه تحصیل در رشته ژنتیک در داخل ایران چگونه است؟

هر دو رشته در ایران تا مقطع ارشد و دکتری قابل ادامه دادن هستند. همچنین دانشگاه‌های تهران، شهید بهشتی، بقیه الله، تربیت مدرس، اصفهان، شیراز و مشهد از جمله بهترین دانشگاه‌های کشور برای ادامه تحصیل در هر سه مقطع ممکن به حساب می‌آیند.

امکان ادامه تحصیل در رشته ژنتیک در خارج از کشور به چه صورت است؟

بهترین کشور مناسب رشته ژنتیک برای مهاجرت ایالات متحده آمریکا است. اما با توجه به قوانین فعلی، گرفتن پذیرش و مهاجرت به این کشور کار بسیار سختی محسوب می‌شود.
مقصد بعدی کانادا و کشورهای اروپایی همچون آلمان، اتریش و دانمارک هستند و در وهله بعد کشورهایی همچون سنگاپور، چین، استرالیا، روسیه و غیره را نیز می‌توان مدنظر داشت.
به علاقه‌ مندان به مهاجرت، پیشنهاد می‌شود که سعی کنند مقطع ارشد خود را در یک دانشگاه خوب در ایران به اتمام برسانند. سپس رزومه خود را پربارتر کرده و برای دکتری اپلای کنند. به خاطر داشته باشید مقاله خوب و تسلط بر زبان انگلیسی برگ برنده افراد برای مهاجرت به حساب می‌آید.

دروس دانشگاهی رشته ژنتیک تا چه میزان نیازهای بازار کار را پاسخگو هستند؟

در رشته ژنتیک، پیشرفت در شغل کاملا وابسته به میزان تسلط شما بر دروس دانشگاهی است. به علاقه‌مندان این رشته، پیشنهاد می‌شود سعی کنند تا جای ممکن بر دروس اصلی در کارشناسی تسلط پیدا کنند؛ چرا که در مقطع ارشد و دکتری دیگر وقتی برای بازگشت به دروس پایه نیست و باید تمرکز خود را روی خواندن مقالات و به روز نگه داشتن خود بگذارید.

رشته پاتولوژی در پزشکی

رشته پاتولوژی و پاتولوژیست کیست؟

کلمه پاتولوژی از کلمه یونانی پاتو (بیماری ) و لوژی (علم مطالعه) تشکیل شده است. علم پاتولوژی یعنی علم بررسی بیماری ها و در سه حیطه قابل بیان است.
General Pathology: آسیبشناسی عمومی

Anatomical Pathology:اسیب شناسی تشریحی

Clinical pathology:آسیب شناسی بالینی

آسیب شناسی عمومی

یک زمینه علمی وسیع و پیچیده است که به دنبال تفهیم مکانیسم آزار در سطح سلولی و مولکولی میگردد. حوزه مطالعه شامل سازگاری سلولی با ازار نکروز التهاب ترمیم زخم و بدخیمی ها و اختلالات تغذیه ای و اختلالات عمومی در مکانیسم های بدن میباشد. این پایه و اساس پاتولوژی را تشکیل میدهد. کاربرد این علم در تشخیص بیماریهای انسانی میباشد.

علم پاتولوژی به دو دسته پاتولوژی آناتومیکال و کلینیکال تقسیم میشود.

آسیب شناسی تشریحی :

یک شاخه تخصصی از پزشکی است که به تشخیص بیماریها براساس ظاهر ارگانها، ریزبینی و مشخصات ایمونولوژیک و مولکولی ارگانها، بافتها و تمام بدن (اتوپسی) میپردازد.آسیبشناسی تشریحی خود به چند زیر گروه تخصصی (فوق تخصصی) تقسیم میشوند شامل آسیبشناسی سرجیکال و سیتوپاتولوژی.اگر کسی بخواهد در رشته پاتولوژی کار کند بایستی ابتدا دوره پزشکی دکترای حرفهای را به اتمام برساند و بعد از شرکت و قبولی در امتحان دستیاری و گذراندن دوره ۴ ساله پاتولوژی و پس از اخذ مدرک دکترای تخصصی پاتولوژی در این زمینه کاری فعالیت کند. آسیبشناسی تشریحی یکی از شاخههای آسیبشناسی است. که در آن با بررسی ماکروسکوپی، میکروسکوپی و سایر روشها، به تشخیص بیماریها و نئوپلاسمها پرداخته میشوداغلب پاتولوژیستها در هر دو زمینه تشریحی و بالینی کار میکنند.

