التهاب عصب چشم یا نوریت اپتیک یک بیماری شناخته‌شده چشمی است که به دلیل تورم عصب چشم ایجاد می‌شود. التهاب عصب بینایی یکی از علائم شایع بیماری ام اس نیز به شمار می‌رود.

بیماری نوریت اپتیک چیست؟

بیماری نوربت اپتیک یک نوع التهاب عصب چشم است که به گروهی از رشته‌های عصبی که اطلاعات بینایی را از چشم به مغز انتقال می‌دهند آسیب می‌رساند. درد و از دست دادن بینایی یک چشم از علائم و نشانه‌های شایع نوریت ‌اپتیک است.

اکثر افرادی که در یک دوره دچار نوریت ‌اپتیک می‌شوند، در نهایت بینایی خود را به دست می‌آورند. پس از تشخیص التهاب عصب بینایی توسط پزشک متخصص با تجویز دارو‌های استروئیدی می‌تواند روند درمان التهاب عصب چشم را سرعت بخشد.

ارتباط نوریت اپتیک و ام اس

نوریت ‌اپتیک می‌تواند نشانه بیماری ام اس باشد. التهاب عصب‌های بینایی می‌تواند باعث بروز التهاب و آسیب دیدگی اعصاب مغز و نخاع شود.

بروز علائم التهایب عصب بینایی می‌تواند اولین علامت بیماری مالتیپل ‌اسکلروزیس (ام اس) باشد یا آنکه در مراحل بعدی که بیماری پیشرفت می‌کند ظهور کند. علاوه بر ام اس اختلالات دیگری مانند انواع عفونت‌ها یا بیماری‌های سیستم ایمنی از قبیل لوپوس می‌تواند ناشی از التهاب عصبی چشم باشد.

برای درمان التهاب عصب چشم لازم است به پزشک مراجعه شود تا با تشخیص و درمان صحیح و به موقع از بروز مشکلات بعدی جلوگیری شود. از آنجاییکه التهاب عصب چشم به عنوان یک نقص سیستم ایمنی شناخته می‌شود بنابراین درمان به موقع آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

بیماری نوریت اپتیک یا التهاب عصب چشم

علت التهاب عصب چشم چیست؟

علت اصلی التهاب عصب چشم مشخص نیست. پزشکان معتقدند که این عارضه زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به غلاف میلین عصب چشم که به ارسال سریع پالس‌های الکتریکی از چشم به مغز کمک می‌نماید آسیب وارد می‌کند.

پالس‌های الکتریکی که توسط اعصاب چشم به مغز می‌رسد در نهایت به اطلاعات بینایی تبدیل می‌شوند. در نتیحه اختلال در این اعصاب بینایی نشانه التهاب عصب بینایی است.

علت التهاب عصب چشم چیست؟

التهاب عصب چشم فرآیند بینایی فرد را مختل می‌کند و بر میزان بینایی تاثیر می‌گذارد. برخی از بیماری‌های سیستم ایمنی که باعث ایجاد نوریت اوپتیک چشم می‌شوند عبارتند از:

• ام اس
• سندروم دویک

التهاب عصب چشم و ام اس

مالتیپل اسکلروزیس یکی از بیماری‌های سیستم ایمنی است که در اثر آن سیستم ایمنی به غلاف میلین، که رشته‌های عصبی مغز و نخاع را پوشش می‌دهند، حمله می‌کند.

در افرادی که به التهاب عصب چشم مبتلا هستند، ریسک ابتلا به ام اس پس از تجربه یک دوره نوریت اوپتیک حدود ۵۰ درصد است. اگر تصاویر ام آر آی وجود ضایعه در مغز را نشان دهد، ریسک ابتلا به این بیماری پس از التهاب عصب چشم افزایش می‌یابد.

التهاب عصب چشم و سندروم دویک

در این بیماری التهاب در عصب بینایی و نخاع رخ می‌دهد. این عارضه به بیماری ام اس شباهت دارد ،اما باعث آسیب رساندن به اعصاب مغز نمی‌شود.
این در حالی است که در بیماری ام اس، اعصاب مغز آسیب می‌بینند.

علاوه بر بیماری‌های خود ایمنی که در بالا ذکر شد، عوامل دیگری که در بروز التهاب عصب چشم نقش دارند عبارتند از:

• عفونت‌ها
• مصرف برخی از داروها

عفونت‌هایی که باعث ایجاد التهاب عصب چشم می‌شوند

عفونت‌های باکتریایی مانند بیماری لایم، تب خراش گربه و سفلیس و یا ویروس‌هایی مانند هریس، اوریون و سرخک می‌تواند باعث التهاب عصب های چشم شوند. علاوه‌بر این سایر بیماری‌ها مانند لوپوس و سارکوئیدوز نیز ممکن است باعث بروز عفونت اپتیک عودکننده شوند.

مصرف داروهایی که باعث التهاب عصب بینایی می‌شود

برخی از داروها با ابتلا به التهاب عصب چشم ارتباط دارند. مصرف برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها و کدئین می‌تواند باعث ضعیف شدن عصب چشم و در نهایت منجر به التهاب اعصاب چشم شوند.

علائم التهاب عصب چشم یا نوریت اپتیک

یکی از مهمترین علائم نوریت اپتیک این است که معمولا یک چشم درگیر می‌شود، بنابراین فرد ممکن است دچار التهاب عصب چشم راست یا التهاب عصب چشم چپ شود.

علائم التهاب عصب بینایی به شرح زیر است:

• درد
• از دست دادن بینایی یکی از چشم‌ها
• از دست دادن میدان دید
• از دست دادن توانایی دیدن رنگ‌ها
• دیدن نورهای چشمک زن

درد

تعداد زیادی از افرادی که دچار التهاب عصب می‌شوند از درد چشم نیز رنج می‌برند که این درد با حرکت دادن چشم ها بیشتر می‌شود، گاهی اوقات این درد شبیه درد تیرکشنده پشت چشم است.

از دست دادن بینایی یکی از چشم ها

تعداد زیادی از بیماران به طور موقت دچار کاهش دید می‌شوند اما میزان از دست دادن بینایی در افراد مختلف متفاوت است. معمولا از دست دادن بینایی بین مدت چند ساعت تا چند روز رخ می‌دهد و طی مدت چند ‌هفته یا چند ماه بهبود می‌یابد. در برخی از موارد از دست دادن بینایی دائمی است.

از دست دادن میدان دید

کاهش میدان دید ممکن است در الگوهای مختلفی رخ دهد.

از دست دادن توانایی دیدن رنگ‌ها

این عارضه معمولا بر توانایی فرد در شناخت رنگ ها تاثیر می‌گذارد و ممکن است فرد متوجه شود که نسبت به گذشته رنگ‌ها با وضوح کمتری دیده می‌شوند.

دیدن نورهای چشمک‌زن

برخی از افرادی که دچار التهاب عصب چشم شده‌اند از مشاهده نور چشمک‌زن هنگام حرکت دادن چشم شکایت دارند.

در صورت مشاهده علائم التهاب عصب چشم چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟

بیماری‌های چشمی جزو بیماری‌های خطرناک و جدی هستند. برخی از این اختلالات می‌تواند باعث از بین رفتن دائمی بینایی شوند، و برخی نیز با سایر بیماری‌های حاد جسمانی ارتباط دارند.

در صورت بروز موارد زیر باید حتما به پزشک مراجعه کرد:

• در صورتی که علائم جدیدی مانند درد چشم یا تغییر در بینایی ایجاد شود. این نشانه‌ها به صورت پیش‌رونده هستند و درمان تاثیری در بهبود آن‌ها ندارد.
• در صورتی که علائم و نشانه‌های غیرعادی مانند بی‌حسی یا ضعف در یک یا هر دو اندام (دست و پا) ایجاد شود. این علائم نشان دهنده اختلال مغز و اعصاب هستند.

