تقویت عضلات بدن نقش مهمی در حفظ سلامتی و همچنین کاهش علائم بیماری و بهبود دردهای مرتبط با ستون فقرات دارند.

اهمیت ورزش در حفظ سلامتی گردن و کمر

برای آن که گردن و کمر شما سالم و توانا باشد، باید عضلاتی متعادل داشته باشید. حتی افرادی که به طور منظم ورزش می‌کنند ممکن است قدرت عضلانی متعادل نداشته باشند. به عنوان مثال وزنه‌برداری که تنها تمرکز تمرینی وی بر تمرینات تقویتی بازو و سینه است و تمرینی برای تقویت عضلات کتف و اطراف آن انجام نمی‌دهد، بتدریج به علت تکرار این تمرینات نامتعادل، شانه‌هایش به جلو کشیده می شوند و به اصطلاح حالت شانه گرد به خود می‌گیرد و در نتیجه به عضلات و رباط‌های اطراف کتف و قسمت بالای پشت فشار زیادی وارد می شود.

اگر می‌خواهید تمرینات تقویت عضلات بدن موثر باشد، عضلات باید تا حدی ورزش کنند که به مرحله خستگی برسند.

تقویت عضلات با ورزش

تقویت عضلات با ورزش علاوه بر بهبود سلامتی، باعث ایجاد احساس شادی و سرزندگی در شما می‌شود. به تدریج با تکرار و تعداد بیشتر تمرینات و استفاده از تمرینات سنگین‌تر، عضله بیش از پیش قوی می‌گردد. بطور کلی تمریناتی که در آنها از وزنه‌های (مقاومت‌های) سنگین استفاده می‌شود و تعداد تکرار تمرینات کم است، سبب افزایش قدرت و حجم عضله می‌شوند. در حالیکه تمریناتی که در آنها از وزنه‌های سبک با تکرار زیاد استفاده می‌شود، سبب افزایش استقامت می‌شوند.

استفاده از دمبل و دیگر وزنه‌ها راهی عالی برای شدت بخشیدن به هر تمرینی است، اما در باشگاه‌های ورزشی فقط وزنه پیدا نمی‌شود؛ اگر تا به حال از توپ‌های طبی استفاده نکردید، حالا زمان مناسبی است.

توپ‌های طبی در سایزها و وزن‌های مختلف موجود هستند، و با آنها می‌توانید به خوبی روی عضلات هسته بدن کار کنید و این منطقه بسیار مهم را قوی کنید. قدرت عضلانی برای برخی فعالیت‌های ورزشی و افرادی که مشاغل سنگین دارند، بسیار مورد نیاز است.

برای تشخیص و درمان صحیح درد ستون فقرات و جلوگیری از آسیب‌های بعدی مهره ها توصیه می‌شود در اسرع وقت به متخصص مراجعه شود. جهت مشاوره و دریافت نوبت با ما تماس بگیرید.

تمرینات ورزشی برای تقویت عضلات گردن

دقت داشته باشید که ورزش‌هایی که هدفشان تقویت ماهیچه‌های گردن است را باید آرام انجام دهید و نباید در انجام آن افراط کرد، زیرا باعث آسیب بیشتر می‌شود. تا آنجا که می‌توانیم باید ماهیچه‌های گردن را انعطاف پذیر نگهداریم، بنابراین ورزش‌های روزمره که به تقویت ماهیچه‌ها کمک می‌کنند نیاز داریم. ورزش‌های مناسب از فلج شدن و انقباض جلوگیری می‌کند و به درمان گردن درد کمک می‌نماید.

یک تمرین بسیار موثر برای تقویت عضلات گردن استفاده از نوار یا کش‌های الاستیک است که توسط نواری به سر متصل می‌شود. میزان مقاومت کش، بسته به اندازه کش و شلی یا سفتی آن از سبک تا بسیار سنگین فرق می‌کند. در ادامه برخی از ورزش های مخصوص تقویت عضلات گردن را معرفی می‌نماییم.

ورزش گردن با کش

در تمرین زیر، حرکت کشش گردن به وسیله کش نشان داده شده است. تمریناتی ورزشی که می‌توان برای تقویت عضلات گردن انجام داد، عبارتند از:

1. چرخش گردن با کش
2. خم کردن گردن به طرفین (تمرین رساندن گوش به شانه)
3. خم کردن گردن به جلو
4. خم کردن گردن به عقب با کش

تمرینات تقویتی ایزومتریک یا ایستا در گردن

برای انجام تمرینات ایستا، همزمان با انقباض عضلات، با دست‌های خود به سر مقاومت داده و از حرکت گردن جلوگیری کنید. در زمان انقباض ایستا تنفس باید طبیعی باشد (نفس را حبس نکنید). تمرینات ایستا را به مدت ۵ الی ۱۰ ثانیه نگهدارید. تمرینات ایستا مقداری فشار بر مفاصل و دیسک‌های گردن وارد می‌کند. لذا ممکن است در برخی بیماری‌ها درد بیمار را شدیدتر کند.

