بررسی تفاوت میگرن و سردرد

معمولاً اکثر افراد در طول زندگی خود سردرد را تجربه می‌کنند اما کمتر کسی است که در مورد تفاوت میگرن و سردرد اطلاع داشته باشد. همین موضوع عدم تشخیص صحیح موجب می‌شود که درمان دچار اختلال شود و در زمان لازم، اقدامات مورد نیاز انجام نشود.

پس قبل از اینکه درد خود را به عنوان یک سردرد در نظر بگیرید لازم است که تفاوت میگرن و سردردهای معمول را بدانید.
انواع و علل سردرد‌های رایج

انواع مختلفی از سردرد وجود دارتد، بنابراین شناسایی محل و ماهیت درد می‌تواند به تعیین علت آن کمک کند.

برخی از رایج ترین انواع سردرد‌هاث رایج عبارتند از:
سردردهای تنشی

درد ناشی از سردرد‌های تنشی در هر دو طرف سر گسترش می‌یابد. این نوع از درد اغلب از پشت سر شروع می‌شود و به سمت جلو پیش می‌رود. سردرد تنشی شایع‌ترین شکل درد سردرد است. خستگی چشم، استرس و گرسنگی اغلب از علل سردرد تنشی هستند و می‌توانند مزمن باشند.
سردردهای سینوسی

این سردردها اغلب زمانی بروز می‌کنند که افراد مبتلاء به بیماری هستند یا احساس احتقان می‌کنند. سردرد‌های سینوسی به دلیل تورم در مجرای سینوسی ایجاد می‌شوند و در نتیجه در این نوع، درد در پشت گونه‌ها، بینی و چشم‌ها احساس می‌شود.
سردرد‌های خوشه‌ای

این سردرد‌ها معمولاً بسیار دردناک هستند و به‌صورت «خوشه‌ای» رخ می‌دهند. خوشه‌ای بودن این نوع از سردرد‌ها به این معنی است که روزانه (معمولاً در یک زمان) و گاهی اوقات تا چندین بار در روز اتفاق می‌افتند و تا ماه‌ها ادامه دارند.

سردرد‌های خوشه‌ای در نتیجه‌ی گشاد شدن رگ‌های خونی مغز به دلیل ترشح سروتونین و هیستامین ایجاد می‌شوند. این درد‌ها ممکن است در اثر فعالیت بدنی شدید، قرار گرفتن در معرض نورهای شدید یا حتی تغییر ارتفاع ایجاد شوند.


میگرن چیست؟

میگرن ممکن باعث درد سر شود، اما معمولاً بیشتر از یک سردرد معمولی ایجاد می‌کند. تأثیرات میگرن می‌تواند آنقدر قوی باشد که مدرسه، کار یا روابط اجتماعی را مختل کند و همین موضوع از اصلی‌ترین تفاوت میگرن و سردرد است.
تفاوت میگرن و سردرد تنشی، خوشه‌ای و سینوسی

به‌طور کلی ویژگی‌های کلیدی وجود دارند که میگرن را از سردردهای تنشی (شایع ترین نوع سردرد)، سردردهای خوشه‌ای و سردرد‌های سینوسی متمایز می کند.
مراحل بروز نشانه‌ها و پیش‌بینی زمان سردرد

میگرن چهار مرحله دارد ولی ممکن است برخی از مراحل در همه‌ی افراد بروز نکند. پرودروم (Prodrome) اولین مرحله است. بعد از آن نوبت به مرحله‌ی اورا (Aura) می‌رسد، که در واقع نوعی نشانه برای شروع سر‌درد‌های میگرنی است. درد در مرحله سوم (مرحله‌ی حمله Attack) شروع می‌شود. در نهایت میگرن به پست‌دروم (Postdrome) ختم می‌شود که سردرگمی، خستگی یا حتی شادی شدید را می‌تواند به‌دنبال داشته باشد.

معمولاً بروز نشانه‌هایی خبر از سردرد میگرنی را می‌دهند. برخی از این علائم شامل خمیازه کشیدن بیش از حد و میل به غذاهای خاص است. بنابراین یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های میگرن و انواع سردرد این است که در میگرن معمولاً نشانه‌هایی از سردرد‌های میگرنی خبر می‌دهند ولی در سایر سردرد‌ها، درد به‌صورت ناگهانی شروع می‌شود.
تفاوت تغییرات حسی و گفتاری در سردرد و میگرن

گاهی اوقات، میگرن به‌طور موقت بر گفتار و حواس قبل، بعد یا در حین سردرد تأثیر می‌گذارد. این حالت معمولاً در مرحله‌ی دوم میگرن اورا (Aura) اتفاق می‌افتد. به‌عبارتی در این مرحله، فعالیت الکتریکی روی مغز تغییر می‌کند و ممکن است تا ۶۰ دقیقه نیز طول بکشد. سردرد خوشه‌ای ممکن است با اورا شروع شود، اما سردرد تنشی اینطور نیست.
تفاوت نوع درد در سردرد و میگرن

از جمله تفاوت بین میگرن و سردرد تنشی این است که سردرد تنشی همراه با درد مبهم و سفتی یا فشار است در حالی‌که سردرد میگرنی ضربان یا نبض قوی در یک یا دو طرف سر ایجاد می‌کند. از جمله تفاوت میگرن و سردرد خوشه ای هم این است که سردرد خوشه‌ای باعث سوزش شدید در سر یا در نزدیکی چشم می‌شود.
تفاوت در ناراحتی گوارشی در سردرد و میگرن

یکی دیگر از مواد تفاوت میگرن و سردرد این است که التهابی منجر به سردرد میگرنی می‌شود ممکن است موجب بروز تهوع، استفراغ، درد در شکم یا نارحتی معده شود. این در حالی است که معمولاً سردرد تنشی موجب ناراحتی‌های گوارشی نمی‌شود و سردرد خوشه‌ای نیز معمولاً فقط منجر به بی‌حالی می‌شود.
تفاوت میگرن و سردرد در حساسیت‌ها

از جمله تفاوت میگرن و سردرد سینوزیت و سایر سردرد‌ها این است که نور، صدا، بو‌های خاص و حتی لمس (به‌دلیل التهاب) و هر گونه فعالیت می‌توانند سردرد میگرنی را تشدید کنند. این در حالی است که حساسیت به نور یا صدا ممکن است با شروع سردرد تنشی اتفاق بیفتد، اما غیرعادی است.

کلام آخر:

اگرچه که هر نوع سردردی می‌تواند بسیار رنج‌آور باشد اما سردرد‌های میگرنی ممکن است خطرناک هم باشند. به‌همین دلیل توصیه‌ی ما این است که در صورت هر گونه سردرد مداوم و شدید حتماً با یک پزشک متخصص مشورت کنید زیرا درمان به‌موقع می‌تواند بسیار موثر باشد.
تفاوت میگرن و سردرد
تفاوت میگرن و سردرد

برای دریافت نوبت از بهترین دکتر متخصص مغز و اعصاب یا ویزیت دکتر آنلاین مغز و اعصاب کافی است اپلیکیشن پذیرش ۲۴ را دانلود کنید یا از سایت پذیرش۲۴ برای دریافت نوبت استفاده کنید.
شاید برای شما هم سوال باشد:
تفاوت سردرد تنشی و میگرن چیست؟

به‌طور کلی سردرد تنشی و میگرن از نظر پیش‌بینی زمان سردرد، تغییرات حسی و گفتاری، نوع درد، ایجاد یا عدم ایجاد ناراحتی گوارشی حساسیت‌ها با هم متفاوت هستند.
سردرد‌ها چند نوع هستند؟

انواع مختلفی از سردرد وجود دارد ولی به‌طور خلاصه سردرد‌ها در سه دسته‌ی تنشی، خوشه‌ای و سینوسی جای می‌گیرند. معمولاً بسیاری این نوع از سردرد‌ها را با سردرد‌های میگرنی اشتباه می‌گیرند که همین امر زمینه را برای به تعویق انداختن درمان صحیح، ایجاد می‌کند.
آیا امکان دارد که همه‌ی سردرد‌های طولانی میگرن باشد؟

تشخیص میگرن فقط با مراجعه به پزشک متخصص امکان‌پذیر است. از آنجایی‌که معمولاً افراد نسبت به سردرد بی‌توجه هستند، این موضوع باعث می‌شود که به پزشک مراجعه نکنند و همین عدم مراجعه‌ی به‌موقع می‌تواند روند درمان را به تاخیر بیاندازد.