فاکتور‌های خطرناک التهاب عصب بینایی

برخی از عوامل التهاب عصب چشم عبارتند از:

• سن
• نژاد
• جهش ژنتیکی

سن

در اکثر مواقع التهاب عصب چشم در بزرگسالانی با سن ۲۰ تا ۴۰ سال دیده می‌شود.

نژاد

سفید‌پوستان ساکن ایالات متحده در مقایسه با افراد سیاه‌پوست بیشتر دچار این اختلال التهاب عصبی چشم می‌شوند.

جهش ژنتیکی

برخی از جهش‌های ژنی می‌توانند ریسک ابتلا به التهاب عصب چشم و ام اس را افزایش دهند.

عوارض التهاب عصب بینایی

عوارض ناشی از التهاب عصب چشم عبارتند از:

• آسیب دیدگی عصب چشم
• کاهش توانایی بینایی
• عوارض جانبی درمان

عوارض التهاب عصب بینایی

آسیب دیدگی عصب چشم

برخی از افرادی که دچار التهاب عصب چشم می‌شوند آسیب دیدگی دائمی عصب چشم را تجربه خواهند کرد اما ممکن است این آسیب دیدگی باعث بروز هیچ گونه علائم و نشانه‌ای نشود.

کاهش توانایی بینایی

معمولا تعداد زیادی از بیماران می‌توانند طی مدت چند ماه توانایی بینایی کامل یا بینایی نسبی خود را به دست آورند. اما ممکن است توانایی تشخیص رنگ‌ها به یک اختلال دائمی تبدیل شود. در برخی از افراد از دست دادن بینایی معمولا پس از درمان التهاب عصب چشم بهبود می‌یابد.

عوارض جانبی درمان

داروهای استروئیدی که برای درمان التهاب عصب چشم به کار می‌روند باعث سرکوب سیستم ایمنی بدن می‌شوند. این امر باعث می‌شود که بدن بیشتر مستعد ابتلا به انواع عفونت‌ها باشد.

سایر عوارض جانبی این داروها عبارتند از افزایش وزن و تغییرات خلقی.

روش های تشخیص نوریت اپتیک

برای تشخیص التهاب عصب چشم و تاری دید باید به متخصص چشم پزشکی مراجعه کنید. پزشک پس از معاینه چشم به بررسی سابقه پزشکی بیمار می‌پردازد.

معمولا چشم پزشک انجام تست‌های زیر را درخواست می‌کند:

• معاینه متداول چشم
• معاینه چشم با افتالموسکوپی
• تست واکنش مردمک چشم به نور
• تصویر سازی رزونانس مغناطیسی (ام آر آی)
• آزمایش خون
• توموگرافی انسجامی نوری (OTG)
• ارزیابی پتانسیل برانگیخته بینایی

معاینه متداول چشم

چشم پزشک سطح بینایی و توانایی شما را در تشخیص رنگ‌ها و دید شما از گوشه چشم را بررسی می‌‍کند.

معاینه چشم با افتالموسکوپی

در این روش پزشک از وسیله دستی که دارای منبع نور است برای معاینه چشم و ساختارهای پشتی چشم استفاده می‌کند. در این تست، دیسک ‌اپتیک نیز ارزیابی می‌شود.

تست واکنش مردمک چشم به نور

پزشک نور مستقیم را مقابل چشم شما قرار می‌دهد و واکنش مردمک‌ها را به نور ارزیابی می‌کند. در افرادی که دچار التهاب عصب چشم هستند، مردمک‌هایشان به نور واکنش نمی‌دهند، این درحالی است که مردمک‌های افراد سالم در واکنش به نور تنگ می‌شوند.

تصویر سازی رزونانس مغناطیسی (ام آر آی)

در اسکن ام آر آی از میدان مغناطیسی و انرژی پالس‌های رادیویی برای تولید تصاویر بدن استفاده می‌شود. در حین ام ار ای عصبی چشم ماده حاجب تزریق می‌شود تا عصب اپتیک و سایر اجزای مغز در تصاویر دیده شوند.

انجام ام آر آی برای تشخیص محل دقیق آسیب دیدگی مغز ضروری است. وجود آسیب دیدگی عصب و مغز نشان‌دهنده بالا بودن ریسک ابتلا به بیماری ام اس است. انجام ام آر آی همچنین می‌تواند احتمال وجود سایر علل از دست دادن بینایی مانند تومور را رد کند.

آزمایش خون

انجام آزمایش خون برای بررسی وجود آنتی‌بادی‌های مخصوص این عارضه درخواست می‌شود. افرادی که مشکوک به التهاب عصب بینایی هستند باید آزمایش خون بدهند تا پزشک بتواند به طور قطع آسیب دیدگی عصب چشم را تایید کند.

توموگرافی انسجامی نوری (OTG)

این تست ضخامت لایه‌های رشته‌ای عصب شبکیه را اندازه می‌کند. در صورتی که بیمار دچار التهاب عصب بینایی باشد از ضخامت این رشته های عصبی کاسته می‌‌شود.

ارزیابی پتانسیل برانگیخته بینایی

در این تست بیمار مقابل یک صفحه مانیتور می‌نشیند که الگویی از یک طرح برجسته شطرنجی نشان داده می‌شود. پزشک تعدادی سیم و الکترود را به سر بیمار متصل می‌کند تا بتواند پاسخ‌های مغز برای شبیه‌سازی وضعیت بینایی را ثبت کند.

این نوع تست می‌تواند جریان هدایت عصبی که ناشی از آسیب دیدگی عصب اپتیک است را نشان می‌دهد. پزشک از بیمار می‌خواهد دو تا چهار هفته بعد از شروع علائم برای معاینه مجدد به مطب او مراجعه کند تا بتواند نوریت اپتیک را تایید کند.

درمان بیماری التهاب عصب چشم

معمولا بیماری نوریت اپتیک به صورت خود به خود بهبود می‌یابد. در برخی موارد پزشک برای کاهش التهاب عصب چشم داروهای استروئیدی تجویز می‌کند. این داروها معمولا عوارضی نظیر افزایش وزن، مشکلات معده ،تهوع و استفراغ و بی‌خوابی دارد.

معمولا استروئید درمانی به صورت وریدی انجام می‌شود. استروئید درمانی وریدی می‌تواند سرعت بهبود بینایی را افزایش دهد اما تاثیری بر میزان بهبود بیماری ندارد.

از دارو‌های استروئیدی برای کاهش ریسک ابتلا به ام اس یا کاهش سرعت پیشرفت آن نیز استفاده می‌شود، در صورتی که مصرف داروهای استروئیدی کمکی به بیمار نکند و بیماری او بهبود نیابد از روشی که تعویض پلاسما نام دارد استفاده می‌شود.

هنوز تحقیقات نتوانسته است کارآمد بودن تعویض پلاسما در درمان آسیب دیدگی عصب چشم را تایید کند.

پیشگیری از ام اس

افرادی که دچار التهاب عصب بینایی هستند در اسکن ام آر آی از مغز آنها دو یا چند ضایعه دیده می‌شود که مصرف داروهایی که اینترفرون بتا نام دارند می‌تواند از ابتلا به بیماری ام اس پیشگیری کند یا روند ابتلا به آن و پیشرفت بیماری را کند نماید.

از داروهای قابل تزریق برای درمان افرادی استفاده می‌شود که بیشتر در معرض بیماری‌های ام اس قرار دارند.

برخی از عوارض جانبی این داروها عبارتند از:

• افسردگی
• التهاب محل تزریق
• علائم و نشانه‌های شبیه آنفولانزا

دوران بهبود التهاب عصب بینایی

اکثر افراد طی مدت ۱۲ ماه پس از التهاب عصب چشمی می‌توانند بینایی خود را به دست بیاورند. افرادی که دچار نوریت ‌اپتیک حاد هستند بیشتر در معرض در معرض خطر ابتلا به بیماری ام اس قرار دارند.