تمرینات ایستا کشش به سمت جلو

برای تقویت عضلات جلوی گردن به روش زیر عمل کنید:

1. کف دست‌های خود را روی پیشانی بگذارید.
2. همین که تلاش می‌کنید سر را به جلو خم کنید، با کف دست مانع ایجاد حرکت در گردن شوید.
3. در حالت دیگر قائم بنشینید و به جلو نگاه کنید.
4. دست را روی پیشانی بگذارید و فشاردهید.
5. در حالی که با پیشانی به دست فشار میاورید، این کار را ۱۰ بار تکرار کنید.

کشش کناره

تمرین کشش کناره را به صورت زیر انجام دهید:

1. مثل تمرین قبل حال دست را طرفین سر بگذارید، طوری که با سر بدست فشار وارد شود و به عقب برگردد.
2. این ورزش را انجام دهید تا سرخم شود و گوش ها به شانه برسد.
3. اینکار را از سمت دیگر هر کدام ۵ بار انجام دهید.

توجه داشته باشید که حتما بعد از گرم کردن، این ورزش‌ها را انجام دهید.

تمرینات چرخشی

یک دست خود را روی پیشانی بگذارید و با دست دیگر همزمان با انقباض عضلات، مانع چرخش چانه به سمت شانه بشوید.

تمرینات ایستا برای عضلات پشت گردن

برای تقویت عضلات پشت گردن به روش زیر عمل کنید:

1. هر دو دست خود را پشت سر بگذارید.
2. سعی کنید سر را به عقب ببرید و همزمان با دست‌های خود مانع حرکت شوید.

تمرینات ورزشی برای تقویت عضلات شکم

تقویت عضله شکم در بهبود علائم کمر درد می‌تواند تاثیر مثبت بگذارد. افرادی که مجبورند ساعت‌های طولانی بایستند، زنان باردار و افراد چاق، مستعد افزایش گودی کمر هستند. در اغلب این افراد، شکم به جلو برآمده و یک گودی مشخص در ناحیه کمر وجود دارد. در چنین مواردی تمرینات تقویتی که برای عضلات شکم پیش‌بینی شده‌اند مفید می‌باشند. در ادامه برخی انواع ورزش برای تقویت عضلات شکم معرفی می‌شود.

در ورزش های تقویت عضلات شکم موارد زیر را در نظر داشته باشید:

1. در تمرینات فوق ابتدا باید همزمان عضلات شکم و عضلات باسن را منقبض (سفت) کرد.
2. این تمرینات را می‎توان در هر دو حالت طاقباز و ایستاده (مایل به دیوار) انجام داد.
3. تمرین دراز نشست، به اندازه‎ای که فرد به حالت نشسته کامل در نیاید، باعث تقویت عضلات شکم می‎شود.
4. انجام این تمرین کمک می‌کند تا هنگام بلند کردن بار فشار داخل شکم افزایش پیدا کند.
5. اگر هنگام تمرین دراز نشست گودی کمر کم نشود، از انجام تمرین فوق اجتناب کنید.
6. این تمرینات روزی یک تا دو نوبت در روز توصیه می‌شود و به تدریج با قوی شدن عضلات می‌توان تعداد تمرینات را افزایش داد.

دقت داشته باشید که تمرینات دراز نشست برای افرادی که ضایعه حاد دیسک دارند، ممنوع می‌باشد، زیرا دیسک را تحت فشار بسیار زیاد قرار می‌دهد.

روش صحیح ورزش دراز نشست

در ورزش دراز نشست به نکات زیر توجه کنید:

1. برای انجام حرکت دراز نشست، زانوها و ران‌ها باید اندکی خم شوند.
2. سپس با بالا آوردن زانوها، سر و شانه‌ها از زمین، تمرین کامل خواهد شد.
3. میزان بلند شدن تنه از روی زمین در این ورزش تا حدی است که کتف‌ها کاملا از زمین بلند شود.
4. هنگام انجام ورزش دراز نشست نباید پاها را به روش‌هایی مثل نگه داشتن توسط دیگران یا قراردادن زیر میز، ثابت نگه داشت، زیرا در آن صورت عضلات خم کننده ران نیز تقویت می‌شوند و اثر تقویتی این ورزش بر عضلات شکم کاهش می‌یابد.
5. همچنین بهتر است این تمرین جهت تقویت عضلات مایل شکم با کمی چرخش تنه به چپ و راست انجام شود.
6. برای تقویت عضلات تحتانی شکم، بالا آوردن هر دو پا همزمان با هم بسیار مفید است. البته به شرط آنکه هنگام انجام این تمرین گودی کمر زیاد نشود. (به عبارت دیگر کمر با زمین تماس پیدا کند.) یعنی قبل از انجام این تمرین گودی کمر از بین برود و بعد هر دو پا از زمین بلند شود و به مدت ۵ تا ۱۰ ثانیه بالا نگه داشته شوند.
7. چنانچه هنگام انجام این تمرین نتوانستید پشت کمر خود را به زمین بچسبانید، بهتر است این تمرین را با زانوهای خم انجام دهید و سپس تدریجا با قوی شدن عضلات شکم زانوها را صاف کرده و تمرین را انجام دهید.