دانشمندان بر این باورند که نوعی از سردردهای مکرر وجود دارد که فرد در یک طرف دچار سردرد تنشی و در طرف دیگر دچار سردرد میگرنی می‌شود.

میگرن تنشی مختلط چیست؟

میگرن تنشی مختلط سردردی است که هم ویژگی‌های سردرد عصبی و هم ویژگی‌های سردرد میگرنی را دارد. میلیون‌ها نفر در سراسر جهان سردردهای میگرنی منظم را تجربه می‌کنند. این نوع سردرد در زنان بیشتر از مردان رخ می‌دهد. به عقیده بسیاری از پزشکان، دلیل ایجاد میگرن مواد التهابی تولیدکننده درد اطراف عروق خونی و اعصاب مغز می‌باشد.

سردرد تنشی ناشی از تنش عضلانی است و طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی، این نوع سردرد، شایع‌ترین نوع سردرد به شمار می‌رود. از آنجایی که میگرن تنشی دارای علائم سردرد میگرنی و سردرد تنشی است، در جایی در میان زنجیره سردرد قرار می‌گیرد.

روند ایجاد میگرن عصبی مختلط بدین صورت است که در ابتدا فرد دچار سردرد میگرنی می‌شود و پس از آن تنش‌هایی در سر ایجاد می‌شود که در نهایت منجر به ایجاد سردرد عصبی در فرد خواهد شد. در اکثر افراد، این نوع سردرد با دارو و اجتناب از محرک‌های سردرد قابل کنترل است.

علائم میگرن عصبی مختلط چیست؟

میگرن عصبی مختلط هم علائم سردرد تنشی و هم علائم میگرن را دارد. با این حال، علائم میگرن عصبی ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. به عبارت دیگر، ممکن است علائم مرتبط با میگرن بیشتر از علائم سردرد عصبی باشد و یا برعکس.

سردرد ناشی از میگرن تنشی مختلط می‌تواند از مبهم تا ضربان‌دار و همچنین از خفیف تا شدید متفاوت باشد. میگرن تنشی مختلط معمولا بین ۴ تا ۷۲ ساعت طول می‌کشد.

علائم میگرن عصبی مختلط

به طور کلی علائم میگرن عصبی شامل موارد زیر است:

• درد در یک یا هر دو طرف سر که ممکن است با فعالیت بدنی بدتر شود
• حالت تهوع یا استفراغ
• حساسیت به نور، صدا یا هر دو
• گردن درد
• خستگی
• تحریک‌پذیری
• افسردگی
• بی‌حسی، گزگز یا ضعف در اندام های خود

نحوه تشخیص میگرن عصبی مختلط

هیچ تست آزمایشگاهی برای تشخیص قطعی میگرن تنشی مختلط وجود ندارد. پزشک شما می‌تواند بر اساس علائم شما و با رد سایر علل، تشخیص میگرن عصبی را انجام دهد.

مراحل تشخیص میگرن عصبی مختلط به شرح زیر است:

• دریافت شرح حال از بیمار
• بررسی سابقه سردرد در خانواده
• انجام معاینات عصبی
• سی تی اسکن و ام آر آی از سر
• آزمایش خون
• بررسی مایع مغزی نخاعی

دریافت شرح حال از بیمار

برای تشخیص میگرن تنشی مختلط، پزشک از شما می‌خواهد در ابتدا شرحی از سابقه سردردهایتان ارائه دهید. همچنین از شما درباره محل سردرد، احساسی که در زمان سردرد دارید و دوره‌های تکرار سردرد سوال می‌پرسد.

بررسی سابقه سردرد در خانواده

پزشک شما همچنین از شما در مورد سابقه سردرد در خانواده‌تان سوال می‌پرسد. دلیل این سوالات این است که میگرن ممکن است ریشه ژنتیکی داشته باشد. اکثر افرادی که میگرن را تجربه می‌کنند، یکی از اعضای خانواده آن‌ها نیز دارای میگرن است.

انجام معاینات عصبی

پزشک شما ممکن است یک معاینه عصبی برای رد نوروپاتی و اختلالات عصبی که می‌توانند علائم مشابه‌ای با میگرن ایجاد کنند، انجام دهد. در طول این معاینه، پزشک رفلکس‌ها و تون عضلانی شما را آزمایش می‌کند. پزشک همچنین پاسخ شما را به انواع مختلف محرک‌ها مانند لمس سطحی، دما و لرزش آزمایش می‌کند. نتایج این آزمایشات به پزشک کمک می‌کند تا تشخیص دهد که آیا سیستم عصبی شما به طور طبیعی کار می کند یا خیر.

سی تی اسکن و ام آر آی از مغز

پزشک ممکن است سی تی اسکن یا اسکن ام آر آی از سر و گردن شما را تجویز کند. این آزمایشات تصویری از مغز و ساقه مغز به پزشک ارائه می‌کند تا ببیند آیا علائم شما ناشی از مشکلی در مغز شماست یا خیر.

آزمایش خون

پزشک شما همچنین ممکن است برای تعیین اینکه آیا شرایط زمینه‌ای باعث سردرد شما شده است، آزمایش خون تجویز کند.

بررسی مایع مغزی نخاعی

اگر پزشک شما مشکوک به مشکل جدی‌تری مانند مننژیت باکتریایی یا خونریزی باشد، ممکن است یک ال پی (LUMBAR PUNCTURE) تجویز کند. در این آزمایش از یک سوزن برای جمع آوری مایعات از ستون فقرات شما استفاده می‌شود. سپس مایعی را که مایع مغزی نخاعی نامیده می‌شود برای شواهدی از مشکلات تجزیه و تحلیل می‌شود.

روش‌های درمان میگرن عصبی مختلط

گزینه‌های درمانی برای میگرن تنشی مختلط می‌تواند شامل روش‌های درمان برای سردردهای تنشی و میگرن به صورت مجزا است. این درمان‌ها به علائم بیمار بستگی دارد.

درمان میگرن عصبی مختلط

به طور کلی روشهای درمان میگرن عصبی شامل موارد زیر است:

• • دارو درمانی

• تغذیه و درمان‌های مکمل
• CBT و بیوفیدبک
• RTMS
• بوتاکس

دارو درمانی

داروهای درمان میگرن تنش مختلط شامل موارد زیر است:

• تریپتان‌ها
• مسکن‌ها
• مسکن‌های ترکیبی
• داروهای مشتق از ارگوت
• داروهای ضد انعقادی غیراستروئیدی
• داروهای ضد تهوع

تریپتان‌ها

تریپتان‌ها باعث انقباض عروق خونی و کاهش درد میگرنی می‌شوند.

مسکن‌ها

مسکن‌ها باعث کاهش درد ناشی از میگرن خفیف و سردردهای تنشی می‌شوند. از جمله این مسکن‌ها می‌توان به استامینوفن (تیلنول) اشاره کرد.

مسکن‌های ترکیبی

مسکن‌های ترکیبی اغلب حاوی کافئین برای کاهش درد میگرن و سردرد تنشی هستند.

داروهای مشتق از ارگوت

داروهای مشتق از ارگوت به کاهش سیگنال‌های درد منتقل شده در طول اعصاب کمک می‌کنند.

داروهای ضد انعقادی غیراستروئیدی

داروهای ضد انعقادی غیراستروئیدی به کاهش درد و التهاب کمک می‌کنند. این داروها شامل ایبوپروفن (Advil) و آسپرین (Bufferin) می‌شوند که همچنین جزو مسکن‌ها به شمار می‌روند.

داروهای ضد تهوع

داروهای ضد تهوع باعث کاهش حالت تهوع و استفراغ ناشی از میگرن تنش مختلط می‌شوند.

برای پیشگیری از میگرن تنش مختلط می‌توان از داروهای زیر استفاده کرد:

• مسدود کننده‌های بتا
• مسدود کننده های کانال کلسیم
• داروهای ضد افسردگی

مسدود کننده‌های بتا ( مانند پروپرانولول)

این داروها برای درمان فشار خون بالا مورد استفاده قرار می‌گیرند اما می‌توانند از میگرن نیز جلوگیری کنند.

مسدود کننده های کانال کلسیم

این داروها کمک می‌کنند اندازه رگ‌های خونی ثابت باقی بمانند و جریان خون را افزایش می‌دهند.

داروهای ضد افسردگی

این داروها روی انتقال دهنده‌های عصبی در مغز کار می‌کنند و می‌تواند از سردرد جلوگیری کنند.