این عارضه می‌تواند حتی در افرادی که دارای بیماری زمینه ای نیستند نیز رخ دهد. اما بیمارانی که دچار بیماری ام اس یا سندرم دویک هستند مدت بیشتری طول می‌کشد تا به طور کامل بهبود یابند.

آمادگی برای مراجعه به پزشک

در صورتی که افراد دچار علائم و نشانه‌های نوریت اپیک شده باشد باید برای تشخیص و درمان بیماری چشم به متخصص چشم پزشک مراجعه کند. در ادامه اطلاعاتی را در اختیار شما قرار می‌دهیم که به آمادگی برای مراجعه به پزشک کمک می‌کند.

قبل از مراجعه به پزشک چه باید کرد؟

قبل از آنکه بیمار مبتلا به التهاب اعصاب بینایی به مطب پزشک مراجعه کند باید فهرستی از موارد زیر را تهیه کند:

• علائم و نشانه‌های بیماری به ویژه اختلالات بینایی
• اطلاعات شخصی کلیدی از قبیل تنش‌های عصبی اخیر، تغییرات مهم زندگی و سابقه پزشکی فردی و خانوادگی از قبیل عفونت‌های عودکننده و سایر بیماری‌های احتمالی
• انواع دارو‌ها، ویتامین‌ها و سایر مکمل‌هایی که مصرف می‌کند.
• سوالاتی که قرار است از پزشک بپرسد.
• در صورت امکان به همراه یکی از اعضای خانواده با دوستان خود به مطب پزشک مراجعه کند تا در صورت لزوم بتواند اطلاعات لازم را در اختیار پزشک قرار دهند.

افراد مبتلا به التهاب اعصاب بینایی باید سوالات زیر را از پزشک بپرسند:

• علت بروز این عارضه و علائم آن چیست؟
• آیا علل احتمالی دیگری نیز وجود دارد؟
• برای تائید این عارضه انجام چه آزمایشاتی ضروری است؟
• روش‌های درمانی پیشنهادی کدام‌اند؟
• عوارض احتمالی داروهایی که پزشک تجویز می‌کند شامل چه مواردی است؟
• چه مدت طول می‌کشد تا وضعیت بینایی بهبود یابد؟
• آیا التهاب عصبی چشم می‌تواند ریسک ابتلا به ام اس را افزایش دهد؟
• اگر پاسخ این سوال مثبت است چه کارهایی می‌توان برای پیشگیری از این عارضه انجام داد؟
• آیا احتمال وجود سایر بیماری ها مطرح است؟
• چگونه می‌توان به بهترین روش به کنترل این بیماری پرداخت؟
• آیا پزشک می‌تواند بروشور یا سایر مطالب چاپ شده را در اختیار بیمار قرار دهد که اطلاعات کاملی را در خصوص بیماری‌اش به او ارائه دهد؟
• بیمار باید از پزشک چه انتظاراتی داشته باشد؟

احتمالا پزشک از بیمار سوالات متعددی می‌پرسد که در زیر به این سوالات اشاره می‌کنیم:

• چگونه علائم و نشانه‌هایی که دارد را توصیف می‌کند؟
• بینایی او چه مقدار کاهش یافته است؟
• آیا از میزان وضوح رنگ‌ها کاسته شده است؟
• آیا با گذر زمان علائم او تغییر کرده است؟
• آیا چیزی باعث بهبود یا بدتر شدن علائم او شده است؟
• آیا به لحاظ حرکت و هماهنگی اعضای بدن یا بی‌حسی و ضعف دست‌ها و همچنین ضعف پا دچار مشکل شده است؟

سردرد پیشانی یکی از شایع‌ترین شکایاتی است که بیماران دارند. سردرد پیشانی معمولا به همراه درد چشم یا درد شقیقه ها در فرد ایجاد می‌شود و باعث آزار بیمار می‌شود.

علت سردرد پیشانی و شقیقه ها چیست؟

اکثر اوقات افراد از سردرد خود شکایت می‌کنند طور‌ی‌ که درد آن تمام پیشانی را دربرمی‌گیرد. درد پیشانی و شقیقه ممکن است تمام پیشانی یا نقطه ‌خاصی را درگیر کند. سردرد پیشانی ممکن است به سمت پایین و چشم‌ها هم کشیده شود و منجر به ایجاد درد چشم ها شود. همچنین احتمال دارد این درد تمام صورت را احاطه کند و شاید تا زمان برطرف شدن سردرد همراه با بیمار باشد.

درد شقیقه و چشم معمولا برای یک مدت کوتاه شاید چند ساعت طول بکشد اما احتمال شروع دوباره آن وجود دارد. به‌ندرت دیده می‌شود سردرد بی‌وفقه و برای چند روز ادامه داشته باشد.

در صورتی‌ که علائم سردرد شقیقه ها باعث آزار فرد شود، بهتر است جهت تشخیص و درمان زود هنگام به یک دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید.

به طور کلی سردرد شقیقه نشانه یک بیماری حاد پزشکی نیست اما اگر فرد دچار سردرد شدید و حالت تهوع و یا سردرد غیر قابل تحمل باشد، به آزمایشات خاصی به منظور تشخیص علت سردرد پیشـانی نیاز است.

علاوه بر این، این احتمال دارد علت درد پیشانی و شقیقه ها ناشی از وجود عوامل دیگری نظیر قرار گرفتن طولانی مدت در معرض تابش آفتاب باشد. استفاده از عینک‌ آفتابی و کرم ضد آفتاب می‌تواند از بروز چنین سردردهایی پیشگیری کند.

سردرد پیشانی و شقیقه ها

دلایل سردرد پیشانی و شقیقه ها

برخی از شایع‌ترین دلایل سردرد پیشانی عبارتند از:

• کشیدگی عضلانی
• کشیدگی چشم
• سردرد سینوس‌
• سردرد میگرنی

درد پیشانی ناشی از کشیدگی عضلانی

کشیدگی عضلانی یکی از دلایل اصلی سردرد پیشانی محسوب می‌شود. این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که ماهیچه‌های اطراف ناحیه قدامی سر تحت فشار قرار گیرند یا دچار گرفتگی عضلانی شوند.

دلایل شایع کشیدگی عضلانی عبارتند، از فشار بیش‌ از‌ اندازه، خستگی زیاد بعد از یک روز کاری دشوار و طرز قرارگیری نادرست سر حین نگاه کردن طولانی به صفحه کامپیوتر.

علاوه بر این ممکن است از دست رفتن آب بدن، سپری کردن زمان زیاد در هوای گرم بدون مصرف مایعات و یا استراحت در سایه، علت درد پیشانی شما باشند.

سردرد پیشانی و چشم ناشی از کشیدگی چشم

فعالیت بیش‌ از اندازه چشم‌ها نیز می‌توانند موجب سردرد شقیقه ای شود. در دنیای امروزی جا‌یی‌ که کامپیوتر و تلویزیون جزئی از زندگی ما شده است، بعد از اینکه چشم‌ها برای مدت طولانی به صفحه نمایش کامپیوتر یا تلویزیون خیره می‌شوند، فرد دچار سرد چشمی می‌شود.

همچنین امکان دارد مطالعه زیر نور کم هم باعث تحت فشار قرارگرفتن چشم‌ها و در نهایت سردرد شقیقه و چشم شود.

سردرد سینوسی

ممکن است سینوس‌های پارانازال علت درد شقیقه ای باشند. علاوه بر این بیماری‌هایی مانند سینوزیت، عفونت سینوس‌ها یا گرفتگی سینوس از دلایل درد سینوسی هستند و ممکن است باعث درد شدید پیشانی شوند.