تمریناتی برای تقویت عضلات پشت و کمر در خانه

در اکثر تمرینات ورزشی، تقویت عضلات پشت نادیده گرفته می شود. عضلات پشت همانند عضلات قفسه سینه و یا حتی بیشتر از آن کارایی دارد، اما برخی افراد بیشتر بر روی تقویت عضلات قفسه سینه خود تمرکز می‌کنند.

عضلات پشت گروه عضلات کلیدی برای حرکت محسوب می‌شوند که باعث ایجاد تعادل بدن انسان نیز می‌گردند. عضلات پشت، بزرگترین و قوی‌ترین عضلات بدن محسوب می‌شوند. سه عضله قابل توجه که در ظاهر شما تاثیر به سزایی دارند عبارتند از عضله لوزی، فیله کمر و عضله مثلثی شکل. تقویت عضلات پشت نیاز به تلاش منظم و مستمر دارد.

تمرینات ورزشی زیر را می‌توان برای تقویت عضلات پشت و کمر روزی یک تا سه نوبت انجام داد:

1. برای تقویت عضلات قسمت فوقانی پشت در حالت دمر، ابتدا بازوها را یکی یکی بالا بیاورید و سپس هر دو را با هم بالا بیاورید.
2. سپس درحالت دمر پاها را تک تک بالا بیاورید. این تمرین عضلات پشت کمر و ران را تقویت می‌کند.
3. به مرور با پیشرفت تمرینات می‌توانید یک دست و پای سمت مخالف آن دست را بالا بیاورید.
4. برای سخت‌تر کردن تمرین می‌توانید به مچ پا و یا مچ دست وزنه ببندید و با وزنه حرکات فوق را انجام دهید.

در تمرینات ورزشی که برای تقویت عضلات پشت در خانه انجام می‌دهید، نکات زیر را در نظر بگیرید:

1. تمرینات این عضلات را باید به صورت منظم، ۱ الی ۲ بار در هفته انجام دهید.
2. تمرینات مربوط به عضلات پشت در مقایسه با تمرینات شانه و قفسه سینه، بسیار راحت‌تر و پایدارتر می‌باشد.
3. گاهی اوقات ممکن است بخواهید وزنه‌های سنگین‌تری را انتخاب کنید که ایده جالبی نمی‌باشد، زیرا باعث کاهش رشد عضلات می‌گردد.
4. هنگامی که شما در مورد تناسب اندام و بدنسازی عمومی صحبت می‌کنید، ابتدا باید بر روی تکنیک و عضله تمرکز کنید، سپس حرکت.
5. چندین ورزش برای تقویت عضلات پشت وجود دارد، چنانچه شما مجبورید مدت طولانی بنشینید و یا خمیده باقی بمانید، این تمرینات می‌تواند برای شما سودمند باشد.
6. هنگام انجام این تمرینات سر باید در وضعیت عادی باشد.

گردن درد یکی از شایع‌ترین مشکلات در میان افرادی است که به دلیل شغلشان مجبور هستند ساعت‌ها پشت میز بنشینند. همچنین برخی از دانشجوها نیز از درد گردن رنج می‌برند.

آناتومی ستون فقرات گردنی

ستون فقرات گردنی از مهره‌هایی است که از قسمت بالایی بالاتنه آغاز می‌شود و تا زیر جمجمه ادامه پیدا می‌کند. مهره‌های استخوانی و رباط‌ها که مثل کش‌های ضخیم لاستیکی هستند و عضلات، موجب ثبات ستون فقرات می‌شوند. عضلات علاوه بر پشتیبانی از ستون فقرات و ایجاد ثبات، به حرکت کردن ستون فقرات نیز کمک می‌کنند.

ستون فقرات گردنی دامنه حرکتی بسیار قابل‌توجهی دارد و از سوی دیگر وزن سر را تحمل می‌کند. اما گردن نسبت به سایر نواحی ستون فقرات کمتر محافظت می‌شود و در معرض خطر آسیب و مشکلاتی است که موجب درد و محدودیت حرکتی می‌شوند.

برای بسیاری از افراد، درد گردن یک وضعیت موقتی است که با گذشت زمان به خودی خود برطرف می‌شود. اما در برخی از موارد، برای بهبودی علائم لازم است به پزشک مراجعه شود و علت درد گردن مشخص شده و درمان‌های لازم تجویز شوند.

مهم‌ترین عامل در تدوین بهترین برنامه درمانی برای رفع گردن درد، تشخیص صحیح علت بروز گردن درد است. شما باید بدانید چه عاملی موجب سردرد شما شده است تا بتوانید راه درمان آن را نیز تعیین کنید.

گردن درد

متخصص مغز و اعصاب در ابتدا ارزیابی‌های تشخیصی مانند گرفتن شرح حال، بررسی علائم و معاینه فیزیکی را انجام می‌دهد و در برخی موارد لازم است که از ستون فقرات عکسبرداری شود و یا قدرت عضلانی و واکنش‌پذیری عضلات و عصب‌ها آزمایش شوند. بهبودی درد گردن با انجام مراقبت‌های لازم و پیگیری درمان‌های تجویز شده به دست می‌آید.