تغذیه و درمان‌های مکمل

در کنار داروها، چندین روش دیگر وجود دارد که می‌توانند به تسکین میگرن تنشی مختلط کمک کنند. کمبود منیزیم و ویتامین B12 در افراد مبتلا به میگرن مشاهده شده است. افزایش مصرف این ویتامین‌ها ممکن است به پیشگیری از میگرن شما کمک کند.

وعده‌های غذایی منظم در طول روز، هیدراته ماندن (مصرف مایعات کافی) ، ورزش منظم و خواب کافی نیز ممکن است مفید باشد. تمرین تمدد اعصاب، مدیتیشن، ماساژ یا فیزیوتراپی، و گرمای مرطوب که در پشت گردن شما اعمال می‌شود ممکن است تسکین دهنده باشد.

CBT و بیوفیدبک

برای برخی از افراد درمان شناختی رفتاری (CBT) و بیوفیدبک مفید است. هر دو روش درمانی به شما می‌آموزند که چگونه از عوامل ایجاد استرس پرهیز کنید و نحوه پاسخ شما به آن عوامل استرس‌زا باید چگونه باشد.

در روش CBT، درمانگر به شما کمک می‌کند تا افکاری را که باعث استرس شما می‌شود را درک کنید. آنها راه‌هایی را به شما آموزش می‌دهند که این افکار را تغییر دهید و استرس خود را کاهش دهید.

در روش بیوفیدبک ILF از تجهیزات ویژه‌ای استفاده می‌شود تا به شما یاد دهد که پاسخ‌های استرس مانند تنش عضلانی را کنترل و نظارت کنید.

آیا راه‌هایی برای پیشگیری از میگرن تنشی مختلط وجود دارد؟

اگرچه علت دقیق میگرن شناخته نشده است، اما واضح است که برخی چیزها می‌توانند باعث ایجاد میگرن شوند. اجتناب از محرک‌های سردرد می‌تواند به پیشگیری از میگرن تنشی مختلط کمک کند.

سعی کنید قبل از احساس سردردهای میگرن عصبی مختلط آنچه خوردید یا نوشیدید و شرایط محیط اطراف خود را ثبت کنید. از این اطلاعات استفاده کنید تا بفهمید چه چیزی باعث سردرد شما می‌شود.

محرک‌های رایج سردرد عبارتند از:

• نوشیدن الکل
• چراغ‌های روشن یا چشمک‌زن
• حذف وعده‌های غذایی
• بوهای خاص (بوی عطر، عود، اسفند، سیرداغ، پیازداغ و …)
• غذاهای خاص یا افزودنی‌های غذایی مانند نیترات (سوسیس و کالباس)
• خواب کم یا خواب زیاد
• قاعدگی و سایر تغییرات در سطح هورمون
• استفاده بیش از حد یا ترک برخی داروها
• استعمال سیگار و قلیون
• مصرف انواع پنیر به دلیل داشتن تیرامین

دکتر مغز و اعصاب از بهترین گزینه‌ها برای درمان انواع سردرد و میگرن است که می‌توانید به آن مراجعه کنید.

دکتر متخصص سردرد کیست؟

در خصوص سردرد تنها رشته‌ای که به صورت تخصصی روی سردرد کار می‌کند، متخصص مغز و اعصاب است. دکتر مغز و اعصاب باید دو تشخیص مهم را انجام دهد:

1. دکتر متخصص سردرد باید تشخیص دهد که سردرد اصطلاحا از نوع سردرد اولیه است یا خیر. سردردهای اولیه شامل سردرد میگرنی، سردرد تنشی و سردرد کلاستر هستند که به صورت ساختاری ایجاد شده و فرد هیچ بیماری زمینه‌ای ندارد. در این صورت فرد به صورت ژینتیکی سردرد دارد. هر کدام از این انواع سردرد درمان خاص خود را دارند.
2. ممکن است سردرد به صورت ثانویه ایجاد شده باشد؛ یعنی اینکه فرد دچار یک بیماری است و یکی از نشانه‌های این بیماری سردرد است. مثلا تومور مغزی، تومورهای ساقه مغزی، دیسک گردن یا آرتوروز مفاصل گردن که منجر به سردردهای گردنی می‌شود ولی درد آن در ناحیه سر احساس می‌شود. حتی ممکن است سردرد ثانویه ناشی از آبسه دندان و یا سینوزیت باشد که به صورت سردرد بروز کند.

فهمیدن اینکه سردرد خودبه‌خودی ایجاد شده و یا اینکه در اثر یک بیماری زمینه‌ای شکل گرفته است، کار اصلی متخصص سردرد است که همیشه این کار باید توسط متخصص مغز و اعصاب یا نورولوژیست انجام شود.

چه زمانی باید به دکتر متخصص سردرد مراجعه کنیم؟

زمانی که فرد دچار سردردی شود که مشخصات زیر را دارد باید به دکتر متخصص سردرد در تهران مراجعه کند:

1. اولین سردرد بعد از سن ۴۰ سالگی؛ یعنی اینکه فرد تا قبل از ۴۰ سالگی هیچ سردردی را تجربه نکرده است و اولین بار بعد از این سن دچار سردرد شده است.
2. سردردی که با یک علامت مغز و اعصاب همراه باشد؛ مثل تاری دید، دوبینی، ضعف و خواب‌رفتگی یک سمت بدن یا ضعف و خواب‌رفتگی یک اندام یا دوتا پا یا دو دست.
3. سردردی که همراه با تب و تشنج باشد.
4. سردردی که با کاهش سطح هوشیاری و از بین رفتن هوشیاری باشد.
5. سردرد در بیمارانی که بیماری زمینه‌ای دارند؛ مثل سرطان، ایدز، هپاتیت و بیماری‌های عفونی یا بیماری‌های واسکولیتی و روماتولوژیک مثل لوپوس و سایر بیماری‌های التهابی مثل روماتیسم.
6. سردردی که قبلا فرد میگرن داشته است و تعداد حملات میگرنی او مثلا دو یا سه بار در ماه بوده ولی الان تعداد دفعات و شدت سردرد بیشتر شده است و یا اینکه قبلا تنها یک نقطه از سر مثلا نیمه راست سر درد می‌گرفته ولی حالا همه جای سر درد می‌گیرد.
7. سردردی که هم از نظر تعداد بیشتر شده، هم از نظر شدت تغییر کرده و هم اینکه مکانش در محل سر جابجا شده یا تغییر پیدا کرده است.
8. سردردهایی که به مسکن جواب نمی‌دهند.
9. سردردی که بیمار را از خواب بیدار می‌کند. مثلا ساعت ۲ یا ۳ نیمه شب فرد از خواب بیدار می‌شود.
10. اگر فرد وقتی که صبح از خواب بیدار می‌شود سردرد داشته باشد.
11. سردردهای پوزیشنال، بدین صورت که وقتی که پوزیشن فرد در حالت دراز کش است سردرد ندارد ولی در حالت نشسته یا ایستاده دچار سردرد می‌شود.

انواع سردرد و نحوه تشخیص آن

عمدتا برای تشخیص سردرد دو نوع ارزیابی وجود دارد:

1. عکس‌برداری از ته چشم بیمار
2. براساس شرح حال بیمار و نوع سردرد

عکس‌برداری از ته چشم بیمار

از ته چشم بیمار عکس‌برداری انجام می‌شود، بدین منظور که مشخص شود آیا سرِ عصب ورم دارد و فشار مغز بالا است یا خیر. اگر فشار مغز بالا بود، مسیر تشخیصی شامل ام آر آی، lp و اندازه‌گیری فشار مغز است.

تشخیص سردرد براساس شرح حال بیمار و نوع سردرد

اگر سردرد ناشی از افزایش فشار مغز نیست، یعنی پس از معاینه فرد مشخص می‌شود که فشار مغز طبیعی است، در این صورت سردرد باید بر اساس شرح حال بیمار و مدل سردردی که بیمار تجربه می‌کند تشخیص داده شود. در این حالت از بیمار یک سری سوالات پرسیده می‌شود و بر اساس الگوی سردرد و ماهیت سردرد، نوع سرد تشخیص داده می‌شود.

در این حالت دکتر متخصص سردرد بررسی می‌کند که تیپ سردرد به کدام یک از انواع سردرد مانند سردرد میگرنی، کلاستر، عصبی، نورالژی و یا سایر انواع سردرد نزدیک است. بر اساس تیپ سردردی که تشخیص داده می‌شود، ممکن است ام آر آی از سر، گردن و ساقه مغز و یا ام آر آی تخصصی‌تر لازم باشد.