سردرد میگرنی

اختلال میگرنی یک نوع بیماری بالینی است که در اثر آن افراد در معرض سردردهای پیاپی قرار می‌گیرند و به‌ همین‌ دلیل ممکن است دچار سردرد غیرقابل تحمل در تمام قسمت پیشانی و شقیقه های خود شوند.

هنوز علت سردرد میگرنی مشخص نیست، اما مدارک حاکی از آن است که تغییرات خاص در سطح هورمون‌ها‌ مغزی بر اثر عوامل ژنتیکی و زیست‌محیطی، علت سردردهای میگرنی می‌باشند. سردرد پیشانی بر اثر میگرن معمولا با علائمی دیگری مانند تاری دید، تهوع، استفراغ یا سرگیجه همراه است. این نوع علائم را می‌توان با دراز کشیدن در یک اتاق تاریک برطرف کرد.

علائم سردرد پیشانی چیست؟

سردرد پیشانی یک بیماری به حساب نمی‌آید اما نشانه‌ای از یک شرایط بالینی دیگر است. ممکن است محل درد، شدت و تعداد دفعات تکرار آن بسته به علت سردرد پیشانی در هر شخصی متفاوت باشد.

یک دلیل آن می‌تواند مطالعه زیاد، مکان و تعداد دفعات یک سردرد باشد، هرچند این نتایج همیشه هم درست نیستند.

برخی از علانم سردرد در پیشانی عبارتند از:

• سوختگی با پارگی چشم‌ها
• دوبینی
• آب‌ریزش بینی
• عطسه‌های متوالی
• درد در ناحیه فک
• حالت تهوع یا بدون استفراغ
• سرگیجه

نحوه تشخیص سردرد پیشانی

در صورتی‌ که فردی مرتب از سردرد در ناحیه پیشانی رنج می‌برد، پیدا کردن علت درد کاملا ضروری است. در این وضعیت پزشک به منظور تشخیص علت سردرد پیشانی و شقیقه ها شروع به بررسی سوابق قبلی بیمار می‌کند، مثلا زمان دقیق آغاز سردرد را جویا می‌شود، یا اینکه توضیحاتی درباره حالت و روحیه بیمار پیش از شروع سردرد می‌خواهد.

تشخیص سردرد پیشانی

بیشتر اوقات علائمی که بیمار به آن دچار می‌شود سرنخ‌هایی از علت سردرد پیشانی و چشم ها می‌دهد. اما در صورت قانع‌نشدن ممکن است پزشک از بیمار درخواست عکس‌برداری ام‌ آر آی یا سی‌ تی‌ اسکن از مغز و سینوس ها جهت تشخیص علت اصلی سردرد پیشانی کند.

درمان سردرد پیشانی

از جمله روش های درمان سردرد پیشانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تغییرات در سبک زندگی
• درمان دارویی
• نوروفیدبک

درمان سردرد شقیقه‌ای با تغییر سبک‌ زندگی

در صورتی‌ که ارتباط سردرد پیشانی به نوعی بیماری وخیم دیگر غیرمحتمل پنداشته شود، ممکن است پزشک معالج کار را با برخی روش‌های درمانی محافظه‌کارانه آغاز کند.

این روش‌ها معمولا شامل تغییرات در سبک‌ زندگی می‌شوند. مثلا بیمار باید عوامل بروز سردرد را شناسایی کرده و سپس از انجام آنها پرهیز کند. بگذارید با یک مثال توضیح دهیم:

اگر علت سردرد پیشانی به‌ خاطر صرف کردن زمان زیاد جلوی رایانه باشد، پزشک از بیمار می‌خواهد در هر ساعت یک استراحت ۵ تا ۱۰ دقیقه‌ای به چشمان خود بدهد و از تحت فشار قرار دادن آنها جلوگیری کند.

این امکان وجود دارد که پزشک معالج انجام برخی حرکات جهت بهبود درد چشم ها را به بیمار توصیه کند و همچنین درمان سردرد با دستگاه را پیشنهاد دهد.

دارو برای سردرد پیشانی

در صورتی‌ که تغییر سبک‌ زندگی به تنهایی کمکی به بهبود سردرد پیشانی نکند، به منظور بهتر شدن حال بیمار احتمالا پزشک مصرف برخی داروها را در کنار تغییر سبک‌ زندگی توصیه کند.

قرص‌های مسکن همانند ایبوپروفن یا تیلنول از این دسته هستند. داروهای آرام‌بخش عضلانی و بلسان هم به بهبود سردرد شقیقه ای کمک می‌کنند.

در برخی موارد ممکن است داروهای اپیوئید هم به میزان محدود تجویز شوند. همچنین در موارد نادری هم داروهای ضد افسردگی یا ضد‌ تشنج جهت تسکین سردرد پیشانی تجویز می‌شوند.

در صورتی‌ که کشیدگی چشم علت سردرد پیشانی و چشم باشد، علاوه بر تغییر سبک‌ زندگی به هیچ داروی خاصی جهت تسکین درد نیاز نیست و اگر سینوزیت علت سردرد باشد، گزینه‌های دیگری جهت درمان سردرد به بیمار توصیه می‌شود:

• داروهای استروئیدی دهانی
• قرص‌های دردکش
• آنتی‌بیوتیک

در شرایطی که علت سردرد پیشانی به اختلال میگرنی مربوط شود، روش درمانی به دو صورت انجام می‌گیرد. یکی پیشگیری و دیگری درمان در مراحل ابتدایی. تعدادی دارو برای هر شیوه وجود دارد.

برای پیشگیری از بیماری، هر زمان که علائم هشدار دهنده سردرد مانند احساس سرگیجه، حالت تهوع یا تاری دید بروز کرد، باید به بیمار دارو تجویز شود. در مورد درمان در آغاز کار، داروها بعد از شروع سردرد به بیمار داده ‌می‌شوند. داروهای تریپان بیشترین مصرف را جهت برطرف کردن سردرد پیشانی ناشی از اختلال میگرن دارند.

برای سردرد چه دکتری بریم؟

پزشکان متخصص مغز و اعصاب به صورت کاملا تخصصی در زمینه درمان انواع سردرد شامل سردرد خوشه‌ای، سینوسی، میگرنی، عصبی و … فعالیت می‌نمایند. این پزشکان با در نظر گرفتن شرایط بیمار، بهترین روش درمان را پیشنهاد می‌دهند.

اختلال تیک عصبی یکی از اختلال های روانی است که امروزه برخی افراد را درگیر کرده است. تیک های عصبی معمولا شامل مواردی مانند پریدن پلک چشم و رفتارهای غیر ارادی در اعضای بدن می‌شود.

بیماری تیک عصبی چیست؟

اختلال تیک عصبی با وجود یک تیک خاص در فرد شناخته می‌شود. منظور از تیک، یک حرکت ناگهانی و غیرارادی است که به نظر می‌رسد تکرار یک حرکت فیزیکی عادی است.

درواقع تیک‌ها رفتارهای ناگهانی، بدون درد و بدون ریتمی هستند که به صورت حرکتی یا صوتی بوده و ارتباطی با موقعیت و شرایط ندارند. برای مثال سر کلاس درس، زانوی بیمار مرتبا خم و راست می‌شود).

اختلال تورت و تیک عصبی در کودکان

شناخته‌شده‌ترین اختلال تیک عصبی، اختلال تورت یا سندرم تورت است. تیک عصبی در کودکان شایع‌تر است و در بسیاری از موارد مشکلی موقتی است که به‌ خودی‌ خود برطرف می‌شود.

در برخی از کودکان، تیک‌های عصبی همچنان ادامه پیدا می‌کنند و خوب نمی‌شوند و حتی ممکن است به مرور زمان شدیدتر و پیچیده‌تر شوند.