حرکات ورزشی گردن درد

هدف از برنامه درمانی، رفع مشکل زمینه‌ای (عامل درد)، بازیابی عملکرد گردن و پیشگیری از بروز مجدد گردن درد است. در صورتی که درد مزمن شود و با وجود انجام درمان‌های مختلف بهبود پیدا نکند لازم است ارزیابی‌های بیشتری در مورد وضعیت بیمار صورت گیرد.

انواع گردن درد

گردن با داشتن بیشترین دامنه حرکتی، بیش از همه قسمت‌های ستون فقرات مستعد آسیب است. درد گردن می‌تواند خفیف تا شدید باشد که به میزان آسیب‌دیدگی بستگی دارد. این درد همچنین می‌تواند حاد یا مزمن باشد.

گردن درد حاد به طور ناگهانی ایجاد می‌شود و معمولا ظرف چند روز تا چند هفته، بهبودی پیدا می‌کند. منشا این درد معمولا عضلات، رباط‌ه،ا مفاصل یا دیسک‌های بین مهره‌ای در گردن هستند.

گردن درد مزمن برای بیش از سه ماه ادامه پیدا می‌کند. این نوع درد گردن ممکن است تمام مدت و به صورت مداوم حس شود و یا با انجام فعالیت‌های خاصی تحریک شده و شدت بگیرد.

هرچند پیداکردن منشا این درد می‌تواند سخت باشد اما عواملی که موجب گردن درد مزمن می‌شوند شامل آسیب عصبی، تشکیل بافت فیبروزی در گردن یا تاثیرات احساسی و روانی درد هستند.

علت گردن درد چیست؟

گردن درد می‌تواند ناشی از قرارگیری بدن در حالت غلط، آسیب‌دیدگی، استرس، فرسایش طبیعی بدن، بیماری و بسیاری دلایل دیگر باشد. قرار دادن ستون فقرات در حالت ناصحیح (روی شکم خوابیدن یا قوز کردن و …) و استفاده از روش‌ها غلط در هنگام بلند کردن اجسام موجب وارد شدن فشار بیش از حد به ستون فقرات می‌شود.

دلایل گردن درد می‌تواند نتیجه مشکلات زیر باشد:

• آسیب‌دیدگی یا ضربه
• بیرون‌زدگی دیسک
• گیر افتادگی غصب‌ها
• آرتروز (بیماری فرسایشی دیسک)
• تنگی کانال نخاعی

آسیب‌دیدگی یا ضربه

آسیب شلاقی گردن (کشیدگی رباط‌های گردن بر اثر ضربه ناگهانی)، آسیب‌های ورزشی، زمین خوردن و پارگی عضلات و رباط‌ها و همچنین شکستگی مهره‌ها گردن موجب درد گردن می‌شود.

بیرون‌زدگی دیسک

ممکن است ماده ژله مانند درون دیسک حالت برآمده پیدا کند یا لایه خارجی دیسک را پاره کرده و بیرون بزند و در نتیجه به عصب‌ها فشار وارد کند.

گیر افتادگی غصب‌ها

تحت فشار قرار گرفتن عصب‌ها در ستون فقرات موجب بروز دردی می‌شود که تا دست‌ها و انگشتان منتشر می‌شود. درد ناشی از گیرافتادگی عصب‌ها در گردن با درد تونل کارپال که معمولا با بی‌حسی همراه است، فرق می‌کند.

آرتروز (بیماری فرسایشی دیسک)

با بالا رفتن سن به تدریج دیسک‌های بن مهره‌ای رطوبت خود را از دست می‌دهند و زائده‌های استخوانی در اطراف مهره‌ها شکل می‌گیرند.

تنگی کانال نخاعی

ساختار استخوانی که طناب نخاعی از آن عبور می‌کند، کانال نخاعی نام دارد. این کانال به دلایل مختلف ممکن است تنگ شود و در نتیجه به طناب نخاعی فشار وارد شده و دچار التهاب و تورم شود.

علائم گردن درد

علائم و نشانه های درد گردن شامل موارد زیر است:

• خشکی و گرفتگی گردن
• احساس سوزش
• تیر کشیدن درد و منتشر شدن آن
• احساس فشار و احساس گزگز و مورمور

ممکن است عضلات گردن و صورت و شانه دردناک بوده و به لمس حساس باشند. عضلات بعد از قرارگیری در شرایط انقباض شدید، دچار اسپاسم می‌شوند.

در این حالت محدوده حرکتی گردن کم می‌شود و احتمالا بیمار نمی‌تواند گردن خود را حرکت دهد. در صورتی که عصب‌ها درگیر باشند، علائم گزگز، مورمور، بی‌حسی یا ضعف در شانه‌ها، بازوها و دست‌ها بروز می‌کنند.