در عین حال باید موارد خطری که در بالا به آنها اشاره شد را بررسی کرد. مثلا بررسی می‌شود که علت سردرد ناشی از بیماری زمینه‌ای نباشد. به عنوان مثال ممکن است فرد سرطان داشته باشد و سردرد فرد ناشی از پیشرفت سرطان در ناحیه مغز است. این موارد باید توسط متخصص مغز و اعصاب مورد بررسی قرار گیرد.

بهترین دکتر سردرد چه کسی است؟

بهترین دکتر سردرد کسی است که در ابتدا به حرف‌های بیمار گوش دهد و شرح حال بیمار را بپرسد و سپس بر اساس شرح حال بیمار سوالاتی بپرسد که تکمیل‌کننده تشخیص باشد و در نهایت مشخص کند که نوع سردردی که بیمار تجربه کرده است مربوط به چه تیپ سردردی است.

بیمار پس از اینکه به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه می‌کند باید ماهیت سردرد را به‌طور کامل و به زبان خیلی ساده توضیح دهد تا تیپ سردرد به درستی تشخیص داده شود. اگر علائم خطری که در بالا به آنها اشاره شد در فرد وجود داشته باشد، پزشک متخصص اقدامات لازم را انجام می‌دهد، در غیر این صورت بر اساس تیپ سردرد، فرآیند تشخیص و درمان انجام خواهد شد.

بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که مهم‌ترین کارهایی که یک دکتر خوب برای سردرد و میگرن می‌تواند انجام دهد، عبارتند از:

1. گوش دادن به حرف بیمار و شنیدن نحوه درد.
2. بررسی ته چشم و بررسی فشار مغز که بر اساس آن راهکارهای تشخیصی و درمانی را انجام دهد.

بهترین دکتر سردرد در تهران

دکتر متخصص میگرن و سردرد بر اساس شرح حالی که بیمار ارائه می‌دهد و معاینه و گفتگویی که با او انجام می‌دهد، تشخیص می‌دهد که نوع سردرد بیمار به چه صورت است و مشابه به کدام یک از انواع سردرد است.

بررسی‌هایی که برای این منظور صورت می‌پذیرد شامل موارد زیر است:

1. نوار مغز
2. سونوگرافی عروق گردن
3. سونوگرافی ساقه مغز
4. سونوگرافی مغز برای ارزیابی میزان خون‌رسانی به مغز
5. روش‌های QEEG ،EEG
6. عکس انتهای چشم برای بررسی سرِ عصب چشم به منظور بررسی میزان فشار مغز بیمار. در موارد مشکوک می‌توان از برخی از دستگاه‌ها مانند پریمتریو او سی تی استفاده کرد.
7. بررسی نیاز به ام آر آی مغز با تزریق یا بدون تزریق و همچنین ام آر آی گردن

بنابراین به طور کلی روش‌های تشخیص سردرد عبارتند از:

1. نوار مغز یا QEEG
2. معاینه ته چشم
3. سونوگرافی عروق ساقه مغز و عروق گردن
4. تصویربرداری ام آر آی و سی تی اسکن

فرم‌های ارزیابی شناختی به منظور اینکه تشخیص داده شود که فرد دچار بیماری‌ها و اختلالات روان‌پزشکی یا روانشناسی، کمبودهای شخصیتی یا کمبودهای توانایی شناختی ذهن است. این موارد می‌توانند باعث ایجاد استرس و اضطراب و در نهایت باعث تشدید میگرن شوند.

راههای درمان قطعی سردرد

برای بعضی از سردردها روش درمان قطعی وجود دارد، یعنی فرد به طور کامل تا آخر عمر از سردرد رها خواهد شد. اما بعضی از سردردها که ماهیت ژنتیکی دارند، درمان قطعی ندارند. این نوع از سردردها را می‌توان با استفاده از بعضی از روش‌ها و تکنیک‌ها کنترل کرد.

سردرد گردنی و سردرد تنشی را می‌توان به صورت قطعی درمان کرد. به عنوان مثال در خصوص سردرد گردنی، ممکن است سردرد ناشی از دیسک گردن باشد و در این حالت می‌توان با فیزیوتراپی، دارو و یا عمل جراحی (چه به صورت بسته و چه باز) سردرد را درمان کرد. برای سردرد تنشی نیز اگر عامل عصبی و فشار روحی درمان شود، سردرد نیز به طور کامل خواهد شد.

در خصوص سردردهایی مانند میگرن، کلاستر و سردردهایی که علت قطعی آن مشخص نیست و اصطلاحا به آن‌ها سردردهای اولیه گفته می‌شود که در ابتدا در ژنتیک و ساختار بدن فرد وجود دارند، روش قطعی درمان و ریشه‌کنی وجود ندارد.

این سردردها را تنها می‌توان کنترل کرد. نحوه کنترل این نوع از سردردها بدین صورت است که اگر فرد هر روز یا یک روز در میان دچار سردرد می‌شود، به وسیله یک سری تکنیک‌ها می‌توان تعداد دفعات سردرد را به ماهی یک‌بار یا دوبار و یا دو ماه یک‌بار برسانیم که عمده جامعه نیز آن را تجربه می‌کنند و چندان عذاب‌دهنده و نگران‌کننده نیست.

چه اقداماتی می‌توان برای کنترل سردرد انجام داد؟

بعد از اینکه تشخیص سردرد انجام شد و تیپ سردرد مشخص گردید، می‌توان یک سری اقدامات غیر دارویی برای درمان سردرد انجام شود.

برای سردردهای گردنی می‌توان از لیزر، مگنت و تکنیک‌های تمرین درمانی و اصلاح ساختار حرکتی یا به اصلاح پوسچر استفاده کرد. مثلا فرد گردن جلو افتاده دارد و یا شانه‌هایش حالت قوز دارد و پس از اصلاح این موارد با استفاده از تمرین، ورزش و فیزیوتراپی و تجویز یک سری داروها مانند منیزیم و غضروف‌ساز و ویتامین B1-300 سردرد بیمار اگر به صورت خفیف باشد طی سه تا پنج جلسه به طور کامل درمان می‌شود.

اگر سردرد بیمار مزمن و کهنه باشد ممکن است لازم باشد با تزریق و بلاک ریشه‌های عصبی، درمان سردرد انجام شود.

در خصوص سردردهای میگرنی تکنیک‌های متفاوتی وجود دارد که شامل موارد زیر است:

1. بوتاکس؛ تزریق سیصد واحد بوتاکس در ناحیه سر، صورت و گردن.
2. استفاده از دستگاه RTMS که می‌تواند باعث درمان میگرن شود. به کمک ۱۰ تا ۲۰ جلسه RTMS درمان، سردرد میگرنی می‌توان تا میزان زیادی کاهش یابد.
3. استفاده از تکنیک نوروفیدبک که می‌تواند تا میزان زیادی با کاهش اضطراب و استرس، سردرد میگرنی را کاهش دهد. این تکنیک همچنین برای درمان سردرد تنشی و عصبی نیز می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. به طور کلی، کلیه افرادی که به دلیل اضطراب، استرس و محرک در زندگی دچار سردرد می‌شوند، اگر از تکنیک نوروفیدبک استفاده کنند، به میزان زیادی (نزدیک به نود درصد) سردرد آنها درمان خواهد شد و دیگر سردردی را تجربه نخواهند کرد.

استفاده از مکمل‌هایی که دارو نیستند اما به صورت مکمل هستند و ثابت شده است که روی سردرد موثر هستند. مهمترین مکمل‌های دارویی که به میزان زیادی برای کاهش سردرد استفاده می‌شوند شامل موارد زیر است:

1. منیزیم
2. ترکیبات ب کمپلکس
3. کو کیو ۱۰

بسیاری از بیماران با استفاده از مصرف مکمل‌ها و کاهش اضطراب و استرس و بدون استفاده از داروهای شیمیایی، سردردشان به صورت کامل درمان شده است.

به طور خلاصه تکنیک‌هایی که برای کنترل سردرد وجود دارند عبارتند از:

1. دارو
2. تکنیک‌های غیر دارویی که شامل موارد زیر است:
   • بوتاکس
   • بلوک عصبی
   • RTMS
   • نوروفیدبک
   • تکنیک‌های فیزیوتراپی برای سردردهای گردنی مانند مگنت، لیزر و تمرین درمانی و کاردرمانی

نکته مهم در مورد بیماری سردرد

لازم است به این نکته اشاره شود که اکثر اوقات فرد یک نوع سردرد را تجربه نمی‌کند، بلکه دچار ترکیبی از انواع سردرد می‌شود. مثلا هم سردرد میگرنی دارد و هم سردرد گردنی و یا هم میگرن دارد و هم سردرد عصبی و یا ترکیبی از سه سردرد میگرن، عصبی و گردنی دارد. بنابراین پس از دریافت شرح حال بیمار نمی‌توان به صورت دقیق گفت که فرد تنها یک نوع سردرد را دارد.