تیک عصبی در کودکان

آیا تیک عصبی خطرناک است؟

تیک‌های عصبی با اینکه درد خاصی را به بیمار اعمال نمی‌کنند اما می‌توانند باعث مختل کردن فعالیت‌های روزانه نظیر نوشتن و حتی صحبت کردن شوند. علاوه بر این افراد مبتلا به تیک عصبی با کاهش شدید اعتماد به‌ نفس مواجه شده و این عارضه بر روی روابط آن‌ها اثر سوء می‌گذارد.

اما خوشبختانه با استفاده از رفتاردرمانی و دارو‌های متعدد می‌توان تیک های عصبی را تا حد زیادی و یا کاملا درمان نمود. تشخیص و درمان قطعی تیک عصبی به عهده پزشک مغز و اعصاب می‌باشد.

انواع تیک عصبی

به طور کلی انواع تیک های عصبی شامل موارد زیر است:

1. تیک حرکتی
2. تیک صوتی

تیک حرکتی

تیک های حرکتی ساده شامل مجموعه حرکات کوتاه و بدون معنایی هستند که در فرد ایجاد می‌شوند. این حرکات شامل موارد زیر است:

• پلک زدن
• گرفتن حالتی خاص به چهره
• حرکت دادن ناگهانی سر
• جمع کردن شانه‌ها

تیک های حرکتی پیچیده معمولا آرام‌تر، طولانی‌تر و هدفمندتر هستند. این تیکها شامل موارد زیر است:

• نگاه خیره
• حالات خاص چهره
• گاز گرفتن
• ضربه زدن با دست و پا
• چرخاندن بدن
• انجام حرکات ناخوشایند

تیک صوتی

تیک های صوتی ساده شامل صداهای بی‌معناست، مانند:

• صاف کردن سینه
• سرفه کردن
• بالا کشیدن بینی
• کندن پوست لب
• فش‌فش کردن با دهان

تیک های صوتی پیچیده‌تر شامل به کار بردن حروف یا عباراتی به صورت مکرر است، مانند عباراتی نظیر: خب، ساکت شو، یا حالا کارت تمومه.

صحبت کردن کودکان ممکن است غیرعادی شود و ریتم یا لحن یا تکیه‌های غیرعادی داشته باشد. فنومن اکو یک تیک عصبی خاص است که در آن شخص سریعا لغات خود یا لغات دیگران را تکرار می‌کند.

کوپرولالیا نیز تیک دیگری است که در آن شخص مرتبا از کلمات خشن و بی‌ادبانه و اهانت‌آمیز استفاده می‌کند. این حالت در کمتر از ۱۰ درصد از افراد مبتلا به تیک عصبی ایجاد می‌شود.

عوامل ایجاد تیک عصبی چیست؟

علل و عوامل ایجاد و تشدید تیک عصبی عبارتند از:

• اضطراب
• استرس
• بی‌حوصلگی
• خستگی شدید
• هیجان

علت تیک عصبی چه مواردی می‌تواند باشد؟

علت اصلی تیک عصبی مشخص نیست. اما به نظر می‌رسد که برخی از عوامل در بروز آن نقش دارند، این عوامل عبارت‌اند از:

• بر اساس نتایج برخی تحقیقات، تیک عصبی می‌تواند ارثی باشد.
• یک جهش ژنتیکی نیز می‌تواند موجب بروز بیماری تورت یا تیک عصبی شود.
• اختلالات مغزی نیز می‌توانند عامل بروز تیکهای عصبی باشند.
• عدم تعادل در انتقال ‌دهنده‌های عصبی می‌تواند موجب تیک عصبی دوره‌ای شود.

نحوه تشخیص تیک عصبی

هیچ تست آزمایشگاهی خاصی برای تشخیص تیک عصبی وجود ندارد. به جز خود تیک عصبی، سایر عملکرد‌های فیزیکی و عصبی بیمار کاملا عادی هستند.

پزشک شرح حال بیمار را گوش می‌دهد و با جزئیات کامل و به طور مشروح در مورد وقایع خانوادگی، دوران کودکی، آسیب‌های احتمالی به سر، سابقه ابتلا به انسفالیت یا مننژیت، مسمویت‌ها و داروهایی که بیمار مصرف کرده است سؤال می‌کند. روند رشد فیزیکی، رفتاری و پیشرفت تحصیلی بیمار نیز اطلاعات مهمی هستند.

درمان تیک عصبی در کودکان و بزرگسالان

روشهای درمان تیک عصبی شامل موارد زیر است:

• رفتار درمانی یا درمان رفتاری-شناختی
• دارو درمانی
• درمان‌های مکمل

رفتار درمانی یا درمان رفتاری شناختی

تمرین تکرار منفی یکی از پرکاربردترین تکنیک‌های رفتاردرمانی برای رفع تیک عصبی است. در این تمرین از بیمار خواسته می‌شود که به طور عمدی تیک عصبی خود را مرتبا تکرار کند و این کار را در دوره‌های زمانی مشخص ادامه دهد و در این بین برای دوره‌های زمانی کوتاه‌ مدت، استراحت کند.

نکات مهم درمان تیک عصبی با رفتار درمانی

نکات مهم در درمان تیک عصبی شامل موارد زیر است:

1. این تمرین موجب می‌شود که میزان بروز تیک عصبی کاهش پیدا کند. البته تاثیرات بلندمدت این تکنیک هنوز مشخص نیست.
2. در این تکنیک از بیمار خواسته می‌شود که با کمک یک دفترچه یادداشت یا یک شمارنده که به مچ دست وصل می‌شود، تعداد دفعات بروز تیک عصبی را بشمارد.
3. در صورتی که خود کودک از بروز تیک عصبی خود آگاه شود و به آن توجه کند، این کار می‌تواند نسبتا در کاهش تعداد دفعات بروز تیک عصبی موثر باشد.
4. بازگشت عادت، پرکاربردترین تکنیک است که در آن از ترکیبی از تمرینات ریلکسیشن، تمرینات افزایش آگاهی و تکنیک مدیریت تقویت رفتار مثبت استفاده می‌شود.
5. این تکنیک بین ۶۴ تا ۱۰۰ درصد احتمال موفقیت دارد.
6. اضافه کردن یک فاکتور شناختی به تکنیک بازگشت عادت مانند کمک به بیمار در فکر کردن به نحو انعطاف‌پذیرتر یا مقابله با افکار غیرمنطقی بیمار.
7. اضافه کردن عاملی که موجب پرت شدن حواس بیمار می‌شود نیز می‌تواند حساسیت بیمار به عوامل عصبی را کاهش داد و بدین ترتیب بیمار کنترل بیشتری بر روی تیک عصبی خود خواهد داشت.

دارو درمانی تیک عصبی

دارو درمانی، اصلی‌ترین روش درمان تیک‌های عصبی حرکتی و صوتی است. البته لازم است که همراه با استفاده از دارو برای درمان تیک عصبی سایر درمان‌ها نیز بر روی بیمار یا حتی خانواده او انجام شوند.

در برخی از موارد، تیک‌های عصبی می‌تواند دقیقا مشابه با علائم OCD و ADHD باشد و به همین خاطر بسیار مهم است که در ابتدا تعیین شود که کدام یک از علائم بیمار بیش از همه نگران‌کننده است و سپس درمان دارویی تیک عصبی بر اساس همان بیماری خاصی که می‌تواند علت بروز تیک باشد، انجام شود.