راههای تشخیص گردن درد چگونه است؟

تشخیص علت گردن درد بر مبنای شرح حال بیمار، گرفتن سوابق پزشکی، معاینه فیزیکی و جواب آزمایشات و عکسبرداری‌هایی است که در صورت نیاز تجویز می‌شوند.

برای برخی از بیماران در ابتدا روش‌های درمانی غیرجراحی تجویز می‌شود و در صورتی که دارو درمانی و فیزیوتراپی بی‌تاثیر باشد، انجام عکسبرداری از گردن و سایر تست‌ها تجویز می‌شود. این تست‌ها عبارتند از:

• سی تی اسکن
• دیسکوگرافی
• نوار عصب و عضله
• تست هدایت عصبی
• ام آر آی
• بلوک عصبی
• میلوگرام
• رادیولوژی با اشعه ایکس

انواع روش های درمان درد گردن

به طور کلی روشهای درمان گردن درد شامل موارد زیر است:

• مراقبت از خود
• درمان دارویی
• تزریق استروئید
• ورزش و فیزیوتراپی
• جراحی

درمان گردن درد

مراقبت از خود

درد گردن معمولا با استراحت، گرما و سرما درمانی (کمپرس سرد و گرم)، ماساژ، داروهای مسکن و انجام حرکات کششی ملایم، بهبود پیدا می‌کند. برای کاهش اسپاسم عضلات کمر و گردن، یک کمپرس سرد را برای ۲۰ دقیقه روی گردن بگذارید و این کار را چند بار در روز تکرار کنید. این کار را باید طی ۴۸ تا ۷۲ ساعت اولیه پس از آسیب و درد گردن انجام دهید.

بعد از این زمان، برای ریلکس کردن و شل گردن عضلات از کمپرس گرم استفاده کنید یا دوش آب گرم بگیرید. استراحت در تختخواب برای مدت کوتاه خوب است، اما اگر بیش از چند روز طول بکشد، به جای آنکه مفید باشد، اثر سوء نیز دارد. اگر روش‌های درمان خانگی و مراقبت از خود هیچ تاثیری در تسکین درد ندارند، به پزشک مراجعه کنید.

درمان دارویی گردن درد

بسیاری از بیماران با مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند آسپیرین، ایبوبروفن و ناپروکسن که به صورت غیرتجویزی قابل تهیه هستند، می‌توانند درد گردن خود را تسکین دهند.

برای رفع اسپاسم عضلانی، داروهای شل کننده عضله تجویز می‌شوند. در صورتی که درد شدید باشد، ممکن است داروهای مسکن قوی‌تر همراه با داروهای ضدالتهاب یا شل‌کننده عضله تجویز شوند.

تزریق استروئید

استروئید‌ها می‌توانند التهاب و تورم عصب را کاهش دهند. استروئید یا مستقیما در محل درد تزریق می‌شود و یا به شکل داروی خوراکی که باید طی یک دوره ۵ روزه مصرف شود، تجویز می‌شوند. داروی استروئیدی ظرف ۲۴ ساعت موجب تسکین قابل‌توجه درد می‌شود.

تزریق استروئید برای درد گردن

ورزش و فیزیوتراپی

فیزیوتراپی می‌تواند به بیماران کمک کند که هر چه زودتر به روند زندگی عادی بازگردند و از بروز مجدد درد آسیب پیشگیری کند. فیزیوتراپیست تکنیک‌های صحیح قرارگیری بدن در حالات مختلف، شیوه صحیح راه رفتن و بلند کردن اجسام را به بیمار می‌آموزد و همچنین ورزشهایی برای کشش و تقویت عضلات گردن بازوها و شکم به بیمار آموزش می‌دهد.

درمان گردن درد با فیزیوتراپی

برای دوره کوتاهی ممکن است استفاده از مدالیته‌های درمانی مانند ماساژ، اولتراسوند، دیاترمی، گرمادرمانی و تراکشن تجویز شود. همچنین ممکن است بیماران از انجام یوگا، درمان دستی به روش کایروپراکتیک و طب سوزنی نتیجه بگیرند.

درمان گردن درد به کمک جراحی

جراحی در موارد نادری نیاز می‌شود. تنها در موارد خاصی جراحی تجویز می‌شود. این موارد عبارتند از:

• ضعف عضلانی
• بیرون‌زدگی شدید دیسک
• فشار به طناب نخاعی در گردن
• عدم تعادل و درد بسیار شدیدی که با انجام درمان‌های دیگر تسکین پیدا نمی‌کند

درمان گردن درد از طریق جراحی

برای بهبودی گردن درد چه کنیم؟

اغلب افرادی که به گردن درد حاد دچار می‌شوند، به سرعت به روش‌های درمانی پاسخ می‌دهند و علائم ۹۰ در صد آن‌ها ظرف دو هفته به طور کامل برطرف می‌شود.

داشتن رویکرد مثبت در بهبودی، انجام دادن منظم ورزش‌ها و بازگشت به کار و فعالیت‌های قبلی به شیوه صحیح و اصولی، همگی از عناصر مهم در بهبودی گردن درد هستند.