در بسیاری از مواقع، فرد ممکن است میگرن داشته باشد و در کنار آن سردرد گردنی نیز دارد و درنتیجه سردرد گردنی عاملی برای تشدید میگرن شده است. در این موارد تا زمانی که سردرد گردنی از بین نرود، نمی‌توان تشخیص داد که چه میزان از سردرد فرد ناشی از گردن بوده است و چه میزان ناشی از میگرن بوده است. بنابراین تشخیص اینکه علت تشدید سردرد میگرنی چیست و منشا آن کجاست، بسیار مهم است.

در نتیجه در بسیاری از مواقع (شاید بیش از ۶۰ تا ۷۰ درصد مواقع) سردرد خالص میگرنی یا عصبی وجود ندارند، بلکه عمدتا سردرد ترکیبی است، یعنی ترکیبی از دو یا سه نوع سردرد و در خیلی از مواقع دکتر فوق تخصص سردرد و میگرن مجبور است ترکیب سردرد را به صورت همزمان درمان کند.

درمان میگرن با بوتاکس

افرادی که دچار میگرن هستند و می‌خواهند که برای زیبایی بیشتر از تزریق بوتاکس استفاده نمایند، می‌توانند با تزریق بوتاکس هم سردرد میگرنی خود را کنترل و درمان نمایند و هم به اهداف زیبایی خود برسند. برای مطالعه بیشتر در این زمینه مقاله درمان سردرد میگرنی با بوتاکس را بخوانید.

درمان خانگی سر درد

در افرادی که سردرد یا میگرن دارند، می‌توان درمان خانگی برای آن‌ها تجویز کرد که بدون مراجعه به پزشک بتوانند انجام دهند. فردی که از سردرد رنج می‌برد در صورتی که خط قرمزها و علائم خطر که در ابتدا توضیح داده شد را نداشته باشد، می‌توانند اقدامات زیر را انجام دهند.

یکی از مکمل‌ها مانند منیزیم، ب کمپلکس و کو کیو ۱۰ را استفاده کنند.

اگر دردهایی در ناحیه سرشانه و گردن دارد، تمرینات گردن که در سایت موجود است و یا سایر تمرینات گردنی را استفاده کند. مثلا تمریناتی که برای افراد در هنگام استفاده از موبایل یا لپ‌تاپ پیشنهاد می‌شود و یا تمریناتی که برای افرادی که شغل‌های خاصی مانند خیاطی، آرایشگری و شغل‌هایی که فرد دائما سر و گردنش رو به جلو است و با دستانش کار می‌کند، پیشنهاد می‌شود.

فرد باید این تمرینات را روزی دو تا سه بار انجام دهد تا به میزان زیادی دردها و فشار روی گردن، ناحیه شانه‌ها و سر کاهش پیدا کند. این افراد می‌توانند این کارها را به صورت آزمایشی در خانه انجام دهند که کاملا بی‌ضرر و بی‌خطر هستند.

در صورتی که سردرد فرد با این اقدامات درمان شد، نیازی به مراجعه به متخصص سردرد در تهران نیست. اما اگر با انجام این اقدامات همچنان سردرد ادامه داشت، فرد حتما باید به پزشک مراجعه کند.

بیماری میگرن چیست؟

بیماری میگرن شیوعی در حد ۱۲% دارد. اکثر میگرن‌ها، سردردهای رایجی است که معمولا یک طرفه است و بیشتر اوقات کیفیتی ضربانی دارد. اغلب میگرن‌ها با تهوع، استفراغ، فونوفوبی (صوت هراسی) یا نور هراسی و بی‌حالی همراه است.

حملات میگرن با علائم چشمی یا سایر علائم نورولوژیک (معمولا حسی) در ۲۰-۱۵٪ بیماران شروع می‌شود، (میگرن همراه اورا یا میگرن کلاسیک) که به دنبال آن فاز سردرد می‌آید.

همچنین در بیشتر بیماران، نشانه‌های بدخلقی، بی‌اشتهایی و یا حتی شناخت فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهند، متاسفانه به چشم می‌خورد. با این‌حال در اغلب موارد، «اورا» وجود ندارد. (مـیگرن بدون اورا، یا مـیگرن معمولی).

دوسوم تا سه‌چهارم موارد میگرن در زنان اتفاق می‌افتد؛ شروع بیماری در مراحل اولیه‌ عمر حدود ۲۵٪ در اولین دهه، ۵۵٪ تا سن ۲۰ سالگی و بیش از ۹۰٪ قبل از ۴۰ سالگی روی می‌دهد.

میگرن و تاثیرات ژنتیک

استعداد به مـیگرن بیشتر تحت‌تأثیر ژنتیک است. در اکثر موارد، سابقه خانوادگی میگرن دست کم در یکی از منسوبان درجه‌ی اول وجود دارد و مطالعه روی دوقلوها، دخالت عوامل ژنتیکی و محیطی (هر دو) را نشان می‌دهد.

وراثت میگرن با الگوی اتوزوم غالب در چندین سندرم معروف، از جمله مـیگرن همی‌ پلژیک‌ فامیلی و آرتروپاتی مغزی با الگوی اتوزوم غالب همراه با انفارکت‌های زیر قشر (CADASIL) رخ می‌دهد.

همچنین میگرن همی پلژیک نیز در خانواده‌ها به صورت وراثتی رخ می‌دهد. موتاسیون در ژن‌های کدکننده کانال‌های یونی غشا در این سندرم بیان‌شده‌اند.

سردرد ناشی از میگرن

ویژگی‌های ساختاری‌ میگرن

میگرن با افزایش در ضایعات ماده سفید در MRI ضایعات شبه‌انفارکت، تغییرات حجمی در ماده سفید و خاکستری مغز همراهی دارد که در بیمارانی که اورا دارند و یا بدون اورا هستند به یک میزان دیده می‌شوند.

در ساختار میگرن هیچ‌گونه ارتباط مشخصی با فراوانی سردرد، بیان‌نشده‌است. اهمیت بالینی این یافته‌های MRI، نامشخص است، هم‌چنین عواقب شناختی مشخصی نیز یافت نشده‌اند.

عوامل تشدید کننده‌ میگرن

بسیاری از بیماران میگرنی، پیش از حمله، مشکلاتی مانند خستگی، علائم شناختی، عاطفی یا گوارشی پیدا می‌کنند که ممکن است تا یک روز ادامه یابد. اساس این فاز پیشگویی‌کننده، کاملا شناخته‌ شده‌ نیست اما ممکن است بیانگر تغییر عملکرد هیپوتالاموس یا ساقه مغز باشد.

اما می‌توان برخی موارد را، تسریع‌کننده حملات میگرنی دانست. این موارد عبارتند از:

1. غذاها
2. مواردی که مربوط به سبک‌زندگی می‌شود.

موارد مربوط به غذا

غذاها را، می‌توان تسریع‌کننده حملات میگرنی دانست. مانند:

1. پنیرهای حاوی تیرامین.
2. گوشت‌هایی، مانند: هات‌داگ یا بیکن که دارای نگهدارنده‌های نیتریتی هستند.
3. شکلات‌هایی که حاوی فنیل‌آمین هستند و نه هر شکلات به تنهایی.
4. افزودنی‌های موادغذایی، مانند مونوسدیم گلوتامات که طعم دهنده‌ شایعی است.

موارد مربوط به سبک‌زندگی

1. روزه‌داری.
2. احساسات.
3. عادت ماهیانه.
4. برخی از داروها (به ویژه داروهای ضد بارداری خوراکی و گشادکننده‌های عروقی مانند نیتروگلیسیرین).
5. تغییرات آب و هوایی.
6. اختلالات خواب.
7. نور شدید هم ممکن است ایجادکننده حملات باشد.

سردردهای میگرنی

یافته‌های بالینی‌ میگرن

پزشکان در این یافته‌ها به میگرنی رسیدند به نام میگرن همراه با اورا که در ادامه بیشتر توضیح می‌دهیم.