داروهای تیک عصبی

داروهای درمان تیک عصبی شامل موارد زیر است:

• آرام‌بخش‌های معمول (داروهای ضد روان‌پریشی) از جمله‌ هالوپریدول یا پیموزاید
• آکونیست‌های گیرنده آلفا آدرنرژیک از جمله کلونیداین و گوانفاسین
• داروهای ضدروان پریشی مانند رزیپریدول و کلوزاپاین
• داروی تترابنزاین
• داروهای بازدارنده‌ی سرتونین (SSRIs) مانند فلوکستین و سرتالین
• داروی بنزودیازپاین برای کاهش اضطراب
• آدامس جویدنی نیکوتین

آرام‌بخش‌های معمول (داروهای ضد روان‌پریشی) از جمله‌ هالوپریدول یا پیموزاید

داروهای آرام‌بخش می‌توانند عوارض جانبی چشم‌گیری داشته باشند از جمله مشکلات تمرکز، کندذهنی و نابهنجاری دیسکینزی (یک اختلال حرکتی که شامل حرکات لب و زبان و دهان می‌شود).

عوارض جانبی دیگر مانند خشکی عضلات، لرزش، خواب‌آلودگی و افسردگی نیز با مصرف ‌هالوپریدول شایع هستند اما با مصرف پیموزاید کمتر رخ می‌دهند. در صورتی که ‌هالوپریدول یا پیموزاید موثر نباشند ممکن است داروی فنوتینایزین تجویز شود.

آکونیست‌های گیرنده آلفا آدرنرژیک از جمله کلونیداین و گوانفاسین

کلونیداین عوارض جانبی کمتر و خفیف‌تری نسبت به داروهای آرام‌بخش دارد. شایع‌ترین عوارض جانبی این دارو، خواب آلودگی است. خواب آلودگی در ۱۰ تا ۲۰ درصد از بیماران ایجاد می‌شود که می‌توان با تنظیم دوز دارو آن را کنترل کرد.

داروهای ضدروان پریشی مانند رزیپریدول و کلوزاپاین

داروهای ضد روان پریشی دیگر که معمول نیستند مانند رزیپریدول و کلوزاپاین که گیرنده‌های دوپامین را مسدود می‌کنند.

داروی تترابنزاین

تترابنزاین که یک داروی موثر و جدید است که عوارض جانبی کمتری از سایر داروهای ضد روان‌پریشی دارد. این دارو را می‌توان به صورت همزمان با سایر داروهای ضدروان‌ پریشی مصرف کرد و در این حالت، دوز کمتری از هر کدام از داروها را تجویز کرد.

داروهای بازدارنده سرتونین (SSRIs) مانند فلوکستین و سرتالین

داروهای بازدارنده سرتونین (SSRIs) مانند فلوکستین و سرتالین که برای کنترل رفتارهای وسواسی و اجباری ناشی از اختلال تورت تجویز می‌شوند. این داروها همچنین می‌توانند در درمان افسردگی و مشکلات کنترل عصبی موثر باشند. البته لازم است که در درمان OCD دوز بیشتری در مقایسه با درمان افسردگی تجویز شود. داروهای SSRIs می‌توانند ایجاد ناراحتی معده و حالت‌تهوع کنند.

داروی بنزودیازپاین برای کاهش اضطراب

در برخی از موارد برای کاهش اضطراب فرد از داروی بنزودیازپاین استفاده می‌شود اما معمولا تا جای ممکن از تجویز دارو اجتناب می‌شود. چرا که این دارو ایجاد وابستگی و اعتیاد می‌کند.

آدامس جویدنی نیکوتین

آدامس جویدنی نیکوتین می‌تواند در کنار سایر داروهای تجویزی مانند‌ هالوپریدول، به کاهش تیک‌های عصبی کمک کند. البته لازم است که تحقیقات بیشتری برای اثبات این اثر انجام شوند.

درمان‌های مکمل تیک عصبی

امروزه تمایل بیشتری برای استفاده از تکنیک‌های تغذیه‌ای و مکمل‌های غذایی برای کنترل تیک عصبی و پریدن پلک وجود دارد. آلرژی‌های پنهان به غذاها و مواد شیمیایی و یا وجود کمبود مواد غذایی یا ویتامین‌ها در بدن می‌تواند در شکل‌گیری و پیشرفت تیکهای عصبی موثر باشد.

پزشکان به بیماران توصیه می‌کنند که بیماران غذاهای ارگانیک مصرف کنند و تا جای ممکن مصرف آنتی‌اکسیدان، فولیک‌اسید، ویتامین ب و غذاهای حاوی روی و منیزیم ر افزایش دهند و از سوی دیگر از مصرف شیرین‌کننده‌ها و رنگ‌های مصنوعی اجتناب کرده و کافئین را نیز از رژیم غذایی خود حذف کنند.

بهترین قرص برای تیک عصبی چیست؟

هر روش درمانی یا دارو برای درمان بیماری باید توسط پزشک متخصص و با توجه به شرایط بیمار مانند سن، جنسیت، شدت بیماری و مواردی از این قبیل و پس از معاینه کامل او پیشنهاد شود.

بنابراین بهترین قرص برای تیک عصبی باید توسط دکتر متخصص پیشنهاد شود و یک نسخه عمومی به تمام افراد نمی‌توان ارائه داد.

نحوه پیشگیری از تیک های عصبی

برای پیشگیری از اختلال تیک عصبی و پریدن پلک، روش‌های پیشگیرانه کمی وجود دارند. برخی از شواهد نشان می‌دهند که تغییر خلق‌وخو و احساسات در دوران بارداری و حالت تهوع شدید و استفراغ در سه ماهه اول بارداری می‌تواند علت تشدید تیک عصبی باشد.

انجام اقداماتی برای کم کردن استرس مادر می‌تواند تأثیر پیشگیرانه در بروز تیک عصبی داشته باشد. به همین منوال، از آنجایی که افراد مبتلا به تیک عصبی نسبت به استرس و فشار روانی حساس هستند، تلاش برای ایجاد محیطی آرام می‌تواند میزان بروز تیک‌های عصبی را کم کند.

این روش نمی‌تواند از بروز تیک به‌طورکلی جلوگیری کند اما این موضوع را در نظر داشته باشید که کم کردن استرس و فشار روانی در هر صورت یکی از بایدهای سلامتی در زندگی است.

دوبینی چشم چیست و تاری دید چگونه اتفاق می‌افتد؟

دوبینی چشم که در اصلاح پزشکی به آن دیپلوپی گفته می‌شود، یک اختلال بینایی است که در آن فرد یک شی واحد را به صورت دو تصویر مجزا می‌بیند. این تصاویر ممکن است در کنار هم و یا بر روی یکدیگر قرار داشته باشند و یا ترکیبی از این دو حالت رخ دهد.

بسته به شدت بیماری و علت زمینه‌ای آن، دو بینی چشم می‌تواند ثابت، موقت و یا پیش‌رونده باشد. از جمله علائم دوبینی چشم می‌توان به سرگیچه، به هم خوردن تعادل در هنگام راه رفتن و اختلال در خواندن اشاره کرد.

افراد مبتلا به دو بینی چشم که به همراه آن دچار درد ناگهانی یا شدید می‌شوند و یا افرادی که دچار آسیب‌دیدگی یا علائم مربوط به اختلال سیستم عصبی می‌گردند، معمولا باید سریعا به پزشک متخصص مراجعه کنند.

اختلال دوبینی چشم چگونه است؟

هنگامی که افراد تصاویر را مشاهده می‌کنند، مجموعه‌ای منظم از قرینه گرفته تا عضلات چشم و اعصابی که اطلاعات را برای تفسیر به مغز انتقال می‌دهند، با یکدیگر همکاری می‌کنند تا امکان دیدن اشیا برای فرد فراهم گردد.