اگر در ابتدا نمی‌توانید وظایف روزمره خود در محل کار را انجام دهید، ممکن است لازم باشد برای مدتی کار خود را سبک یا محدود کرده و حرکاتی که انجام می‌دهید را اصلاح کنید.

راه های پیشگیری از گردن درد

انجام برخی اقدامات برای پیشگیری از گردن درد بسیار ضروری است. توصیه‌های زیر برای پیشگیری از درد گردن بسیار مفید هستند:

• توجه به قرارگیری بدن در حالت صحیح (هنگام نشستن، ایستادن، خوابیدن و ..)
• استفاده از تکنیک‌های ریلکسیشن و تمرینات کششی
• تغذیه سالم و ترک سیگار

توجه به قرارگیری بدن در حالت صحیح

در مورد روش‌های صحیح قرارگیری بدن، شکل صحیح کار با کامپیوتر و لپ‌تاپ و اشتباهات رایج در نحوه قرارگیری بدن و چگونگی بلند کردن اجسام مطالعه کنید و روش‌های صحیح را بیاموزید.

در هنگام انجام دادن هر فعالیتی مانند رانندگی یا کار با کامپیوتر یا مطالعه که در آن گردن برای مدت طولانی در یک موقعیت قرار دارد، به خود به صورت منظم استراحت بدهید.

از خوابیدن روی شکم خودداری کنید و در هنگام خواب توجه کنید که گردن شما با بدنتان هم‌راستا باشد. برای هم‌سطح کردن با سر در هنگام خواب تنها از یک پشتی استفاده کنید. توجه کنید که تشک شما نسبتا سفت باشد. در صورتی که تشک نرم باشد، گردن در هنگام خواب خم می‌شود.

استفاده از تکنیک‌های ریلکسیشن و ورزش‌های کششی

اگر در اغلب موارد احساس استرس دارید، تکنیک‌های ریلکسیشن را بیاموزید تا به کاهش تنش در گردن خود کمک کنید. همچنین به طور منظم ورزش‌های کششی و تقویت عضلات را انجام دهید.

تغذیه سالم و ترک سیگار

تغذیه سالم داشته باشید و وزن خود را در محدوده سالم نگه دارید. سیگار کشیدن را ترک کنید.

آسیب نخاعی یک مشکل اورژانسی است که نیاز به درمان فوری دارد.

طناب نخاعی در واقع مجموعه‌ای از عصب‌ها است که از مغز نشات گرفته و از پشت کمر به سمت پایین می‌روند. طناب نخاعی، سیگنال‌های عصبی را بین مغز و اعضای بدن انتقال می‌دهد.

نخاع چیست؟

قطع نخاع چیست؟ آسیب نخاعی چگونه ایجاد میشود؟

آسیب نخاعی، موجب اختلال در انتقال پیام‌های عصبی می‌شود. ضایعات نخاعی معمولا بر اثر ضربه‌ای ایجاد می‌شوند که مهره‌های کمر را می‌شکند یا جا به جا می‌کند.

مهره‌ها، استخوان‌های ستونی و دیسکی ستون فقرات را تشکیل می‌دهند. اغلب آسیب‌های وارد شده به ستون فقرات، موجب قطع شدن نخاع نمی‌شوند، بلکه به آن آسیب وارد می‌کنند.

مهره‌های ستون فقرات ممکن است در هنگام جابه‌جایی روی طناب نخاعی فشار وارد کنند و یا شکسته شوند و تکه‌های شکسته در طناب نخاعی فرو برود.

آیا قطع نخاع درمان دارد؟

آسیب های نخاعی یک مشکل اورژانسی است و انجام درمان‌های فوری و به موقع می‌تواند اثرات و عواقب بلندمدت ضایعه نخاعی را کاهش دهد. درمان آسیب نخاعی در مرحله حاد آسیب، می‌تواند شامل دارو درمانی، استفاده از بریس یا تراکشن برای ثابت نگه داشتن ستون فقرات و جراحی شود.

بعد از گذشت فاز حاد آسیب، عموما از روش‌های دارو درمانی و تکنیک‌های توانبخشی استفاده می‌شود. وسایل کمکی حرکتی می‌توانند به بیمار کمک کنند که حرکت کند و برخی کارهای روزانه را انجام دهد.

آسیب یا ضایعه نخاعی مشکل مهمی است که هیچ کس هرگز نمی‌خواهد به آن مبتلا شود. اگر شخصی دچار آسیب نخاعی شود، زندگی او در خطر است و خود شخص می‌تواند بفهمد که آسیب مهمی دیده است. البته خود بیمار نمی‌تواند بر اساس علائمی که دارد نوع آسیب نخاعی که دیده است را تشخیص دهد.

افرادی که از یک ضایعه نخاعی نجات یافته‌اند، به احتمال بسیار زیاد، عوارض جدی ناشی از آسیب نخاعی مانند درد، ناتوانی حرکتی، بی اختیاری ادرار و مدفوع را خواهند داشت و همچنین بیش از دیگران مستعد ابتلا به مشکلات قلبی و تنفسی خواهند بود.