میگرن همراه با اورا (میگرن کلاسیک)

در ۳۰٪ موارد، سردرد میگرن بعد از وقوع نشانه‌های گذرای نورولوژیک یعنی اورا اتفاق می‌افتد. شایع ترین انواع اورا اختلالات بینایی به ویژه نقص همیانوپیک میدان بینایی و اسکوتوم (نقطه کور) و جرقه‌زدن‌هایی است که به طرف نواحی محیطی گسترش می‌یابند.

به دنبال آن، سردردی یک طرفه و کوبنده اتفاق می‌افتد. میزان بروز سردرد متغیر است، اما بیش از ۵۰% بیماران، بیشتر از یک حمله در هفته را تجربه نمی‌کنند.

مدت دوره‌های حمله در اغلب بیماران بیشتر از دو ساعت و کمتر از یک روز است. بهبود حملات در سه ماهه دوم و سوم بارداری و در دوران پس از یائسگی شایع است.

اگر چه درد نیمه‌ سر، ویژگی مشخصه میگرن کلاسیک است، اما این سردرد می‌تواند دوطرفه نیز باشد. بنابراین وجود سردرد دوطرفه و همچنین درد ناحیه پس سری که معمولا به سردرد عصبی نسبت داده می‌شود، میگرن را رد نمی‌کنند.

علائم میگرن چیست؟

در خلال سردرد، نشانه‌های بارزی دیده می‌شود که می‌توان به این موارد اشاره کرد:

1. تهوع
2. استفراغ
3. نورهراسی
4. صوت‌هراسی
5. تحریک‌پذیری
6. بیزاری از بوها (اسموفوبی)
7. بی‌حالی

نشانه‌های «اتونومیک» و «وازوموتور» نیز شایع هستند.

نشانه های میگرن بازیلار

موارد ذیل نشان‌دهنده «این بیماری» می‌باشند:

1. احساس منگی
2. سرگیجه
3. آتاکسی یا اختلال هوشیاری

«میگرن بازیلر» به وسیله‌ شروع تدریجی (مارش میگرنی) و رفع خودبه خودی علائم، از سکته متمایز می‌شود. گاه‌گاهی نیز، نقص‌های نورولوژیکی (مثل مـیگرن همی پلژیک) ایجاد می‌کند که تا بعد از مرحله درد، پایدار می‌ماند و به ندرت نیز ممکن است باعث سکته شود.

علائم حرکتی بیماری را، می‌توان از سکته با آغاز تدریجی «march میگرنی» و رفع خود به خودی علائم، افتراق داد. به ویژه پس از ۵۰ سالگی، «اورا» ممکن است بدون سردرد اتفاق بیفتد. (هم ارزهای میگرنی).

سایر علائم بیماری میگرن

علائم بیماری میگرن عبارتند از:

1. اختلالات دید
2. همی پارزی
3. اهش حس نیمه بدن
4. دیس آرتری، یا آفازی که معمولا ۱۵ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشند.
5. «میگرن march » تدریجی و غیر مشابه با سکته که علائم حسی–حرکتی آن، از نظر تشخیصی مفید است.

سایر زیرگونه‌ها و انواع میگرن

دیگر زیرمجموعه‌ها و انواع میگرن عبارت هستند از:

1. شبکیه‌ای (سردرد با اسکوتوم یک چشمی)
2. وستیبولار
3. قاعدگی

میگرن بدون اورا

«میگرن معمولی» که بسیار شایع‌تر از میگرن همراه اورا بوده و سردردی را ایجاد می‌کند که غالبا دوطرفه و در اطراف حدقه است. ممکن است کیفیت درد به صورت ضربانی (کوبنده) توصیف شود. تهوع، استفراغ و نورهراسی از علائم شایع می‌باشند، تا هنگامی که درد وجود دارد، انقباض عضلات گردنی می‌تواند همراه دیگر نشانه‌ها باشد.

در جریان حمله، معمولا حساسیت جمجمه وجود دارد. در صورت عدم درمان، سردرد ۴ تا ۷۲ ساعت طول می‌کشد. اغلب استفراغ می‌تواند به سردرد خاتمه‌ دهد.

در هر دو نوع میگرن کلاسیک و معمولی، واردکردن فشار سطحی به «شریان کاروتید» همان طرف یا «شریان تمپورال» از شدت درد کم می‌کند.

میگرن مزمن (تغییر شکل یافته)

ویژگی‌های بالینی میگرن حمله‌ای ممکن است پس از ماه‌ها تا سال‌ها به صورت یک سندرم سردرد مزمن با درد، تقریبا روزانه تغییر پیدا کند.

این سردرد اغلب تظاهرات کلاسیک میگرنی ندارد. چاقی، تعداد سردردهای قبلی و کافئین از عوامل خطر مرتبط می‌باشند. یک زیرگروه شایع از سردرد مزمن، مصرف بیش از حد داروها است.

استفاده مفرط از داروهایی که در درمان میگرن یا سایر انواع سردرد مورد استفاده قرارمی‌گیرند، می‌تواند به یک سندرم سردرد مزمن روزانه منجر شود.

غالب بیماران، میگرن را به عنوان مشکل زمینه‌ای خود دارند و مسکن‌های ساده و تریپتان‌ها را زیاد مصرف کرده‌اند، اما بیمارانی با سایر انواع سردرد که از داروهای دیگر استفاده کرده‌اند نیز مستعد این بیماری هستند.

بیشتر بیماران زن هستند. سردرد مشخصا (حداقل ۱۵ روز در ماه برای ۳ ماه) وجود دارد. درمان شامل قطع ناگهانی داروهای صدمه‌زننده و شروع درمان پروفیلاکتیک است.

در پی توقف یک حمله میگرنی، علائم میگرن ممکن است با تکان ناگهانی سر دوباره ایجاد‌ شوند. احساس خستگی (یا به ندرت سرخوشی) هم ممکن است ایجاد‌ شود.

راههای درمان میگرن چیست؟

کنترل سبک‌زندگی مربوط به نظم عادات مفید، ممکن است تا حدی کمک‌کننده باشد. در حملات میگرنی غالبا به مسکن‌های ساده پاسخ خوبی دیده‌می‌شود؛ در غیر این صورت، (تریپتان) یا آلکالوئیدهای ارگو (مثل دی هیدروارگوتامین) استفاده می‌شود.

ثابت شده است که دسته جدیدی از داروهای ضد میگرن؛ یعنی آنتاگونیست‌های گیرنده پپتیدی وابسته به ژن کلسی تونین (مثل olcepegant telcagepant)؛ نیز ممکن است مفید باشند.

داروهای سردرد حاد میگرنی (درمان متوقف‌ کننده)، برای حداکثر تأثیر خود، باید بلافاصله پس از شروع علائم مصرف شوند. داروهای تزریقی با جذب سریع نسبت به فراورده‌های خوراکی ارجح هستند.

تهوع که خود یک علامت برجسته در میگرن است، از عوارض برخی از داروهای ضد میگرن نیز هست و بنابراین ممکن است تجویز غیرخوراکی این داروها با تجویز همزمان با یک داروی ضداستفراغ ضروری باشد.

درمان پیشگیرانه باید برای بیمارانی استفاده شود که دارای دو مرتبه یا بیشتر حملات سردرد در هفته هستند و یا اینکه درمان متوقف کننده ناکافی باشد.

ضد افسردگی‌های سه حلقه‌ای، بتابلوکرها، ضد‌تشنج‌ها، و بلوکرهای کانال کلسیمی نیز می‌تواند به همان ترتیب مورد استفاده قرار گیرد مگر اینکه بیماری یا داروهای مصرفی همزمان، غیر از آن را ضروری سازند.

میگرن مزمن (بیش از ۱۵ روز در ماه) که به درمان‌های دارویی پاسخ نمی‌دهد در مراکز تخصصی زیر نظر متخصص مغز و اعصاب یا نورولوژیست با تزریق «سم بوتولینوم، بوتاکس» در نقاط مشخصی از پوست سر و صورت درمان شده‌ است.

تزریق بوتاکس برای درمان میگرن

درمان میگرن در دوران بارداری و شیردهی

در حاملگی، زنان باید انتظار کاهش (تواتر سردرد) را طی سه ماهه‌ دوم، سوم و بازگشت به فرکانس پیش از بارداری را بعد از زایمان داشته باشند. (سوماتریپتان) حتی برای سه ماه اول حاملگی، بی‌خطر است.

استامینوفن نیز می‌تواند گاهی کمک‌کننده باشد و برای سردردهای شدیدتر از ضددردهای نارکوتیک نیز می‌توان استفاده کرد. پروکلرپرازین (خوراکی یا شیاف) برای تهوع و سردرد امن است.