آسیب شناسی بالینی :

شاخه ای از علم پزشکی تخصصی است که به تشخیص بیماریها براساس آنالیز آزمایشگاهی مایعات بدن مثل خون، ادرار، و بافتها با استفاده از شیمی، میکروبیولوژی، خونشناسی و آسیبشناسی مولکولی میپردازد. پاتولوژیست کلینیکال در ارتباط نزدیک با تکنولوژیهای پزشکی و پزشکان دیگر کار میکند تا دقت کامل حاصل شود و صحت آزمایشات به حداکثر رسیده باشد.

آسیب شناسی به عنوان یک تخصص پزشکی:

پاتولوژیستها پزشکانی هستند که تشکیل بیماریها را براساس بیوپسی (نمونه برداری) یا آنالیز مایعات بدن میدهند.تشخیص اکثر سرطانها با پاتولوژیستها میباشد. پاتولوژیست آناتومیکال بیوپسیهای بافتی را بررسی میکند. بعضی پاتولوژیستها در زمنیه ژنتیک تخصص میگیرند که میتوانند برای مثال بهترین درمان مناسب برای نوع خاص سرطان را مشخص کنند.پاتولوژیستها با سایر پزشکان کار میکنند تا مراقبتهای پزشکی بیماران را بهبود ببخشند.پاتولوژیستها ممکن اتوپسی بیماران خواسته شده را انجام دهند تا علت مرگ را کشف کنند.نتایج اتوپسی میتواند به بیماران زنده کمک کند تا به عنوان مثال یک بیماری ارثی ناشناخته در یک خانواده را تشخیص دهد.پاتولوژیستها هسته مرکزی نظام دانشکدههای پزشکی هستند و همچنین به عنوان مدیر آزمایشگاه پزشکی (شامل آسیبشناسی تشریحی، بیوشیمی، میکروبیولوژی، سیتولوژی و بانک خون و..) نقش مهمی در توسعه و رشد سیستمهای مراقت بهداشتی و اطلاعاتی پزشکی ایفا میکنند.پاتولوژی یک تخصص پزشکی بینظیر است. پاتولوژی تمامی شاخهای پزشکی را لمس میکند در واقع بیشتر از ۷۰% تمامی تصمیمات در زمینه تشخیص ودرمان بیماران، بستری بیماران و ترخیص آنها با توجه به نتایج گزارش پزشک پاتولوژیست انجام میشود.

پاتولوژی تشریحی

مهمترین کار پاتولوژیستهای آناتومیکال را آسیبشناسی جراحی تشکیل میدهد. کار در حوزه آسیبشناسی تشریحی معمولا ترکیبی از ظاهر (ماکروسکوپی) نمونه و بافتشناسی (میکروسکوپی) نمونه بافتی است و ممکن است نیاز به ارزیابی مولکولی یا ایمونوهیستوشیمی یا سایر تستهای آزمایشگاهی نیز برای تشکیل باشد.
Specimens (نمونه ها): دو نوع اصلی نمونه برای پاتولوژی ارسال میشود ۱-بیوپسی ها ۲- برداشتهای جراحی.
بیوپسی یک قطعه کوچکی از بافت است که به طور اولیه برای تشخیص آسیبشناسی گرفته میشود اکثرا منجر به تشکیل قطعی میشود. در بیوپسی incisional با پروسه جراحی قسمتی از بافت مشکوک خارج میشود و برای آسیبشناسی ارسال میشود. در بیوپسی اکسیژنال در پروسه جراحی تمام بافت مشکوک خارج میشود و یا رزکسیون به قصد درمان جراحی انجام میشود. در بیوپسی اکسیژنال، برداشت ضایعات پوستی و پولیپهای دستگاه گوارشی نیز معمول است.
تشخیص و گزارش پاتولوژی شامل ارائه اطلاعات راجع به ظاهر و مشخصات میکروسکوپی، تشخیص ضایعه، تعیین نوع تومورها، درجه و مرحله تومورها، ارائه اطلاعاتی راجع به آزمایشهای پیشرفتهتر مانند ایمنوهیستوشیمی و پاتولوژی مولکولی است.

در پایان قابل ذکر است که فردی که متخصص پاتولوژی می باشد فردی است که در رشته پزشکی دارای مدرک پزشکی عمومی بوده و به عنوان دوره تخصص را به مدت 4 سال در یکی از دانشگاه های علوم پزشکی کشور گذرانده و قادر به تاسیس آزمایشگاه پاتوبیولوژی می باشد که مشتمل بر آزمایشات معمول در آزمایشگاههای تشخیص طبی به اضافه آزمایشگاه پاتولوژی می باشد.