پزشک متخصص مغز و اعصاب با بیمار و خانواده او در تعامل خواهد بود تا یک برنامه درمانی مناسب و با جزئیات برای کنترل آسیب‌های وارد شده به بیمار تدوین کند. نتایج درمان هر بیمار باتوجه به وضعیت خاص او متفاوت است.

برخی از بیماران با گذشت چند ماه از آسیب نخاع بهبودی چشمگیری پیدا می‌کنند در حالی که برخی دیگر سالها فیزیوتراپی انجام داده و در این زمان پیشرفت کمی را تجربه می‌کنند یا هیچ پیشرفتی ندارند.

نتایج درمان قطع نخاع در هر بیمار به ماهیت آسیب او، کیفیت خدمات درمانی که دریافت می‌کند و میزان تلاشی که خود او برای بهبودی اش می‌کند (داشتن سبک زندگی سالم و حفظ سلامت روانی) و بسیاری عوامل دیگر بستگی دارد.

انواع ضایعه نخاعی

انواع آسیب های طناب نخاعی به دو دسته بزرگ تقسیم می‌شوند:

1. آسیب کامل
2. آسیب جزئی

انواع آسیب یا ضایعه نخاعی کمر و گردن

آسیب نخاعی جزئی

در این آسیب‌ها تنها بخشی از طناب نخاعی دچار آسیب شده است و بنابراین بیمار همچنان می‌تواند برخی کارایی‌های فیزیکی را داشته باشد. در این موارد، میزان کارایی عملکردی و حرکت‌پذیری بدن بیمار به شدت آسیب وارد شده بستگی دارد.

آسیب نخاعی کامل

در این آسیب‌ها، طناب نخاعی کاملا قطع شده و در نتیجه کلیه عملکردهای فیزیکی بدن بیمار از کار می‌افتند. با این حال با انجام درمان‌های فیزیوتراپی ممکن است تا حدودی، برخی عملکردهای بیمار را بازیابی کرد.

علل آسیب نخاعی کمر و گردن چه مواردی است؟

علت آسیب نخاع می‌تواند موارد زیادی باشد. اغلب این آسیب‌ها در حالتی اتفاق می‌افتند که در زمان وارد شده ضربه بدن، کمر یا گردن خم شده‌اند یا تحت فشار زیاد قرار گرفته اند.

برخی از حوادث احتمالی که می‌تواند منجر به قطع نخاع شود عبارتند از:

• آسیب‌های حین زایمان که معمولا در ناحیه گردن آسیب وارد می‌کند.
• زمین خوردن
• تصادفات رانندگی که ممکن است در آن شخص در ماشین در حال حرکت بوده و یا در حالی که پیاده بوده است با ماشین برخورد کرده است.
• آسیب‌های ورزشی
• آسیب‌های حین غواصی
• حوادث پیش آمده در ترامپولین
• خشونت که معمولا آسیب نخاعی ناشی از فرو رفتن جسمی مانند چاقو یا گلوله در طناب نخاعی است.

علائم قطع نخاع چیست؟

برخی از علائم و نشانه های قطع نخاع شامل موارد زیر است:

• فلج و ناتوانی حرکتی در درجات مختلف مانند بی‌حرکتی از زیر فک و بی‌حرکتی از پایین کمر
• مشکل در تنفس که در این صورت نیاز به دستگاه تنفسی است
• مشکل کنترل ادرار و مدفوع
• عفونت‌های مکرر، در صورتی که شخص از دستگاه کمکی تنفس و تغذیه استفاده می‌کند، احتمال بروز عفونت بیشتر می‌شود.
• زخم بستر
• دردهای مزمن
• سردرد
• تغییر در خلق و خو و شخصیت
• از دست دادن میل جنسی یا کارایی عملکردی جنسی
• ناباروری
• درد عصبی
• درد مزمن عضلانی
• پنومونی یا ذات الریه (بیش از نیمی از ضایعات نخاعی گردنی با مشکل پنومونی همراه هستند)

چگونگی تشخیص آسیب نخاعی گردن و کمر

پزشکان معمولا با توجه به دو عامل مهم، آسیب در نخاع را ارزیابی می‌کنند:

1. محل آسیب وارد شده و نوع آن
2. علائم بیمار

تمامی افرادی که ضربه شدیدی خورده‌اند و یا در حادثه‌ای هوشیاری خود را از دست داده‌اند، ممکن است به آسیب نخاعی دچار شده باشند. اگر بیمار علائمی مانند سردرد، عدم توانایی حرکت دادن دست و پا، مشکل در حرکت کردن، احساس گزگز یا مشکل در نفس کشیدن داشته باشد، احتمالا دچار ضایعه نخاعی شده است.