سایر داروهای ضدمیگرن ممکن است تراتوژنیک بوده یا در حاملگی موجب عوارض شوند، لذا باید از عوامل آشکارساز خودداری شود.

درمان دارویی میگرن

در شرایط حاد و سخت می‌توان به سراغ داروهایی برای کنترل این درد رفت. ازجمله:

1. استامینوفن
2. سوماتریپتان
3. میریدین
4. تهوع
5. اندانسترون
6. سردرد و تهوع
7. پروکرپرازین خوراکی یا شیاف
8. پروفیلاکتیک سردرد میگرنی
9. پروپرانولول
10. ممانتین
11. سیپروهپتادین (در طی شیردهی ممنوع است)
12. سوماتریپتان
13. ایبوپروفن
14. دیکلوفناک

برای میگرن چه دکتری باید رفت؟

پزشک مغز و اعصاب فردی است که به صورت کاملا تخصصی در زمینه درمان انواع میگرن مشغول به فعالیت هستند. ایشان پس از معاینه کامل بیمار و بررسی علائم و علت‌های بیماری، از بهترین و جدیدترین روش‌های درمانی برای بهبود کامل بیمار استفاده می‌نمایند.

یکی از مشکلات شایعی که بسیاری از افراد از آن شکایت دارند و برای درمان آن به دکتر مغز و اعصاب در تهران مراجعه می‌کنند، سردرد می‌باشد. در برخی از افراد سردرد به دلیل بیماری میگرن ایجاد می‌شود و باعث ناتوانی فرد در انجام کارهایش می‌گردد.

میگرن چیست و چه عوارضی دارد؟

تمام افراد به سردرد مبتلا می‌شوند. اما بر خلاف تصور عموم، میگرن فقط یک سردرد شدید نیست. میگرن مجموعه‌ای از علائم عصبی ناتوان کننده است که معمولا منجر به درد شدید تکرارشونده در یک طرف سر می‌شود. در یک سوم از حملات میگرنی، سردرد در هر دو طرف سر ایجاد می‌شود.

حملات میگرنی بین ۴ تا ۷۲ ساعت طول می‌کشد و معمولا با یکی از نشانه‌های زیر همراه هستند:

• مشکل بینایی
• تهوع، استفراغ
• سرگیجه
• حساسیت شدید به صدا، نور، بو و هرگونه تماس
• سوزش و بی حسی در دو طرف صورت

البته، علائم میگرن در افراد مختلف با هم متفاوت است و هر کسی ممکن است دچار حملات میگرنی منحصر به فردی شود.

به‌طور کلی سردردهای میگرنی یک بیماری شایع در میان مردم است. از هر ۵ زن، یک نفر و از هر ۱۵ مرد، یک نفر به آن مبتلا هستند. میگرن معمولا از اوایل میانسالی شروع می‌شود. اگر دچار علائم شدید میگرن، مانند سردردهای شدید و استفراغ هستید، باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.

میگرن چیست؟

داروهای مسکن مانند پاراستامول یا ایبوپروفن برای کاهش درد موثر هستند. اما مراقب باشید که بیش از حد داروهای مسکن مصرف نکنید زیرا مصرف بیش از حد مسکن در بلند مدت باعث سخت‌تر شدن درمان می‌شود.

دلایل سردرد میگرنی

علت اصلی میگرن شناخته شده نیست، اما اعتقاد بر این است که فعالیت غیرطبیعی مغز بر سیگنال‌های عصبی، مواد شیمیایی و رگ‌های خونی مغز باعث سردرد میگرنی می‌شود.

علت ایجاد چنین تغییری در عملکرد مغز مشخص نیست اما احتمالا ژن‌های فرد باعث ایجاد برخی از محرک‌های خاص در فرد می‌شود که در نهایت منجر به میگرن می‌گردد.

محرک های سردرد میگرنی

محرک های سردرد میگرنی به شرح زیر است:

• محرک‌های هورمونی
• محرک‌های احساسی
• محرک‌های فیزیکی
• محرک‌های غذایی
• محرک‌های محیطی
• داروها

محرک‌های هورمونی (تغییرات هورمونی)

برخی از زنان در روزهای نزدیک عادت ماهانه دچار میگرن می‌شوند؛ زیرا در این زمان سطح هورمون‌هایی مانند استروژن تغییر می‌کند. سردرد میگرنی مزمن که در اثر تغییرات هورمونی ایجاد می‌شود معمولا از دو روز قبل از شروع عادت ماهانه تا سه روز بعد از اتمام عادت ماهانه ادامه خواهد داشت.

محرک‌های احساسی

محرک‌های احساسی ایجاد کننده میگرن شامل موارد زیر است:

• استرس
• تنش
• شوک
• افسردگی
• هیجان

علت سردرد میگرنی

محرک‌های فیزیکی

محرک‌های فیزیکی که منجر سردردهای میگرنی می‌شود عبارتند از:

• خوب نخوابیدن
• کار شیفتی
• قرارگیری بدن در وضعیت نامناسب
• تنش گردن و شانه
• تغییر ریتم کاری بدن در اثر سفرهای هوایی طولانی مدت
• پایین بودن قند خون (هیپوگلیسمی)

محرک‌های غذایی

محرک‌های غذایی ایجادکننده میگرن شامل موارد زیر است:

• حذف، تاخیر یا بی‌نظمی در وعده‌های غذایی
• کم آبی
• الکل
• تیامین که به عنوان یک ماده افزودنی به مواد غذایی اضافه می‌شود.
• محصولات کافئین‌دار مانند چای و قهوه
• برخی غذاهای خاص مانند شکلات، مرکبات و پنیر

محرک‌های محیطی

محرک‌های محیطی که باعث بروز سردرد میگرنی می‌شود عبارتند از:

• نور زیاد
• صفحات چشمک زن، مانند صفحه تلویزیون و کامپیوتر
• سیگار کشیدن (یا قرارگیری در اتاق‌های دارای دود)
• صداهای بلند
• تغییرات آب و هوا، مانند تغییر میزان رطوبت هوا یا قرارگیری در هوای خیلی سرد
• بوهای تند

داروهایی که باعث میگرن می شوند

داروهای محرک میگرن به شرح زیر است:

• برخی از داروهای خواب آور
• قرص‌های ترکیبی ضد بارداری

نشانه ها و علائم میگرن

علائم میگرن ممکن است در چهار مرحله در فرد ایجاد شود. این مراحل عبارتند از:

1. مدتی قبل از شروع سردرد
2. دقیقا قبل از شروع سردرد
3. در حین سردرد
4. بعد از سردرد

هرچند تمام سردردهای میگرنی شبیه یکدیگر نیستند اما علائم رایج میگرن را می‌توان به‌صورت زیر بیان کرد:

• درد متوسط تا شدید در یک طرف سر.
• سردرد شدید، ضربه ای و همراه با سوزش.
• تشدید سردرد در هنگام انجام فعالیت فیزیکی و افزایش فشار.
• عدم توانایی انجام فعالیت‌های روزمره به علت وجود سردرد.
• احساس ناخوشی و استفراغ.
• افزایش حساسیت به نور و صدا، که با دراز کشیدن در یک محل تاریک و آرام این احساس کاهش می‌یابد.
• برخی از افراد علائمی مانند تعریق، افزایش دمای بدن، درد معده و اسهال نیز دارند.

میگرن اورا چیست؟

در اکثر افراد مبتلا به میگرن، اوراها نقش یک هشدار دهنده را دارند که به آنها می‌گوید سردرد به زودی آغاز می‌شود. اما در بسیاری از افراد اوراها وجود ندارند. اوراها در حقیقت اختلالات ادراکی هستند.

برخی از این اختلالات عبارتند:

• افکار یا تجربیات گیج کننده.
• مشاهده نورهای عجیب و غریب، درخشان و یا چشمک زن.
• مشاهده خطوط زیگزاگی در مسیر دید.
• وجود نقاط کور یا خالی در مسیر دید.
• احساس سوزن سوزن شدن دست‌ها و پاها.
• مشکل در صحبت کردن.
• سفتی شانه‌ها، گردن یا اندام‌ها.
• احساس بوهای نامطبوع.
• مشاهده اشیای غیر واقعی، مانند ردیفی از اشیای شفاف.