اگر هر یک از این بخش‌ها در مسیر بینایی دچار اختلال شود، ممکن است فرد به دو بینی مبتلا شود. افراد مبتلا به تاری دید همیشه باید تحت نظر یک متخصص مغز و اعصاب باشند. حتی اگر فرد مبتلا به دوبینی خفیف باشد، در صورت مشاهده علائم هشدار دهنده فورا باید توسط پزشک تحت معاینه قرار بگیرند.

برخی از افراد نیز ممکن است دچار دو بینی موقتی شوند. در این حالت علائم دوبینی چشم به صورت گذرا در این افراد ایجاد می‌شود و پس از مدتی این علائم از بین می‌روند. در این صورت فرد حتما باید به یک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کند تا علائم فرد به دقت مورد ارزیابی قرار گیرد. زیرا ممکن است دو بینی موقت ناشی از بیماری دیگری باشد که نیاز به درمان داشته باشد.

دلایل دو بینی چشم و تاری دید

علت دوبینی چشم ناشی از عوامل مختلفی است. در حالتی‌که دو بینی تک چشمی است، فرد اگر یک چشم خودش را ببند باز هم شی را دوتا می‌بیند. دوبینی دوچشمی بر خلاف دو بینی تک چشمی در حالتی که هر دو چشم فرد باز است احساس می‌شود.

عوامل دو بینی چشمی بسیار گسترده است. برخی از عواملی که منجر به این عارضه چشمی می‌شوند عبارتند از:

• بیماری قرنیه چشم
• اختلال عدسی چشم
• ضعف عضلات چشم
• اختلالات مغزی

بیماری قرنیه چشم

قرنیه چشم وظیفه متمرکز کردن نور ورودی به چشم را بر عهده دارد. اختلال در قرنیه چشم باعث ایجاد دوبینی و تاری چشم می‌شود. این اختلال معمولا در یک چشم رخ می‌دهد.

قرنیه چشم از سه طریق ممکن است دچار آسیب‌دیدگی شود:

• عفونت که می‌توانند باعث تحریک قرنیه شوند
• زخم‌ها که می‌توانند ساختار قرنیه را تغییر دهند
• خشکی قرنیه که باعث اختلال بینایی می‌شود

اختلال عدسی چشم

عدسی چشم در پشت مردمک قرار دارد و کمک می‌کند تا نور بر روی شبکیه متمرکز گردد، اختلال شایع عدسی که می‌تواند منجر به دو بینی چشم گردد، کاتاراکت یا آب‌ مروارید است.

ضعف عضلات چشم

اگر عضله‌ای در یکی از چشم‌ها ضعیف‌تر از چشم دیگر باشد، حرکت چشم‌ها باهم هماهنگ نبوده و ممکن است فرد دچار دوبینی شود.

ضعف عضلات چشم می‌تواند ناشی از بیماری‌های زیر باشد:

• بیماری میاستنی گراویس
• بیماری گریوز
• بیماری اعصاب و روان

میاستنی گراویس

یک بیماری خود ایمنی است که تحریک عضلات توسط اعصاب مغز را مسدود می‌کند، از علائم این بیماری می‌توان به دوبینی چشم و افتادگی پلک‌ها اشاره کرد.

بیماری گریوز

یک بیماری مربوط به تیروئید است که بر عضلات چشم اثر می‌گذارد، این بیماری باعث ایجاد دوبینی عمودی می‌شود، به‌نحوی که یک تصویر بالای تصویر دیگر قرار می‌گیرد.

بیماری اعصاب و روان

برخی از بیماری‌ها می‌توانند بر عصب‌های کنترل‌کننده عضلات چشم مؤثر باشند، در نتیجه فرد به دوبینی و تاری دید مبتلا می‌شود، برخی از این اختلالات عبارت‌اند از:

• بیماری مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس که بر اعصاب مغز یا نخاع تأثیر می‌گذارد.
• بیماری سندرم گیلن باره، یک اختلال عصبی است که باعث ضعف پیش‌رونده بیمار می‌شود.
• دیابت، که می‌تواند بر روی اعصاب کنترل‌کننده عضلات چشم، اثرگذار باشد.

اختلالات مغزی

بسیاری از دلایل دوبینی چشم ناشی از اختلالات مغزی است. این اختلالات بر روی اعصاب کنترل‌‌کننده چشم، اثر خواهند گذاشت.

از جمله اختلالات مغزی که منجر به دو بینی چشم می‌شوند می‌ـوان به موارد زیر اشاره کرد:

• سکته مغزی
• آنوریسم مغزی
• افزایش فشار داخل مغز ناشی از عواملی همچون تروما ضربه به سر، خونریزی مغزی یا عفونت
• تومور مغزی
• سردرد میگرنی

علائم دوبینی چشم و تاری دید

علائم دوبینی چشم بسیار مختلف است. در برخی از افراد ممکن است دو بینی چشم بدون هیچ علامتی ایجاد شود، اما در هنگام بروز دو بینی بیمار کاملا از وجود آن آگاه خواهد شد. بسته به علت اصلی بروز دو بینی در چشم، علائم دیگری نیز ممکن است همراه با آن ظاهر شود. از جمله این علائم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ناهماهنگی یک یا هر دو چشم، مانند لوچ شدن و یا چپ شدن چشم‌ها
• درد هنگام حرکت یک یا هر دو چشم
• ناراحتی یا درد در اطراف چشم، مانند شقیقه و ناحیه ابرو
• سردرد
• حالت تهوع
• ضعیف شدن چشم
• افتادگی پلک‌ها

انواع دوبینی چشم

به طور کلی انواع دوبینی چشم به سه دسته مختلف تقسیم بندی می‌شود:

• دوبینی دو چشمی
• دو بینی یک چشمی
• دو بینی فیزیولوژیک

دوبینی دو چشمی

در صورتی که فرد مبتلا به دو بینی دو چشمی باشد، هر دو چشم او نمی‌توانند با یکدیگر هماهنگ عمل کنند و اگر بیمار یکی از چشم‌هاش را ببندد، دوبینی برطرف می‌شود.

دو بینی تک چشمی

دو بینی تنها در یک چشم وجود دارد، که منجر به ایجاد سایه در تصاویر می‌شود، تصاویر فقط اندکی از هم فاصله می‌گیرند. دو بینی تک چشمی کمتر از دو بینی دو چشمی شایع است.

دوبینی فیزیولوژیک

هنگامی رخ می‌دهد که فقط تصاویر پس‌زمینه یا تصاویری که فرد بر روی آن‌ها متمرکز نشده‌ است، به‌صورت دوگانه دیده می‌شوند. معمولا زمانی که کودکان اشیاء را به‌صورت دوگانه می‌بینند، مبتلا به این نوع از دوبینی هستند.

روش های تشخیص دوبینی چشم

به منظور تشخیص دوبینی چشم در فرد بیمار، پزشک ابتدا سؤالاتی در خصوص علائم و سابقه پزشکی شخص خواهد پرسید. سپس یک معاینه فیزیکی کامل انجام می‌دهد. در نهایت پزشک بر اساس اطلاعاتی که بدست می‌آورد، علت دو بینی چشم و آزمایشات مورد نیاز را تجویز می‌کند.

تشخیص درست دو بینی چشم به پزشک کمک می‌کند تا بتواند بهترین درمان را برای دوبینی تجویز کند. یکی از مواردی که پزشک در مواجهه با بیمار مبتلا به دو بینی چشم و تاری دید به دنبال تشخیص آن است، نوع دوبینی است. پزشک با معاینه بیمار تشخیص می‌دهد که آیا دو بینی دائمی است یا موقت. همچنین با انجام آزمایشات میزان پیشروی بیماری را تشخیص می‌دهد.