هیچ تست منفرد و مشخصی برای تشخیص قطع نخاع وجود ندارد و پزشکان از پروسه‌های تشخیصی مختلفی بدین منظور کمک می‌گیرند که شامل موارد زیر است:

• ارزیابی‌های بالینی و معاینات فیزیکی
• عکسبرداری

ارزیابی‌های بالینی و معاینات فیزیکی برای تشخیص آسیب نخاعی

پزشک لیستی با جزئیات از تمامی علائم بیمار تهیه می‌کند و ممکن است انجام آزمایش خون را تجویز کند. پزشک از بیمار می‌خواهد که دست یا پای خود را حرکت دهد و حرکت چشمان بیمار را بررسی می‌کند و سایر تست‌های لازم برای نزدیک شدن به تشخیص درست را انجام می‌دهد.

تشخیص قطع نخاع به کمک عکسبرداری

ممکن است پزشک، انجام اسکن ام آر آی یا سایر انواع عکسبرداری‌ها را تجویز کند تا بتواند وضعیت ستون فقرات، طناب نخاعی و مغز را ارزیابی کند.

درمان آسیب نخاعی در کمر و گردن

برخلاف بسیاری دیگر از آسیب‌ها، مهمترین بخش از برنامه درمان آسیب نخاعی حتی قبل از این که بیمار آسیب ببیند آغاز می‌شود.

بعد از وارد شدن ضربه به بدن، ثابت و بی‌حرکت ماندن بیمار، پیشگیری از حرکت دادن ستون فقرات و انجام درمان‌های اورژانسی می‌تواند خطر بروز قطع نخاع و عوارض ناشی از آن را کاهش داده و شانس نجات یافتن بیمار را افزایش دهد.

پس از وارد شدن ضربه، تمرکز پزشکان بر روی ثابت نگه داشتن بدن بیمار و بی‌حرکت بودن ستون فقرات است. این موضوع برای بالا بردن شانس نجات بیمار، بسیار ضروری و حیاتی است.

برخی از اقدامات جهت درمان اورژانسی آسیب نخاعی عبارتند از:

• کمک به تنفس بیمار
• قرار دادن گردن بیمار در گردنبند طبی
• انتقال خون به بیمار
• قرار دادن لوله مخصوص تغذیه برای رساندن غذا به بدن بیمار (در صورتی که بیمار نمی‌تواند غذا بخورد)

بروز مشکلات تنفسی برای بیمار اغلب نشان‌دهنده آسیب نخاعی شدید باشد. در حدود نیمی از بیمارانی که دچار ضایعه نخاعی از ناحیه کردن شده اند به دستگاه کمکی تنفس نیاز پیدا می‌کنند.

به نظر می‌رسد که استفاده از داروی استروئیدی متیل پردنیزولون طی ۸ ساعت پس از آسیب، می‌تواند میزان آسیب وارد شده به سلول‌های عصبی را کاهش دهد.

سایر روشهای درمان آسیب نخاعی عبارتند از:

• درمان‌های تسکین دهنده درد برای کمک به راحتی بیمار. همچنین اگر بیمار مشکل اختلال خواب پیدا کند، پزشک برای او داروی آرام بخش یا خواب آور تجویز می‌کند.
• توصیه‌هایی برای تغییر سبک زندگی مانند ترک سیگتر یا داشتن رژیم غذایی سالم.
• در صورت لزوم، انجام جراحی برای درمان آسیب‌ها یا مشکلات دیگر.

توانبخشی آسیب نخاعی چگونه است؟

توانبخشی بیماران آسیب نخاعی از همان مرحله حاد آسیب آغاز می‌شود. با بهبود تدریجی وضعیت بیمار، برنامه توانبخشی در سطح گسترده‌تری آغاز می‌شود.

میزان موفقیت برنامه توانبخشی قطع نخاع به عوامل مختلفی بستگی دارد از جمله:

• شدت ضایعه نخاعی
• نوع و درجه ی ناتوانی‌های ناشی از آسیب نخاعی
• وضعیت کلی سلامت بیمار
• حمایت‌های خانواده

بسیار مهم است که بیمار و اطرافیان او بر افزایش توانایی‌های بیمار در محیط خانه و در اجتماع، تمرکز داشته باشند. حمایت‌های مثبت با ایجاد روحیه و اعتماد به نفس و بهبود استقلال بیمار موجب بهبودی وضع کلی او می‌شوند.

هدف از توانبخشی بیماران ضایعه نخاعی این است که به بیمار کمک شود که تا جای ممکن به بیشترین سطح از استقلال عملکردی برسد و از سوی دیگر کیفیت زندگی او چه به لحاظ فیزیکی و چه به لحاظ روحی و احساسی بهبود داده شود.

برنامه‌های توانبخشی ترکیبی از درمان‌های فیزیکی و حرکتی (برای بازآموزی بدن و مغز) همراه با انجام فعالیت‌هایی برای ایجاد مهارت‌های مورد نیاز بیمار و مشاوره برای حمایت روحی و احساسی است.

انجام تحریک الکتریکی عصب‌ها به کمک دستگاه‌های پروتز عصبی می‌تواند برخی از کارایی‌های فیزیکی مانند کنترل ادرار، تنفس، سرفه کردن و حرکت دست و پا را بهبود دهد. البته امکان استفاده از این دستگاه‌ها به نوع و میزان آسیب نخاعی بیمار بستگی دارد.