علائم خطرناک میگرن

اگر افراد مبتلا به میگرن دچار علائم غیرطبیعی و نگران‌کننده‌ شدند باید به پزشک مراجعه کنند و از اینکه به میگرن مبتلا هستند ناراحت نباشند. اگر بیمار قبلا علائم زیر را نداشته، باید وجود چنین علائمی را جدی بگیرد. علائم خطرناک میگرن عبارتند از:

• سردرد شدید غیرعادی
• اختلال بینایی
• کاهش حس
• اختلالات تکلم

تشخیص میگرن توسط دکتر چگونه است؟

درمان سردرد میگرنی مستلزم تشخیص صحیح بیماری است. برای تشخیص میگرن در فرد، پزشک ابتدا سوالاتی در مورد سابقه سردرد از بیمار می‌پرسد. توصیف کامل علائم و ویژگی‌های بیماری برای تشخیص صحیح بیماری لازم است.

به‌طور کلی روش های تشخیص میگرن شامل موارد زیر است:

• آزمایش‌های عصبی
• آزمایش‌های فیزیکی
• سایر آزمایش‌ها

تشخیص میگرن از طریق آزمایش‌های عصبی

هدف از آزمایش‌های عصبی، کشف و از بین بردن آن دسته از بیماری‌های مغز یا اعصاب است که باعث سردرد و میگرن می‌شوند. اکثر سردردها خوش‌خیم هستند. هدف از انجام برخی از آزمایش‌ها، یافتن اختلالات ساختاری یا فیزیکی مغز که باعث سردرد شدید می‌شوند است.

تشخیص میگرن

اختلالاتی که منجر به سردرد میگرنی شدید می‌شوند عبارتند از:

• تومور مغزی
• آبسه مغزی (عفونت مغز)
• هموراژی (خونریزی مغزی)
• مننژیت ویروسی یا باکتریایی (عفونت یا التهاب غشاء اطراف مغز و نخاع)
• افزایش فشار درون جمجمه‌ای
• هیدروسفالی (تولید غیر طبیعی مایع در مغز)
• بیماری عفونی مغز مانند مننژیت یا بیماری لایم
• آنسفالیت (التهاب و تورم مغز)
• لخته‌ خون
• ضربه به سر
• انسداد یا بیماری سینوس‌ها
• اختلالات رگهای خونی
• آسیب‌های مغزی

تشخیص میگرن از طریق آزمایش‌های فیزیکی

پس از ارزیابی سوابق پزشکی بیمار، پزشک بیمار را به‌صورت کامل معاینه می‌کند. پزشک به دنبال یافتن علائمی است که باعث ایجاد سردرد می‌شوند. این علائم عبارتند از:

• تب یا هرگونه اختلال در تنفس، ضربان قلب، یا فشار خون
• عفونت
• حالت تهوع و استفراغ
• اغتشاش ذهنی
• تشنج
• کاهش سطح هوشیاری
• عدم تعادل و احساس افتادن
• گیجی

سایر آزمایش‌ها جهت تشخیص میگرن

برای یافتن علت میگرن، انجام آزمایش‌های دیگری نیز نیاز است. این آزمایش‌ها عبارتند از:

• سی تی اسکن
• ام ار ای
• رادیوگرافی از سینوس‌ها
• الکتروسفالوگرام

تشخیص میگرن با سی تی اسکن

در سی تی اسکن، با استفاده از کامپیوتر و اشعه ایکس، تصاویری مقطعی تهیه می‌شود. اگر بیمار هر روز، یا هر چند روز یکبار به سردرد مبتلا شود، برای تشخیص میگرن، پزشک سی تی اسکن سر برای او تجویز می‌کند.

تشخیص میگرن با ام ار ای

ام ار ای بدون استفاده از اشعه ایکس، تصاویر یا عکس‌هایی بسیار شفاف از مغز تهیه می‌کند.

تشخیص میگرن با عکس رادیوگرافی از سینوس‌ها

هرچند سی تی اسکن و ام آر آی جزئیات بیشتری را نسبت به عکس رادیوگرافی نشان می‌دهند، اما اگر پزشک به وجود مشکلی در سینوس‌ها شک کند، عکس رادیوگرافی را برای تشخیص میگرن تجویز می‌کند.

تشخیص سردردهای میگرنی از طریق الکتروسفالوگرام

الکتروسفالوگرام یک آزمایش استاندارد برای تشخیص علت سردرد نیست، اما اگر پزشک احتمال وجود تشنج بدهد، الکتروسفالوگرام را برای بیمار تجویز می‌کند.

درمان قطعی میگرن

هیچ روش درمانی منحصر به فردی برای درمان قطعی میگرن وجود ندارد. هدف از درمان میگرن، جلوگیری از حملات شدید و کاهش علائم میگرن است. ایجاد برخی تغییرات در سبک زندگی باعث کاهش احتمال ابتلا به میگرن خواهد شد. این تغییرات عبارتند از:

• داشتن خواب کافی
• کاهش استرس
• آشامیدن آب کافی
• اجتناب از برخی غذاهای خاص
• فعالیت ورزشی منظم

درمان قطعی میگرن

اگر تغییرات بالا باعث کاهش علائم و نشانه های میگرن یا تعداد دفعات میگرن شد، سپس از درمان‌هایی برای اجتناب از رویارویی با محرک‌ها، کنترل علائم، و استفاده از دارو استفاده می‌شود.

روش‌ها و داروهای مختلفی برای درمان میگرن وجود دارد. از جمله روش های درمان میگرن می‌توان به مورد زیر اشاره کرد:

• داروهای مسکن
• داروهای ضد تهوع و استفراغ
• جراحی
• داروهای پیشگیری کننده

داروهای مسکن برای میگرن

داروهای مسکن باید قبل از شروع درد میگرن مصرف شوند. داروهای مسکنی که بدون نسخه به فروش می‌رسند عبارتند از:

• ناپروکسن
• ایبوپروفن
• استامینوفن

معمولا دیگر داروهای ضد درد مانند آسپرین با کافئین و استامینوفن، می‌توانند سردرد را متوقف کرده یا درد را کاهش دهند.

داروهای ضد تهوع و استفراغ

ممکن است برای کنترل حالت تهوع و استفراغ از متوکلوپرامید استفاده شود. برای درمان میگرن شدید یا میگرن‌هایی که با داروهای پیشخوانی درمان نمی‌شوند، آگونیست‌های سروتونین، مانند سوماتریپتان نیز تجویز می‌‌شوند.

برای کاهش علائم میگرن از مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین و داروهای ضد افسردگی مانند تری سایکلیک استفاده می‌شود.

درمان میگرن با استفاده از جراحی

در دهه اخیر، روش‌های جدیدی برای درمان میگرن ابداع شده است. ثابت شده است که تزریق بوتولینوم توکسین (بوتاکس) و فشارزدایی شاخه‌های حسی برون جمجمه‌ای اعصاب سه شاخه و رشته‌های عصبی مهره‌های گردنی با جراحی باعث کاهش یا رفع علائم میگرن در بیمارانی که به دارو جواب نداده‌اند، می‌شود.

داروهای پیشگیری کننده

پیشگیری از میگرن با اجتناب از محرک‌های میگرن شروع می‌شود. هدف اصلی از پیشگیری، کاهش دفعات، درد و طول زمان سردردهای میگرنی و افزایش تاثیر دیگر داروها است.

چندین روش برای جلوگیری از میگرن وجود دارد که از تغییر رژیم غذایی و ورزش تا داروهای تجویزی متغیر هستند. این روش‌های درمانی عبارتند از:

• تجویز داروهای بلاک کننده بتا
• داروهای ضد انعقادی
• داروهای ضد افسردگی
• گاباپنتین
• بوتولینوم توکسین A (بوتاکس)
• داروهای گیاهی و ویتامین‌هایی مانند کانابیس، کوآنزیم Q10، بابونه، سیترات منیزیم، ریبوفلاوین (ویتامین ب ۲)، ویتامین ب ۱۲، ملاتونین
• ورزش، خواب و فعالیت جنسی

برای میگرن چه دکتری باید رفت؟

تخصص مغز و اعصاب، تنها رشته‌ای است که به صورت تخصصی در مورد درمان انواع سردرد و میگرن فعالیت نموده و و پزشکان این حوزه تجربه کافی برای بررسی و معاینه بیمار و همچنین ارائه بهترین راهکار درمانی را دارد. دکتر مغز و اعصاب پس از معاینه کامل بیمار و بررسی علائم و یافتن علت بیماری، از جدیدترین روش‌های درمان برای بهبود کامل و قطعی بیمار استفاده می‌نماید.