از جمله اقداماتی که پزشک به منظور تشخیص دو بینی چشم و تاری دید انجام می‌دهد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پزشک از بیمار می‌خواهد به تصاویر در کنار یکدیگر نگاه کند و بگوید که آیا تصاویر دوگانه را در کنار هم می‌بیند یا بالا پایین.
• پزشک از بیمار می‌خواهد که به یک جهت خاص نگاه کند تا متوجه شود که در این شرایط دوبینی در ایجاد می‌شود یا خیر.
• پزشک در مورد وجود هرگونه درد یا بی‌حسی در پیشانی و گونه، ضعف در عضلات صورت، سرگیجه و اختلال در بلع و گفتار سؤالاتی خواهد پرسید، زیرا این علائم ممکن است به وجود اختلال در اعصاب جمجمه‌ای مربوط باشد.
• پزشک در مورد سایر علائم مربوط به سیستم عصبی و سایر بیماری‌ها سؤالاتی خواهد پرسید.
• یکی از مهم‌ترین قسمت تشخیص دوبینی چشم در فرد، معاینه فیزیکی چشم‌ها است.
• بینایی سنجی اقدام دیگری است که پزشک به منظور تشخیص دو بینی انجام می‌دهد.
• پزشک به دقت برآمده بودن چشم‌ها و افتادگی پلک‌ها را مورد ارزیابی قرار می‌دهند.
• نحوه واکنش مردمک نسبت به نور نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد.
• حرکات چشم کنترل می‌شود، از بیمار خواسته می‌شود تا انگشت پزشک را به سمت بالا، پایین، راست و چپ دنبال کند.
• در نهایت پزشک به کمک لامپ اسلیت (وسیله‌ای که به کمک آن می‌توان چشم‌ها را با بزرگ‌نمایی بالا بررسی کرد) و افتالموسکوپ ساختارهای داخلی چشم‌ها نمایش می‌دهد، چشم‌ها را بررسی می‌کند.

علائم و یافته‌های معاینه می‌تواند اطلاعات مفیدی درباره دلایل دوبینی چشم در اختیار پزشک قرار دهد.

درمان دوبینی چشم

اگر بیمار دچار دو بینی و تاری دید شده باشد، درمان دوبینی چشم به علت زمینه‌ای بیماری و همچنین درگیر بودن یک چشم (مونوکولار) یا هر دو چشم (بینوکولار) بستگی خواهد داشت. دو بینی در صورتی‌که ناشی از بیماری‌ها و یا اختلالات عصبی باشد، با درمان بیماری می‌تواند بهبود یابد. برای مثال دیابت و بیماری میاستنی با دارو درمان خواهد شد.

سایر گزینه‌های درمان تاری دید و دوبینی چشم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• عینک زدن
• انجام تمرینات ویژه چشم
• نصب منشور بر روی عینک
• پوشاندن یک چشم
• استفاده از لنز تماسی مات (بدون دید) در یک چشم
• جراحی عضلات چشم
• استفاده از عدسی منشوری
• تزریق بوتولینوم توکسین (بوتاکس) به عضله چشم

استفاده از لنزهای مات داخل چشمی جهت درمان دوبینی چشم

در برخی از موارد به منظور درمان دو بینی چشم در فرد، یک روش جراحی به نام کاشت لنز داخل چشمی (IOL) می‌تواند گزینه مناسبی باشد. با این حال، این روش فقط زمانی توصیه می‌شود که سایر روش‌های درمانی موفق نبوده باشند. لنز داخل چشمی تنها برای افرادی که دوبینی دوچشمی دارند، مناسب است. در این روش عدسی بیمار خارج می‌شود و با یک عدسی مصنوعی جایگزین می‌گردد.

درمان تاری دید با لنز مات داخل چشمی

استفاده در منشور برای درمان دو بینی چشمی

منشور یک قطعه شیشه‌ای یا پلاستیکی V شکل است که باعث شکست نور می‌شود. می‌توان منشورهای خاصی را که منشور فرنل نامیده می‌شود، بر روی عینک نصب نمود، این کار راه مؤثری برای درمان دوبینی چشم محسوب می‌شود.

منشور فرنل از ورقه‌های پلاستیکی نازک درست می‌شود. یک‌طرف آن به شیشه عینک چسبانده می‌شود و طرف دیگران دارای شیارهای خاصی است که باعث تغییر نور ورودی به چشم‌ها می‌شود.

منشور برای درمان دو بینی چشمی

درمان دوبینی چشم از طریق تزریق بوتاکس

گاهی اوقات برای درمان اختلالات حرکتی چشم، مانند لوچ شدن چشم‌ها، از تزریق بوتولینوم استفاده می‌شود. سم بوتولینوم به یکی از عضلات کنترل‌کننده حرکت چشم تزریق می‌شود. این سم ارسال پیام‌های شیمیایی از اعصاب را مسدود می‌کند، درنتیجه عضله در حالت استراحت قرار می‌گیرد.

این به این معنی است که عضله دیگر نمی‌تواند چشم را حرکت دهد، در نتیجه سایر عضلات کنترل چشم را به عهده می‌گیرند، این کار باعث تقویت چشم خواهد شد.

درمان دوبینی چشم با تزریق بوتاکس

درمان دوبینی چشم از طریق جراحی چشم

اگر دوبینی ناشی از بیماری‌هایی همچون لوچی باشد، جراحی عضلات چشم می‌تواند موقعیت چشم‌ها را تصحیح کند. عمل جراحی دو بینی چشم در صورتی در نظر گرفته می‌شود که مزیت جراحی (تراز کردن چشم‌ها)، بیشتر از عوارض و خطرات احتمالی آن باشد.

شش عضله در هر چشم کنترل موقعیت چشم‌ها را بر عهده دارند؛ می‌توان هر یک از این عضلات را تقویت، تضعیف و یا اصلاح نمود. بسته به نوع و شدت انحراف چشم‌ها، جراحی دوبینی چشم روی عضلات موردنظر انجام می‌شود تا موقعیت چشم‌ها اصلاح شده و تراز گردند.

عمل جراحی دوبینی چشم

پیشگیری از دوبینی چشم و تاری دید

پیشگیری از دوبینی چشم متکی بر پیشگیری از ایجاد علل و بیماری‌های زمینه‌ای آن است. در اینجا چند نکته برای افزایش سلامتی چشم‌ها و کاهش خطر ابتلای به دوبینی بیان خواهد شد. این موارد عبارتند از:

1. کنتزل دیابت
2. پیشگیری از ایجاد آب مروارید
3. جلوگیری از خشکی چشم
4. جلوگیری از آسیب‌دیدگی سر

کنترل دیابت

بیماران مبتلا به دیابت که به دقت برنامه درمانی خود را دنبال می‌کنند، کمتر در معرض خطر دوبینی قرار می‌گیرند.

پیشگیری از ایجاد آب‌ مروارید

مراقبت از سلامتی چشم‌ها و کاهش خطر آب‌ مروارید از طریق استفاده از عینک آفتابی، سیگار نکشیدن و داشتن رژیم غذایی سالم، احتمال دو بینی چشم را کاهش می‌دهد.

جلوگیری از خشکی چشم

اگر رطوبت چشم‌ها به خوبی حفظ شود، می‌تواند از ایجاد دوبینی جلوگیری به عمل آورد. همچنین، سعی کنید از خیره شدن طولانی‌ مدت به کامپیوتر خودداری کنید، چرا که می‌تواند باعث خشکی چشم‌ها گردد.

جلوگیری از آسیب‌دیدگی سر

جلوگیری از آسیب‌ دیدگی ناحیه سر از طریق بستن کمربند ایمنی در هنگام رانندگی، استفاده از کلاه ایمنی در هنگام دوچرخه‌سواری و یا راندن موتورسیکلت و استفاده از کلاه و عینک مناسب هنگام کار با ماشین‌آلات و بازی‌های ورزشی می‌تواند احتمال ابتلا به دوبینی چشم و تاری دید را کاهش دهد.

بیماری عفونت چشم